|
2000
|
|
|
Horren emaitza
|
duela
urte batzuk kaleratutako" Rito y formula en la medicina popular vasca. La salud por las plantas medicinales" izeneko lana izan zen.
|
|
|
Orain
|
duela
urte batzuetako Harkaitzen poema bat, Berasaluzeren poema bat eta Urtzi Urrutikoetxearen poema bat hartuz gero, ikusten da estiloz zein antzekoak ziren. Hitzekin jolasteko gogo hori... oso antzekoak ziren hirurak.
|
|
|
Txangoaren abiapuntua, Bilbotik etorrita, Plentziara sartzeko
|
duela
urte batzuk eraiki zuten Zubi Barria pasa eta berehala aurkituko duzuen biribilunean kokatuta dago. Autoa aparkatu eta biribilunetik eskuinean aurkituko duzuen Gandia Bidetik abiatu behar duzue.
|
|
|
Merkataritzaz ari zaigula, honela dio: ?...Euskal Administrazioak euskaldunok abandonaturik gauzkalako.Katalunian
|
duela
urte batzuk katalan hizkuntzaren erabilera merkataritzan arautzenzuen legea garatu zen. Horretan bai ahoz eta bai idatziz Kataluniako hiritarrek dituztenhizkuntz eskubideak aipatzen ziren eta horiek betearazteko neurriak ere bai.
|
|
2001
|
|
|
Zentzu honetan, gogora datorkit
|
duela
urte batzuk lagun batek esandakoa: " Nik janari kontuetan bakarrik aurreztu dezaket".
|
|
|
Honen guztiaren ondorioz, gaur egun bainuetxeetara hurbiltzen den bezero motak antzinako nobleziarekin zerikusi gutxi duela esan genezake. ...pertsona nagusiek bezeria potentzial nagusia izaten jarraitzen dute, batez ere astean zehar eta denboraldi baxuan, baina Raimundo Azpilikuetak argitzen digun bezala," asteburua eta oporrak heltzen direnean hau jende gaztez betetzen da, hirietako presa eta estresetik ihesi; izan ere, beraiek dira mundu hau deskubritzen ari direnak eta ilusionatuen daudenak, paradisua iruditzen zaie; imajinatu,
|
duela
urte batzuk hemen haurtzaindegi bat jartzea zorakeria irudituko zitzaigukeen, eta jadanik abian dago".
|
|
|
Hori batez ere, mendebaldean gertatu da eta, Anttonek lehen iradoki duen bezala, Hirugarren Munduaren bizkar gertatu da. Halako batez ezkerra helburu gabe geratu zen
|
duela
urte batzuk; zergatik. Helburu nagusiak ekonomi arlokoak zirelako eta horietatik asko ongizatearen gizartearen bidez lortuta zeudelako.
|
|
|
Zulodun gazta ezaguna dugu hau, eta egiteko zortzi mikrobio mota ezberdin erabil daitezke. Pieza handitan ekoizten da (80 kilo) eta bere bizitza izugarri luzea izan daiteke; esaterako,
|
duela
urte batzuk, Bernako erakusketa batean 1847ko pieza bat aurkeztu zuten.
|
|
|
Alberdania argitaletxearen eskutik kaleratu berri du Anjel Lertxundik" El huesped de la noche",
|
duela
urte batzuk argitaratu zuen" Piztiaren izena" idazlanaren gaztelerazko egokitzapena. Halere, bada aldaerarik batetik bestera.
|
|
|
Nire iritziz, eta agian ozen pentsatzea da, norabidea galduta gabiltza. Badirudi
|
duela
urte batzuk gauzak argiago zeudela. Beste mentalitate bat zegoen.
|
|
|
Gertakizunak hobeto ulertu asmoz,
|
duela
urte batzuk, lantaldeak galdera ugari mahaigaineratu zituen: zeintzuk izan ziren gatazka hauen sustraiak?
|
|
|
Nire ezkontidea
|
duela
urte batzuk hil zen eta jabetza utzi zuen, testamenturik egin gabe.
|
|
|
Azterketa honek argi eta garbi erakusten du gaur egungo margarinak
|
duela
urte batzuetan merkatuan zeudenak baino osasungarriagoak direla, trans azidoak proportzio txikiagoan (herenean) dauzkatelako hauek.
|
|
|
Aitorpenak aitorpen, bestelako kontuak ere sarri entzun behar izan ditu Zavalak urte hauetan guztietan. Herri literatura, izan ere, ez da beti orain bezala balioetsia izan, eta horixe da, hain zuzen, Zavalari galdetu dioguna, ea
|
duela
urte batzuk bere inguruko jendeak baliorik ematen al zion haren lanari.
|
|
2002
|
|
|
EXPAL enpresak 400 bat langileko plantilla dauka, han hemengo faktoria hauetan banatuta: Arabako Olabarrin, Madrilen, Burgosko Paramo de Masasen, Caceresko Navalmoral de la Matan eta El Godonen eta Bizkaiko Markinan, bere garaian morterogintzan munduko liderra izan eta gero
|
duela
urte batzuk desegin zen ECIA enpresaren instalazioetan. Pertsonen kontrako minak ere fabrikatzen zituen EXPAL enpresak, harik eta Espainiako estatuan arma horien fabrikazioa eta komertzializazioa debekatu zuen Legea indarrean jarri zen arte.
|
|
|
Hurrengo solairura jaitsi eta pilotaria da protagonista. Mikel Mendizabalen «Airean» bideoa ikus daiteke bertan, Eugi eta Belokik
|
duela
urte batzuetako buruz buruko finalean jokatutako tantu luze ederrean oinarritutako bideoa. Ondoren, aurrez aurre pilotariaren adierazpen estatiko bakarra dugu:
|
|
|
Diagnostiko goiztiarrak eta tratamendu medikoak nahiko ongi funtzionatzen duten arren, kasu askotan ez dago bularra erauztea beste erremediorik. Kirurgia ez da egun
|
duela
urte batzuk bezain agresiboa, eta ahalik eta gutxien erauzten dute egungo kirurgialariek. Tolosako Jasokunde Ospitalean kirurgiako zerbitzuburua den Francisco Martinez-en hitzetan," deformitateak pazientearen autoestima gutxitzen du, eta sendaketa prozesuan eragin negatiboa du".
