|
2009
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak batzorde berezia sortu
|
du
euskarazko hedabideak eta euskararen presentzia hedabideetan aztertzeko. Batzorde horrek, besteak beste, euskal hedabideen ordainsarien analisia burutu berri du eta gaiaren inguruan hausnarketa txostenak prestatu ditu.
|
|
2010
|
|
|
– Horregatik eta bestelako arrazoi batzuengatik helduen belaunaldiak harreman txikiagoa izan
|
du
euskara estandarrarekin, baina, umeen bidez eta hedabideen bidez batez ere, izan badute. Gazteek, aldiz, betidanik izan dute harreman estu eta etengabea, eskolatik hasita.
|
|
|
Bestalde, bada datu esanguratsu eta parekoren bat: gazteetarik batek ere ez
|
du
euskara batuaren eraginik izan sintaxian (beharbada, alde horretatik bi herriak estandarretik oso hurbil daudelako) eta, hortik at, eraginik txikiena bietan izen morfologiak jaso du. Horretan eta lexikoan, Ataungoak duen eraginaren bikoitza jasan du tolosarrak.
|
|
|
4 Euskarazkoherri prentsariurteetaneginzaizkionkritikaketaberareninguruan zeuden hainbat aurreiritzi gezurtatu dituzte emaitzek. Besteak beste, lerrotua egotearena beti izan da herri prentsari egotzi zaion aurreustea eta azterketaren datuen arabera, gehiengo zabal batek bermatzen
|
du
euskarazko herri prentsa plurala dela.
|
|
|
Espektroa zabala eta askotarikoa da, maiztasunez, tiradaz, antzinatasunez, lan-taldeen egitura eta antolaketaz. Aniztasun horrek ahalbidetzen
|
du
euskarazko tokian tokiko prentsaren irakurleei buruzko diagnostiko errealagoa egitea.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa, beraz, zuzen zuzen joan da izenetara eta izendatze praktiketara, honako galdera hauei erantzun guran: enpresa, produktu edo zerbitzu bat merkatura jaulkitzean, zer eginkizun
|
du
euskarazko izen batek, nola sortu izen hura?
|
|
|
Zein da, hortaz, euskararen balio sinbolikoa eta zein balio ekonomikoa? Zertarako eta zenbat balio
|
du
euskarak (euskal identitateak) merkatu lehietan. Ba al da baliorik eransteko gai?
|
|
|
Kantitateari dagokionez, Euskal Telebistak gehiago inbertitu
|
du
euskarazko fikzio seriatuan gaztelaniazkoan baino: XXI. mendeko lehen hamarkadara arte Euskal Telebistak 36 fikzio seriatu ekoitzi eta emititu ditu:
|
|
|
Olasagastik (2004) kritikatu egiten du ETBk Madrilgo kate nagusien eredua kopiatzea, eta zalantzan jartzen du zergatik sartu behar duen audientzien lehian. Muñozen iritziz (2004), ETB1 audientzien menpe beti arazo izatera kondenatzen
|
du
euskarazko katea.
|
|
2012
|
|
|
Praktika horren isla dira, esate baterako, erakunde horien jarduera esparru geografikoa Euskal Herri mailakoa izatea ia kasu guztietan eta euskararen erabilera orokortua lanerako hizkuntza nagusi modura. Lehen puntuan, bi erakundek salbu, gainerakoek ezarri dute Euskal Herria beren merkatu natural gisa, eta bigarren puntuari dagokionez, galdeturiko erakundeen% 80k erantzun
|
du
euskararen erabilera erabatekoa dela erakundeko langileen artean, nahiz eta bezero zein hornitzaileekiko harremanetan apur bat apalagoak diren datuok. Euskara, hizkuntza gutxitua den heinean, bai gizarte mailan baita lan munduan ere, zenbait enpresa errealitatetan lan hizkuntza nagusi izatea funtsezko elementua da hizkuntzaren normalizazioari begira, eta hemen kultur industriako erakundeek jokatzen dute nolabaiteko aitzindaritza paper bat.
