|
2000
|
|
|
Igorpenen eta edukien gaineko araudien arteko bereizketa, bakoitzak berearloko berezitasunak aintzat hartuz. Alde honetatik garrantzi berezia hartzen du sarbidearen arazoak (publikoarena emisioetara, programatzaileenaikuskizunetara,...), industriaren eskakizunek kontsumitzailearen babesarenak oztopa ez
|
ditzaten
. Edukien arauketa, funtsean, ardura nazionaltzatjotzen da; Estatuetako aginteei dagokie, hortaz.
|
|
|
EHk proposatutako estrategia da, agian, errazena eta argiena hiruren artean: haren premisa da Euskal Herriak oinarri demokratiko bat behar duela, beren proiektuak defenditu eta gauzatzeko denek baldintza berdinak izan
|
ditzaten
. Gaur egungolege barrutiari ez dio baliotasunik ematen, Euskal Herria estatu burujabe bilakatzeko oinarri oinarriko ezintasuna duelako, batez ere; eta Batzar Nazional Eratzaileasortzea proposatzen du, trantsizioaren buruzagitza hartu eta barruti juridiko politiko nazionala presta dezan.
|
|
|
horiek(, tramposos? ematen du ia), beren erreprodukzioak errepika ez
|
ditzaten
gurean.Anima zaitez zu ere zelulatxo hori, eta Euskal Herriaren bizitza bizi ezazu, euskalkulturari atxikia.
|
|
|
Lan exhaustiborik eta nekezik egiteko asmorik gabe, ondorengo lerroetan iturrien zenbait sailkapen interesgarri jarri nahi ditut, irratilariek informazio biltze lanean dauden hutsuneak, okerrak eta iturri batzuekiko gehiegizko menpekotasuna ikus
|
ditzaten
.
|
|
|
Lerro honetatik, eta lehen sektoreak bizi dituen arazoak kontuan hartuz, abeltzainen bizimoduari egokitutako eskariak dituen turismoa bultzatzeak, karrantzarrei diru sarrera garrantzitsuak ekar diezaizkieke. Karrantzarrek irabaziak atera
|
ditzaten
, kalitatezko gaien (gaztaren, eztiaren, okelaren, esnearen...) salmenta eta nekazaritza turismoko ostatuak izan daitezke, besteak beste, turismorako eskaintzak.
|
|
2001
|
|
|
Idazmena garatzea egoera komunikatibo jakinaren erantzun gisa, eta ez, besterik gabe, hizkuntzaren lanketa egiteko modu gisa. Eguneroko bizitzaninoiz edo behin sortzen ditugun idatzizko testuak eskatzen zaizkie, hizkuntz formen eta edukiaren arteko harremanak iker
|
ditzaten
.
|
|
|
Helburu nagusia: ikasleak ahozko zein idatzizko komunikaziora bultzatzea, gaian zehar landutakoa aplika
|
ditzaten
. Horretarako, simulazioglobala hartu dugu oinarritzat, batez ere komunikazioa ikasgelarenesparrutik harantzago eramateko, ikasgelan bertan gertatu ezin direnegoerak gauzatu ahal izateko.
|
|
|
Helburu nagusia: ikasleek ikas estrategiak gara
|
ditzaten
, autoikasketabultzatuz, aurrerapenaren kontrola eraman dezaten, beren gramatikapropioa sortuz, eta aldi berean, atazan zehar egindakoa errepasatuz.Horrela ohar daitezke zertarako egin dituzten jarduera guztiak eta eahasieran proposatutako helburua bete duten. Irakaslearentzako ere tresnaona da, aukera ematen baitio gaizki ulertuak argitzeko edo jardueraosagarriak proposatzeko, ikaslez ikasle.
|
|
|
Delako hurbilpen hori lortzeko, ulermena garatzeko hainbat ariketa eginditugu, formatu eta ezaugarri desberdineko dokumentu errealekin. Horrekin batera, ulermen estrategiak zenbateraino bereganatu dituzten ikusteko, eta medioarenerabileran lehenengo urratsak eman
|
ditzaten
, ikasleak berak inplikatu ditut ariketenprestaketa eta diseinuan.
|
|
|
Argumentu modernoan, ordea, psiko didakta da, eta nolaikasi jakinarazten die ikasleei. Lagunduko die ohar daitezen zein diren ikaskuntzaneragina duten faktoreak eta ikas estrategia egokienak aurki
|
ditzaten
, hala nolaberen ikaskuntzan erantzukizun handiagoa izan dezaten.
|
|
|
2 Euskara erreala eta bariatua eskaintzea oso lagungarria da ikasleek ulermenagara dezaten eta euskararen funtzionamenduari buruzko hipotesiak beren kasaegin
|
ditzaten
. Ahozko eta idatzizko inputaz ari gara.
|
|
|
«Euskara bere betetasunera etaosotasun betera iritsi dadin eragina izango duten helburuak eta jardunbideak definitu eta abiarazi»; «Euskal Herriko erakunde eta gizarte eragileguztiak partaide egitea»; «hizkuntzaren normalizazioak mailaz mailakoprozesua izan behar du,... borondate onean oinarritu beharrak berak dakar, nolabait, komunikazio lan handi bat egin beharra, herritar guztiak jakitunegin eta sentsibilizatzeko, baina, batez ere, gizarteko eragile guztiek, enpresa alorrekoek, hezkuntzakoek, kulturakoek, erakundeetakoek, etaabar? Euskal Herrian Euskararen erabilera Normalizazioko lanetan ardurahar dezaten eta eginkizun horretan konpromiso zehatzak har
|
ditzaten
bultzatu, gogoberotu eta animatzeko»; «diagnosi zehatz bat egin behar delaeuskarak gaur egun duen egoeraz, alde batetik normalizazioak bere aldedituen eragileak, eta bestetik euskararen normalizazio prozesuak dituenoztopo eta ezintasunak azpimarratuz. Hortik abiatuta, Euskal Herriko gizarte, ekonomia eta kultura bizitzak dituen alor desberdinetarako egokien direnhelburu estrategikoak eta jardunbideak zeintzuk diren zehaztea...».