|
|
|
Horrez gain, «Nederlandera Euskara hiztegia» ere argitaratu zuen
|
duela
urte batzuk. Baina hura argitaratzeko ez zuen argitaletxerik lortu, eta azkenean, bere poltsikotik ordaindu behar izan zuen.
|
|
|
Irakasle euskaldunen egoera ez da
|
duela
urte batzuk bezain zalantzazkoa.Doktore eta funtzionarioen proportzioak gora egin du, eta era berean, baitaunibertsitateko erabaki postuetan daudenen kopurua ere. Oraindik alde handiadago irakasle erdaldunen eta irakasle euskaldunen arteko adinean eta estatusean, baina kontratazio berrietan ez da horrelakorik antzematen.
|
|
|
Beraz,
|
duela
urte batzuetatik aurrera ikusten ari garen legez, unibertsitatekoohiko ikasle potentzialak beherantz doaz etengabe. Geroago eta gutxiago dira, nabarmenki.
|
|
|
mantelinaren inguruan
|
duela
urte batzuk eman zen eztabaida (denborarekin beste estatuetara ere zabalduko dena). 43 Azken mendeetan estatu nazioaren eraikuntza posible egin duen asimilazioaren eredua zalantzan jartzen duen kasu oro aipa liteke. Goian aipatutako adibideek, nahita, Frantzia zuten erreferentziatzat, egitate politiko unibertsalista batean oinarritu eta gizarte hitzarmenari lehentasuna emanez, estatuak armada eta eskolaren bidez hiritarra sortzen duen mendeetako politika asimilazionistak gaur egun ez duela bideragarritasun erreala frogatzeko balio baitezakete.
|
|
|
Bestelakoak badaude ere, bibliografian bi metodo gailentzen dira:
|
duela
urte batzuk ohikoak ziren programa bidezko metodo ad hocak eta gaur egun arrakastatsu bihurtu den bi mailatako formalismoa. . Lexikoan gordetzen diren osagai motak.
|
|
|
Hala ere, ontzi berri horiek egiteko prozesuak, erabilitako lehengaia minimizatu arren, energia gehigarria erabiltzen du oraindik. Horregatik litzateke beirazko ontziak berrerabiltzea, hau da, erosi dugun establezimendu edo supermerkatu berean erabilitako" kaskoak" itzuli ahal izatea,
|
duela
urte batzuk egiten zen bezala. Plastikozko ontziak eta metalak (latak batez ere) edukiontzi horietara bota daitezke.
|
|
|
Turismoaren Mundu Erakundearen (OMT) ustez, ekoturismoa da ekologia maila handiko eta industria garapen txikiko eremuak dituzten herrialdeak aberasteko biderik eraginkorrenetako bat, erakunde horretako idazkari nagusiak, Francesco Frangiallik, atzo esan zuenez, Nazioarteko Turismo Azokan (Fitur), Ekoturismoari buruzko Munduko Gailurraren atarian (maiatzaren 19a) egingo den mintegi batean. Urte horretan, Nazio Batuek Ekoturismoaren Nazioarteko Urtea izendatu zutenean, turismoa Latinoamerikako herrialdeetan
|
duela
urte batzuetatik egiten ari den garapen iraunkorreko estrategia garatzeko estrategia operatibo gisa txertatzeko beharra nabarmendu nahi du MMEk. Halaber, esan zuen Quebeceko Gailurrean alde anitzeko topaketa bat egiten saiatuko direla, OMTko 140 kideen egoerari buruzko informazioa trukatzeko eta ekoturismoa planifikatu, kudeatu eta merkaturatzearen inguruko informazioa trukatzeko.
|
|
|
Horien bidez zehazten da, berrikuspenaren unean, aurreikusitako interes tasa ofizialari (Míbor, Euribor edo beste bat) idazketan itundutako diferentziala(+ 0,5,+ 0,75,+ 1, etab.) gehituko zaiola, eta lortzen den zifra hamartarrari hurbileneko puntura edo zatikira biribilduko zaiola. “Biribiltzeko klausularen” jatorria
|
duela
urte batzuk hamartarrekin kalkuluak egiteko zeuden zailtasunetan dago. Arrazoi horrek ez du zentzurik gaur egun, kreditu erakundeek dituzten baliabide teknologikoak kontuan hartuta, Espainian euroa modu baketsuan sartzeak erakutsi duen bezala, sistema monetario hamartarra besterik ez baita.
|
|
|
Pintura zabaltzen da, tantak edo pikorrak sortzeko eta azken akabera zimurtsua izateko. Pintatzeko modu horrek arrakasta izan zuen
|
duela
urte batzuk, batez ere hormetan akatsak disimulatzeko gaitasuna zuelako, baina gaur egun ez da erabiltzen. Horregatik, horrelako pintura pareta batean ikusteak, askotan, zerbait zaharkituaren aurrean egotearen sentsazioa sortzen du.
|
|
|
Kontuz ibili kalte estetikoaren konponketarekin, oraingo aseguruetan sartzen baita, baina ez
|
duela
urte batzuk kontratatutakoetan.
|
|
|
Irudi horrek sabaiaren kolore guztia zuzentzera behartzen du, edo bainugelako azuleju guztiak aldatzera, jatorrian daudenak merkatuan ez badaude. Figura hori ohiko aseguru estandarretan sartzen da, baina ez
|
duela
urte batzuk kontratatutakoetan. Hori dela eta, komeni da polizarik zaharrenetan xehetasun hori berrikustea estaldura gehitzeko, ia ez baita hautematen familiaren fakturan, baina desatsegin bat baino gehiago konponduko du.
|
|
|
Azterlan baten arabera, gaur egun, sendagai zaharren 400 kopia patentatu daude merkatuan. Duela gutxi, Novartis talde farmazeutikoak salaketa jarri zuen, izen berriarekin eta prezio altuagoan merkaturatu baitzuen botika bat,
|
duela
urte batzuetatik saldu zuenaren berdin berdina. Beste laborategi batzuek, hala nola UCB Pharmak, Abbotek eta Lundbeck ek, alergiaren kontrako produktuak, antidepresiboak edo anestesia lokalekoak, izen berriak jarri dituzte estratagematzat jotzen den horretan, patenteak ematen duen babesa ustiatzen jarraitzeko.
