|
2007
|
|
|
Medikuntza, esaterako,
|
duela
urte batzuk esandako guztia ikertzen ari da gaur egun. Zenbait nanoteknologia institutuk hamaika esperimentu egin dituzte untxiekin eta abarrekin, eta ikerketa batzuk proba klinikoen fasean daude. Nik ezin diezaioket honi guztiari data bat jarri, hanka sartze galanta litzatekeelako, baina lanean ari gara eta ari dira, eta litekeena da lan horretatik aipatutako emaitzak edo beste hainbat lortzea.
|
|
|
Zelula amen ahalmen terapeutikoak arreta handia eta ahalegin asko bildu ditu azken urteotan adituen artean. Esaterako,
|
duela
urte batzuetatik, hankatik erauzitako zelula amak erabiltzen dira bihotza sendatzeko. Egun, teknika hori bera emaitza oraindik ere itxaropentsuagoekin datorrela esan liteke.
|
|
|
Zelula horiek ugatz zelulen portaera zein den erakusten digute. Horrez gain,
|
duela
urte batzuk hipotesi bat sortu zen, eta gu horren gainean ari gara lanean.
|
|
2008
|
|
|
Gaur egun, 70 urte ingurukoa da gaitzaren hasierako faseetan diagnostikoa jaso, eta tratamenduarekin orduan hasi ziren gaixoen bizi itxaropena. Hiesa dutenen bizi kalitatea asko hobetu da, beraz, eta, oro har, herrialde garatuetako gizartea
|
duela
urte batzuk baino kontzientziatuago dago.
|
|
|
Adibidez,
|
duela
urte batzuk, 10 herrialdetan inkesta bat egin zieten unibertsitate ikasleei. Egur ugariko eta egurrik gabeko erreken argazkiak erakutsi, eta iritzia eskatu zieten.
|
|
|
Helburu horri tinko eutsiz, urteak daramatza hiztegigintzan lan egiten eta hiztegi sorta geroz eta handiagoa osatzen. Elhuyar Fundazioak plazaratzen dituen hiztegi guztien koherentziari eustearren, datu base bat sortu zuen
|
duela
urte batzuk. Argitaratzen diren hiztegi guztiek datu base bera dute oinarri.
|
|
2010
|
|
|
Berdin gertatzen da exoeskeletoekin, adibidez. Guk baditugu proiektu batzuk ezinduei gorputz adarrak mugitzen laguntzeko, exoeskeletoen bidez. Bada, Berckeley Unibertsitatean ere
|
duela
urte batzuk halako bat garatu zuten, eta, orain, antzeko bat dauka ejertzito estatubatuarrak, supersoldaduak lortzeko.
|
|
|
Horrez gain, autismoa azaltzen zuen hipotesi bat okerra dela erakutsi dute New York Unibertsitateko ikertzaile batzuek. Hain zuzen,
|
duela
urte batzuk, zenbait neurozientzialarik proposatu zuten autismoaren azalpena ispilu neuronetan egon zitekeela.
|
|
|
Asko oso garestiak dira, eta batzuk arriskutsuak ere bai. Olazabalek gogoan du
|
duela
urte batzuk elkarteko gaixo batek Interneten saltzen zuten kasko bat erosi zuela, 600 euroan. Elektrizitate sarera konektatuta, deskargak ematen zizkion pazienteari.
|
|
2013
|
|
|
Bestalde,
|
duela
urte batzuk industria nuklearrak nolabaiteko susperraldia izan zuen, energia garbia zelakoan; karbono dioxidoaren isurketak gutxitzen lagungarria zela zioten haren aldekoek, eta bazirudien zentral berriak egingo zituztela han eta hemen. Orain, baina, asmo gehienak ezerezean geratu dira.
|
|
2015
|
|
|
Adibidez, elikadura asaldurak nahiko zabalduta daude, eta badira janarekin drogazaleek drogarekiko duten antzeko jokabidea duten pertsonak. Hala,
|
duela
urte batzuk zenbait ikertzailek proposatu zuten litekeena dela elikagai jakin batzuk mendekotasuna eragiteko gai izatea. Geroztik, eztabaida bizia sortu da horren inguruan.
|
|
|
Oraingoan ez zuen zertan bestelakoa izan, eta halaxe, zehatz eta zorrotz, erantzun die galderei. Hori bai, argi utzi nahi izan du dagoeneko ez dela ikertzailea,
|
duela
urte batzuk utzi baitzuen ikerketa mundua. Geroztik, beste lan batzuetan aritu da, ikertzaile sena galdu gabe baina.
|
|
2016
|
|
|
Baina, zer ikusi du horrek espazioan bizia aurkitzearekin? Zientzialariek ikusten dutena da biziak aurrera egiteko baldintzak ez direla
|
duela
urte batzuk uste bezain zorrotzak: tenperaturak, presioak, argiak, azidotasunak eta halako faktoreek ez dute nahitaez guretzat, normalak?
|
|
|
Facebookek, Twitterrek eta Instagramek, jatorrian, kronologikoki erakusten zizkiguten gure kontaktuen eguneraketak, txioak eta argazkiak, timeline edo denbora lerroa deiturikoan. Baina Facebookek
|
duela
urte batzuk, Twitterek aurtengo otsailean eta Instagramek aurtengo martxoan, aldatu egin dute hori, eta orain algoritmo baten ustetan guretzat interesgarrienak izan daitezkeenak erakusten zaizkigu goian. Beharbada, zerbitzu hobea emango da horrela, baina lehen aipatutako efektu negatiboak ere baditu:
|
|
2017
|
|
|
Ehizaren inguruan,
|
duela
urte batzuk antzeko eztabaida zegoela gogoratu du Riosek. Orduan ere, arrasto garbirik ez zegoela eta, batzuek ukatu egiten zuten neandertalek ehizatzeko gaitasuna zutela.
|
|
2018
|
|
|
Horretan arrazoia ematen dizut. Orain ulertzen ari gara gauza batzuk,
|
duela
urte batzuk mespretxatzen zirenak. Adibidez, ingurumenaren eragina.
|