|
|
2002
|
|
|
Finantza ingurunea: arrisku kapitalaren elkarteek, erregio garapenerakoelkarteek, bankuek eta aurrezki kutxek beste inguruneetako kideei finantzabideak eskaintzen dizkiete, beren jarduerak gara
|
ditzaten
.
|
|
|
Berrikuntza laguntzeko politikak aurrera joan daitezen, sektore publikoakhurrengo ekimenak bultzatzen ditu: planak, enpresa eta unibertsitateentzakolaguntzak ikerkuntza proiektuak gara
|
ditzaten
, inguruneen arteko lankidetzasustatzea, I+G jarduerak eragiteko azpiegiturak sortzea, eta abar. Hau guztia, ikerkuntzaren eta garapenaren kalitatea indartu eta hobetzeko asmoz.
|
|
|
euskarazko unibertsitate liburuen eskasia beldurgarria da. Alor honetan oso argitalpen politika berezia egin behar da eta euskal irakasleei laguntza berezi eta berezkoak emanbeharko litzaizkieke testuliburuak idatz
|
ditzaten
. Euskarazko artikulu zientifikoen kopurua gorantz doa, giza eta gizarte zientzietan batez ere.
|
|
|
eta. D? ereduetan egin
|
ditzaten
praktikak. Horretarako, Irakasle Eskolako ikasle horiekin lanketa berezia egiten da euskarazko klaseetan.
|
|
|
B) Unibertsitatea eta bere zentro bakoitza gutxieneko aldi batean funtzionamenduan mantentzeko konpromisoa gauzatzea, nolabait bertan ikastenhasi diren aprobetxamendu akademiko arrunteko ikasleek beren ikasketakbuka
|
ditzaten
.
|
|
|
B) Betebehar materialak atalaren aurreikuspenen barruan, unibertsitate berriaosatzen duten titulazio ofizialekin lotuta dauden arlo zientifikoetako ikerkuntza programen eta helburuen justifikazioa; halaber, helburu horiek.ziurta
|
ditzaten
berariazko egiturak.
|
|
|
edo/ eta, mintegietan? parte hartzea, etab. Hitz batez, irakasleei autonomia eman behar zaie berrikuntzarako eta ikerketarako portaerak gara
|
ditzaten
. Modu horretara irakasleakbere hutsuneak ikusteko aukera izango du, bai eta aurrera egiteko zertan formatubehar duen ere.
|
|
|
Laburbilduz, hizkuntza ikasleek behar beharrezkoa dute ikasi nahi duten hizkuntza horren laginak jasotzea eta prozesatzea tarteko hizkuntza garatzeko. Komunikazio prozesuak abian jarri behar dira hizkuntza erabiltzen dutenean, hipotesiakegin
|
ditzaten
. Hipotesi horiek modu kontzientean egin ditzakete; baina, kasu askotan, inkontzientean egiten dituzte.
|
|
|
Horrela hedatutako eredu hori normaltasun moralaren adierazpentzat jotzen da. Ondorioz, balio kulturalak, eta sinesmen eta sinbolo komunak ezartzen dira, gizabanakoek onar eta barnera
|
ditzaten
. Sozializatutako portaera horiek lirateke mentalitateak edo pentsamoldeak.
|
|
|
Horri atal honetan azpimarratua erantsiz, gizarte mugimenduen ahalegin horretan oreka bat ezinbestekoa izango da zalantza, aniztasuna, elkar onartzea eta mugak ezartzeko gaitasunaren artean, batzuek orain arteko jarrerak alda
|
ditzaten
eta beste batzuek, beste modu batean bada ere, errepika ez ditzaten.
|
|
|
Horri atal honetan azpimarratua erantsiz, gizarte mugimenduen ahalegin horretan oreka bat ezinbestekoa izango da zalantza, aniztasuna, elkar onartzea eta mugak ezartzeko gaitasunaren artean, batzuek orain arteko jarrerak alda ditzaten eta beste batzuek, beste modu batean bada ere, errepika ez
|
ditzaten
.
|
|
|
Horretarako praktiketan, portaeretan eta erakundeetan barneratuta dagoen ezkutuko boterea azaleratu da, hizkuntzaren monopolioa ekidinez, norbanakoek eta taldeek diren eta izan nahi duten zentzua eta esanahia gizarteratzeko, hitza? izan dezaten, beraien bizitzan eragina izango duten erabakietan parte hartu eta beraien zerbitzura jar
|
ditzaten
. Eta ez norbanakoak eta taldeak gutxi batzuek efikazia, kapitala, abstrakzioa irizpide izanik hartu dituzten erabakien zerbitzura.
|
|
|
Halaber, herriko biztanleengandik hurbil dagoen komunikabidea izateko asmoa duenez, askotan irrati askeak irratigintzan aritzeko aukera ematen die zaleei edo ikasleei, horiek ere beren irratsaioak egin
|
ditzaten
:
|
|
|
Hala ere, hura utzi eta Gazte Lokalera joateko asmoa dute, beste herri talde batzuekin batera. Txapa Irrati kolektiboak emisora kudeatzen duen arren, beste herri taldeen partaidetasuna bultzatzen dute, haiek beren irratsaioak egin
|
ditzaten
. Guztion artean eztabaidatzen dituzte programazioari eta gestioari dagozkien erabakiak, larunbat goizero egiten diren asanbladetan.
|
|
|
Alde batetik, antolaketaren inguruan, profesionalagoak direla esan liteke; hau da, borondatezko lanean oianarritzen diren arren, beharrezkotzat jotzen dute formakuntza. Hori dela eta, ikastaroak antolatzen dituzte bertako langileek gutxieneko jakinkizunak ikas
|
ditzaten
. Halaber, irrati batzuetan, langileak, liberatuak?
