|
2001
|
|
|
Hala, mende hasieran, kutsu tifoideak edo kolera ziren ezagunagoak. Aurrerapen teknologikoek eta horiek elikagaien segurtasunaren arloan aplikatzeak nabarmen murriztu
|
dituzte
arriskuak. Aldaketa horien oinarrizko zutabeen artean daude, besteak beste, esnea pasteurizatzea, elikagaiak kontserbatzea eta ura edangarri bihurtzea.
|
|
2002
|
|
|
alde batetik, segurtasun neurriak zorroztu behar dira, elikagaiak eraso terrorista baten sakabanatze elementu gisa joka ez dezaten. Baina, bestetik, neurriek ez
|
dituzte
arriskuan jarri behar elikagaiak kontsumitzeko funtsezko arauak. “Arauek argiak eta sendoak izan behar dute”, adierazi du komunikatu batean National Food Processors Association ek, baina “ezin dute mugatu ez elikagai industriaren jarduera, ez haren banaketa bideak”.
|
|
2003
|
|
|
Azoospermiak gizonezkoen %2ri eragiten dio eta espermarik eza eragiten du. Lehiaketa kirolek eta saunek osatzen
|
dituzte
arrisku arrazoi nagusiak. “Testikuluaren tenperatura gehiegi igotzea eragiten duen jarduera oro saihestu behar da, bereziki hazteko adinean”, dio.
|
|
2005
|
|
|
Are gehiago, kontsumitzaile askok badakite ez direla guztiz osasuntsuak, eta hala ere, kontsumitzen jarraitzen dute. Hori kimikako intoxikazio kronikoen oso bestelakoa da; izan ere, kontsumitzaileek ez dakite toxikoa kontsumitzen dutela eta kutsatutako elikagaiak baztertu egiten
|
dituzte
arriskua ezagutzen dutenean. Borondatezko kontsumoaren egoera horrek mugatu egiten du elikadura ohiturak aldatzeko aukera, eta sentsibilizazioari dagokionez esku hartze askoz garrantzitsuagoak eskatzen ditu; izan ere, gizabanakoak beren portaeraz konturatzen ez badira, aldaketa hori egiteko motibazio falta dago.
|
|
|
Enpresa txiki eta ertainek ahalegin handiak egiten
|
dituzte
Arriskuen Analisiaren eta Kontrol Puntu Kritikoen (AKPKA) sistema aplikatzeko.
|
|
|
Hezkuntzak eragin biderkatzailea du, bizitzaren arlo guztietara hedatzen dena. Herrialde pobreetan, haurrak laster iristen dira helduarora; eskolatuak osasuntsuagoak dira, senar emazteen adina bospasei urte atzeratzen dute eta arazo gutxiago sortzen dituzten erditzeak izaten dituzte, familia plangintzara gehiago iristen dira, beren progenea zaintzeko gaitasun handiagoa dute, eta, hiesaren kasuan, hobeto ezagutzen
|
dituzte
arriskuak eta ama semearen infekzioa saihesteko modua. Gainera, ama bihurtu ondoren, beren seme alabak, haurrak, beraiek baino hobeto hezi daitezen borrokatzen dira, horrela lekuko itxaropentsu bat hurrengo belaunaldira pasatuz.
|
|
2006
|
|
|
Neurri horiek indartu egingo dira, batez ere, Galizian, Asturiasen, Kantabrian, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan, Katalunian eta Gaztela eta Leonen, eta langile gehiago jarriko dira kontrol lanetarako eta laginak hartzeko. Zehazki, espezialistek bisitak eginen dituzte zaintza eremuetara astean behin gutxienez, eta aldian behin analisiak eginen
|
dituzte
arriskuaren ebaluazioaren arabera. Koarentena Hurrengo egunetan, hegazti gripearen segimendua egiteko batzordea bilduko da, hilaren 7an, astelehena, Salburua inguruan ezarritako neurri murriztaile guztiak altxatzeko, hegazti gripearen lehen kasua agertzearen ondorioz.