|
|
|
Adituek diotenez, kontsumitzaileei eskaintzen zaizkien elikagaien ekoizpena askoz eraginkorragoa eta kalitatezkoa izan dadin bideratu behar da ikerketaren helburua. Alde horretatik, eta
|
duela
urte batzuetatik hona, geneen analisian jarri da arreta genomaren ikerketan, eta horri esker abereen hazkuntza hobetu da. Gainera, Red Herring zientzia aldizkariak dioen bezala, 80ko hamarkadan lehen sagu transgenikoa garatuz eta klonazioan egin berri diren aurrerapenekin, konpainiek, produkzioa hobetzeko animalien eraldaketa genetikoa egiteaz gain, gizakientzako aplikazio terapeutikoetarako erabil daitezkeen geneak zehaztu dituzte.
|
|
|
gorotz eskeleto orokorra, orokorra, eta beste sintoma psikologiko batzuk, hala nola antsietatea eta depresioa. Patologia hori
|
duela
urte batzuk ezezaguna zen, eta, azken aldian, palestrara salto egin du, diagnostikatutako kasuak eta haien familiak ugaritu direlako, eragindako sintomak gaixotasunaren barruan sailkatu arte. Espainiako populazioaren% 1 fibromialgia dela kalkulatzen da, gehienak emakumeak.
|
|
|
nahita harrapatzea, arrantza flotak istripuz harrapatzea eta habia egiteko hondartzak suntsitzea. Asmo handiko hilkortasunari dagokionez, espezie berdeak
|
duela
urte batzuk harrapatuak ziren kontsumitzeko. Formentera uhartean, oraindik ere, bizirik gordetzeko zituzten kortak ikus daitezke.
|
|
|
Agirrek adierazi zuen drogen kontsumoa zabaldu egin dela eta aisialdirako tresna bihurtu dela, eta behar adina ikertu ez diren substantzia mota berriak sortzen ari direla. «Adibidez, ketamina, albaitaritzan erabiltzen den substantzia anestesiko bat, abusu droga gisa erabiltzen da
|
duela
urte batzuetatik hona, zehazki euforizatzaile eta haluzinogeno gisa», adierazi zuen. Norberto Agirrerentzat, ez dago droga hoberik edo okerragorik, droga gutxi asko txarrak baizik.
|
|
|
“Aurrerapen handia da zientzian, eta oso teknika erabilgarria da medikuak aginduta dauden kasuetan”. Muñozek esan du IVIk
|
duela
urte batzuk inkesta bat egin zuela pazienteen artean etorkizuneko seme alaben sexua aukeratzeko aukerari buruz. Emaitzen arabera, “paziente gehienak teknika hori erabiltzearen alde agertu ziren” esan zuen adituak.
|
|
|
Arabako Caicedo Yuso lakua eta Gesaltza Añanakoak hezeguneetako bat osatzen dute. Lehenean, aintzinako aintzira batean, odola ateratzeko ganibetak ateratzen ziren, eta bigarrena ustiapenean egon da erromatarren garaitik
|
duela
urte batzuk arte. Araban ere Salburua aintzira dago, hezegune lehortuak erreskatatzeko erreferentzia bihurtuta.
|
|
|
Adeitasunarena bezain deigarria da, halaber, karkexa baccharis halimifolia zabaltzea. Izan ere, Hego Amerikatik datorren zuhaixka horrek hezegune handiak kolonizatzen ditu
|
duela
urte batzuetatik. Panpetako belarra ez bezala (bere zakil altuekin edozein behatzaileren arreta erakartzen du), karkexa itxura diskretua du, eta haren presentzia ez da nabaritzen haren ezaugarriak ezagutzen ez dituen ororentzat.
|
|
|
“Akrilamidaren ondorioak arintzeko formula bat” esan du, “fruta eta barazkietan aberatsa den dieta askotarikoa kontsumitzea da”. Industriatik sortu den eta, paradoxa badirudi ere,
|
duela
urte batzuetatik hona hemen gomendio bera: produktu gutxi batzuetan oinarritutako eguneroko irensketa batez ere industria prozesaketako instalazioetan egiten dena kaltegarria da epe luzera kontsumitzailearen osasunerako.
|
|
|
Hala ere, biztanleria sektore bat mesfidati agertu da harrezkero, abantaila nabarmenak dituen arren. Europako auto gidarien elkarteek, Europan antzeko ikasketarik ez zegoenez, indarrak batu zituzten
|
duela
urte batzuk, azterketa estatistiko fidagarria egiteko. Gutun pertsonalizatuen eta aldizkarietako iragarkien bidez, airbagak jardun zuen talketan esperientziak partekatzeko eskatu zieten bazkideei.
|
|
2003
|
|
|
Hizkuntza Frantziako Estatuko beste tokietan baino hobeto mantendu arren, korsikarrek ez dute asmatu eskola «autoktono»ak sortzen. Antza,
|
duela
urte batzuk ahaleginak egin ziren, baina ez zegoen behar adina eskaera sozialik. Oraingo ahaleginak eskola elebidunak sortze eta zabaltzeari zuzentzen dira.
|
|
|
urte batzuetan klase ertainak nagusi izan ondoren, Estatu Batuetan berriro ere dirudun oso aberatsen urrezko aroan bizi direla azken hiru hamarkadotan. Asko maite du aipatzea Scott Fitzgerald-ek 1925ean idatzi eta
|
duela
urte batzuk Robert Redford eta Mia Farrow k interpretatu zuten Gatsby Handia eta bertan utzitako esaldi hau: " Zu eta ni bezalako jendeengandik diferenteak izan dira beti aberatsak".
|
|
|
langile erasoen %10ari behin betiko baliaezintasuna aitortzen omen diote azkenean. Laneko ezintasunen arloan, Hirigoyen elkarteak
|
duela
urte batzuk argitara eman zen Suediako txosten bat aipatzen du. Lan horretan datorrenez, urteko eta fabrikako 4.500 milioi eurotik gora igotzen dira arazo horren ondoriozko epaien gastuak.