|
|
|
Zenbait erregimenetan eta egoera konkretutan, argitara emango denaren kopia utzi behar izaten da agintarien eskuetan, berauek aldaketak ezar
|
ditzaten
argitalpenean, baldin eta horrela deliberatuko balute. Neurri horren bitartez, gobernuek eta administrazioek argitalpenen zabalkundea oztopatu dute behin baino gehiagotan.
|
|
|
talde suntsitzailetan galsoroak honda
|
ditzaten
.
|
|
2004
|
|
|
Dena dela, adostasunczko edo gaitzespenezko, oihu? horiek egiten ditugunean, inguruan dauzkagunek guresentipenak gurekin parteka
|
ditzaten
nahi dugu. Beraz, hizketan ari denak. adierazpcn moralen bitartez, auzi jakin baten gainean, ondokoak berak bezala pcntsatz.cra bultzatu nahi ditu.Ez gara, hortaz, sentipen baten adierazpen hutsaz ari.
|
|
2005
|
|
|
Desabantailazkoegoera batetik abiatuz eta soilik giza sektore konkretu baten aldekoak direnpolitika sozialak indarrean jarriz, giza taldeen arteko diferentziak murriztu eta gizataldeen arteko berdintasuna errealagoa izan dadin lan egiten denean instituzio publikoen aldetik, ekintza positiboei buruz hitz egiten ari gara. Adibidez, emakumeekgizonezkoen lan aukera berdinak izan
|
ditzaten
edota ezinduek lan munduan gainerako langileen aukera berdinak izan ditzaten enpresei laguntza fiskalak eskeintzenzaizkienean gertatzen den bezala. Honela diote 1998 urtearen hasieran kaleratutako bi epai garrantzitsuek:
|
|
|
Desabantailazkoegoera batetik abiatuz eta soilik giza sektore konkretu baten aldekoak direnpolitika sozialak indarrean jarriz, giza taldeen arteko diferentziak murriztu eta gizataldeen arteko berdintasuna errealagoa izan dadin lan egiten denean instituzio publikoen aldetik, ekintza positiboei buruz hitz egiten ari gara. Adibidez, emakumeekgizonezkoen lan aukera berdinak izan ditzaten edota ezinduek lan munduan gainerako langileen aukera berdinak izan
|
ditzaten
enpresei laguntza fiskalak eskeintzenzaizkienean gertatzen den bezala. Honela diote 1998 urtearen hasieran kaleratutako bi epai garrantzitsuek:
|
|
|
Telebista kateak nahi izaten du, gainera, aurkezleak eta kazetariak albistegiko protagonista izatea, beren aurpegia albistegiarekin lotzea, hartara ikusleek ezagut
|
ditzaten
. Aurkezleen kasuan nahita nahiezkoa baldin bada ere, orain urte gutxi arte Estatu Batuetan eta Europako saxoi kulturako telebistetan ohikoa izan da kazetariak aldi bakoitzean azaltzea.
|
|
2006
|
|
|
Azkenik, zer esan gurasoen baimen luzeez? Dagoenekoemakumeak izaten ari dira baimen horien onuradunak, gizonek har
|
ditzaten
abianjarri diren neurri guztiek ez baitute ia arrakastarik izan. Edozein kasutan ere, baimenen arazoa bikoitza da, nire irudiko:
|
|
|
Eskubideen aitorpenean ardatzik aurreratuena Mendebaldeko Europa da.Europar Batasunak Estatuen autonomia errespetatzen du bikote eredu desberdinakhautatu eta arau
|
ditzaten
, baina betiere kontuan izanik arautze desberdindu batekezin duela diskriminazioa sortu. Maila komunitarioan, nahiz Parlamentuakhomosexualen diskriminazioa eragozteko ebazpen ugari onartu dituen, herrialdeenautonomia errespetatu da bai politikoki bai judizialki.
|
|
|
Garrantzitsua da jakitea nahi duenaren esku badagoela laguntza profesionala prozesuareneragin negatiboak ahalik eta gehien murrizteko, baita berehalako, epe ertainerakoeta luzerako eraginei aurrea hartzeko ere. Banantze prozesuan edo gatazkan daudenbikotekideei fase horretan laguntza profesionala ematea izango litzateke egokiena, batetik, baliabideak izan
|
ditzaten
prozesuari aurre egiteko eta, bestetik, familiaosoan dituen eragin negatiboak eta sufrimendua saihesteko. Dibortzio prozesualegez ebazten duten organo juridikoen ardura da familiari familia psikologoak eta bitartekariak aholkatzea eta eskaintzea.
|
|
|
Dentsitatezko Gradienteen Zentrifugazioa metodoan, indar zentrifugoa erabiltzen da espermatozoideek dentsitate ezberdineko kapak igaro
|
ditzaten
, eta mugikortasun eta morfologia hoberena duten espermatozoideak hodiaren azpialderaxurgatuak izango dira.
|
|
|
Beraz, haurraren ezgaitasunaren berri emateko lehen uneak etaondorengo egunek eragin handia dute egoerari aurre egiteko gurasoen trebezian.Lehen egun horiek nolakoak diren, gurasoen jarrerak bide ona edo txarra hartukodu (Burr eta Klein, 1994; Query, Reichelt eta Christoferson, 1990; Taanila, Jarvelineta Kokkonen, 1998; Taanila eta beste, 2002). Hortaz, informazioa eman eta segituan gurasoei laguntzeko modua aurkitzea garrantzitsua da, lehen unetik egoerariaurre egiteko estrategia positiboak har
|
ditzaten
.
|
|
|
Errealistak ez diren igurikimenek frustrazioa etagizarte harremanak mugatzea eragin dezakete. Beraz, garrantzitsua da ezgaitasunaduten haurren gurasoen igurikimenen jatorriak eta eraginak ikuspegi psikosozialetik berrikustea, igurikimenen oinarriak uler
|
ditzaten
.
