|
2000
|
|
|
Gertatu baietz. Eta gero, biribil hasteko, Petronioren aipu bat egiten
|
du
bere: " Arimak, gorputzaren zama astunaz libro denean, jolas egiten du".
|
|
|
Mutikoak esan zion neskatoari jaits zedila bere begietatik. Gizagaixoa, pentsatu nuen nire kabutan, hori esaten duenak oinaze esanezinetarako prestatu behar
|
du
bere burua. Baina neskatoa isilik gelditu zen.
|
|
|
Gauza orok
|
du
bere iruntzia, bere ifrentzua, bere alderdi ezkutu edo sibilinoa. Gizaki oro bi gizaki gara.
|
|
|
Ez nago ni horien artean, Jainkoak daki. Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen
|
du
bere baitan, eta ez dago esaterik esperientziaren ahotsa da mintzo iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak dioen bezala:
|
|
|
Astarraingo haizea, itsasotik lehorrera sartzen denean, gogortu egiten da, eta kiskaldu egiten zaitu garai beroetan; gauez ere bai. Lehorrean irekitzen
|
du
bere sabela, eta hantxe hustutzen itsasotik ekarri duen zama: Sakonenean murgiltzen zaitu, eta ez duzu beroa besterik sentitzen.
|
|
|
Ateraidazu gin tonic bat, otoi zuzendu natzaio, eta berak, artean bildots begiekin, irribarre firfira bat marraztu
|
du
bere ezpainetan. Gizonek aspertua naukazue Eta nire irribarrea berarenean pausatu dut.
|
|
|
Gaur ere horixe gertatu da. Leloka leloka, azkenean Danek beti lortzen
|
du
bere asmoa aurrera ateratzea.
|
|
|
Horra ba. Eta abokatuak aipatu duen gizontasunaren neurri horrek jarraitu du, erreakzionatu ezinik eta ahoa bete hortz zeuden abokatu, fiskal eta epaileari begira, kaxkarra izan behar
|
du
beraren lehen haurdun utzi ondoren, haurra ekartzea galarazi, eta, txeke baten kontsolamendu eskasarekin, andregaia bertan behera utzi zuen, zenuen momentutik. Ez al da hala, Billy Haurra?
|
|
|
Ni hotzikara porrokatzaile batek zeharkatu nau buruko ile garaienetatik oinetako behatz ttikienaren atzazaleraino, eta aurren aurrena bururatu zait Karmelo kontakatilu hutsa dela eta dena kontatu diola, baina gero kontrakoa pentsatu dut (nik berea sekretupean dudan neurri berean
|
du
berak nirea ere isilpean).
|
|
|
Ni, behinik behin, maniobra zakar batean esnatu naiz, furgonetako isiltasunean Dan gidaria Idoia kopilotua beste nafarra elkarrizketatzen ari zela. Imajina nezakeen bezala, luze gabe euskal afera ekarri du hizpidera eta Idoiak, abilezia handiz (ezagun
|
du
bera ere aspertua dagoela gai bakarraz min  tzatu beharraz), niri barregarria egin zaidan txantxa bat kontatuz moztu nahi izan du:
|
|
|
Gizateriaren gaizkia zigortzeko bidalia amaitu
|
du
berak.
|
|
|
Epaileak (L), artega, eskuin eskuari eragin dio, eta oraingoan abokatu defendatzaileak (I) erakutsi
|
du
bere protesta. Baina fiskalak (T) amaitu duela esan eta, arren, bere ondorioa agertzen uzteko eskatu du.
|
|
|
Ez da posible nazioaren hiriburuak eta ibaiak behar bezalatxo ez ezagutzea. Presidenteak isilune bat egin
|
du
bere suminduraren gorenean, inork baino hobeto ezagutu behar du gure nazioa, eta buru belarri saiatu nazioaren handitasuna sendotzen. Malo, malo eta malo!
|
|
|
Egia da. Penagarria litzateke epaia besterik falta ez zaigun honetan, orain arteko guztia bertan behera uztea agertu
|
du
bere adostasuna Estherrek.