|
|
2007
|
|
|
Azterketa askok iradokitzen dute hori, eta konposatu kimiko batzuek frogatu dute, intoxikazio larriko kasuetan, Parkinsonaren dardararen oso antzeko sintomak eragiten dituztela. Hori dela eta, ikertzaileek Parkinsona argi diagnostikatu zaien ia 1.000 gaixoren historia pertsonala ezagutu dute, edo antzeko sintomak
|
dituzte
arrisku faktoreak partekatzen dituzten ikusteko. Faktore ugari Gaixoak Europako bost herrialde edo eskualdetakoak dira, Italia, Suedia, Errumania, Malta eta Eskozia, eta bizitzan zehar disolbatzaileei, pestizidei, burdinari, kobreari eta manganesoari buruz izan zuten eraginari buruzko datuak bildu ziren.
|
|
|
Izan ere, bakterio patogenoek eragiten dituzten intoxikazio agerraldiak, gutxienez hamar estatu estatubatuarretan erregistratuak, urriaren hasieran. Herrialdeko adituek egindako makro inkesta baten arabera, kontsumitzaile gehienek ezagutzen
|
dituzte
arriskuaren iturri potentzialak, hau da, gai dira identifikatzeko zein elikagai diren arriskutsuenak (arrautzak, haragia eta produktu gordinak), baina ez dakite zein den arriskurik gabe prestatzeko eta kontsumitzeko modurik onena. Gaixotasunak kontrolatzeko eta prebenitzeko Estatu Batuetako zentroen (CDC, ingelesezko sigletan) datuak kontuan hartuta, 2004az geroztik %50 hazi dira E.colik eragindako infekzioak, eta %78 Vibrio patogenoak eragindakoak, batez ere krustazeo gordinen kontsumoak eragindakoak.
|
|
2009
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Mapa zehatz zehatzak egiten
|
dituzte
arrisku eremuak ezartzeko, eta horietan tranpak jartzen dituzte. Borroka hau irabazteko, bertako lagunei informazioa eman behar zaie, eta herrietako ohiturak errespetatu.
|
|
|
Bakartuta bizi diren indigena horien lurrak mehatxupean daudela salatu du Survival International herri indigenen aldeko erakundeak. Hainbat petrolio enpresa ari dira lanean haien bizilekuetan, eta lurra ez ezik, bizimodua eta bizia bera ere jartzen
|
dituzte
arriskuan. Hori dela eta, enpresa multinazionalek lur horietan egiten dituzten petrolio esplorazioak, legez kanpoko egur mozketak eta bestelako baliabide naturalak ustiatzea debekatzeko eskatu dio Peruko Gobernuari.
|
|
|
–Israel hiriko edozein izkinatan ari da hondalanak egiten. Halakoek eraikin historiko eta erlijiosoak jartzen
|
dituzte
arriskuan?, salatu du Abbasek. Al Aksa mezkitaren egoerak kezkatzen du nagusiki, musulmanentzat gune sakratuen artean hirugarrena baita.
|
|
|
zailagoa izango dela gizarte laguntzak lortzea, ospitaletan gehiago itxaron dutela, etxebizitza eta lana aurkitzea gehiago kostatuko zaiela eta soldata urriagoak izango dituztela. Irakaskuntzaren kalitatea eta kultura identitatea, aldiz, ez
|
dituzte
arriskuan ikusten.
|
|
2010
|
|
|
Europan ikerketa gutxik jorratu izan
|
dituzte
arriskuak orain artean. Hori dela-eta, ona da Europar Batasunak Safer Internet Programme lehentasun bihurtzea.