|
|
|
Gainera, ikuspegi psikosozialaren arabera, esku hartze goiztiarra garrantzitsua da haur ezgaituen gurasoek dituzten uste okerren berrebaluazio kognitiboaegiteko, neurri handi batean ezgaitasunari buruz gizartean nagusi diren usteakbaitituzte. Garrantzizkoa da ikuspegi ekologiko horretatik gurasoen igurikimenenjatorria eta eraginak berrikustea, haurraren egoera, beharrak eta ezgaitasunareneraginak modu errealistan uler
|
ditzaten
. Hala, familiaren ongizatea sustatzen da etahaurraren zaintzan eta hezkuntzan inplikatutako profesionalekiko harremanakhobetzen.
|
|
|
Zaplaztako etikoa. Besteetan, ordea, idazleak nahiago du testigantza pertsonal bat uztea, bere garaikideen akats berberak errepika ez
|
ditzaten
etorkizunekoek. Memoria berreskuratzeko matematikaesan diezaiokegu horri.
|
|
|
Laburpena: Errege erregina Katolikoek Chinchilla lizentziaduna Bilbora bidaltzen dute, Gasteizen Vitoria hiriari 1476an eman zitzaionaren antzeko ordenantza batzuk egin
|
ditzaten
Bilbon, kontzejuko kideak bandoak baztertuz aukeratuak izan daitezen.
|
|
|
baimendutakoaren eta debe Aldaketa hori lortzeak iragarlearen asmoak betetzea dakar. Horretarako, modu konbentzigarrian aurkeztu behar da publizitate mezuak ematen duen informazioa, komunikazioaren hartzaileak ondo informatu daitezen eta merkatuak eskaintzen dizkien aukerak kontuan izan
|
ditzaten
. Zuzenbidea, publizitateak bere hartzaikatutakoaren mugak jartzen saiatu da, lehiaketa ordena garden eta leiala zaintzea xede duten legeak emateak sendotu du joera hori, merkatuan parte hartzen dutenen interesen alde (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Publizitate instituzionala erregulatzen duen Kataluniako Legearen Arrazoien Azalpenak honako hau dio: «Komunikazioa erakunde publikoen jardueraren funtsezko ezaugarria da, zeren eta, alde batetik, beharrezkoa baita administrazioek, era egokian, gomendatutako funtzioak bete
|
ditzaten
eta, bestetik, erakunde horien koherentzia, sinesgarritasun eta eraginkortasun irudia sendotasunez eraikitzen laguntzen baitu. Publizitate instituzionalak komunikazio publikoaren elementu bat gehiago dakar herritarrentzat baliagarria den informazioa bideratzeko».
|
|
|
Bi alderdiek nork bere izenean eta kontura egin dezaketen kontratua da publizitateko babesletza kontratua. Aitzitik, espezializaturiko agentzietara jo daiteke horiek firma babeslearen partez kudea
|
ditzaten
mota horretako kontratuak. Guri interesatzen zaigu jakitea babesleek zer nolako kontratua egiten duten, alde batetik, eta ea publizitate agentziak artekari gisa diharduen, bestetik.
|
|
|
Baina teknifikazioak, komunikazio prozesuan arruntena hori baita? eraginkortasun arrazoiengatik eskatzen du beste pertsonengana jotzea, iragarlearentzat publizitate sorkuntzarekin eta hedapenarekin lotutako ekimenak egin
|
ditzaten
.
|
|
|
...ekonomikoek beren ondasun, zerbitzu eta produktuen promozioa lortuko dute, baldin eta publizitate kanpainak programatu, diseinatu eta burutzeko beharrezkoak diren baliabide egokiak badituzte; praktikan, berriz, enpresaburu bakoitzak duen espezializazioa dela medio, beste pertsona fisiko edo juridikoengana jotzen du, jarduera horretan adituak direnek beren iragarkiak eta publizitate kanpainak egin
|
ditzaten
(Alonso, 1999: 346).
|
|
2007
|
|
|
Kanpoko kulturen eraginek herri nortasunaren oinarri eta habe diren gurekulturaren ezaugarriak zeharo ezaba ez
|
ditzaten
, atzerriko kulturetatik asimilatubehar ditugu guretzat dituzten alderdi onak. Elikadura bezala, hartu, gizarte honensabelean berotu, egosi eta horrela gure herri gorputza bizkortu.
|
|
|
Beraz, gizarte ezagutza garatzen da biologiaren (hain zuzen ere, heldugabetasuna ezaugarri biologikoa izatearen) eta gizartekoitasunaren (haurrek hainbattestuingurutan egiten dituzten gizarte jarduerek osatua) arteko eragin truketikabiatuz. Hala, biologia eta gizartekoitasuna uztartu egiten dira, haurrek gizartemunduaren inguruko ikuskerak gara
|
ditzaten
(Rodrigo, 1994).
|
|
|
Jokabide eragingarrien metodoa da ikaskuntzan oinarritutako hirugarrenteknika. Horretan, ikertzaileak haurren berezko portaerak erabiltzen ditu, baldintzatutako hainbat ondorio sorraraz
|
ditzaten
(Palacios, 1999). Adibidez: ikertzaileak soka bat lotzen dio oinean umeari eta soka sehaskako mugikariari, jakiteko haurrak testuinguruan aldaketak sorraraz ditzakeela badakien ala ez.
|
|
|
Galdetegia, ostera, metodo azkarra eta merkea da. Ikertzaileek gizabanakoeibanatzen dizkiete erantzun
|
ditzaten
, eta, anonimotasuna bermatzen dutenez, zintzoki erantzun ohi dituzte. Gainera, datuak estandarizaturik egoten dira.