|
|
|
Horrexegatik, eta gero nire txanda etorriko ote zen beldur, nik Rakelen aldizkaria hartu, eta lehenbailehen alde egin dut kanpinetik, zer gerta ere. Tira ba, esan bezala, Rakelek horrela antolatzen
|
du
bere informazio sentimentala, esaldi itxuraz xelebre batzuen inguruan. Eta gaur zugatik sentitzen dut hori baino askoz gehiago azaldu ezin izana, baina ez pentsa egunerokoa eskuratzea ahantzia dudanik.
|
|
|
Abokatu defendatzaileak (Idoia) agudo eta ozen erakutsi
|
du
bere protesta Tomen tonua zela eta. Epaileak (Laura) onartu (eskerrak, izan ere Tomek epaiketa gezurretakoa zela ahantzi, eta Clinton (X) jo eta txiki txiki egin behar zuela baitzirudien; harrigarria da, baina, guztiarekin, epaiketatik kanpo ere egingo nuke Tomek Xavierri gero eta ezinikusi handiagoa diola).
|
|
2001
|
|
|
Denak
|
du
bere sasoia,
|
|
|
Ez. Ez da oso sabel irtena, baina neskatila  ile motxak hirira alde egin
|
du
bere neurriko soineko bila. Zenbait estilo saiatu nahi du eta ez du gura familiako edo antzerakoen loturarik bilatze bide horretan.
|
|
|
Makutoa arropa zikinez beteta, lauzpabost opari, biz  karrerainoko ilea eta poltsikoak hutsik. Urte bete iraun
|
du
bere barruari zegokion estilo bilaketak. Eta, bien bitartean, neska lagunak beste mutil bat topatu du.
|
|
|
Etxera asteburuetan eta oporretan, ilobak ezagutzera eta ihesean doakion haurtzaroari apur baten eustera, olgetan, besterik ez bada ere. Ez, oraindik ez
|
du
bere neurriko soinekorik aurkitu: luzeegiak batzuk, estuegiak beste batzuk, dotoreegiak haiek, trauskilegiak beste haiek...
|
|
|
Hori euskaraz baino erdaraz hobeki adieraz daiteke, guk erabiltzen dugun euskaraz hitz jokoak âHiribarrenek erabiltzen zuenean, bai, O mihi ederrena, hasteric gabea! esan baitzezakeen, euskararekin ari zelaâ egitea zailago baita; alegia" la lengua no tiene lengua", hizkuntza bera ezin mintza daiteke, hizkuntza hori darabilten hiztunak mintzatzen dira, eta hiz  kuntzak ez
|
du
bere buruari laguntzeko eskurik eta hizkuntzak horrexegatik beragatik ez du inoren premiarik, premia dutenek hizkuntza hori dakitenak dira edota hizkuntza hori erabiltzen dutenak; beraz, beti hizkuntza diogunean hiztuna sartu nahi dugu; ez, esate baterako, gure kasuan, euskara bera, euskalduna baizik.
|
|
|
voces facultativas direlakoak ez dituela kontutan hartu, sail horretan alde eta aldi guztietan zilegi delako eta zilegi izan delako sortu ahala sortzea. Bestek bestetan usatu duen lizentziaz baliatzea baino ez
|
du
berak egin.
|
|
|
Baina, dakidanez, behin bakarrik adierazi du hori Aita Villasantek, hainbeste aldiz aipatu dugun Euskeraren zenbaki honetan, hain zuzen ere. Damurik, gutxiagok uler dezaten edo, erdaraz eman
|
du
bere iritzi berria. Nondik daki, bada, U. jaunak âhispanica non legunturâ" zenbait euskal  tzainen burubide okerraren aurka" ari dela Altube, erdarazko lan hori irakurri ez badu?
|
|
|
Ebanjelioan agindua dagoen legez jokatu zuen Luzearrek: " hark ilkhi eraziten
|
du
bere iguzkia gaixtoén eta onén gainera, eta igorten du uria iustoén eta iniustoén gainera5", Leizarragak itzuli zuenaren arabera. Inoiz edo behin, gaiztoak ere esker oneko izan gaitezke, eta nik ez nuen gaitzerupean gorde nahi, bekatu larrien barkagarri, Amaleren aitagana dudan zorra.
|
|
|
Argitaldariak, euskal lanetan hain ezagun dugun Lekuonatar Imanuel apaiz jaunak, ederki baino ederkiago burutu
|
du
bere eginkizuna. Gaurko eta honako egokiro antolatu du Axularren liburua, guretzat behaztopagarri izan zitezkeen zenbait xehetasun besterik ukitu gabe.
