|
2000
|
|
|
Beraz, hizkuntzak, eta, ondorioz, hezkuntza sisteman duen presentziak?, aparteko protagonismoa du, Estatuak Estatu Nazioa eta honek beharrezkoa
|
duen
diskurtso ideologikoa eraikitzeari ekiten dionean. Eta zer gertatzen da Estatu nazioei aurre egiten dieten beste nazionalismoekin?
|
|
2001
|
|
|
Baina legitimazio ororen beste alderdi garrantzitsu bat bere burua justifikatzeko erabiltzen
|
duen
diskurtsoaren forma dugu. Batzuek antzinako kondairetara, jainko sortzaileengana, nekez sinets daitezkeen mitoetara jotzen dute.
|
|
|
filosofiak. Berak osatu behar izango du meta diskurtso edo meta narratiba berria, orori buruz hitz egiteko gaitasuna
|
duen
diskurtsoa izango da. Eta filosofoa, gai guztiei buruz trebe eta bere buruaren jabe izanik, egiazkoa eta faltsua bereizteko gaitasunaren jabe dena izango da.
|
|
2003
|
|
|
Egitura dinamikoa, alegera, besta bai borroka ere bai leloaz hornitua, mundu mailako mugimendu aurrerakoienen haurride, globalizazioaren kontra eta Kubako diktadorearen alde, bere aura bereziari esker garatzen da Euskal Herria aipatzean, zedarri ingura ezina bailitzan. Borroka elkarte horiek punk eta destroy uhinak irentsi dituzte, beren baitako totalitarismoaren edo eztikiago erranik, armen borroka sostengatzeko
|
duen
diskurtsoaren gordetzeko. Ez da ikusi, hamarkadak ahitzean, euskal punk ohi ba  tzuk baino epaile zorrotz eta urrikigabeagorik.
|
|
|
Horrela, Elizak gero eta gehiago indartuko
|
duen
diskurtsoaren arabera, pairatzen ditugun gaitz guztiak, besterik gabe, Jainkoak bidaliak dira gu gaztigatzearren, hau da, gaztigu hitzaren zentzu bikoitzean?: zigortzearren zein abisatzearren1 Barrokoan dena deabrukeriatzat jotzen bazen, orain Elizak berak garai hartan sustatu zuen joera hori zuzendu edo leundu nahi du:
|
|
2004
|
|
|
–Azken urte honetan behin eta berriz azpimarratu da Sanzen gobernuak, euskararen aurka erasoa abiatu duenean, irakaskuntza zuela begi bistan. Euskarazko ereduen gorakada, hori da UPNk barne barneratuta
|
duen
diskurtsotik ezin azaldu dezakeen zerbait, eta kontuan hartuta bilakaera honek etorkizuna marka dezakeela, ulertzekoa da ereduko ikastetxeen eta ikastolen matrikulazioak eragiten dituen bihotzerreak?. 488
|
|
|
– Kooperatibetan gatazkak direnik ezkutatu edo minimizatzen
|
duen
diskurtsoa edo ideologia, elementu desmotibatzaile moduan.
|
|
2005
|
|
|
3 Hiriart Urrutiren kazetalanak, gehienak behintzat testu edo diskurtso erretorikoak dira (are berrien kontaera eta istorioak, hein batez). Hitzaldi edo diskurtso erretorikoa atseginez eta emozioz, argumentazioak eutsita, per tsuaditzen
|
duen
diskurtsoa besterik ez da (Reboul: 1993:
|
|
|
«Sentiberatasun bereziaz jokatuko du El Mundok gutxiengoeneskubideen aurrean. (...) Ez dugu amore emango giza eskubideak, askatasunpublikoak(...) gutxiengoen iritzien errespetua ukituko dituen ezeren aurrean»23.Horrek, a priori, Alardearen gatazkaz
|
duen
diskurtsoa marka lezake. Gero ikusikodugu hori hola denetz.
|
|
2006
|
|
|
Hiru probintzia biltzen dituen botere politiko autonomikoaren ikuspuntutik baina ez euskararen hizkuntza komunitatearen ikuspuntutik; botere nagusiak baimendu duen kontsentsu politiko mugatutik eta ez euskararen orekatik. Horregatik, euskarari buruz
|
duen
diskurtsoa sailburu ofizioa betetzean agertzen duen motibazioa+ ezagutza+ erabilera diglosikoa da: euskaldunen nazioari arrotz edo periferiko zaio, eta euskararen lurraldearen zatiketa gordetzeko enkargua duen botere politikoaren esanetara egokitua.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, euskararekiko motibazio horrek baditu argi ilunak. Egia da euskara baztertzea aldarrikatzen
|
duen
diskurtso sozialik ez dagoela; baina, jakina da, halaber, horrela pentsatzen duten herritarrak egongo direla eta iritzi hori isilean gordeko dutela. Izan ere, inkesten bitartez gehienbat jasotzen den aldekotasuna azalekoa da, konpromisorik gabea, teknika horren bitartez hobekien jasotzen diren ideiak gizartearen babesa duteEgoeraren gaineko gogoetak eta norabide proposamenak – Iñaki Mart� nez de Luna nak direlako.
|
|
|
(soilik, egoera natural baten ondorio negatiboak). Pribazioa eta bazterketa salatzen
|
duen
diskurtsoak ikusmen berri bat eskaintzen dio hainbatjenderi, eta lokarri berri bat erakutsi: gizarte identitate bat eraikiz.
|
|
|
izango. Esaterako: emakumeen bazterketa salatzen
|
duen
diskurtsoa emakumeek sinetsi behardute aurrenekoz, beraiek erabili behar dute beren egoeraren kontu emateko (hau gertatzen zait emakumea naizelako eta emakumea izatea ez da nire, arazo, edo, ezaugarri oker?
|
|
|
Zein da diskurtso hori? Eremuan bertan hegemonia lortu
|
duen
diskurtsoa. Izenik eman behar eta,, ni euskal herritarraren diskurtsoa?