|
|
|
Afektuak gurasoen sentiberatasunarekin eta beroarekin du zerikusia, eta afektuzko eta laguntzazko adierazpenei eta seme alaben premiei erantzutekogaitasunari dagokie. Eskaera/ kontrola, berriz, erlazionatuta dago gurasoek helburu jakin batzuk lor
|
ditzaten
eskatzen dietenarekin. Bi dimentsio horiekgurutzatuz, lau sozializazio estilo lortzen dira:
|
|
|
Sozializazio estilo demokratikoa erabiltzen duten gurasoek maiz adieraztendiete afektua seme alabei, eta haiei gertatzen zaienarekin kezka handia izaten dute.Halaber, seme alabei haien ahalmenen araberako eskaerak eta arauak ezartzendizkiete. Arau horiek denboran zehar irauten dute, eta seme alabei haien edukiazein esanahia azaltzen diete, horiek bete
|
ditzaten
eskatuz. Portaera arazoen zeinakatsen aurrean, seme alabei horien ondorioak azaltzeaz gain, portaera aukerakeskaintzen dizkiete.
|
|
|
Ez, ordea, eskaera maila. Arau gutxi ezartzendizkiete seme alabei, eta horiek bete
|
ditzaten
kontrol apala dago. Seme alabei moldatzen eta horien premiak eta lehentasunak ezagutzen eta asebetetzen saiatzen dira.
|
|
|
Bertan haurrek senitartekoak ez diren pertsonekin erlazionatzen ikastendute, bai eta ezagutu beren burua, beste pertsonak, erakundeak, kulturak, herriaketa, oro har, gizartea. Hala, eskolek kontu handiz ibili behar dute irakastendutenarekin, eta saiatu behar dute beren ardurapean dauden haurrek aurreiritziak, estereotipoak eta antzeko gizarte ezagutzak gara ez
|
ditzaten
. Baina horretarako, ezinbestekoa da gurasoen laguntza, eta, horrenbestez, gurasoek ere inplikatu behardute beren seme alaben heziketan.
|
|
|
esanez, eta, hartu behar nionean, kendu egitenzidan barre eginez. Jokabide horien bidez, haurrak adierazten ari dira badakitelabeste pertsonak manipulatzen okerreko usteak izan
|
ditzaten
(adibidez, Dunn, 1991,1994; Dunn eta Munn, 1985; Reddy, 1990, denak in Hala eta Carpendale, 1997).
|
|
|
Haurrak oso txikiak badira, ezin izango zaizkie zenbait galdera egin. Beste batzuk, berriz, aldatu eginbeharko dira, haurrek uler
|
ditzaten
. Oso garrantzitsua da konfiantzazko girobat lortzea haur txikiekin.
|
|
|
Kontuan hartuz garapen moralean berbaldi hizkuntzak duen garrantzia, hezitzaileek (gurasoek, irakasleek) saiatu behar dute ikasleek istorioak etakontakizunak truka
|
ditzaten
, elkarrizketako harremanak sustatuz eta haietan. Kontatutako istorioan ikasleak bere ekintzen ardura eta gobernua hartzenditu, bere bizitza istorio gisa interpretatzen du, eta besteen ikuspegiekin alderatzendu.
|
|
|
Bestalde, zigorraren ordez bestelako bideak erabiltzeari dagokionez, hainbatikerketak nabarmentzen dute haurrei zintzoak direla pentsarazten zaienean haurhoriek tentaldiari aurre egiteko joera indartsuagoa dutela, eta, era berean, errusentimendu edo kontzientziako har handiagoa (Pinotxo ipuinaren. Pepito Grillo?) sentitzen dutela beren irudi positiboaren aurkako jokabide desegokiak egitendituztenean (Perry eta beste, 1980). Datu hori kontuan hartuz, psikologoebolutiboek proposatzen dute, zigorra erabili ordez, haurrei zintzoak direla sentiaraztea, haurrek arau hausteko jokabideak kontrola
|
ditzaten
(jokabide moralarenbenetako barne erregulatzaile izateko, hain zuzen).
|
|
|
Oinarri horietatik abiatuz, BHren helburu orokorra da gizabanakoek garatzeabake positiboa lortzeko beharrezkoak diren ezagutzak, balioak eta gaitasunak.Hala, BHk gizakiak hezten ditu gatazkak konpon
|
ditzaten
indarkeriarik gabe etamodu sortzaile batean, justizia soziala, oreka ekologikoa eta pertsonen, taldeenzein nazioen arteko harmonia sustatzeko moduan (De Rivera, 1991). Helburu horikontuan hartuz, BHk honako heziketa lerro hauek lantzen ditu:
|
|
|
Helburu orokor horrez gain, egileak lortu nahi du haurrek heldutasunpsikoafektiboa lortzea, ohitura osasungarriak bereganatzea eta droga menpekotasunik ez garatzea. Gainera, materiala baliagarria da, beste pertsonen ezaugarrieneta harremanen ezagutza bultzatzeko eta haurrek gara
|
ditzaten
, besteak beste, honako gaitasun soziokognitibo hauek: beren sentimenduak eta beste pertsonenakezagutzeko eta ulertzeko gaitasuna; besteen ikuspegia hartzeko gaitasuna etaenpatia.
|
|
|
Zeren nola otsoak ardia lepoan [estutzen duen] orroa egin ez dezan, hala Demonioak eztarria [estutzen die] bekatariei, aitortu ez
|
ditzaten
bekatuak, dio San Agustinek. (21 or.)
|
|
|
Zeren nola otsoak ardiak orroa egin ez dezan lepoan [estutzen duen], hala Demonioak bekatariei eztarria [estutzen die], aitortu ez
|
ditzaten
bekatuak.
|
|
|
Zeren nola ardiak orroa egin ez dezan otsoak lepoan [estutzen duen], hala Demonioak bekatariei aitortu ez
|
ditzaten
bekatuak eztarria [estutzen die],
|
|
|
Azken aldaera horretan askok bekatuak osagarria kokatuko lukete aditzaren aurrean (aitortu ez
|
ditzaten
).