|
|
|
Hizkera jatorra du, bizia, aberatsa, eta batez ere bere berea. Zaharrak eta berriak, hangoak eta hemengoak irakurri eta aztertuz, gaurko euskal prosak dituen maisuen artean jarri
|
du
bere burua.
|
|
|
Werther gizajoa. Txillardegik Leturiaren bizkarrean ezarri
|
du
bere eta bere kideen nahigabe zama astuna. Ez hori bakarrik.
|
|
|
Beste norbaitek ere ekarri
|
du
bere harri koxkorra guztion artean eraikitzen ari garen jauregi ederra hornituago ager dadin, Euskal Herrian ezjakinak dituen alde onak goraipatuaz. Erdara izan ohi dugunez jakite bide, zenbat ere ezikasiago, hainbat ere euskaldun jatorrago.
|
|
|
jabe direnek ez diote berari ere barkatuko. Gerra badakar, gerra gorria izango
|
du
berak ere.
|
|
|
galdu
|
du
bere biziya.
|
|
|
hemengo delako halabeharrez eta, batez ere, hemengotar izan nahi duelako, jakinaren gainean. Euskal artisten lerroan ipini
|
du
bere burua, tradizio baten barrutian beraz, ez hemen ikasi dituelako dakizkienak, ez hemengo lurraren lurrina darien gaiak erabili dituelako, ezta ere atzerriari (non dugu Txillida atzerritar eta arrotz?) entzungor egin nahi diolako. Gure artean ikasi duena besterik da:
|
|
|
Azken buruan, nik ezetz uste dut. Kultur alorrean zerbait sortzen duen herriak beretzat eta besterentzat sortzen du eta, orobat, besterentzat sortzen ez duenak ez
|
du
beretzat ere sortzen. Eta ezinbestean, besteri eman nahi eza dela medio, besteren mirabe eta mendeko bihurtuko da bai sail horretan eta bai bestetan.
|
|
|
bai bere etikak eskatzen diona, bai bere lanbideak eskatzen diona ere. Egia ezagutaraztea barik bere egiatxoa zabaltzea beste xederik ez duen kazetaria, aldiz, Rubicon ibaia zeharkatzen ari delakoan egon liteke, baina arrisku latza
|
du
bertan itotzeko.
|
|
2002
|
|
|
Ezkutaketara jolastea, esate baterako, ez da jolas egite soila, ez da jolas hutsa, edo beste modura esanda denbora pasarekin zerikusirik ez duen beste zerbait ere izan daiteke. Ezkutaketak filosofia oso bat biltzen
|
du
bere baitan, norberak besteak ikusi eta besteek norbera ez ikustearen gainean oinarritua. Eta gizabanakoei dagokienez berauen partaidetza ezinbestekoa baita, inolako teoriak sinesgarritasunik izango badu, zera esan beharra dago, badirela pertsonak  aipatutako joera beren nortasunaren muineraino sartuta daukatenak.
|
|
|
Hautsak ez
|
du
bere tokia aurkitzen,
|
|
|
Bestetik, egia baldin bada euskal eta erdal irakasleen artean badela adin guztietako jendea, ehunekoen neurrian jende gazteago aurkitzen da euskaldunen artean. Irakasle gazteak, pentsatzekoa denez, esperientzia urriagoa du eta aurrean patxadaz prestatu behar
|
du
bere bizitza akademiko osoa. Gainera, sarriegi, irakasgai bat baino gehiago hartu behar du bere gain.
|
|
|
Irakasle gazteak, pentsatzekoa denez, esperientzia urriagoa du eta aurrean patxadaz prestatu behar du bere bizitza akademiko osoa. Gainera, sarriegi, irakasgai bat baino gehiago hartu behar
|
du
bere gain. Euskara kontuetan ere ziurgabetasun handia sentitzen du, batzuetan doi doi gainditu baitu unibertsitatean sartzeko eskatzen zaion euskara azterketa.
|
|
|
Eta ingelesez irakurtzeko orduan, bai ikasleek bai irakasleek ere, aski lan! Kasu honetan, eta egoera hau ez dut uste salbuespena denik inola ere, irakasleak borrokan egon behar
|
du
bere jarduera akademikoarekin (doktoregoa, titularitatea, ikerketa,...), emeki bada emeki eta nekez bada nekez. Gainera, edukiz nahiko diferenteak diren eskolak prestatu behar izaten ditu.