|
|
|
Bestelako egoera batean: kendu euskalduntasunapolitizatzen
|
duen
diskurtsoa eta euskara hizkuntz marjinatu eta duintasunik etagizarte proiekziorik gabekoa izango genuke, Modernitatean inolako politizatze edonazionaltze prozesurik izan ez duten hizkuntzetan beste bat, hain zuzen. Kendu, bestetik, gabezi egoera, herri euskaldunetan dagoen egoera zabaldu Euskal Herriosora, diglosia desagerrarazi gizarte osoan, eta diskurtso hori indarrik gabegeratuko litzaiguke.
|
|
|
Horiek horrela, laburrean esanda, hona zer den erretorikaren artea: interes orokorraren gaineko konbentzimendu publikoa bilatzen
|
duen
diskurtso etikoa.
|
|
2008
|
|
|
Eta gezurraren gainean eraikitako dogma hori oraindik bizi bizirik dago gure artean bertan ere: nazio modernoak sistema feudalarekiko zituen onurak nabarmendu eta jatorrizko herrietan eragin duen genozidioa eta/ edo etnozidioa ezkutuan gorde
|
duen
diskurtsoa nazionalismo handi mandiaren mirabe ideologikoa besterik ez da. Alde onak goraipatu, alde makurrak isiltzeko.
|
|
|
EHAK ren ilegalizazioa agintzeko, Gorenak alderdiko kideek ETAren atentatuen aurrean izandako jarrerei ere erreparatu die. Epaileen arabera, indarkeriaren gaitzespen ezak Batasunak erabiltzen
|
duen
diskurtso politikoarekin bat egiten du, biak ala biak ETAren indarkeria «modu aktiboan edo pasiboan» legitimatu egiten dutelako. Besteak beste, Isaias Carrasco PSE EEko zinegotziaren hilketaren aurrean eta abiadura handiko trenaren eraikuntzan lan egiten duten enpresen aurkako atentatuen inguruan EHAK-k ez duela indarkeria gaitzetsi aipatu dute.
|
|
|
Hala ikusten dugu udaletan, aldundietan eta Eusko Legebiltzarrean. EAk instituzioetan daraman politikak ez du zerikusirik publikoki egiten
|
duen
diskurtsoarekin. Orain EAJtik bereizteko beharra dute.
|
|
|
Ohitu naiz Frankek gauzak eskatzeko duen estilo zuzenera. Ondo egiten du, badaki zein den martxan jarri behar
|
duen
diskurtsoa eta momentu bakoitzean diskurtsoa norabide egokian moldatzen. Nik ez dakit.
|
|
2009
|
|
|
Goi bileran egin
|
duen
diskurtsoan, AEBko administrazio berriarekin indarrak koordinatzea eskatu dio EBri Zapaterok, elkarlanean Ekialde Hurbilean bakea lortzeko.
|
|
|
Babes horrek etekin zuzenak emateaz gain (I+Gren transferentziaren akordioa, esaterako), PSE hemengo aurrekontuak onartu beharrean jarri zuen. PSE, hala ere, abila izan da erdigune hori betetzen saiatzeko egin
|
duen
diskurtsoarekin. Beste kontu bat da, ordea, diskurtso hori ekintzetara eramateko behar diren egiazko borondate eta gaitasunik ba ote dagoen.
|
|
|
izan nahi du Alkarbidek. . Gero eta herritar gehiagok nazio ideiarekin bat egitea erdietsiko
|
duen
diskurtsoa egiteko erreferen te baliagarriak bilatu nahi ditugu?.
|
|
|
Aurten, Mario Zubiagaren diskurtsoa iruditu zait interesgarria, zientzia politikoetatik egiten
|
duen
diskurtsoa eta nik neuk soziolinguistikatik eginda neukana uztartu egiten baititut nire baitan. Hizkuntzaz esaten dugu hiru plano daudela, hiztuna, hizkuntza komunitatea eta lurraldea, eta Zubiagak esaten du badela identitatearen paradigma, badela eraginaren paradigma eta badela boterearen paradigma.
|
|
|
Artikulu honen izenburuko formulak horixe islatu nahi du, hain zuzen: Kulturari Krisia gehitzea aski dela kulturaren balio estrategikoa aldarrikatzen
|
duen
diskurtsoaren benetako balioaz ohartzeko (berdintzaren eskuinera ageri da goiko formulan).
|
|
|
Guretzat alderdi honek ez ditu Galiziaren eskubide nazionalak defendatzen. Erabiltzen
|
duen
diskurtso formalean autodeterminazioaren alde egiten du, baina gero praktikan ez du ezer egiten. Boterera iritsi zirenean, gainera, nire uste apalean, ez zuten batere ondo egin:
|
|
|
Kulturen arteko nahasketak, kontrolatua, noski, eta aurreiritzik ezaren adierazpen garbi gisa hartua? nahitaezkoa behar duela izan galdegiten
|
duen
diskurtso ideologikoak bide luzea egina du azken aldi honetan. Arrotza denaren goraipamena bizitzako alor guztietan agertzen da, eta egunerokotasunean duen presentziak mundua berezko mundu ikuskera kulturaletatik ulertzeko gaitasunik eza ordezkatzen du.
|
|
|
Egiaren lekua ezinbestez galdua dagoen artikulazio batean egongo litzateke: gauzen egia eta egia bera ilundu eta galbidean jartzen
|
duen
diskurtsoaren egia lotzen diren artikulazioan. Historiaren krudeltasun berria, harreman hori iraultzera eta" nerabe bilaketa" albo batera uztera behartzen duena:
|
|
2010
|
|
|
Ez dirudi Euskal Herrian bizi dugun egoera diglosikoan euskararen transmisioa modu" natural" horretan ziurtatu daitekeenik. Gurean hizkuntza eta kultura desberdinak ditugu elkarbizitza lehiatsuan, eta ez da batere erraza, kultura partikularrez gaindi, erabateko kontsentsu a politikoa sustatuko
|
duen
diskurtsorik edo gairik topatzea: sukaldaritza edo, ez bada.