|
|
2008
|
|
|
Haur Hezkuntzako irakasleak jarriko die izena haurraren lanei; gauzak idatziko ditu arbelean, haurrek gogora
|
ditzaten
; irakasleak arbelean idatzitako gauzak idatziko dituzte haurrek beren koadernoan; ikasketa jolasak egingo dituzte; kartulinetan idatzitako hitzak konbinatuz esaldiak osatuko dituzte; haurrek diktatutako testuak idatziko ditu irakasleak arbelean, eta, gero, kopiatu egingo dituzte testuak haurrek; eta idazketa kolektiboak egingo dituzte haurrek, irakasleak gidatuta.
|
|
2009
|
|
|
Pertsona horiek prest daude berehala euren testigantzak jaso
|
ditzaten
notario zerbitzuek, haien testigantzekin batera eta agiriekin batera, balioa emateko prozedurari, krimen horiek epaitzen dituen administrazio judizial eskudunaren aurrean.
|
|
|
Gizonezko zein emakumezkoek dagozkien gaitasunak izan
|
ditzaten
, erditzearen unerako prestakuntza eta haurraren hazierari buruzko lau pintzelada jasotzeazgain, oso erabilgarria izango litzaieke bikote gisa datozen aldaketetarako entrenatzea. Uste dugu haurra jaio ondoreneko bikote harremana zaintzera bideratutakokurtso edo tailerrak bultzatu liratekeela, bikotearen ongizatea zaintzenlagunduko bailitzaieke.
|
|
|
Zertarako? Jendea, emakumeak, jokatzera animatu daitezen[.] Esate baterako, neskatoak etor daitezeneta emakume jokalari profesionalak eredutzat izan
|
ditzaten
... haiek jokatzen ikusteamotibagarria izan dadin. Inoiz profesionalak... izango ez garen jokariak, ezta jokalarionak ere, ezta?, baina gustoko dugunak., bada jokatzen jarraitzeko motibazioa izandadin eta... txapelketetan parte hartzeko ere bai, eta partaidetzari beldurra galtzeko. eh. lehiakortasunari beldurra galtzea, lehiakortasuna ona dela. agresiboaez bada ona dela, ez?»
|
|
|
Administrazioek eta, oro har, zientzia ikerketakordaintzen dituztenek gero eta maizago eskatzen diete zientzialariei haien lanagizarteratzeko. Kontuan izan behar da teknologia berrikuntzen erabiltzaileakherritarrak direla, eta ezinbestekoa dela informazioa, proposatutako teknologiaberriak herritarrek onar
|
ditzaten
. Are gehiago, teknologia jakin baten kontrakojarrera zabaltzen bada (elikagai transgenikoak, esaterako) iritzi publikoa aldatzeaoso zaila da.
|
|
|
ESA eta NASAren web guneetan, kalitate handiko audioeta bideo materialak eskura daitezke. Profesionalek erabil
|
ditzaten
prestatutakomaterialak dira, hots, editatutakoak eta editatu gabeak, giro soinu egokiarekin.Ikertzaile, zientzialari, teknikari zein astronauten adierazpenak ere kazetarieneskura jartzen dira, formatu ezberdinetan.
|
|
|
Hurrengo asteetan egingo da publiko Gmail euskarazkoa. Eusko Jaurlaritzak bideratua du jada Metaposta izeneko proiektu baten garapena, herritar guztiek e posta kontuak izan
|
ditzaten
. Bizkaiko Foru Aldundiak, bestalde, Microsoft ekin akordioa dauka, postontzi elektronikoa (eta beste zerbitzu batzuk) enpresa horren teknologiarekin garatzeko.
|
|
|
Elkarte zabala beraz, alderdikeriarik gabekoa: . Gure politika bakarra euskararena da, ez dugu nahi ere politikariek beren eskuak sar
|
ditzaten
–. Dena dela, deia zabaldu dute elkarte guztien laguntza jaso nahian eta elkarte batzuek (Euskaltzaleen Biltzarrak, esaterako) eta zenbait herri taldek baietza eman dute.
|
|
|
Bideratzaile horietan dago aldea: 155.233.255.255 helburuko datagramak birbidaliko dituzte, 155.233.0.0/ 16 sareko makina guztiek jaso
|
ditzaten
, baina 255.255.255.255 helburukoak iragaziko dituzte. Beraz, azken horiek, igortzailearen sare segmentuko konputagailuek soilik jasoko dituzte, eta ez sareko guztiek.
|
|
2010
|
|
|
Lurralde arloko plan hau neurri aurrerakoitzat hartu izan da estatu mailan etaharen balioa goraipatu beharra dago; hala ere, plan hau ezin daiteke helburu bihurtu, abiapuntu baizik, ezinbestekoa baita kudeaketa planak ibai tarte bakoitzarenbereiztasunen arabera egitea, haren izaera hidrogeomorfologiko bereizgarrienarabera (haran motak, erribera eta ibai ibilgu, erregimen eta bolumen hidrikoak, muturreko prozesuak...). Horrekin batera, ezinbestekoa da degradatutako erriberaetenak leheneratzeko neurriak areagotzea, zeinak benetan eraginkorrak izan behardiren, ibaiek behar dituzten jarraitutasun guztiak lor
|
ditzaten
: albokoa, luzerakoaeta bertikala.
|
|
|
...k pobreziaren aurkako borroka talde lana dela azpimarratzen dute eta, era berean, borroka horretatik munduko herrialde guztiek etekinak aterako dituzte.Gaur egungo munduko elkarrekiko mendekotasun ekonomikoak merkataritzarakoarau berriak, nazioarteko finantza egonkortasuna eta teknologiaren hedapena eskatzen ditu, garapen bideko herrialdeek garapen bizkorra eta iraunkorra lortzekoaukerak aprobetxa
|
ditzaten
.