|
|
|
Gaizki ibiliko gara euskara nahitaez, gustatu nahiz ez, beti beti ideologia batekin lotzen baldin badugu eta euskara zaleak baldin bagara ez euskara maite dugulako, baizik herri hau menderatzen duten balizko kate batzuk hautsi nahi ditugulako, berdin dela zein den erabiltzen dugun hizkuntza, nahiz badirudien, euskara ez den beste zerbait baldin badarabilgu ahoan, mingaina hortz artean trabaturik geratzen zaigula. Euskarak ideologia guztietako jendea behar
|
du
bere alde egiten dutenen artean, eta hori ulertzen ez badugu, edo hori onartzen ez badugu, euskararen hilobiaren zuloa handiagotu besterik ez dugu egiten, euskaltzaletasuna itota eta askatasunik gabe gelditzen delako. Gaizki ibiliko gara, eta mesede gutxi egingo diogu denek, nonbait, hain gustukoa dugun hizkuntza honi.
|
|
|
Merkatua indarrez sartu da letren errepublikan azken hamarkadetan: kapitalismoak berarekin dakarren ondasun guztien merkaturatzeak literatura bera hartu
|
du
bere baitan. Hemen kokatu genuke sistema ekonomikoaren gune" aurreratuenetik", Amerikako Estatu Batuetatik, gure ingurura aspaldi heldu zitzaigun best selleraren fenomenoa, eta liburu baten arrakastaren eta bikaintasunaren adierazgarri ia bakarra salmenta kopurua izatea (ohar bat hemen gaineratu beharrekoa:
|
|
|
Bigarren atalaren abiapuntu den aipamena Beterriko Liburua aldizkariak Kirmen Uriberi egindako elkarrizketa batean dago (14 zenbakia, 2002); Bernardo Atxagarena plajioa  ri buruzko azkeneko bere hausnarketatik aterata dago (Groenlandiako lezioa, 154 orrialdeak); Argiako kazetari batek egindako galdera bati erantzunez esan zituen Josu Landak hemen jasotako hitzak(, 36); Gombrowiczen hi  tzaldiaren itzulpena Literatur Gazetaren 7 zenbakian dago (1987ko urria), Antton Juaristik itzulia (pittin bat moldatu dugu argitarapen honetan); bide batez, Gombrowiczetik hain urrun dagoen Josep Plak antzeko iritziak plazaratu zituen: " Literaturak fartsa ugari izaten
|
du
bere baitan. Eta literaturaren fartsarik handienetakoa da poesia.
|
|
2003
|
|
|
Hiru lagunak harriak bildu eta eskabadoraren inguruan makurtu dira, iritsi berriei kasu izpirik ere egin gabe. Aurrena Gabik hustu
|
du
bere harri pila. Zarata handia sortu da hareatzan harriek eskabadoraren kontra jotzean.
|
|
|
Etxera iristean, Manuk bulebarrean gertatutako atentatuaren berri jakingo du, eta hiltzaile hitza enegarrenez entzungo
|
du
bere aitaren ahotik. Joxek, berriz, zertzelada gehiago jakin ahal izango du bere anaiaren bitartez.
|
|
|
Etxera iristean, Manuk bulebarrean gertatutako atentatuaren berri jakingo du, eta hiltzaile hitza enegarrenez entzungo du bere aitaren ahotik. Joxek, berriz, zertzelada gehiago jakin ahal izango
|
du
bere anaiaren bitartez. Nola ETAkoek udaltzainei deitu zieten, ezbehar baten aitzakiatan.
|
|
|
Telebista ikusten ari da, ezkutuka. Hara zuzendu
|
du
berak ere begirada, kaskoak jartzearekin batera. Lehiaketa bukatu da dagoeneko.
|
|
|
Sekulan ez da gelditzen egunkariaren gehigarri horretan, baina orain, emaztea ondoan etzan denean, konturatu da luze daramala orrialderik pasatu gabe. Bai, berak ere entzun du telefonoa, eta" Jon izango ahal da!" esan
|
du
bere kabutan. Leherketarena ez du jakin emaztearekin batera telebistan entzun duenean.