|
|
|
Hein handi batean, gatazkaren konponbiderako prozesu politiko elkarrizketatuaren premia zabaldu du. Ez da alde batek edo besteak egiten
|
duen
diskurtsoaren aldean paratu, erdian dago nolabait. " Etorri zaitezke hona" ari da esaten," konponbidea etorriko bada, hemendik etorri behar duzue".
|
|
|
KUTXAren esperientziak" esportagarri" egiten dituen bi ezaugarri nagusi ditu: euskara/ gaztelania elebitasunetik abiatzen bada ere, eleaniztasunera dago bideratuta (euskara, gaztelania, galego, katalana); hizkuntza kudeaketak behar
|
duen
diskurtsoaren lanketa zuzendu da aldagai teknikoetara, enpresahelburuen bila, hizkuntzen alde identitarioa/ ideologikoa kontuan izan gabe. Horrela, eleaniztun izatera derrigortuta dagoen enpresa globalak baluke zer ikasia normalizazio prozesu honetan mamitutako esperientziarekin.
|
|
|
KUTXAren esperientziak" esportagarri" egiten dituen bi ezaugarri nagusi ditu: euskara/ gaztelania elebitasunetik abiatzen bada ere, eleaniztasunera dago bideratuta (euskara, gaztelania, galego, katalana); hizkuntza kudeaketak behar
|
duen
diskurtsoaren lanketa zuzendu da aldagai teknikoetara, enpresa helburuen bila, hizkuntzen alde identitarioa/ ideologikoa kontuan izan gabe. Horrela, eleaniztun izatera derrigortuta dagoen enpresa globalak baluke zer ikasia normalizazio prozesu honetan mamitutako esperientziarekin.
|
|
|
• euskarak behar
|
duen
diskurtso berriaz
|
|
|
143)? egiten
|
duen
diskurtsotik (diskurtsokultural eta identitarioa izanik, gizartearen paradigman aldaketa sakonak, erradikalak, planteatzen dituena) jasoko dituzte baliabide ideazionalak, mobilizatzekogai diren ideia indartsuak, indar ideiak.
|
|
|
Distantziak murrizteko eta mugak lausotzeko esparru egokitzat globalizazioa aurkeztenduen ikuspegiaren aurrean eta merkatu globalen aurrean makurtu beharra dagoelaerrepikatzen
|
duen
diskurtsoari erantzun nahirik, posizio kritikoak plazaratzen dira, ekitatea aurkeztuz gizarte global bat eraikitzeko beharrezko erreferentzia gisa. Izan ere, batetik merkatuek ez dute beti modu berean jokatzen eta jokabide aldakorra duteezarritako esparru instituzionalaren arabera.
|
|
|
Bestela esateko, normalizazioaren ondoko nazio horietan ez da askatasun, igualitarismo eta elkartasun sistemarik kreatu. Estatuak ezartzen eta aireratzen
|
duen
diskurtso nazionalistaz aparte, ez dira benetako kultura eta balio kolektiboak sortzeko gauza izan. Amazigen hizkuntza eta kultura egoera zeharo subalternoan daude:
|
|
|
" Kendu euskalduntasuna politizatzen
|
duen
diskurtsoa eta euskara hizkuntz maijinatu eta duintasunik eta gizarte proiekziorik gabekoa izango genuke, Modernitatean inolako politizatze —edo nazionaltze— prozesurik izan ez duten hizkuntzetan beste bat".
|
|
2011
|
|
|
Baina iruditzen zait beste zenbait tokitan eta beste zenbait kasutan problematikoa eta injustu samarra gertatzen dela.Har dezagun, esate baterako, Frantzia. Frantzia batean, zenbait kasutan, identitatea borondatearekin lotzen
|
duen
diskurtsoaren balorazio positiboa benetan estimatzekoa izan daiteke. Begi bistakoa dirudi honek kolonia izandako lurralde arpilatuetatik metropolira iristen den jendearen kasuan.
|
|
|
Gaur egun, herri honetan kontzientzia badago, baina honen adierazpena eta diskurtsoa gauzatzea kostatu egiten da. Abertzaleen munduak ere kanporatzen
|
duen
diskurtsoan ikusten da menperatzailearen inguruko gauza asko esaten dituela, baina hor kontraesan asko datoz. Horrek islatzen du zer nolako nahasmena eta asmatu ezina dagoen hizkuntza egokiari dagokionean.
|
|
|
Alienazioa kontzeptuarekin, gainera, kontuz ibili behar da, kontzeptu honen atzean suposatzen baita norbaitek errealitateari buruz
|
duen
diskurtsoa benetakoa dela, berak duela arrazoia eta besteek ez badute berdin ikusten alienatuak direlako da. gauza bera kritikatzen diote filosofo batzuk psikologiari, bereziki Freud-en psikologiari: gizon batek oediperen konplexua ez badu agerrian okerrago berarentzat horrek esan nahi barneratuta duela, baduzu baduzulako, ez baduzu are okerrago, ukatzen duzulako da eta beraz oraindik gehiago duzulako (onfray, 2010).
|
|
|
Alienazioa kontzeptuarekin, gainera, kontuz ibili behar da, kontzeptu honen atzean suposatzen baita norbaitek errealitateari buruz
|
duen
diskurtsoa benetakoa dela, berak duela arrazoia eta besteek ez badute berdin ikusten alienatuak direlako da.
|
|
|
Izendatze horiek egoera hegemoniko bati aurre egiteko keinuak direlako. Ez anbiguotasunik gabe, ez kontradikziorik gabe, baina keinu horiek hor daude, tartean kritika semiotiko ideologikoa egiten zuen/
|
duen
diskurtso baten artekaritzari esker. Diskurtso horrek euskara, euskal identitatea eta euskal kultura mintzagai hartu zituen, hizpide bihurtu zituen, noiz eta galzorian zeudenean.