|
|
2011
|
|
|
Proiektuaren aurka daudenek salatzen dutenaren arabera, ordea, inguru horretako lurrak uranio eta amianto asko du. Substantzia horiek kaltegarriak dira osasunarentzat.Europako Batzordeak duela urte batzuk argitaratu zuen txosten baten arabera, lur horietan dauden substantziek ez
|
dituzte
arriskuan jartzen langileak eta eskualdeko biztanleak. Baina amiantoa erabiltzea legez kanpokoa da, duen arriskua dela-eta.
|
|
|
ondo dakigu hizkuntza ukipen egoera guztiak ezegonkorrak direla, nolabait diglosian bizi dira; zenbat eta gutxituagoa hizkuntza orduan eta desagertze arriskuari aurre egiteko zailtasun handiagoa. hizkuntza gutxitu asko (%90?) mehatxupean, eta desagertzen ari direla gauza ezaguna da. hainbat ikerlarik, (Comrie, Matthews & polinsky, 1996; Nettle & romaine, 2000; Crystal, 2000, hagège, 2000, wurm, 2001; Brezinger (ed.), 2007..) egoeraren gordintasuna zehazki erakutsi digute. uNeSCok beste alde batetik eta hainbat hizkuntzalariren artean" hizkuntzen bizitasun eta arriskuen markoa" erabaki zuen, eta sarean arriskuan dauden hizkuntzen Atlasa plazaratu zuen (azken edizio inprimatua, Moseley ed. 2010). Bertan aurreko markoaren arabera hizkuntza gutxituak bost irizpideren edo egoeren arabera sailkatzen
|
dituzte
arrisku txikiagotik desagerpenera. 1) zaurgarri" vulnerable" (hizkuntza haur gehienek erabiltzen dute, baina zenbait eremutara mugatzen da, nagusiki etxe girora).
|
|
|
Lan honen ondorioek erakusten dutenez, animalia ereduetan pisua gutxitzearekin lotzen da antioxidatzailea. Gainera, ikertzaile taldearen beste azterketa batzuen arabera, azido lipoikoaren gehigarriek hobetu egiten
|
dituzte
arrisku kardiobaskularraren eta diabetesaren markatzaileak, eta, hala, “obesitatearen eta harekin lotutako beste gaixotasun batzuen aurkako terapia berria izan daiteke, hala nola hiperkolesterolemia, intsulinarekiko erresistentzia edo diabetea”, azaldu zuen doktoreak. María Jesús Moreno, taldearen zuzendaria eta erakunde akademikoko Elikadura, Fisiologia eta Toxikologia Departamentuko irakaslea.
|
|
|
Inbertitu aurretik, xehetasun guztiak galdetu eta ezagutu behar dira. Guztiek
|
dituzte
arriskuak (bermatu gabeko errentagarritasuna, igorlea ez ordaintzeko edo porrot egiteko arriskua, likidezia arriskua, betikotasuna). Funtsezkoa da haiek ezagutzea.
|
|
2012
|
|
|
Negatiboak badira, askotan operadore handien inbertsio zorroetatik atera daitezke. Inbertsio funts askok, adibidez, politika murriztaileak
|
dituzte
arrisku handiko aktiboetan inbertitzea eragozteko. Horregatik, enpresa edo estatu baten burtsa tituluak edo zor aktiboak badituzte eta enpresa edo estatu horrek kalifikazioa galtzen badu, beren tituluak saldu dituzte.
|
|
2013
|
|
|
Enplegua bilatzen laguntzea edo hori lortzeko prestakuntza hobetzea dira pobreziarekin sortu diren beste premia batzuk. Hainbat erakundek bi alderdi horiek betetzen dituzte, eta, aldi berean, zenbait enpresarekin akordioak lortzen
|
dituzte
arrisku talde nagusiek lanpostu bat eskuratzeko aukerak hobetzeko, hala nola, gazteak, emakumeak, 50 urtetik gorako pertsonak edo iraupen luzeko geldialdiak. Laguntza ekonomikoa.