|
|
|
" Betikoa", esan
|
du
bere kabutan," irakurtzen ari da". Bera telefono alu horrengatik ezinegonak hartuta, eta bestea egunkaria irakurtzen, lasai lasai.
|
|
|
Senarraren galderak atera
|
du
bere baitatik.
|
|
|
" Sukaldeko aulki bat ekarri du", esan
|
du
bere kabutan. " Zeren, hain dira txikiak logelako aulkiak!
|
|
|
Hor dago, geldi  geldi, zurbil eta begiak zabal gorriturik. " Ez ditik negarrak entzuten", esan
|
du
bere kabutan. Beharrik.
|
|
|
Tatamari. " Horrelako ezizenak emazteari beste inori ez zaizkiok bururatzen", egin
|
du
bere kabutan.
|
|
|
Manu bere etxeko telebistan Meteoro ikustera joatea proposatzekotan dago, berak bakarrik dauka-eta bigarren kanala, baina Aitor azaldu den toki beretik gazte koadrilla bat iritsi berri da. Joxek berehala ezagutu
|
du
bere anaia. Beste hiru lagunekin dator, denak, bera bezala, ile txima luzekoak.
|
|
|
Beste zigarro bat piztu
|
du
bere Zippoarekin. Gabiri gustatzen zaio txiskeroaren klik klak hori, eta Winston kontrabandokoak eguzki izpiekin nahasian sortzen duen kearen urdina.
|
|
|
Erraza da. Egun egokia aukeratu
|
du
bere langintza egiteko: itsaso gaiztoa eta, batez ere, badaki gaur ez dela zaintzarik izango.
|
|
|
Rikek ez
|
du
beretzat liken egokirik aurkitzen,
|
|
|
Haurdun geratzean, ume osasuntsua izan nahi duen emakumeak kontu handiz zaindu behar
|
du
bere gorputza, eta are gehiago bere arima. San Ramon Nonatori meza batzuk atera behar dizkio eta limosna eta karitate ekintzak egin behar ditu.
|
|
|
Bigiriak, berriz, baserrietan neska  mutilek gauez egiten dituzten olgetak dira âdantza eta guzti normaleanâ," ezpatetiaren, edo gorubetiaren, arto zuritutiaren, edo gazteen apairi merijenda baten ondoric". Dena den, eta zorionez, jende gutxik uzten
|
du
bere etxea halako gau bilera lotsagarrietarako (eta etxea uzten dutenek beren  kontzientzien gain hartzen dute bertakoek egiten dituzten bekatuak). Saraoak, azkenik, bigirak bezalakoak dira, baina baserritarren artekoak izan beharrean," andiquijen" artekoak:
|
|
|
1796an," Don Preciso" goitizenarekin, Elementos de la Ciencia contradanzaria plazaratu zuen Madrilen, Frantziatik eta zetozen modak jarraitzen zituzten" currutaco" eta kanpozaleak barregarri utzi, eta dan  tza nazionalen gorazarrea eginez. Zamakolak argi eta garbi erlazionatzen
|
du
bere idatzi guztietan musika izaera nazionalarekin âhau da, Espainiakoarekinâ: " nadie puede arrebatar a Zamà ¡ cola la gloria de ser el primero en España en hablar de âmúsica nacionalistaâ" (J.
|
|
|
Iztueta ez da mugatzen bere liburuan folkloristaren lana egitera. Dantzen alaitasuna goresten du, Jovellanosen erara, eta ez
|
du
bere garaiko apaiz zorrotz bakar baten aipamen txikienik ere egiten; nahiago du ezikusiarena egin, antza (beranduxeago, 1829an, hala ere, izango ditu hizka mizkak frai Bartolomerekin, gehienbat gai filologikoez bada ere Plauto Bascongadoaren eztabaida dela eta). Gipuzkoako dantzen ezaugarriak jasotzeaz gain, âLarramendi, Astarloa, Zamakola edo Erroren obretan inspirazioa hartuz (askotan aipatzen ditu) â Iztuetak dantza horiek antzina antzinakoak direla esa  ten du, Tubalen garaikoak, eta euskal izaera zahar horri dagozkionak, beraz.