|
|
|
Duela gutxi arte, ez zen ohikoa Madrilgo Auzitegi Nazionaleko aulkian bankariak ikustea. Baina
|
duela
urte batzuetatik hona, hasiak gara batzuk ikusten. Arraroagoa da, ordea, bankari handi horietakoren bat giltzapean sartzen ikustea.
|
|
|
Erretzeari utzi nahi dioten lokalek eremu itxiak eduki dituzte erretzaileen eskura, eta zerga bereziak ordainduko dituzte. Frantzia Frantzian, tabakismo aktiboa 60.000 pertsona baino gehiago hiltzen da urtean, eta tabakismo pasiboa beste 2.500 edo 3.000 Hondamendi horren urteko finantza kostua 4.000 milioi eurotik gorakoa da, eta
|
duela
urte batzuetatik 20 milioi euro inguru daude prebentzioan, legeria oso murriztaileari laguntzeko. 1991tik, Frantzian debekatuta dago tabakoaren zuzeneko publizitatea irratian, telebistan eta prentsa idatzian.
|
|
|
Nola gidatzen da esperma Falopioko tronpen bidez? Eisenbach irakasleak
|
duela
urte batzuk frogatu zuen arrautzak esperma erakartzen duela seinale kimikoen bidez, Proceedings (Estatu Batuetako Zientzia Akademiako organoa) aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera. Baina seinale horrek irismen txikia du, eta, beraz, ez du behar adinako gaitasunik espermaren bidaia horren prozesu osoa kontrolatzeko.
|
|
|
Horregatik, eta Europako gobernuek eutanasiari buruzko legeak egiteko duten ezintasunaren aurrean, Dignitas bezalako taldeak sortu dira, bizitzen jarraitu nahi ez duten gaixoen heriotza errazteko. Panikerrek uste du Europako legeria batek “turismo suizida” saihestuko lukeela,
|
duela
urte batzuk Londresera abortatzeko egiten ziren bidaiak konparatu zituen fenomenoa. Espainiako Gobernuak bere lehentasunen artean eutanasia aktiboa eta borondatezkoa arautzea ez duela uste adierazi ondoren, Duintasunez Hiltzeko Eskubidearen Elkarteko lehendakariak azpimarratu zuen Zurichen bikote britainiarrari egindako suizidio lagundua “ez nahasteko” beharra dagoela eutanasiarekin; prozesu hori medikalizatua da, eta gaixotasun terminala dago.
|
|
|
Lehen aldiz adierazi dute ekaitz handi bat dagoela, interes komertzial handieneko arrainak, denboran zehar izan duten bilakaera eta etorkizuneko aurreikuspenak biltzen dituena. Bestalde, espezie horietako askoren biologiaren ezagutza
|
duela
urte batzuk baino handiagoa da, eta, beraz, epe ertain eta luzeko aurreikuspenek sinesgarritasuna hartzen dute. Horrekin guztiarekin, ikertzaileak irtenbide «sinple baina praktikan jartzeko zaila» batekin ausartzen dira.
|
|
|
Gaur, ekainak 30, amaituko da Europako Batzordeak emandako epea, estatu kide guztiek beren eskubideei eransteko 2002/ 67/ EE Zuzentarauan kafeina duten elikagaien etiketei buruz xedatutakoa. Ia aldi berean, Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiak bere epaia eman du C/ 01 gaiari buruz,
|
duela
urte batzuk Italiak 125 mg/ l kafeina baino gehiago duten edari energetikoak merkaturatzeko ezarri zuen debekuagatik. Muga hori 150 mg/ l izango da gerora, eta muga hori ekainaren 19an ikusi da.
|
|
|
Elikagaiak ekoizteko modu horri hazkuntza intentsiboa deitu zaio, eta, horri esker, haragia, arrautzak, esnea eta arrain mota batzuk arrazoizko prezioan eskuratu ahal izan ditugu populazioaren zati handientzat. Izan ere, ekoizpen sistema horri esker,
|
duela
urte batzuk debekatutako elikagaiak, hala nola oilasko haragia edo esnea, edozein poltsikoren eskura egotea lortu da. Baina hazkuntza intentsiboko sistemak ez daude arriskuetatik salbuetsita.
|
|
|
Itxaropen horien aurrean, GREFAko adituek datorren urtean mantenduko dute, benetan beharrezkoa baita, “gizakiari lotutako espezie horien gaineko presioa, antropiko deritzenak, izugarria baita. Gaur egun, ez dute
|
duela
urte batzuetako habitat kalitate bera. Adibidez, lehen eraikinetako arraildura eta zuloetan egiten zuten habia, baina gaur egungo eraikuntzak uniformeak eta lauak dira, eta ez dago horietarako espaziorik”, dio Garcesek.
|
|
|
Oraingoz, aurkikuntza baserriko animaliei edo beste arrain batzuei bakarrik aplikatu ahal izango zaie, genetikoki eraldatutako animalia produktuen giza kontsumoa oraindik ez baitago onartuta. Jateko txertoen ikerketa
|
duela
urte batzuk hasi zen, eta orain arte hainbat elikagaitan aztertu da, hala nola patatetan, bananoetan, artoan, arrozean, sojan eta garian.
|
|
|
Oreka, hirurogeita hamarreko hamarkadatik aurrera behintzat, halako instalazioak nazioartean ugaritzen hasi zirenetik, beti bilatu izan da animaliek hazkunde ezin hobea izan dezaten behar diren mantenugaien ekarpenean, eta, aldi berean, animaliak banatzeko eta kontsumitzeko behar adinako kalitate eta segurtasun bermeak eman ditzaten. Oreka
|
duela
urte batzuk lortu zen, bi helburuak betetzen zituzten arrainentzako pentsuak iristean. Baina onura handiena ateratzen zuten eta ateratzen jarraitzen duten animaliak fase helduetara iritsi direnak dira.
