|
2001
|
|
|
hepatitiseko zenbait kasutan ez da identifikatzen transmisio mekanismoa eta gaixoak ez
|
du
arrisku faktore ezagunik, beraz, oraindik misterioa da gaixotasuna harrapatzeko modua.
|
|
2004
|
|
|
Ikerketak berretsi duenez, gaixoen senideek gene hori bera dute, baina “eragin leunagoa du. Jende askok
|
du
arrisku faktore hori, baina gaixotasuna garatzeko beharrezkoa da arrazoi gehiagorekiko esposizioa, hala nola droga kontsumoa, estresa edo beste gene batzuen presentzia”, azaldu du Van Osek. Eskizofreniak biztanleriaren %1i eragiten dio eta oroimenaren, hizkuntzaren, arretaren eta gizarte trebetasunen nahasteak sortzen ditu.
|
|
2006
|
|
|
Honakoa ez da asmakizunik, Espainiako etxebizitzen estrukturak are eta garrantzitsuago: bertako biztanleek
|
duen
arrisku faktore arriskutsuenetako baten deskripzioa: gas ihesa, alegia.
|
|
|
Programa nazionala da, eta SEH LELHA jarri du martxan, Novartisen babesarekin. Kardiopatien prebentzioan medikuen eta pazienteen arteko erantzunkidetasuna sustatu nahi du, hipertentsioa
|
dutenen
arrisku faktoreen kontrola hobetuz eta erikortasuna murriztuz. Nola?
|
|
2007
|
|
|
Gogoan izan dezagun, kasu asko eta askotan gurasoak ere haurraren integrazioan eta familiaren elkarbizitzan eragina
|
duten
arrisku faktore direla, txikiaren arazoak kudeatzeko prestaturik ez daudelako, adopzioaz eta adoptaturiko haurraz lilurazko edo okerreko itxaropenak ezarri dituztelako, liskar eta arazoak konpontzeko trebezia eskasa agertu dutelako, profesionalen laguntza eskatzeko euskarri sozialik edo motibaziorik sentitu ez dutelako, etc.
|
|
|
Azterketa askok iradokitzen dute hori, eta konposatu kimiko batzuek frogatu dute, intoxikazio larriko kasuetan, Parkinsonaren dardararen oso antzeko sintomak eragiten dituztela. Hori dela eta, ikertzaileek Parkinsona argi diagnostikatu zaien ia 1.000 gaixoren historia pertsonala ezagutu dute, edo antzeko sintomak
|
dituzte
arrisku faktoreak partekatzen dituzten ikusteko. Faktore ugari Gaixoak Europako bost herrialde edo eskualdetakoak dira, Italia, Suedia, Errumania, Malta eta Eskozia, eta bizitzan zehar disolbatzaileei, pestizidei, burdinari, kobreari eta manganesoari buruz izan zuten eraginari buruzko datuak bildu ziren.
|
|
2008
|
|
|
Gibel gantzatsuarekin lotura
|
duten
arrisku faktoreak kontrolatzeko botikak ere agertu dira merkatuan azken urte hauetan, baina ez dira eraginkorrak mundu guztiarentzat, eta, horregatik, gaixoari komeni zaion edo ez aztertzen dute lehenik.
|
|
|
Langile bakoitzak berez
|
dituen
arrisku faktoreak.
|
|
|
Wright (Who Research into Global Hazards of Travel) ikerketak berretsi egiten du gehiegizko pisua duten, altuera handiegia edo txikia duten, ahoko antisorgailuak hartzen dituzten, duela gutxi traumatismoak izan dituzten, gorputz adarretan barizeak izaten dituzten edo minbizia duten bidaiariek sindrome hori jasateko probabilitate handiagoa dutela. Kaltetutakoen %77k
|
zuen
arrisku faktore horietakoren bat. Hala ere, txostenak dio zainetako tronboenbolia (TEV), lau orduz baino gehiagoz eserita eta geldirik egon ondoren, nahiko txikia dela (1 bider 6.000, gutxi gorabehera).