|
|
|
erabilera, jarrerak, politikak" (2011) txostenaren arabera (EAEri buruzko datuak dira), inkestatuen %82ren arabera euskara desagertzea arazo bat litzateke, eta %86rentzat hizkuntza guztiek garrantzi bera dute. Alienazioa kontzeptuarekin, gainera, kontuz ibili behar da, kontzeptu horren atzean suposatzen baita norbaitek errealitateari buruz
|
duen
diskurtsoa benetakoa dela, berak duela arrazoia eta besteek ez badute berdin ikusten alienatuak direlako dela. Alienazioaren funtzionamendua askoz konplexuagoa da, eta alienazioa baliatuz ez dugu erori behar eztabaida paternalista batean, zibilizazio vs barbaroi kasuarekin gertatu den moduan.
|
|
|
Berri hori aztergai harturik, bi ariketa soziolinguistiko egingo ditugu gaurkoan: Eusko Jaurlaritzak prentsaurrekoan agertu
|
duen
diskurtsoa analizatzen saiatuko gara, alde batetik; bestetik, berriz, diskurtso horretan Euskal Herriko egoera soziolinguistikoaz agertu diren iritziak analizatuko ditugu laburki.
|
|
2012
|
|
|
merkatuak globalak izatenhasi eta ekonomia mundializatu egin zen, eta erregimen postfordista hedatu zenorduan. Erregimen hori txalotzen
|
duen
diskurtsoak kalitate zirkuluetako langile autoeratu eta kreatiboak goraipatzen dituen arren, errealitatea oso bestelakoa da: lanindarraren dualizazio ikaragarria gertatu baitzen.
|
|
|
Indigenek «errudun sentimendua» eta erromantizismoa bultzatu egingo dituzte, laguntza eta mota guzietako bitartekoak eskuratu nahian. Anayak (1991) azpimarratu egiten du herri indigenen nazio izaera azpimarratzen
|
duen
diskurtsoaren garrantzia. Diskurtso horren arabera, nazio izate horri dagozkion eskubideak onartu behar zaizkio eta gaur egun bizi duten egoeragatik ordainak zor.
|
|
|
Marko honetan zientzia eta OJren inguruko elkarlana eman daiteke eta zibilizazio bientzat onuragarria den kontribuzioak lortzeko bidea zabaldu (Shahidullah, 2007). Horrela etnoiraupena eta autosufizientzia bultza daitezke eta zientzia eta beste tradizioen arteko kidetza ukatzen
|
duen
diskurtsoari alternatiba eskaini (Arregi, 2006).
|
|
|
Egoera estarian dagoen oldarkortasunarekin zerikusia duela aldarrikatzen
|
duen
diskurtso zaharkituaren barneko ikuspegia tenteltzat hartzen du Foucault-ek, sadomasokismoaren praktikak ez baitu helburu oldarkortasuna askatzea biolentziaren bidez. Aipatu autorearentzat agerikoa da, behintzat sadomasokismoaren barnean mugitzen denarentzat, maitale sadomasokisten praktiketan ez dagoela inolako oldarkortasunik, biolentzia egon badaiteke ere. Sadomasokismoa, gauzak horrela, askoz gehiago da; plazera lortzeko zein emateko aukera berrien asmatzea eta ahalbidetzea da.
|
|
|
Urte dezenteren buruan, ezkerreko teorialari batzuk programa komun moduko bat egiten saiatu zirenean, euren arteko urruntze handiagoa ekarri zuten desadostasunak azalaraztea baino ez zuten lortu; baina sarreran, aldiz, ados daudela dirudi: ez dute Habermasen planteamendua baliozkotzat jotzen ezkerraldea aglutinatuko
|
duen
diskurtso berri bat egituratzeko. Mende berri baterako programa berri moduko bat izan nahi zuen, neoliberalismoaren aurrerapen suntsigarriaren aurrean ezkerraldeari adorea eman ziezaion:
|
|
|
Kopeta belztu du Ibon K.k eta, automatikoki hasi
|
duen
diskurtso berrian, komunikazio arazoak izan ditu hizpide, baita pertsonen arteko harremanak ere. Buruz ikasitako esaldiak iruditu zaizkio Josuri, agian giza baliabideen kudeaketa ikastaroren batetik hartuak.
|
|
2013
|
|
|
haien bidez esatariak ohartarazten edo iragartzen dio hartzaileari, edo are bere buruari? lehenago adierazi duenari buruzko azalpen bat datorrela birformulatzaile esplikatiboak txertatzen
|
duen
diskurtso atalean.
|
|
|
Joseba Gabilondok (2012) proposatu du oraintsu subjektu euskaldun eta espainolaren genealogia subjektu horietako bakoitzaren posizioa sortzen duten formazio diskurtsiboak aztertuta. Genealogia horretan oinarrituta, zilegi da romancealdarrikatzen
|
duen
diskurtsoari subjektu espainola atxikitzea eta aldi berean vascuence/ euskaraplazaratzen duen diskurtsoaren sorreran euskal diferentziaren zantzuak antzematea, euskal subjektuarenak alegia.
|
|
|
Joseba Gabilondok (2012) proposatu du oraintsu subjektu euskaldun eta espainolaren genealogia subjektu horietako bakoitzaren posizioa sortzen duten formazio diskurtsiboak aztertuta. Genealogia horretan oinarrituta, zilegi da romancealdarrikatzen duen diskurtsoari subjektu espainola atxikitzea eta aldi berean vascuence/ euskaraplazaratzen
|
duen
diskurtsoaren sorreran euskal diferentziaren zantzuak antzematea, euskal subjektuarenak alegia.