|
|
|
Baina tragaluce normalak ezin dira edonon instalatu, teilaturako zuzeneko sarbidea duten geletan baizik. Muga hori, ordea,
|
duela
urte batzuk hasi zen atzean uzten, tutu. bereziak dira, teilatuaren eta gela bateko zeruaren artean oztopoak edo distantzia nahiko handia dagoen kasuetarako prestatuak.
|
|
|
Labur zurrean esanda, honako hau izan daiteke logika hori: orain honela gaude, eta
|
duela
urte batzuk hala geunden, euskararen aldeko hizkuntza politika ofiziala daukagun eremu hirukoitz honetan. Hortaz, aurrerapena nabarmennabarmena da, eta datuak eta ehunekoak lekuko.
|
|
|
Bigarren arrazoia:
|
duela
urte batzuetatik hona euskarak izan duen hobekuntza ikusita euskaltzale batzuek —guraso asko ere, barne— lasaitu ederra hartu dute. Hiruga rrenik, euskaltzalexeheekgu re hizkuntzaren egoera patxada ederraz —lasaiegi— hartzen dute, soziolinguistikaz duten ezjakintasuna dela medio; ez dira guztiz jabetzen euskara eta erd araren arteandagoen egoera tirabiratsu eta borroka latz horietan, euskarak pairatzen duen meneko egoeraz.
|
|
2004
|
|
|
Euskal gizartea, berez, zeharo konfliktiboa dugularik, euskara ez da zurrunbilo honetan alderik osasuntsuena, ezta gutxiagorik ere. Aitzitik, oso zutabe hauskorra da eta, iruditzen zait,
|
duela
urte batzuk eskuragai zitzaizkigun espazio sozialak gero eta urrutiago ageri zaizkigula. Bestalde, ez dakit euskal belaunaldi berriak noraino dauden kontzientziatuta gure hizkuntzaren egoera larriaz.
|
|
|
Indefinizio ikaragarria dago eta dekretuarekin jarduera bakoitza bere lekuan kokatu baino ez dugu egin nahi. Alemanian,
|
duela
urte batzuk eztabaida berdina sortu zen; ez da beraz hain gai arraroa.
|
|
|
Ez dakit horrek guztiak gizonezkoek ironia horren gustuko izatearekin lotua dagoen. Beste liburu baten aurkezpenen batean,
|
duela
urte batzuk honezkero, gizonezko idazle batek aldamenean zeukan beste idazle gizonezkoaren liburuaren gorazarre esan zuen ironia handikoa zela lana eta, dena galdua dagoenean, ironia besterik ez zaigula geratzen. Amodioaz ari zirela uste dut.
|
|
|
Egungo mahai gaineko PC aparatuak
|
duela
urte batzuetakoak baino hamar aldiz azkarragoak dira.
|
|
|
Aitona amonetatik hau bakarrik zegoen bizirik. Aitaren gurasoak ni txikia nintzela hil ziren, eta amaren aita
|
duela
urte batzuk. Aitaren bi arreba Rafah n bizi ziren, eta besteak atzerrian.
|
|
|
Ezta oinarrizko eskubideetako baten babesa eskatzen dutenek ere, hala nola «jatea, edatea eta bizitzaren plazerez gozatzea». Tabakoarekin
|
duela
urte batzuk libratu zirenen antzekoak dira auziak. Datu garrantzitsuak Obesitatearen portzentajea bikoiztu egin da Estatu Batuetan azken 30 urteotan Obesitatea arazo berri bat da; ehun urte besterik ez du.
|
|
|
Gainera, jaki mota jakin bati zer kasuk eragiten dioten ez jakitea «funtsezkoa da arriskua modu seguruan kudeatzeko», patogenoen transmisio bide batzuk direla eta. Gainera, gaur egungo egoera ez da
|
duela
urte batzuetakoa bezalakoa. Lehen, elikadura infekzioek pertsona kopuru mugatu bati eta eremu geografiko bati eragiten bazieten, ekoizpen eta banaketa katean izandako aldaketei esker, agerraldi bat berehala zabaldu daiteke herrialde bateko hainbat tokitara edo hainbat herrialdetara.
|
|
|
Horien batez besteko kontzentrazioak 0,1 eta 1,3 nanogramo bitartekoak izan ziren gibeleko gramo bakoitzeko, eta 0,06 eta 0,7 nanogramo bitartekoak muskuluko. Konposatu kutsatzaile hori, polibromodifenil eterra (PBDE),
|
duela
urte batzuk hasi ziren erabiltzen toxikoagoa den PCB baten ordez. Eskuarki, industrian eta osagai askotan erabiltzen da suteei aurrea hartzeko, eta hainbat aplikaziotan aurki daiteke:
|
|
|
Frantzian eta Espainian inguraketa arrantzak eta tretzak ere erabiltzen dira. Hala ere,
|
duela
urte batzuk norbaitek pentsatu zuen atunak denboraldi betean merkaturatu ordez, hobe zela bizirik mantentzea, freskoko harrapaketak gutxitu eta hilabete batzuk geroago saldu arte. Gabonetan, batez ere, kotizazio gutxi eta handiagoa duenean.
|
|
|
Galderen bidez jakin nahi da ea arau horiek debekatu egiten dieten estatu kideei edarien ontzi berrerabilgarriei lehentasuna ematea, balorizagarrien ordez, edo egoera jakin batzuetan, azken mota horretako ontzietan freskagarriak saltzea galaraztea. Europako justiziak
|
duela
urte batzuk eman zuen Batzordearen eta Danimarkako erresumaren arteko auziaren berri, debekatu egin baitzuten garagardoa eta freskagarriak latetan inportatzea. Oraingoz, fabrikatzaileen alde dago balantza.