|
|
|
Erre nahi duten larrea zein den zehaztu eta erreketarako arrazoiak azaltzen dituzte. Teknikariek eskari guztiak zerrenda batean jartzen
|
dituzte
arrisku gehien dutenetik gutxien dutenera.“Hektarea kopurua, landaketa edo etxebizitzak hurbil dauden edo beharra zein den» begiratzen dutela dio Aitor Bazterrikak, Baztango Udaleko basozainak.
|
|
2014
|
|
|
Bisautak aitortu du hastapenean nahiko zuela publikoa izan zedin, baina" industria prozesua arras berria da frantses estatuan eta Baionako zerbitzu teknikoen zuzendaritzak ez zuen batere bere burua gai ikusten halako baten kudeatzeko". Nahiago izan
|
dituzte
arriskuak ordezko enpresaren gain utzi. " Hamar milioi euro kosta den proiektu batentzat, obra guziak haien gain izanik, 24 urte ez da hain luze.
|
|
|
«Katuak oso ahulak dira tabako substantzia toxikoen aurrean, ez bakarrik etxean denbora asko igarotzen delako. Felidoak garbitzeko ohiturek, etengabeko azidotasunak, areagotu egiten
|
dituzte
arrisku horiek», gehitzen dute aditu horiek. Izan ere, katuek ia egunaren bi heren igarotzen dituzte, eta, ondorioz, azidotzen.
|
|
|
Udak ohiturak aldatzen ditu, eta ohituta egoten dira, batez ere txikienei, istripuak izateko aukera gehiago ematen baitie. Izan ere, bi eta lau urte bitarteko adingabeek jasaten
|
dituzte
arrisku gehien. Hori dela eta, arreta handiz zaindu behar dira, eta arreta handiz zaindu, batez ere, uretatik hurbil, itotzeak bigarren heriotza arrazoia baitira urte batetik bederatzi urtera bitarteko haurren artean.
|
|
2015
|
|
|
Automedikazioa ez da gizakion arteko ohitura arriskutsua bakarrik. Txakurrek eta katuek ere jasaten
|
dituzte
arriskuak. Adibidez, ibuprofenoa hil egin dezake.
|
|
2016
|
|
|
Bitartekariek bere gain hartzen
|
dituzte
arriskuak: produktuen narriadurak, lermak eta galerak, berankortasuna?
|
|
|
Haurdunaldiaren, diabetesaren, tronbosiaren, erreakzio anestesiko kaltegarrien eta odoljarioen trastorno hipertentsiboak dira kasu horietan sarrien gertatzen diren konplikazio larriak. Azterketa ugari egin
|
dituzte
arrisku horiek eta beste batzuek. Londresko King’s College ko zientzialariek ikusi zuten preeklanpsia izateko arriskua eta garaia baino lehen erditzea izan zutela.
|
|
|
Janaria manipulatzen dutenek edo harekin kontaktuan daudenek gutxieneko higiene jarraibideak bete behar dituzte, eta profesionalak ez badira ere, jakin behar dute zein diren eta nola aplikatu behar dituzten. Nola egin jaia seguruago Kaleetan jai herrikoiak egitea edo azokak antolatzea elikagai motako jarduerak dira, eta osasun baldintza batzuk bete behar
|
dituzte
arriskuak saihesteko. Ekintza horietako elikagaien segurtasunaren arduradun nagusiak, udalaren eskumenekoak direnak, elikagaiak egiten eta merkaturatzen dituztenak dira.
|
|
2018
|
|
|
Espezie pozoitsu askok antzeko kolore ereduak garatu dituzte, harrapakari berberari aurre egiteko (Mller mimetismoa). Beste batzuek, arriskutsuak izan gabe, pozoitsuak mimetizatzen
|
dituzte
arriskua saihesteko (Bates mimetismoa). Kolore bizikoak dira tigre sits asko.