|
|
|
Bigarren ezaugarriaz den bezainbatean, agerikoa da maitasun poesiaz dagoen isiltasuna Larramendiren hausnarketa poetiko eta metaliterarioetan, poesia mota horri darion kutsu erotikoa arbuiagarria zaionez gero disziplinatzea (Foucaultek esango zukeenez) lehenesten
|
duen
diskurtso katoliko erromatar postridentinoari. Litekeena den arren Larramendik Etxepareren liburua ezagutu ez izana, erraz pentsa liteke ere erretore garaztarraren maitasun poemek oztopo gaindiezinak jarriko lizkiokeela Kontrarreformaren araberako decorumdisziplinatuari:
|
|
|
Artikulu honen ondorio nagusi gisa esan daiteke Amaia Ezpeldoik ondo ezkondu dituela egun bizirik dagoen ideologia postmoderno feministak queer teoriaren inguruan eraiki
|
duen
diskurtsoa eta detektibeen gizonezko mundu hegemonikoaren ikuskera. Periferiatik erdigunera doan identitate gatazka eta horren diskurtsoa, hizkuntza eta espazio askotariko eta hibridatuak eraikitzen jakin du, eta horrek bi eremu hain kontrajarrien mugak kimatzea ekarri dio.
|
|
|
Arruti dugu euskararen kontuetan autoritate morala duenetako bat, praktikan eta praktikak behar
|
duen
diskurtsoan kilometro batzuk egina. Eta intuitzen du bide horren emankortasuna.
|
|
2014
|
|
|
azalaren koloreak ez du esanahi bera beti; bestelako kontzeptu eta ideiekin duen harremana aldatu egiten da testuinguruaren arabera. Zentzu horretan, arrazakeriaren kontrako borrokan, ezinbestekoa da hura gidatzen
|
duen
diskurtsoaz jabetzea. The Lonely Londoners ek gidalerro batzuk eskaintzen ditu.
|
|
|
Eta une batez denak Daneli begira geratu dira orduan. Eta mutikoak inoiz jende aurrean egin
|
duen
diskurtsorik luzeena eta sentikorrena bota du.
|
|
|
Frantzia, esaten da, nahizko nazioa da, subjektiboa, nazio aleman kultural edo etnikoaren kontrara. Frantziak bere burua horrela ulertu gura izatea, eta Frantzia lausengatzen
|
duen
diskurtso nazionala horixe izatea (aberri umiliatuari Renanek oparitua), gauza bat da1967 Beste gauza bat, Frantziak metro karratu bat ez duela non ere jendea bere arioz eta gogara frantses nazionaldu zen edo orain nazionaltzen den. Frantzia ez da sortu jendearen gogozko nazio bezala, estreina erregearen eta gero errepublikaren armek nahitako eta inposaturiko nazio (Estatu) bezala baizik, bortxak ezarrita alegia, Alemania eta Europako beste guzti guztiak bezalaxe, bakanen bat ez bada1968.
|
|
|
Hitz horretaz baliatzen da esataria esan berri duena modu argiago batez birformulatzeko: haren bidez esatariak ohartarazten edo iragartzen dio hartzaileari lehenago adierazi duenari buruzko azalpen bat datorrela alegia hitzak txertatzen
|
duen
diskurtso atalean.?
|
|
|
–Epelkeria ideologiko? hori astindu nahian, botere harremanetan, izaera kolektiboan eta motibo identitarioetan indarra jartzen
|
duen
diskurtso berria ere hasi da ernetzen ezarian ezarian (ikus, adibidez, Arbelaitz, Eizagirre eta López, 2015). Ugaritzen ari dira, era berean, euskara hautu pertsonal hutsaren esparrutik atera nahi dutenen esanak.
|
|
|
Ez dugu Esnalen sailkapeneko ez zeraez ba metadiskurtsiborik atzeman. Egia esan, batzuetan duda egin dugu zenbaterainoden ya metadiskurtsiboa hiztunak berariaz adierazten
|
duen
diskurtsoa antolatzekoasmoaren ispilua, nolabait beste testu mota batzuetan puntuazio markek betedezaketen eginkizunaren parekoa?, eta noiz modalitate deontikoaren adierazlea (beste hiztunak esan duena ontzat ematen duela adieraztekoa).
|
|
|
pasio, objektu, kontzientziarikez, pasibotasun, lotura, feminitate eta abarrekin. Hemen hartzen du lekua logikazapaltzaile eta inperialista orotan agertzen den «berdintasuna desberdintasunean»babesten
|
duen
diskurtso arriskutsuak. Berdintasuna deituriko horretan, berdintasunfaltsu horren babesean, direnik eta diskriminazio molde muturrekoenak ezartzenbaititu kasuan kasuko (sexuzko, arrazazko, sinesmeneko...) desberdintasun«natural»aren izenean.
|
|
|
50eko hamarkadan Euskal Herrian ernatzen hasi zen diskurtso abertzaleak arrazaren lekuan hizkuntza jarri zuenetik gaur arte, hain zuzen ere, abertzaleen barneko zenbait sektore haren egokitasuna zalantzan jartzen hasi den garaiotara arte. Zalantzan jartze horrek tirabira ekarri du; izan ere, kritikak kritika, beste sektore batzuk hizkuntza nortasun emaile dela defendatzen
|
duen
diskurtsoari eusten ahalegindu dira. Beraz, batzuentzat, behinola naziokideak elkartzeko tresna gisa jardun zuen hizkuntzak garrantzia galdu du zeregin horretarako (ez sinbolikorako); eta aldiz, beste zenbaitentzat, aldarrikapen nagusi bilakatu da.
|
|
|
Horretarako, euskararen akademiak auzi honen gainean egin
|
duen
diskurtsoa aztertuko dut. Hau da, Euskaltzaindiak izendegiaz haren egiteko eta gaitasunez, eratzeko prozesuaz eta irizpideezegin dituen gogoetak, ikerketak eta emandako azalpenak.