|
|
|
Trento ondorengo Eliza katolikoak gaizkiaren antropomorfizazioa areagotu zuen: norberak norbere barnean (bere pentsamendu, desira, hitz eta ekintzetan) bilatu behar
|
du
berak edo bere elkarteak pairatzen duen gaitzaren iturburua, gaitz oro Jainkoak gure bekatuengatik bidaltzen digun kastigua baita. Kosmobisio probidentzialistak, horrela, ekintzaren kausalitatea eta bere ondorioak bekatu zigor, Â bertute sari dinamikaren baitan erakutsiko ditu.
|
|
|
Juan Antonio Zamakola historialariak (1758?) ere, Astarloaren lagun mina izanik, hurbiletik jarraitu zituen haren teoriak. Erroren antzera, gure hizkuntzak" munduaren lehenengo adina" erakusten duela aldarrikatzen
|
du
berak ere, hala adieraziko bailuke euskararen perfekzio filosofikoak eta hizkuntza demokratikoa eta berdinzalea izateak. Demokrazia eta berdintasunerako joera hori, Zamakolaren arabera, hasieratik ikus daiteke, betidanik izan baita Bizkaia herri subiranoa.
|
|
|
Probintziak ematen duen Kaparetasun titulua lortzeko ere, norbere arbasoak nekazariak eta halako izeneko etxekoak zirela frogatu behar da. Argudio hau oso ezaguna da euskaldunen" hidalgia orokorra" ren praktikaren barnean, eta Larramendik ere aipatzen
|
du
bere Corografian (1882: 146); arestian ikusi dugu, bestalde, Sabino Aranaren pentsamenduan ere oso bizirik dagoela.
|
|
|
Egiten dutena beren lanaren emaitza da, besterik gabe. Nekazariak, ordea, egunero ikusi eta aintzatetsi behar
|
du
bere nekea eta" bere habilidade guztia utsa dala Jaungoicoaren misericordia bagaric" (Umerez, id.: 226). Jo eta ke lanean arituagatik alferrik izango da, Jainkoak ez badio eguraldi egokia eta uzta ona bidaltzen. Norberaren ezintasunaz jabetzeko, eta Jainkoaren eta gizakien aurrean umiltasuna garatzeko lanbiderik aproposena dela esaten zaigu, beraz.
|
|
|
" Guisaórtan necazariandà ¡ co izanda alórra, fraileaindaco convéntua becà ¡ la, ardà ¡ ncea córua becà ¡ la, là ¡ iac, alzúrrac,  iguità ¡ iac, ta berce instrumentuac oroà ¡ t nola fraileaindà ¡ co libruac, disciplinac, ta gañarà ¡ co arma espirituà ¡ lac" (in Apecechea, 1975: 91). Laborariaren lan neketsuak salbamenerako aukera aproposa dakarrela errepikatzen
|
du
berak ere, horretarako laztasun, neurritasun, nahitaezkotasun eta jatorrizko lanbidearen argudioak erabiliz:
|
|
|
Gizarteko arlo sozial, politiko, ekonomiko, kultural eta moral oro erlijiozko sineste eta dogmen arabera neurtu eta xedatu behar dira; eremu horiek laiko bihurtzea Jainkoari ikaragarrizko iraina egitea da. Arrisku horren aurrean, integrismo katolikoak itxitura egoskorrean egiten
|
du
bere gotorlekua: bilakaera edo eboluzio usteko prozesu horren aurrean, tradizioari, betikotasunari, dogmari, hots, Egia eternoari, gogor eusten dio, berrikeria oro txarretsiz.
|
|
|
Pertsonaia berri hori, ilustratuen kumea, izango da ni modernoa osatzen joango den gizaki burujabea. Kafe etxeetan, tertulietan, prentsa idatzian, bapo eta ozenki botatzen
|
du
bere iritzia, honetaz eta hartaz ulertuko balu bezala, bere ustea plazaratzeko nor izango balitz bezala. Integristek ilustratu guztiei salaketa gogor bera leporatzen diete:
|
|
|
zuhaitz bakar bateko hostorik txikiena ere ez du haizeak astintzen Haren baimenik gabe. Gertatzen den orok
|
du
bere zentzua ordena ikusezin, transzendentziazko horretan. Era berean, gaitz oro ânaturala zein sozialaâ naturaz gaindiko kausa batek eragina da, eta beti du azalpen moral bat.
|
|
|
Atxagak Larruni egindako adierazpenak ditut gogoan; zioen: " Euskaldunak, euskal gizarteak ongi erabili
|
du
bere talentua. Ez zait iruditzen talentua lurperatu duenik.