|
|
|
MMEko akordioekonartzen dute GBHek behar espezifikoak dituztela baina MMEk ez du zehaztenzertan den tratu berezia eta apartekoa, ezta zein diren GBHei eman beharrekoabantailak ere. Dohako Errondan garatutako herrialdeak presio berezia egiten arizaizkie GBHei beren manufakturen merkatu nazionalak areago ireki
|
ditzaten
. Horren ordain gisa, garatutako herriek beren nekazaritzaren babesa zerbait murrizteaeskaintzen dute.
|
|
|
Izenburu honen pean jorraturiko hainbat gai aurreko mendeetaneztabaidatuak izan diren arren, ikuspegi ezberdin batekin aztertuak izan ziren, («nazioarteko» deritzon ikuspegi bat aplikatuz gaur egungo ikuspegi «globala»renordez (Pogge, 2003)). Adierazpen berri honen funtsa gizateriak elkarbizitzarakoeta lankidetzarako eredu berriak bilatzeko betebehar kolektibo bat duela pentsatzeandago, horri esker gizaki guztiek gizalegezko bizitzak bizi ahal izan
|
ditzaten
(Nussbaum, 2007: 279) 10 Hori dela-eta, beharrezkoa da justizia irizpide bat izatea, honen arabera gure munduan diharduten instituzioek pertsonak eta taldeak moralkionargarria den moduan tratatzen dituzten ala ez ebaluatu dadin, hau da, pertsonekbizitza duin bat izateko beharreko baldintzak eskaintzen dituzten jakin ahal izatekoneurri bat edukitzea beharrezkoa da.
|
|
|
Hau da, beste herrialdeentzat exogenoa izango litzatekeen garapena. Lehenago esan dugunez, hainbeste arrazoi egon daitezke esportazioetatik harago herrialdeko enpresek atzerrian inbertsioak egin
|
ditzaten
sustatzeko. Alde batetik, beste herrialdeek kanpo merkataritzaren aurrean ezarri dituzten mugak gainditzeko tresna egokia izan daiteke batzuetan, dibisen fluktuazioen aurreko babesa bestetan, merkatu berri batzuetara heltzeko aukera, etab.
|
|
|
489 Honen harira, LPLren 85.3 artikuluak dio, oro har, «epaile edo auzitegiak beharrezko deritzon guztietan hartuko dutela hitza alderdiek». ...n 87.3 art.). Era berean, demandatuak errekonbentzioa aurkezten badu edo salbuespen prozesalak aurkezten baditu, LPLk berariaz beraiei erantzuteko izapidetza ireki behar dela xedatzen du (LPLren 85.2 art.), eta ondorioen fasean, organo jurisdikzionalak eztabaidagairen baten gainean informazio aski ez duela uste badu, egoki deritzon denbora eskainiko die bi alderdiei, informazioa edo azalpenak eman
|
ditzaten
berak eskatutako gorabeherei buruz (LPLren 87.5 art.). Halaber, helegiteetan errekurtsoa jartzen ez duten alderdiei hura aurkaratzeko aukera ematen zaie (PZLren 453.1 art. berraztertze eta erregurako, LPLren 195 art. erregutzerako, LPLren 212.1 art. kasazio arrunterako eta LPLren 224.1 art. doktrina bateratzeko kasazio errekurtsorako), eta ad quem auzitegiak helegite berezia edo ezohikoa onartzen... Antzean, betearazpenean, alderdiei aurka egiten uzten zaie (PZLren 528 art. eta 556 art.) edo arazo intzidentalak ebazten direnean deitu egiten zaie beren iritzia entzuteko (LPLren 236 art.). Salbuespen moduan, ez zaio herritarrari entzuten bere aurka kautelazko neurri bat hartzen denean, neurri horren arrakastaren bermea baita.
|
|
|
Emaitza hau epe hauen batuketaren fruitu da: ...gun Auzitegi Gorenaren aurrean agertzeko helegitea behar den moduan prestatu ondoren (LPLren 207.1 art.), 20 egun letratuak Auzitegi Gorenaren aurrean helegitea formalizatzeko (LPLren 210 art.) eta magistratu ponenteak 3 egunez instrukzioa (LPLren 211.1 art.). Helegitea izapidetzerako onartua, jardundakoak 10 egunez alderdi errekurrituei helerazten zaie aurkaratze idazkiak egin nahi badituzte egin
|
ditzaten
(LPLren 212 art.). Ondoren, jardundakoak 10 egunez Fiskaltzari helarazten zaizkio eskatzen den kasazioaren egokitasunaz mintzo dadin (LPLren 212.2 art.). Hurrengo 10 egunetan bista edo bozketa eta epaitza emango dira (LPLren 212.3 art.). 10 egun geroago sententzia ematen da (LPLren 212.4 art.).
|
|
|
Lehenengo demandatzaileak aurkeztuko ditu eta ondoren, demandatuak. Bi jarduera horiek epai organoak eztabaida argitzeko nahiko ez badira, egoki deritzon denbora eskainiko die bi alderdiei, informazioa edo azalpenak eman
|
ditzaten
berak eskatutako gorabeherei buruz (LPLren 87.5 art.).
|
|
2011
|
|
|
Beraz, bilera osagarria da. Eguneko edukiak bateratu egiten dira, hiruhedabideek erabil
|
ditzaten
. Bileran parte hartzen dutenak:
|
|
|
Beraz, irratiko eta telebistako kazetariei ez zaie eskatzen webgunerako berriakidaztea, hedabideak badauka horretan diharduen lantaldea?, EITB talde bat delakontuan hartzea baizik, «edukien fabrika» dela, desberdinak baina osagarriak direnhiru kanalen bidez «saltzen» duena, eta horietako bat Eitb.com dela (ZBE8). Taldekozuzendaritza taldeetako baten adierazpen horiek kontuan hartuta, pentsatzekoada EITBko erredakzioen integrazioa oraindik urrun dagoela, bateratze horrek, ezinbestean, kazetarien lana berrantolatzea eskatzen baitu, kazetariek telebista, irratia eta Internet edukiz elika
|
ditzaten
.