|
|
|
Gure inguruko desnutrizioak populazio talde ahulenei eragiten die batez ere, hala nola haur eta nerabeei, emakume haurdunei eta, bereziki, adinekoei. Arazo ekonomikoak alde batera utzita, eragin handiena
|
duten
arrisku faktoreak dira hezkuntza maila baxua, bakardadea, ezintasun fisikoa edo mentala, depresioa eta alkoholismoa. Populazio talde jakin batzuen bizimoduak, bereziki gazteenek, elikadura ohiturak eta eredu dietetikoak eta jarduera fisikoko ereduak ekar ditzake, gaixotasun kronikoetan arrisku faktore gisa jokatzen dutenak.
|
|
|
Ikerketen emaitzen arabera, tabakoa uzteak ere epe luzerako ondorioak ditu; beraz, erretzean ematen diren urteen eta haren albo ondorioak gainditzeko zailtasunaren arteko erlazioa zuzenki proportzionala da. Garaiz aurreko heriotza arriskua, zenbait minbizi mota, biriketako edo bihotz hodietako eritasun kronikoak eta, orain, oroimena galtzea bizitza osasungarri baten mende daude, eta, batez ere, gaixotasun horiekin lotura estuena
|
duen
arrisku faktoreetako bat, tabakoa, goiz uztearen mende.
|
|
2009
|
|
|
Bi aldagai horiek emakumeen depresioan duten eragina ulertu ahal izatekoeguneroko biziren nolakotasuna ikertu eta ulertu behar dugu, emakumeen egunerokotasunean gauzatzen baita ondoeza. Beraz, analiza ditzagun zein diren emakumeekdepresioa pairatzeko
|
dituzten
arrisku faktoreak (Burin, 1991; Matud, Guerrero etaMatias, 2006):
|
|
|
2 motako diabetesak, ohikoena denak, obesitatea
|
du
arrisku faktore nagusia, hura garatzeko probabilitatea zazpi aldiz handitzen baitu. Hala gogorarazi dute mundu osoko adituek, Diabetearen Estatu Batuetako Elkartearen (ADA) 69 Bilkura Zientifikoetan bildurik, egun hauetan New Orleansen (Estatu Batuak).
|
|
2010
|
|
|
Horietako bat da garaiera txikiko pertsonen arteriek kalibre txikiagoa dutela, eta, horregatik, errazagoa da buxatzea. Hala ere, espezialista batzuek azterlan gehiago eskatzen dituzte emaitza horiek argitzeko, ez baitira erabakigarriak, eta ez
|
baitute
arrisku faktore guztien barruan sartzeko adinako ebidentzia zientifikoa ematen, azterketa behaketei buruzkoa izan baita. Batez ere, azpimarratu dute pertsona handiek gainerako biztanleek bezala kontrolatu behar dituztela arrisku faktoreak.
|
|
|
Hala ere, espezialista batzuek azterlan gehiago eskatzen dituzte emaitza horiek argitzeko, ez baitira erabakigarriak, eta ez baitute arrisku faktore guztien barruan sartzeko adinako ebidentzia zientifikoa ematen, azterketa behaketei buruzkoa izan baita. Batez ere, azpimarratu dute pertsona handiek gainerako biztanleek bezala kontrolatu behar
|
dituztela
arrisku faktoreak. Arrisku faktoreak kontrolatzea Herrialde garatuen edo garatze bidean dauden herrialdeen heriotza eragile nagusia gaixotasun kardiobaskularra da, eta bat bateko heriotza hilketen herenetan baino gehiagotan gertatzen da.
|
|
2011
|
|
|
Kontuan izan behar
|
ditugun
arrisku faktoreak hauek dira:
|
|
|
Elektrizitatea gure ingurunean topatu ohi
|
dugun
arrisku faktore bat da (ordenagailuak, ekipoak, entxufeak...), eta lesioak eragin ditzake korronte elektrikoa gorputzera sartzean.