|
|
|
Jarraibideek merkataritza arduratsua erabiltzeko printzipio orokorrak finkatzen dituzte, itsas baliabideak babestearen kontra doazelako arrantza edo merkaturatzea debekatuta duten produktuak ez banatzeko eta saltzeko. Alde horretatik, Europar Batasuneko araudiak
|
duela
urte batzuk finkatu zituen arrantzarako politika bateratuaren helburu orokor gisa, itsas baliabideak babestu eta kontserbatzeko, eta horien ustiapen nazionala eta erantzulea oinarri iraunkorrean oinarrituta antolatzeko helburu orokor gisa, sektorearentzat egokiak diren baldintza ekonomikoetan, itsas ekosisteman duten eragina kontuan hartuta eta, bereziki, ekoizleen eta kontsumitzaileen beharrak k... Europar Batasuneko erregelamendu batek, 1986an onartutakoak, arrantza baliabideak kontserbatzeko neurri teknikoak ezarri zituen, besteak beste, arrantza intereseko zenbait espezierentzako gutxieneko neurriak; eta 1994ko beste batek, Mediterraneoko arrantza baliabideak kontserbatzeko neurri teknikoei buruzkoak, neurri horiek hartzen zituzten arrain espezie, krustazeo eta molusku batzuen gutxieneko neurriak.
|
|
|
Kanpaina horietako batzuek ez dituzte kontuan hartzen zenbait alegaziok ekoizpen sektore jakin batzuentzat izan ditzaketen ondorioak; izan ere, sektore horiek auzitegietara jo besterik ez dute, jasandako erasoetatik babesteko eta, zuzenen, sortutako egoera zuzentzeko. Auzia Madrilgo Lehen Auzialdiko 62 Epaitegiak
|
duela
urte batzuk ebatzi zuen Asociación Española de Producciones de Arrautza elkarteak Fuertes S.A. enpresaren aurka jarritako auzia, El Pozo produktu markaren jabea baita. Demandak epaileari eskatzen zion bere produktuak sustatzeko sozietate jabeak egindako publizitate kanpainaren izaera desleiala deklara zezala, arrautzen kolesterol mailari buruzko informazio guztiz okerrak zabaldu zituelako.
|
|
|
eta bere mamiak itxura likatsua du, mamitsua da eta zapore azukreduna du, puntu azidoa. Espainian, Bierzoko errege sagarra
|
duela
urte batzuk Jatorrizko Deitura izendatu zuten. Mcintosh:
|
|
|
Halaber, QIM (Quality Index Method) metodo sentsoriala aplikatzeko prestatutako ikuskatzaileak ditu. Metodo hori
|
duela
urte batzuk sartu zen Europan, eta gero eta espezie gehiagori aplikatzen zaio.
|
|
|
Beste arazo batzuk ere atzeman dira elikagaien biltegietan, edateko uraren eskuragarritasunean eta langileen prestakuntzan. Euskal Autonomia Erkidegoak,
|
duela
urte batzuetatik, berariazko legeria du horrelako establezimenduetarako. Legeria hori erkidegoko taberna eta jatetxe guztiek bete behar dute, baita Bilbokoek eta Donostiakoek ere.
|
|
|
Mundu osoan hedatutako informazio independentea lantzeko guneak dira Indymediak. Seattle-n
|
duela
urte batzuk sortua, mundu osoan sortu dira IMC berriak (Independent Media Center) eta EuskalHe rrian ere badira bizpahiru urte Indymedia Euskal Herria sortu zenetik. Argitalpen irekia da, edonork edonon edonoiz publikatu dezake, eta filosofia berarekin funtzionatzen dute munduko hamaika bazterretan.
|
|
2005
|
|
|
«Gizarte gaietan hala izan ohi da:
|
duela
urte batzuk HIESa zen garrantzitsuena, orain tratu txarrak... Saltzen duenaren alde egiten dute».
|
|
|
Belen Roderorentzat ere koordinazioa funtsezko urratsa da lankidetzan aurrera egiteko. Koordinakundeak
|
duela
urte batzuetatik sare garrantzitsua duela dio, baina parte hartzea areagotzeko oraindik aliantzak eta harremanak gehiago indartu behar dituztela onartu du.
|
|
|
Le Nouvel Afrique Asie aldizkarian eman du horren albiste Habib Tawa batek. Orain ez da hainbeste entzuten Afrique Asie kazeta, baina
|
duela
urte batzuk kazetari aurrerakoi askoren errefentzietako bat zen. Jakin bezate, beraz, irakurle beteranoenek 80ko hamarkadako ARGIAn Pablo Sastrek hainbatetan aipatu zuen aldizkari horrek bizirik dirauela, bere zuzendari Simon Malley k bezala.
|
|
|
Izan ere, Portugalekin gogor jarri ziren bere aurrekontuetako defizit publikoa Barne Produktu Gordinaren %3tik gora zegoelako. Aldiz, Frantziak eta Alemaniak muga hori sarritan gainditu dute azken urte hauetan eta orain baldintzak bigunduko zaizkie, nahiz
|
duela
urte batzuk Alemania bera izan baldintza hauek gehien defendatzen zituen herrialdea. EBn ere agintea duenak honelako gauzak egiterik badu.
|
|
|
Halakotan, Berako idazlea datorkit gogora, gazteleraz idatzi arren, egitura eta sintaxia euskara hutsean nola" irakur" dakiokeen. Hain da nabarmena kontu hori,
|
duela
urte batzuk gaztelania ikasten ari zen lagun batek Barojaren liburuetariko bat luzatu zidan, goitik hasita beheraino" zuzenketaz" beterik, berari irakasten zioten sintaxia, aditzaren" denborak" eta abarri jarraiki," gutxiegi" bat jarriko ziolako On Piori. Edo duela hilabete batzuk, gure lur honek emaniko artista ospetsu baten erakusketa ikustera joan, eta bere obraren inguruan berak idatzitako gogoeta labur batzuk irakurtzeak eragin zidan etsipena ere buruan geratu zait:
|
|
|
Euskal Herritik delegazio bat etorri zen
|
duela
urte batzuk, eta lau autobus oparitu zizkion Kurdistango gobernuari azaldu dit nire lagun berriak. Goierriko autobus ospetsuak ezagunak dira hemen ere, eta galdetzailea lasaitu da.
|
|
|
Geroa. Geroa beste kolore batez irudikatzeko, jabetu egin behar dugu norbaitek
|
duela
urte batzuk esan zuen moduan gure Brunetea euskara euskalgintza eta hori oinarri duen kulturgintza direla. Bada ordua aspaldi bizi jasan dugun bat ezinik hori bat eginik, osotara ez bada ere, osagarritasuna bihur dadin prozesua abian jartzeko.