|
|
2015
|
|
|
erdaldun euskaltzaleak? «zergatik ez dira euskaldundu, sentimendua badute?»?, euskararen aurkakoak? «desaktibatu behar dira, eragina baitute»?, eta erdian daudenak, gehienak? «helduleku berriak behar ditugu hor»?. Oharra egin zion Bilbaok, identitatea ardatz izan
|
duen
diskurtsoaz eta euskaltzale erdaldunez: «Identitateak eman du motibazioa orain arte, baina, zoritxarrez, oraindik arrain asko dago kala horretan».
|
|
|
Mezu zuzena zen hura, elebidun autoizendaturiko kazeten sorrera garaian idatzirikoa. Garrantzitsua da, bestalde, berboi erreparatzea, garai hartan boladan zen elebitasunaren diskurtsoari azpiak jaten dizkiotelako, elebitasun orekatuarena oinarri sendorik ez
|
duen
diskurtso interesatua dela frogatuta. Siadecoren aldarriak ez zuen ordea behar bezainbat oihartzun izan kazetagintza abertzalean, sasoi hartan Hego Euskal Herriko prentsa munduan eredu elebiduna hobetsi zutelako.
|
|
|
" nazionalismoak erantzukizun larria du, herriari bizikidetza marko lasaia ez emateaz gain, egiten
|
duen
diskurtsoarekin, gero mutikoak etortzen dira, kaputxa janzten dute eta pentsatzen dute gauza horiek ganoraz errebindikatzeko koktel bat hartu eta autobus bat erre behar dela".
|
|
|
" Utzi euskaldunei departamendua eskatzen, hori eskatzen duten bitartean ez dute independentzia eskatuko". Beldur naiz botere oso batek errekuperatzen ote
|
duen
diskurtso bat eta gero guri papur batzuk bota; eta gu horretara, oiloak bezala. Oiloak bezala ohartu gabe burua moztu digutela eta oiloa burua moztuta nola ibiltzen da... itzulika!
|
|
2016
|
|
|
Saio honen izenbururako aukeratu diren zazpi kontzeptuak egokiak izan daitezke euskarak behar
|
duen
diskurtso berria eraikitzen hasteko. Litekeena da zazpi kontzeptu horiek nahikoa ez izatea; beharrezkoak bai ordea.
|
|
|
Adibidez, euskaldunon eskubideak bermatze aldera zerbitzu publikoa eskaintzen duten lan-postu batzuetan elebiduna izatea ezinbestekoa denean. antzu hori gaindituko
|
duen
diskurtso baten beharra dago:
|
|
|
Hori da borroka. Ederra da, adibidez, bizarginarekin izandako borrokaldiaren ostean Anaidi Santuko kideek preso hartu behar dutenean botatzen
|
duen
diskurtsoa: «Kateaz lotutakoak askatzeari ebastea esaten diozue, atxilotuei jaregitea noizdanik lapurreta, behartsuei lagun egiten badiet ni eskuzikin?».
|
|
|
Zer egiten da guri presentzia emateko? Ez dago gure lana erraztuko
|
duen
diskurtso bat». Horiek baino lehen, hala ere, euskalgintza barruan pauso bat eman beharra dagoela ohartarazi du:
|
|
|
bi hizkuntzak jakiteko betebehar zibikoa. «Bizikidetzaren izenean euskararen ezagutzaren unibertsalizazioaren alde egiten
|
duen
diskurtso bat da, eta euskaraz ez jakiteko eskubidea gaitzesten duena. Baina baita ere beren burua euskal herritartzat daukatenen aldetik euskara erabiltzeko hautua egiteko nahi bat espero duen diskurtsoa.
|
|
|
«Bizikidetzaren izenean euskararen ezagutzaren unibertsalizazioaren alde egiten duen diskurtso bat da, eta euskaraz ez jakiteko eskubidea gaitzesten duena. Baina baita ere beren burua euskal herritartzat daukatenen aldetik euskara erabiltzeko hautua egiteko nahi bat espero
|
duen
diskurtsoa. Horrelako egiazko nahirik ez balego, betebehar zibikorik ere ez legoke, noski».
|
|
2017
|
|
|
Unibertsitatera bidean zihoala beltza izateagatik poliziak identifikatuarazi zuenean erabaki zuen aktibista bihurtzea. Garai nahasiotan, faxistak txoriburutzat hartu eta gutxietsi izana akatsa dela uste du, eta eskuinaren zartakoei erantzuten aritzea baino, herritarrak benetan kontzientziatzea lortuko
|
duen
diskurtso propioa garatzea dela bidea.
|
|
|
Sarri, haien diskurtsoei erantzutea da erreakzioa, eta duela gutxi ikusi dugu nola Donald Trumpen erabakien aurrean lelo nagusietakoa Resist izan den, baina haiek zerbait egiten duten aldiro gu mobilizatzea daukagunari eusteko ez da bidea. Arrazakeria, homofobia, matxismoa… sufritzen duen jendea bilduko
|
duen
diskurtso alternatiboa eraikitzea falta zaigu. Borroka bakoitzak bere berezitasunak dituen arren, gauza asko partekatzen ditugu, eta denen artean gehiengo sozialari iritsiko zaion mezua garatu genuke, ultraeskuineko mugimenduek ez ditzaten jarraitzaile gehiago lortu.
|
|
|
" Ohitu gara pentsatzera nazi ergel batzuk direla, baina areagotzen ari diren mezu ultraeskuindarren aurrean ez dugu jakin alternatiba sendorik eraikitzen. Arrazakeria, homofobia, matxismoa... sufritzen duen jendea bilduko
|
duen
diskurtsoa eraikitzea falta zaigu"
|
|
|
Gurean hitzetik hortzera elebitasunaren aldeko aldarria egiten
|
duen
diskurtsoa, asmo oneko ahots etnikoen iritzia ez bada, erdal elebitasun sozial eta indibidualaren aldeko politika zuritzen ari zaigu361 Diskurtso horrek estali nahi digun errealitate soziolinguistikoa, ordea, dagoeneko ez al da ebidentzia sozial bat. Eusko Jaurlaritzak bere politikaren helburutzat ezarri duen zorioneko elebitasuna, ez al da ba erdaldunen aldeko eta euskaldunon aurkako elebitasun indibidual eta soziala?