|
|
|
Latza da eguneko berriak euskaraz irakurri gura izatea, kioskoan dauden orri inprimatuen ehuneko bat edo bi baino ez denean euskaraz aurkitzen. Horrela, euskaldunak ezin
|
du
bere burua ispilu publikoan ikusi. Horrela, euskaldunak erdaldun izatea hobe lukeela pentsatu besterik ez du.
|
|
|
Burua da naziogintzaren antzerkiaren eszenatokian inoiz falta behar ez duen gontza. Herri orok
|
du
bere buru orpoa, bere gontza nagusia, guk ere aurkitu behar dugu geurea.
|
|
|
" Kultura menderatuetako kideak ezkutatu egiten
|
du
bere benetako nortasuna12". Sarritan, etorkinei buruz esan ohi dena da hori; kontua da, guri buruz ere esan daitekeela, bai arazoaren irakurketa diakroniko absolutuan (gogoan izango da oraindik ere ze garrantzitsua zen etxeko alabak erdara ikastea, kalera ezkondu ahal izateko) baita bizi dugun une uneko sinkronikoan ere (ez genuke ahaztu behar zelan bonbarda  tzen gaituzten leku guztietatik gure kulturaren definizio moderno eta ustez anitzaz:
|
|
|
Bada, arrakastatsua izateko, euskarak euskaraz inguraturik behar du egon, baita kioskoan ere. Eredu diglosikoak ezin
|
du
bere egin baldintza hori. Geuk egin dugu.
|
|
|
Bestela esanda: erdaldunak oso ondo kudeatuko
|
du
bere administrazioa, euskaldunaren gain zama barik. Baita guk ere geurea.
|
|
|
balio du ala ez du balio? pentsatzen
|
du
bere kautan. MartÃnez  de Lunari irakurri diodanez:
|
|
|
Herri kultura, nazio kultura, atzerriko kultura... desberdinak dira, baina inoiz baino geureagoak dira. Izan ere, gaur egun, nor ez da herriko sentitzen eta era berean nazio baten partaide, eta nork ez
|
du
bere nazioa atzerri hurbil eta urruneko itsas korrontean nora ezean ikusten. Herri kulturak eraikuntza dira, kultura nazionalak eraikuntza dira, kultura atzerritarrak eraikuntza dira.
|
|
2005
|
|
|
Zakurrek ere ez dute egiten horrelakorik; zakurrari borroka grina baretzen zaionean, aurkaria hilik edo zauriturik, burua makurtzen du, egin duenaz lotsa balitz bezala. Gizakiak, ordea, ez; hura burgoi geratzen da, eta harro astintzen
|
du
bere balentria.
|
|
|
du eta hau
|
du
bere oparia.
|
|
|
Pertsona orok, legedia nazionalarekin bat, aukera izango
|
du
bere ingurumenari zuzenean eragiten dioten erabakiak prestatzeko prozesuan parte hartzeko, bai bakarka bai kolektibo gisa, eta ingurumenak dagoeneko kaltea edo hondaketa jasan duenean, kalte sari bat eskuratzeko errekurtsoak baliatu ahal izango ditu.
|
|
|
Seguruenik lurrak emango
|
du
bere biztanle guztien beharrak asetzeko adina, seguruenik ez ordea haien anbizio guztiak asetzeko adina.
|
|
|
" Hazkunde iraunkorra" eta" hazkunde mantendua" bezalako terminoak erabiltzeak ez du inolako zerikusirik Brundtland Txostenean definitzen den eta, ikusiko dugun bezala, edukiz hornitzen den" garapen iraunkor" terminoarekin. " Hazkunde iraunkorra" terminoak kontraesan bat
|
du
bere baitan. Ekonomiaren hazkundea eta iraunkortasuna bateraezinak dira.
|
|
|
Pobreziak ez baitu mugarik. Iparrak etxean bertan
|
du
bere" hegoa", eta Hegoak ere barnean bere" iparra".
|
|
2006
|
|
|
bera ez da Jorgeren adiskiderik handiena. Baina zertarako engainatu
|
du
bere emaztea, lagunari ezin badio kontatu?