|
|
|
Azken urteotan ibilgailuen ongialdien berri eman dizkiguten publizitate kanpainei buruz gogoeta egingo bagenu, ikusiko genuke kirol auto eta ibilgailu azkarrak aurkezten zituztela
|
duela
urte batzuk eta gaur egun, berriz, segurtasuna eta erosotasunari ematen zaiela lehentasuna, balio nagusi gisa.
|
|
|
Mullisek esan zuen oso harrituta daudela “hain urrun egon den egitura zoragarri hori ikusita”. Zehazki, astronomoek jakin dute izarren, galaxien eta galaxia kumuluen egitura hierarkikoa berehala eratu zela Big Bangaren ondoren, zientzialariek
|
duela
urte batzuk uste baino askoz lehenago. Era berean, Mullis ek azaldu zuen galaxia kumulua Lurretik 9.000 milioi argi urtera dagoela, aurreko errekorra baino 500 milioi argi urte urrunago.
|
|
|
Baina datu hori zehaztu egin behar da, bukatzen ari den jendeaz ari baita, eta guk, lehen hilabeteetan, iristen den jendearen erdia galtzen dugu. Badakigu, halaber,
|
duela
urte batzuetatik droga arazoak dituzten pertsonek hainbat saio egiten dituztela errehabilitatzeko. Orduan, arrakasta ez da amaitzen duen jendea, baizik eta laguntza eskatzera datorren jendea gelditu eta amaieraraino iristea.
|
|
|
Kordobako Unibertsitateko Erlezaintza Unitateko Francisco Puertaren ustez, arazoaren erroari buruzko ondorioren bat ateratzeak “hiru urte inguru” ekar ditzakeela dio El Periódico egunkariak. Adituaren ustez, arazoa ez da arroa hor egotea,
|
duela
urte batzuk erlezaintzan eragina izan zuen parasitoa. Ateak ez du baztertzen “imidacloprid eta friponil” bezalako intsektizida jakin batzuen erabilerak eragina izan zezakeenik, Frantzian debekatuak.
|
|
|
Turismoa, Barne Produktu Gordinaren (BPG) %11 eta enplegu nazionalaren %12 ematen duena, “osasuntsua eta etorkizuna duena” da, baina presazko modernizazioa behar du gero eta “zorrotzagoak” diren bisitariei eta nazioarteko lehia gogorrari egokitzeko. Horixe aldarrikatu zuen atzo José Montilla Industria, Turismo eta Merkataritza ministroak, jarduera hori suspertzeko onartu duen neurri sorta baten aurkezpenean,
|
duela
urte batzuetatik hona moteltze zantzuak edo atzerako baititu. Uda hasi aurretik, Ministroen Kontseiluaren ohiko asteroko bilerak ia modu monografikoan jardun zuen turismoaren egoera, haren etorkizuneko aukerak eta ekonomiarako funtsezkoa den arlo batean mundu lidergoari eusteko beharrezko estrategia aztertzen.
|
|
|
Kimioterapia eta erradioterapia batera erabiltzetik ere asko espero da, ikerketek biak elkartuz hobekuntza nabarmena erakusten baitute. Adituak gehien kezkatzen dituen gaietako bat da gaur egun
|
duela
urte batzuk baino garuneko tumore gehiago detektatzen direla ehun mila biztanleko zortzi kasutara gehitu da kopurua. Hala ere, zalantza egiten da ea kopurua handitzen ari den edo hobeto detektatzen direlako ote den.
|
|
|
Amiantoari lotutako patologien kopurua ezin da zehaztasunez kalkulatu, eta amiantoak eragindako minbizia ez da berehala agertzen, baizik eta zenbait urteren ondoren agertzen da, 15 urteko tartean. Horregatik, oso zaila da amiantoarekin duen kausa efektu erlazioa probatzea eta gaixotasun profesional gisa erreklamatzea
|
duela
urte batzuk jendaurrean egon zen langile batek. Hala ere, txosten batzuen arabera, hurrengo urteetan 30.000 pertsona inguru hilko dira herrialde garatuetan, amianto zuntzak arnasteagatik.
|
|
|
Bertan, “etekin maila minimo eta homogeneoa” bermatu nahi da Estatu osorako, eta, era berean, ikusi du “ia ez” direla arautzen lehendik dagoen araudiarekiko onura berriak edo handiagoak. Federazioaren arabera, irizpenak bere argudioak jasotzen ditu, eta gogorarazten du
|
duela
urte batzuetatik hona autonomia erkidego guztietan gutxieneko babes neurriak ezarriko dituen estatu itun bat aldarrikatzen duela, “gaur egun familiek bizi diren lekuaren arabera jasaten dituzten konparaziozko bidegabekeriak amaitzeko, laguntza aniztasuna dela eta”.
|
|
|
Posta elektronikoan oinarrituta pentsatzen bada, hitz egiten ari dena baino askoz errazago ulertuko da: gaur egun, jende guztiari normala iruditzen zaio “usuario@aol.com” motako posta kontu batetik mezu bat bidaltzea beste edozein erabiltzaileri, kontuan hartu gabe @yahoo.com, @hotmail.com, @gmail.com, @wanadoo.com, @yyya.com… Baina
|
duela
urte batzuk hori ez zen horrela. Posta kontuak sortu zirenean, laurogeiko hamarkadaren erdialdean, AOL izan zen azkarren hazi zen enpresa, eta erabiltzaile amerikarren zati handi batekin egin zen.
|
|
|
Bestalde, Erresuma Batuko Alzheimer’s Research Trust eko Harriet Millward ek sinesgarritasuna ematen dio hipotesi horri, eta ziurtatzen du Japonian zahartzaroko dementzia tasak mendebaldeko gizarteetakoak baino askoz txikiagoak direla. «Hala ere,
|
duela
urte batzuk Europara edo Amerikara emigratu zuten herritar japoniarrek beren senide isleñoek baino dementzia handiagoa garatu dute». Espezialistak Rotterdameko azterketa (British Medical Journalen argitaratua) izenekoaren atariko emaitzak azpimarratu ditu, eta berretsi du arrain edo itsaski ugariko dieta egiten duten adineko gaixoek beste ohitura dietetiko batzuk hartzen dituztenek baino Alzheimer gutxiago izateko arriskua dutela.