|
|
|
Iruzur soziolinguistiko handi bat estali nahi
|
duen
diskurtso horren parte da azkenaldian tarteka irakurtzen dugun lelo hau: –Ikas dezagun nolabaiteko insatisfakzio saihetsezin hori positiboki kudeatzen, etsipenean erori gabe eta errealitatea heldutasunez ulertzen eta onartzen?.
|
|
|
Euskararen despolitizazioa gehien azpimarratzen
|
duen
diskurtsoaren erreferente nazionalak eta politikoak espainolak dira Hegoaldean158 Erdal hizkuntza hegemonikoak ez du politizazio espliziturik behar, hizkuntza hegemonikoa modu naturalean da politikoa, eta espainolismoak ez dauka aldarrika ibili beharrik euskaltzaleok bezala. Egiten duena egiten duela, espainieraz egiten du, eta espainieraren aldeko politika egiten du; bide batezko politika inplizitua baino politika hoberik ez dago hizkuntza batentzat.
|
|
|
Euskararen altzoan erdararenean baino laketago sentitzen den euskaldunik ezin sorturik gabiltza hamarkada luzetako botere autonomikoaren buruan. Eta, hala eta guztiz ere, erdal elebidunen aldeko politika zuritzen
|
duen
diskurtsoa zilegitu zaigu euskaltzale askoren artean ere.
|
|
|
Ildo horretatik, ez dago ados azken urteotan hedatu den diskurtso batekin,, krisiak guztioi eragin digu? esaten
|
duen
diskurtsoarekin. –Argi eta garbi, batzuei besteei baino askoz gehiago eragin die:
|
|
|
Azken horien artean, hainbaten ustez, lurralde kontzeptua hobeto egokitzen zaio a priori nazio proiektua demokrazian oinarritzen
|
duen
diskurtsoari, lurraldearen formulazioak Euskal Herrian bizi diren herritar guztiak hartzen baititu euskal nazioko kide. Baina estatua duen nazionalismoarentzat egokia izan litekeen formulazioa (Espainian bizi diren guztiak espainiar herritarrak dira, Frantzian bizi diren guztiak frantziar herritarrak, eta abar) ez da hain eraginkorra, ezinezkoa ere beharbada, askoz zehaztasun gutxiago duen eta sentimendu eta borondate esplizituan gehiago oinarritzen den estaturik gabeko nazio kontzeptuan.
|
|
|
Honenbestez, gurea estaturik gabeko nazio bat den heinean, tentuz eta zorrotz aztertu behar genuke, gure iritziz, helburu zintzo hori aldarrikatzen
|
duen
diskurtsoa: beste auzi batzuen artean, ondo ikertu genuke formulazio demokratikoak eta errepublikazaleak, euren eskura dituzten baliabideekin, nola kudeatu lituzketen, oro har, Euskal Herriko nazio sentimendu desberdinak eta euskal nazioaren kasuan, halabeharrez, hizkuntza eta kultura minorizatu bateko herritarren eskubideak.
|
|
|
Ez da debaldeko esfortzua izango, ordea, nazioaren sorrerarekin gobernu berriaren (estatuaren) botereak beharrezkoa duen legitimitatea lortzen baitu. Nazioak estatuaren autoritatea bermatuko
|
duen
diskurtso/ sinesmen/ irudikari gisa funtzionatzen du, estatu egitura eta haren erakundeak (armada, zerga sistema, eskola...) hiritarren arteko bizikidetza eta egonkortasuna ziurtatzeko ezinbestekotzat bailitzan erakutsiz. Hala, nazio modernoa sistema berria zilegitzeko balioko duen kultur eraketa bat izango da, estatuak komeni zaizkion edukien arabera diseinatutakoa.
|
|
2018
|
|
|
euskara Mendebalde zuriko parte honetan XXI. mendera iritsi bada milaka lagunek noizbait haren aldeko hautua egin dutelako izan dela. Eta, jakina, berez datorren kontrako hautu horrek halako hedadura izan badu gertatu da zoru diskurtsibo bat izan duelako eta badukeelako gaur egun ere, banakoen hautuetan eragin
|
duen
diskurtso kolektibo bat. Baina euskaraz bizitzeko hautuaren diskurtsoa ez da bat eta bakarra, ez denboran, ez lekuetan; are, denbora eta leku beretan ere ñabarduraz eta bidezidorrez mamitzen da indibiduoek gauzatzen duten heinean.
|
|
|
Hots, gutxiengo esentzialista baten apetaz hizkuntza bat inposatzen zaiola gehiengoari, arrazionalitatearen, justiziaren eta demokraziaren kontra. Datu eta egitateei erreparatzen badiegu aldrebesko mundua deskribatzen
|
duen
diskurtsoa, baina eragingarria dena, besteak beste, alderdi batzuk gezur horretatik probetxu ateratzen ikusten ditugulako etengabe, ariketa populista batean, migranteei buruzko uste faltsuekin probetxu ateratzen den bezala. Eta, eragingarri da, nire ustez, besteak beste, sektore euskaltzaleek ez dutelako oinarrizko hitzarmen baten bidez egiazko marra gorririk ezarri.
|
|
|
Bertsolari gisa legitimitatea nahi duenari, beraz, euskaldun zahar passinga eskatzen dio kanonak. Bertso munduak berak, ez du praktikan errepresentazio bidez gaur egungo hizkuntza ideologia zalantzan jartzen, ideologia hori bera eraldatzen
|
duen
diskurtsorik sortzen eta hedatzen badu ere.