|
|
|
Batez ere, ondoko aldaketak gertatu dira Batxilergoko euskarazko matematika ikasliburugintzan: formatua eta liburuak ekoizteko baliabideak aldatu dira; erabilitako euskaran azkar egin da estandarizaziorako bidea; oso urriak izatetik mintzaira grafiko oparo bihurtzera igaro dira irudiak; oro har, erdarazkoaren kalitate maila bera erdietsi
|
du
euskarazko matematika ikasliburugintzak 20 urtean.
|
|
2013
|
|
|
erabilera, jarrerak, politikak (Eusko Jaurlaritza, 2011) ikerketa oinarri hartuta hauxe dio: EAEko 15 urtetik gorako biztanleriaren% 40k ondo edo oso ondo irakurtzeko gaitasuna
|
du
euskaraz, eta% 35ek zailtasunik gabe idazten du euskaraz. Ondorioz, irakurle potentzialak 1.000.000 inguru lagun izango lirateke, eta idazteko gai direnak, berriz, 900.000 inguru lagun.
|
|
|
erabilera, jarrerak, politikak (Eusko Jaurlaritza, 2011) ikerketa oinarri hartuta hauxe dio: EAEko 15 urtetik gorako biztanleriaren% 40k ondo edo oso ondo irakurtzeko gaitasuna du euskaraz, eta% 35ek zailtasunik gabe idazten
|
du
euskaraz. Ondorioz, irakurle potentzialak 1.000.000 inguru lagun izango lirateke, eta idazteko gai direnak, berriz, 900.000 inguru lagun.
|
|
|
batetik, hizkuntza, eta, bestetik, beste egunkari batekiko edo batzuekiko fideltasuna. Hizkuntzaren kausari dagokionez, inkestatutakoen% 30ek erantzun
|
du
euskaraz irakurtzeko zailtasunak dituela, eta% 10ek, aldiz, gaztelaniazko albisteak hobeto ulertzen dituela. Bi arrazoi horiek lotura estua dute hizkuntzarekin.
|
|
|
irakurritako azken liburuen% 83,6 izan zen literatura arlokoa. Denek irakurri ohi dute gaztelaniaz,% 33,4k noizbait euskaraz, eta% 4,7k erantzun
|
du
euskara ere ohiko irakurketa hizkuntza duela. Ikerketaren arabera, aztertutako populazioa 1.965.270 lagunekoa da.
|
|
2014
|
|
|
Elizaren Unibertsitate biak, DEUSTUkoak eta Iruñeako OPUSkoak bere horretan jarraitzen dute. Dakidanez, Deustukoan hobera egin
|
du
euskararen presentziak.
|
|
|
Morfologia eta sintesian dago originaltasun handiena. Fonetika, morfologia eta sintesia bereiziak edukitzeak egitura zahar eta originala duen hizkuntza egiten
|
du
euskara. Pertsona eta abereentzat generoa daukanean gauzentzat neutroa gordetzen dugu.
|
|
|
Erakunde publikoaren jarrera hori kritikatu duten adituen ustez, ETB1en, euskara hutsezko katean, hedatutako programazio motak itxi egin
|
du
euskarak normalizaziorako berez lukeen esparrua. Bizitzaren arlo guztiak bere egin eta normaltasunez hedatu beharrean, katea emanagoa izan da eremu jakin batzuetara.