|
|
|
Barrutik ikusi, eta orduan ulertzen dituzu. Kanpoaldeak barrualdean
|
du
bere euskarria. Baina gaur egungo eraikin asko eta askorekin ez da horrelakorik gertatzen, alderantzizkoa baizik:
|
|
|
Tespiako iturria da ispilua Xabierrentzat. Han ez
|
du
bere burua ikusten, besteok ere bere buruaz ikus diezaiokeguna baizik.
|
|
|
Nik ez dakit. Agur ere ozta ozta egiten
|
du
berarekin igogailuan topo eginez gero.
|
|
|
Hasiera batean errukarria iruditu izan zait. Baina ez
|
du
bere begirada niretik aldendu, eta barruraino, nonbait, sartu izan didala sumatu izan dut. Oraintxe konturatu naiz:
|
|
|
Astiro hitz egiten du, baina ez astiroegi. Ziurtasuna azaltzen
|
du
bere hizkeran. Atzo ez nuen horrelakorik esango.
|
|
|
Sentimendu minenak ere iratxo bihurri bat gordetzen
|
du
bere baitan. Hor egoten da pikaroa gure zain, gu sentimenduarekin itsutu eta barregarri geratu orduko gure kontura olgatzeko.
|
|
|
Kontatzen
|
du
bera ume zela aitonak Farias kaxa batean gordetzen zituela tabakoa eta papera, eta hura zigarroak egiten ikustea festa bat zela. Kontatzen du aitak frantsesa ikasi zuela eskolan, eta Zalduendon egin zuela egonaldia Europan barrena ibili aurretik.
|
|
|
Daukan adinagatik ez balitz, zigarroa ezkutuan erretzen duen nerabea eman lezake. Daukan adinak, ordea, mugimendu susmagarri bihurtzen
|
du
berea. Ikerketa honetarako jakingarri izango delakoan, eta, beharbada, ikerketa haria aldatzea komenigarria izan ote litekeen azter dezazuen erantsi dugu zelata gaien txosten orokorrean.
|
|
2007
|
|
|
–Azal honen barruan dago bere azken gutuna. Ez
|
du
bere buruaz ezer esaten. Bide bukaerako ukuilu hondar haietaz hitz egiten du.
|
|
|
Gainean sentitzen
|
du
bere gorputzaren beroa. Lerdeak irribarretik ihes egiten dio lagunari, hauspoa gora eta behera lehertu beharrez.
|
|
|
Herioren aurretik etortzen da beti. Ematen
|
du
berak bidaltzen duela, mezulari. –Begiak iltzatu zituen Lisarengan.
|
|
|
Hitlerrek ere noiz noiz bere ratotxoak izango zituen, ez zaizu iruditzen? Bere idazkaria izandakoak halaxe kontatzen
|
du
bere liburu batean. Utziko dizut, Albertirena bukatzen duzunean.
|
|
|
Alde banatan, tarteka, aulkitxo batzuk ageri dira. Ilehoriak horietako batean jarrita imajinatu
|
du
bere ama zena, gaztetan, baina ez du aurrera egin nahi izan gogoeta horrekin. Lagun irriberaren makilgoxo lerdez betea ahoan sartu du.
|
|
|
Ophorportuk, frantsestu eta Port au Port bilakatuz, galdu
|
du
bere erranahia. Gaur, Port au Port Penintsula deritzate leku osoari.
|
|
|
Valentziako Erkidego, Erresuma edo Herrialdean katalanistek ez dituztela behin ere lortu bozen ia ehuneko hogeita hamar, Nafarroan abertzaleek bezala. Lau nafarretik batek uste
|
du
bere autonomia erkidegoak desagertu eta beste autonomia erkidego bateko probintzia bat izan lukeela. Hori ez da beste inon gertatzen.
|
|
2008
|
|
|
–Uste dut ez zuela zuekin zerikusirik. Batzuetan norberari gertatzen zaio zerbait eta besteak pentsatzen
|
du
bere erruagatik izan dela. Ez duzu uste?
|
|
|
Frankek arin atera
|
du
bere filmaren gaia; Cesarrek filmaren trailer baterako kamera lana egin dezan nahi du. Ohitu naiz Frankek gauzak eskatzeko duen estilo zuzenera.
|
|
|
–Camillek ikusten
|
du
berak nahi izan duen pisua erosi diola Paulek, berak eskatuta onartu duela gidoilari lana... Interesa galtzen du harremanak.
|