|
|
2019
|
|
|
dituen emakumeak, berriz, ez dio inola heltzen munduari; ametsetan bizi da, abstrakzioan, hustasunean. Ez daki zein den adierazten dituen ideien garrantzia; esaten dituen hitzek ez dute batere zentzurik haren ahotan; finantzetan edo industrian dabiltzan enpresagizonek, baita jeneralek ere batzuetan, onartzen dituzte nekeak eta kezkak, eta bere gain hartzen
|
dituzte
arrisku batzuk; truke bidegabe batean erosten dituzte pribilegioak, baina beren buruarekin ordaintzen dute bederen; haien emazteek, berriz, ez dute ezertxo ere ematen jasotzen duten guztiaren truke, ez dute ezertxo ere egiten, eta sinetsita daude, are fede itsuagoz, ezin iraungizko eskubideak dituztela. Beren harrokeria hutsalaren, ezgaitasun erabatekoaren, ezjakintasun tematiaren ondorioz, giza espezieak sekula sortu dituen izaki inutilenak eta ezdeusenak dira.
|
|
|
bada, halaxe gertatzen zaio pasibotasunera kondenaturiko emakumeari ere, mamuak agertzen baitzaizkio bere etorkizun argigabean, gerraren, iraultzaren, gosearen, miseriaren mamuak; ezin ekin dionez, kezkatu egiten da. Senarrak eta semeak, ekinen bati heltzen diotenean, gertaeraren batean katramilatzen direnean, beren gain hartzen
|
dituzte
arrisku batzuk: ilunpetan ere bide seguru bat zabaltzen diete beren egitasmoek, obeditzen dituzten kontsignek; emakumea, ordea, gau nahasian dabil ahaleginean:
|
|
|
Horregatik, erabiltzaile eta erabilera arduratsua dira sarearen aukera eta abantailak eskuratzeko gakoak. Zentzu horretan, maila txikian bada ere, adingabeek pribatutasunaren garrantziaren eta Interneten arriskuei buruzko ezagutza dute; hala ere, ez
|
dituzte
arriskuak euren erabileran hautematen eta, gainera, onartzen dute zenbait ekintza desegoki oso ohikoak direla euren artean. Alegia, adingabeen ezagutza teorikoaren eta praktiken artean alde handia dago (Gamito, Aristizabal, Vizcarra eta Tresserras, 2017).
|
|
2020
|
|
|
Hango iturriek azaldu dutenez, oraingoz «neurri logikoak» baino ez dituzte ezarri. Higienearekin loturiko aholku eta protokoloez harago, bertan behera utzi
|
dituzte
arrisku gune diren herrialdeetara —eta bereziki Italiara— egin beharreko bidaiak, eta «ahal den neurrian» mugatu dituzte munduko beste edozein tokitarakoak. Bisitak ere ez dituzte jasotzen, eta bilerak bideokonferentzia bidez egiten dituzte.
|
|
2021
|
|
|
Izitua, ahal bezain laster etxolara sartu da, eta hartz hura biharamun goiz arte etxola ondoan egon. Hartzen aldeko batasunek zergatik gutiesten
|
dituzte
arrisku horiek?
|
|
|
Urbanizatutako eremuetan hori gainditzeko betelanak egin dira, baina errekak aldiro aldiro erakusten digu gure herriaren izaera.Geroztik, klima aldaketa eragiten ari den itsas mailak ekar ditzakeen arrisku mapak ere garatu dira gure kostaldean. Zarautz eta Bermeo identifikatu
|
dituzte
arrisku handieneko eremu gisa. Hamaika aldiz eskatu zaio udalari ZHAPOa ingurumen arrisku horien baitan eraldatzea, baina ez dago modurik. Errazagoa da, antza, plan bereziak egitea:
|
|
2023
|
|
|
Abokatu gehienak akordioak nahiago
|
dituzte
arrisku ekonomikoa askoz baxuagoa delako.
|