|
|
|
Euskararen geroa erabat bermatuko ez lukeela jakin arren, Paulo Iztueta irakasleak eta ikertzaileak argi azaldu izan
|
du
euskararen iraupenerako ezinbestekoa dela balizko euskal estatu baten babesa. Euskal estatua eta hizkuntzaren biziraupena lotuz, hurrengo pasartea ere egokia da euskaltzaletasunaren eta abertzaletasunaren arteko lotura babesten dutenen iritziei gehitzeko:
|
|
2015
|
|
|
Ikerketa honen bidez euskararen hitz ordenaren alorra aztertu nahi izan dugu; izan ere, faktore horrek eragin handia
|
du
euskaraz lehiarako aski den dinako komunikazio efizientzia erdiesteko. Zehazki, alde batetik jakin nahi izan dugu nolako irizpideak baliatzen diren maila ohartuan euskaraz idatziriko erranaldi
|
|
|
Artikulu honetan egileak proposatzen eta argudiatzen
|
du
euskaraz eginiko testu azalpen argudiozkoen ugaritzeak ekartzen ari duela bilakaera oraintsu arte izan diren ideietan euskarazko hitz ordenari dagokionez, idatzizko prosa logiko diskurtsiboaren eremuan. Testuinguru horretan ikerlan bat aurkezten da non erakusten den nolako irizpideak adierazten dituzten bi inkestatu multzok, desberdinak direnak euskarazko konpetentzia mailan:
|
|
2016
|
|
|
Hain zuzen ere, euskararen munduak garrantzia baldin badu Euskal Herriko (EAEtik haragoko ikerketak oraindik egin gabe baldin badaude ere) ekonomian, ikerketa honek erakusten
|
du
euskarazko komunikabideek ere ezinbesteko funtzioa betetzen dutela euskararen ekonomia horretan: haien ekarpenak anitz laguntzen ditu irakaskuntza eta ekoizpena, adibidez.
|
|
2017
|
|
|
Bigarrenik, tesia euskaraz idatzia egon arren, zaila suerta daiteke legez EHUtik kanpoko Espainiako unibertsitateetako adituekin osatu behar den tribunalean gehiengo euskalduna ziurtatzea. Horrek esan nahi
|
du
euskaraz idatzitako tesiak itzuli behar direla defendatuak izan ahal izateko. EHUk itzulpen horretarako diru-laguntza eskaintzen duen arren, ez du derrigorrez itzultzailea eskaintzen, eta maiz doktoregaiaren esku geratzen da itzultzaile hori bilatu eta haren lana koordinatzea.
|
|
2021
|
|
|
Euskarazko edukiak onartzeak, beraz, ez
|
du
euskarazko edukiak argitaratzen direnik adierazi nahi. Aldizkarien% 39k (16) ez du azken urtean euskarazko edukirik argitaratu.
|
|
|
Hizkuntza hautuaren ikuspegi indibidualista horretatik ikusarazi nahi da hiztunak modu autonomoan jokatzeko aukera duela eta edozein hizkuntza egoeratan gai dela, askatasunez, bere nahi edo beharrekiko hizkuntza hautua egiteko (Grosjean eta Li, 2013). Aldiz, Agirrek (2015) adierazten
|
du
euskararen hautua eta askatasun indibidualak ez direla parekoak eta diskurtso hori alboratu egin genukeela.
|
|
|
Eus Ele tipologiako ikasleen ustez, fakultatean zilegi da euskara ez erabiltzea. Ikasle batek fakultatetik kanpoko gertakari baten berri eman
|
du
euskararen mendekotasuna adierazteko. Euskaraz egiteko ohitura duen talde batean erdaldun bat gehitzen denean, taldeko hizkuntza erabilera aldatzeko eskatzen du, euskaraz egitea errespetu falta dela salatuz.
|
|
|
1 Aketza Merinok berriki ikertu
|
du
euskararen galera Aiaraldean eta azpimarratzen du Laudio izan zela eskualdeko azken herri euskalduna, Baranbiorekin batera, hori zela eta, XX. mendearen hasieratik hizkuntzaren galerak atzeraezina zirudien eskualde osoan (Merino, 2018). Odon Apraizek, bere aldetik, laburtu zuen euskararen gainbehera herrialdean, bere ustez, prozesua azkartu zen XVIII. mendean eta, horren ondorioz, XX. mendearen erdialdean:
|