|
|
|
Steinekin denean, Hemingwayk bere gizonetan gizon rola alde batera uzten du. Idazlea hezur haragizko gizon moduan irakurtzeari utzi, eta, horren ordez, hark irudikatzen
|
duen
diskurtsoari helduko bagenio, berehala ohartuko ginateke filmeko eszena horretan eten une bat gertatzen dela, zeinaren bidez agerian geratzen den diskurtso patriarkalaren antsietatea. Stein emakumea da, baina ez Hemingwayk sostengatzen duen diskurtsoak kontenplatzen duen emakume ereduaren modukoa.
|
|
|
Idazlea hezur haragizko gizon moduan irakurtzeari utzi, eta, horren ordez, hark irudikatzen duen diskurtsoari helduko bagenio, berehala ohartuko ginateke filmeko eszena horretan eten une bat gertatzen dela, zeinaren bidez agerian geratzen den diskurtso patriarkalaren antsietatea. Stein emakumea da, baina ez Hemingwayk sostengatzen
|
duen
diskurtsoak kontenplatzen duen emakume ereduaren modukoa. Lesbiana ez ezik (ez du gizon baten beharrik izan izateko), botere egoera batean dago:
|
|
|
Sinbolikotik «kanpo» omen dagoen eta subertsiorako gune ei den bisexualitate hori, berez, eraikuntza bat da, bera ezartzen
|
duen
diskurtsoaren arabera egina. Eraikitako «kanpo» bat da, guztiz «barruan» dagoena, baina.
|
|
|
sexuaren zeinu ziurtzat jotzen dituen diskurtso kulturala dauka; bestean, berriz, printzipio maskulinoa aktibotzat eta kausa bakartzat, autogenetikotzat ez esatearren? ezarri nahi
|
duen
diskurtsoa. Halandaze, sexu ugalketaren antolaketa sozialak dakar, agi denez, sexua behin betiko zehaztu nahia, eta sexu bakoitza bata dela eta ez bestea zedarritzeko grina hori, eta horretarako identitate eta posizio argiak eta elkarrekin nahasi ezinak eraikitzen dituela gorputz sexudunentzat.
|
|
|
Haren ustez, kontzeptuek, kategoriek eta abstrakzioek indarkeria fisikoa eta materiala erabil dezakete ustez antolatzen eta interpretatzen dituzten gorputzen kontra: «Zientziek eta teoriek gure gorputz buruetan modu materialean era errealean eragiteko duten ahalak ez du ezer abstraktutik, nahiz eta sortzen
|
duen
diskurtsoa abstraktua izan. Menderamolde guztien artean bakarra da:
|
|
|
Hizkera poetikoak Sinbolikoan parte hartu behar badu kulturan komunikagarria izateko, eta Kristevaren beraren testuak Sinbolikoaren adibide enblematikoak badira, non aurkituko dugu ba eremu horretatik «kanpoko» toki konbentzigarri bat? Postulatzen
|
duen
diskurtsoaren aurreko gorputzezko aniztasuna are zalantzagarriagoa bihurtzen da ikusten dugunean ama irrikak «patu biologikoaren» parte direla berarentzat, eta «kausalitate ez sinboliko eta ez aitatar baten» agerbideak. Kausalitate ez aitatar aurresinboliko hau Kristevaren ustez kausalitate semiotiko edo amatarra da, edo, zehatzago, ama senen ikuskera teleologiko bat:
|
|
|
Ataza honetarako sexuaren eta, oro har, gorputzaren naturalizazioaren genealogia kritikoa egin behar izan dugu. Kritikoki aztertu behar izan dugu gorputza mutua eta kulturaren aurrekoa balitz bezala irudikatzen
|
duen
diskurtsoa, zeinaren arabera, gorputza esanahia jasotzearen zain dagoen, femeninotasuna irudikatzen den bezala adierazle maskulinoaren inskripzio ebakiduraren zain, hizkuntzan eta kulturan sartu ahal izateko. Nahitaezko heterosexualitatearen analisi politikotik abiatuta, beharrezkoa izan da sexuaren eraikuntza bitarra, bitasun hierarkikoa, ezbaian jartzea.
|
|
|
Beste inon hain argi erakusten ez badu ere, hemen Wittigek bere burua kokatzen du presentzia, Izatea, errotiko betetasun etenik gabea bilatzen
|
duen
diskurtso filosofikoan. Derridaren ildokoek esango lukete esanahi oro différance operatibo batean oinarritzen dela, baina Wittigentzat, aldiz, hitz egiteak eskatzen eta aurresuposatzen du gauza guztien arteko identitate josturagabea.
|
|
|
Gatazka sozialen irakurketa multidimentsionala erabili izan dute, «demokrazia erradikala» ardatz ezarriz (Calle, 2005). Horrekin, gizartearen klase egituraketaren analisi materialista baztertzen
|
duen
diskurtsoa hegemoniko bilakatu da Europako ezkerraren barruan, eta langile subjektibitatearen pisua galdu egin da. Aurrerago aztertuko dugu nola eragin duen eredu honek ezkerreko euskal nazionalismoan.
|
|
|
Ulertaraztea euskalkiak batuan daudela, batua direla. Eta hori ulertarazteko, ezinbestekoa da euskara prestigiatuko
|
duen
diskurtsoa nagusitzeko baldintzak jartzea, subalternitatea eta konplexuak erantzarazi eta euskararen noranahikotasunean eta askitasunean egiaz sinetsaraziko diguna. •
|
|
|
Tristea da lan berri ugari eskaintzen dizkigun mostra, ikuspegi tradizionaletatik bestelako aukerak bilatzen zituena, diskurtso kritikorik emateko gai ez izatea; eta horren ondorioz, museoak dituen artelan bikainak denbora pasan, anekdotan, dekorazio huts bihurtzen
|
duen
diskurtso gainazalezkoa sortzea.
|