|
|
|
Lyonen, sivaritismo finenaren hiriburuan, INSERMko (Institut National de la Sante et de la Recherche Medicale) zientzialari talde batek argi utzi du proteinek asetasun handiagoa sortzen dutela eta pisua berme handiagoarekin galtzeko aukera ematen dutela,
|
duela
urte batzuk Robert Atkins ek AEBn ikusi zuen bezala, eta tradizio dietista sortu du. Gilles Mithieuxek eta beste aditu batzuek frogatu dute, bai animalia ereduetan, bai gizakiengan, proteina ugariko dietak kaloria gutxiago irensten duela.
|
|
|
Egoera honi aurre egiteko, Mundurat sortu zen
|
duela
urte batzuk gune alternatibo askea eratzeko asmotan, non ez zeudekeen ez enpresari ez bezerorik, non Interneten erabilera ez zegokeen ordaindutako kantitateari mugatuta, non jendeak bere iritzia emango zukeen erabaki guneetan...
|
|
|
–Garaituen Arkua, Joantxo; hain zuzen, leku hau iraultzailez beterik egoten zen
|
duela
urte batzuk. Gure utopiak azpiratu egin dituzte, eta oraingo honetan ez odolez eta suz, baizik eta boto paper ziztrin batzuen bidez. Zein erraza izan den hainbeste iraultzaileren ahalegina eta odola hutsaren hurrengo uztea.
|
|
|
Orain arte ikusi diodanik onena. Ez du zerikusirik
|
duela
urte batzuk margotzen zituen beste paisaiekin. Errazagoak, nabarmenagoak ziren pintzelada haiek.
|
|
2006
|
|
|
Gazteek zuritoak edaten dituzte nagusiki, eta adin tarte batekoek ia ez dute ardorik edaten.Zergatik dela uste duzu. Garaiak aldatuz doaz eta bezeroen gustuetan ere eboluzio bat eman da. Hara,
|
duela
urte batzuk ardo gorria eskatu beharrean bezeroek beti Cigales eskatzen zuten, besterik ez balego bezala. Gaur egun, aldiz, ia inork ez du Cigales edaten.
|
|
|
Hori da bailaretako bizilagunaren profila. Cederna Garalurrek
|
duela
urte batzuk egindako azterketaren arabera, 25 urtetik 45era dituztenen artean hirutik bi gizonezkoak dira eta %50 ezkongabeak. Egoera aldatu ezean, datu horiek edozein gizarte heriotzara daramate.
|
|
|
Sorgonoko herriko plazan topatu dut, eliza pareko banku batean eserita. Basolanetan denbora luzez jardun eta gero, merezitako erretiroa eskuratu zuen
|
duela
urte batzuk, baina gaur goizean lanean aritu da berriz. Herriko karretera oztopatzen zuen zuhaitz baten adarrak kimatzeko eskatu diote, eta pozik dago orain, bere eskarmentuak oraindik ere balio duelako.
|
|
|
1930eko abenduan Galan kapitaina Errepublikaren alde matxinatu zenean, haren soldaduen artean bazen zarauztar bat, urteetara fraide sartu eta Francoren eskutik saria jasoko zuena, Espainiako Lanbide Eskolarik onena sortzeagatik. Horixe da,
|
duela
urte batzuk Andoni Egañak idatzitako Pausoa noiz luzatu eleberriaren gaia. Jacara doanak eraman dezakeen irakurgairik egokienetako bat da, zalantzarik gabe.
|
|
|
prestatuak ote daude euskaldunak Euskal Herrian bertakotzat hartzeko?
|
duela
urte batzuk Pragan, espainol batzuk, haserre, turismo lekuetan espainolez ez zekitela-eta; ez omen zeuden prestaturik!, Espainoltzat joko gaituzte. Frantsestzat?
|
|
|
Arrantza baliabideak berreskuratzea
|
duela
urte batzuk aurreikusitakoa baino zailagoa izan daiteke. Izan ere, gehiegizko arrantzak, arrain kopurua gutxitzeaz gain, aldakortasun genetikoa ere murrizten du, eta horrek zaildu egiten du populazio horiek berreskuratzea.
|
|
|
Espainian, energiaren heren bat ikatzetik dator, eta transformadoreak entxufetik ateratzeak berotegi efektua eta, beraz, klima aldaketa eragiten duten milaka tona gas atmosferara isurtzea eragotz dezake. Aurrezteko errezetak Hain zuzen ere, IEAk
|
duela
urte batzuk ‘One Watt Plan’ ekimena proposatu zuen (Vatio Baten Plana). Horren arabera, gailu berriek watt bat baino gutxiagoko kontsumoa izan behar dute zain.
|
|
|
Obelleiro Carvajal. 30 langileko nomina eta
|
duela
urte batzuk Japonian ezezagunak ziren fruta zukuak (guanabana eta lulo, tomatearen antzeko solanazea) dituzten hainbat produktu ditu Eduardo Cárdenas enpresaburu kolonbiarrak, ASCko zuzendariak, azaldu zuen bere enpresak Japonian duen posizio finkatua, neurri handi batean, duela 12 urte Foodex en parte hartzeari zor zaiola. Gaur egun, Japoniako hiri nagusietan ditu saltokiak, eta handizkari handiekin ditu kontratuak jatetxe eta kafetegien merkaturako.
|
|
|
Mikrouhinen mugak Tenperaturaren banaketan uniformetasunik eza da mikrouhinen eragozpen handienetako bat, produktuaren azken kalitatean eragiten baitu. Mikrouhin labeek mikroorganismoetan dituzten eraginei dagokienez,
|
duela
urte batzuk egindako azterlan batzuen arabera, litekeena da hilgarritasuna eragiten duten efektu ez termikoak egotea. Hala ere, gero frogatu da mikrobioen desaktibazioa elikagaiaren barruan sortutako beroaren ondorio dela, eta mikrobioen inaktibazio kurbak ohiko tratamendu termikoen antzekoak dira.
|