|
|
|
a) Mezu elektronikoak: gero eta ziberkomunikabide gehiagok dute helbideelektroniko bat, erabiltzaileek beren ikuspuntuak, galderak, eskaerak, kontsultak, gaiak eta iradokizunak helaraz
|
ditzaten
. Bitxia bada ere, duela urte batzuez geroztik, kazetariekin harreman pertsonalizatuago bat edukitzeko aukera eskaintzen da.
|
|
|
Helegitea aurkezteko idazkia gainerako alderdiei eta Fiskaltzari, zigor prozesuan parte hartzen ari bada, helaraziko zaie, alegazioak egin
|
ditzaten
. Bi eguneko epean bake epaileak erreforma erabaki du.
|
|
|
Aurtengo kurtsoaren haseran, Bilbo inguruko koordinaketak lau puntutan agertu ditu epe labur batetarako erreibindikapenak. Bizkaiatik kanpo dauden beste EKTetara zabaldu dira, diskuti
|
ditzaten
. Puntuak hautatzean erabili dugun kriterioa, pragmatikoa izan da:
|
|
|
«Gereño ren karta bat irakurri da. Dio Euskaltzaindiak eskabide bat egin behar liokeala. Ministerio de Educación y Ciencia, ri Euskalerriko Majisterio Eskoletan euskeraren katedrak ipiñi
|
ditzaten
edo behintzat kurso batzuk bertan ikasten duten maisu maistrrentzat. Estudiatu bedi zeatz gauza au.
|
|
|
direlakoei eskaria zuzenduko die: Irakasle prestakuntza eskoletan biderik zabalenak eman
|
ditzaten
, beharrezko baita:
|
|
|
Horregatik, garrantzitsua da harrera herrialdetik era askotako mekanismo eta bitartekoak eskaintzea etorkinek hizkuntza berri horiek ikas
|
ditzaten
. Baina bestalde, oso garrantzitsua da, baita ere, etorri berrien hizkuntzak bultzatu eta sustatzea.
|
|
|
Izan ere, ez zaigu iruditzen ondorio sendorik atera daitekeenik auzi honen inguruan, ikerketa enpirikoak urriak diren heinean. Eta bigarrenik, eztabaida horretatik kanpo, ikasle etorkinek harrera hizkuntzak ikas
|
ditzaten
egindako proposamenak ekarriko ditugu.
|
|
|
Izan ere, horrek guraso zein haur etorkinek beren hizkuntzarekiko identifikazioa handitzea ekarriko du. Horregatik, estrategia polita izan daiteke gurasoak eskolako jardueretan nolabait inplikatzea, euren hizkuntzaren inguruko ezaugarriak azal
|
ditzaten
.
|
|
|
Besteak beste, etorri berriak diren ikasleak zein eredutan eskolatzen diren ikusiko dugu. Azkenik, harrera lurraldeko hizkuntzak zein jatorrizko hizkuntzak ikas
|
ditzaten
proposatu diren gomendioak aipatuko ditugu. Hemen bereziki azpimarratzen saiatuko gara harrera lurraldeko zein jatorrizko hizkuntzak hizkuntza gutxitu izatea erronka handia dela eskolarentzat.
|
|
|
Skutnabb Kangasen (2008a) arabera, hizkuntza gutxituetako komunitateei haurrak etxeko hizkuntzan eskola
|
ditzaten
eragoztea giza eskubideen bortxaketa garbia da, genozidio linguistikoa dakarrelako horrek. Baieztapen hori egiteko autoreak Nazio Batuek genozidioari emandako bi definiziori begiratzen die:
|
|
|
Garapen bidean diren herrialdeetan are zailagoa izaten da hau, hizkuntza nagusian egiten dutenak elite txiki bat izan ohi direlako eta ez dutelako interesik agertzen hizkuntza gutxitua ikasteko. Bolivian eta Hego Afrikan egin dira saiakerak hizkuntza nagusiko komunitateko haurrak hizkuntza gutxituak ikas
|
ditzaten
, baina oraindik ere gailentzen den ikuspegia kontrakoa da, alegia, hizkuntza gutxituko komunitateko haurrak direla hizkuntza nagusia ikasi behar dutenak, eta ez alderantziz (Albo eta Anaya, 2003; Chatry Komarek, 2003, Bensonek aipatuak).
|
|
|
Horrek agerian uzten ditu curriculumaren gabeziak ikus entzunezko hezkuntzan eta, oro har, ikus kultura interpretatzeko eta ulertzeko hezkuntzaren eremuan. Eskolak ez ditu etorkizuneko helduak hezten hauteman eta preziatu
|
ditzaten
ingurune soziokulturalean ekoizten diren mota guztietako ikusizko mezuen ezaugarri eta balio estetikoak.
|
|
|
Mugako nahastea dutenekin alderatzen baditugu nortasun saiheskariaren nahastea dutenak, mugakoak oldarkorragoak eta emozionalki aldakorragoak dira. Nahaste saiheskaria dutenak, berriz, sozialki bakartuagoak daude, besteek onar
|
ditzaten
nahi badute ere.
|
|
|
Horregatik, besteen laguntza ez du sarritan onartzen, gauzak ongi ez dituztela egingo pentsatzen baitu. Hori dela-eta, argibide xeheak ematen dizkie besteei, lanak berak egiten dituen moduan egin
|
ditzaten
.
|
|
|
Eguneroko bizitzan erabakiak hartzeko gaitasun gutxi du, beste norbaitek ziurtatzen edo aholkatzen ez badu.Bere bizitzan beste pertsonek ardura garrantzitsuak har
|
ditzaten
sustatzen du edo baimentzen du.
|
|
|
Zailtasunak ditu eguneroko erabakiak hartzeko, etengabeko aholkuak ematen ez bazaizkio, eta besteengandik ziurtasunik jasotzen ez badu.Bizitzako eremu garrantzitsu gehienetan besteek ardurak har
|
ditzaten
behar du.
|