|
|
|
Isabelen osasunari begiratuta (ospitaleratu aurrekoari eta oraingoari), hauek
|
ditu
arrisku faktoreak:
|
|
|
a) Zein dira Albertok gaixotasun nosokomiala harrapatzeko
|
dituen
arrisku faktoreak?
|
|
2012
|
|
|
Beraz, kontzeptu honek neurtuko luke arriskuaren garrantzia, gertatzeko probabilitatea kontuan hartzen duelako, baita, gertatuz gero, ondorioen tamaina ere. Horrela, ondorio arinak
|
dituen
arrisku faktore bat oso maiz suertatzen bada, arrisku garrantzitsu bat izan daiteke. Aldi berean, oso gutxitan gertatzen den arrisku faktore batek oso ondorio larriak izanez gero, garrantzizko arriskua izango litzateke ere.
|
|
2015
|
|
|
Arrisku egoeretan, haurrak eta nerabeak babesteko arloan eskumena duten herri administrazioek haurren eta nerabeen eskubideak bermatu behar dituzte, bai eta haien beharrizanetan laguntza emango dela ziurtatu ere. Haurren, nerabeen eta haien familien moldatze pertsonalean eta sozialean eragin negatiboa
|
duten
arrisku faktoreak desagerraraztea izango dute helburu arlo honetan egiten diren jarduketa publikoek. Horretarako, honako hauek sustatuko dira:
|
|
2017
|
|
|
Kopuruak etengabe doaz, eta 2035ean 40.000 pertsona baino gehiagok pairatuko dute gaixotasun hori. Hurrengo artikuluan azaltzen da zer den biriketako minbizia, zer mota dauden, zer sintoma dituzten, zein arrazoi
|
dituzten
arrisku faktoreak eta gaur egun zer tratamendu dauden.
|
|
2021
|
|
|
Jakina, beste faktore batzuk ere kontuan hartu behar dira, hala nola obesitatea, bizimodu sedentarioa edo loaren apnea. Hipertentsioan eragina
|
duten
arrisku faktore guztietatik, batzuek besteek baino pisu handiagoa dute. Nagusia adina da.
|
|
|
Hala ere, denborarekin frogatu da ez zela hala, eta babes efektua ere izan zezaketela. Gaizki konpentsatutako arteria tentsioa izateak
|
badu
arrisku faktore bat: koronabirusaren bidezko infekzioak konplikazio larriagoak eragin ditzake.
|
|
|
Eskura ditugun datuen arabera, printzipio aktibo horrek infekzioa prebenitu dezake haurraren lehen urtean, eta birusak asman duen eragina gutxitu. SENEO erakundeak palivizumab izeneko tratamendua ematen dio hilero (haur bakoitzak
|
dituen
arrisku faktoreen araberakoa izango da kopurua), VRS bidezko infekzio larriko arriskua duten populazioen tratamendu eraginkorrena baita.
|
|
2022
|
|
|
helduek baino birus gehiago askatzen dituzte eta ez dituzte beren adinekoen artean bakarrik hedatzen, inguruko adineko eta helduei ere bai, haiek zaintzen baitituzte gaixorik daudenean. Gripearen ondorioz ospitaleratutako haur gehienek ez
|
dute
arrisku faktorerik Gripearen sintoma adierazgarrienen artean sukarra, eztula, mukiak, zefalea eta eztarriko eta muskuluko mina. Batzuetan, gripea konplikatu egiten da eta ospitalera joan behar da:
|
|
|
Eta nahiz eta adineko pertsonek errazago izan eritasun larria izateko, gripeak ere gogor erasotzen die txikiei. AEPk zehazten duenez, ia gripearen ondorioz ospitaleratzen diren hiru umetik bik(% 60tik gora) ez
|
dute
arrisku faktore ezagunik. eta uste denaren kontra, Gripe larriagatik ospitaleratzen diren adingabeen tasa (ehunekoa) urtetik urtera handiagoa da 65 urtetik goitikoak; Ospitalez Kanpoko Pediatriaren eta Oinarrizko Laguntzaren Espainiako Elkarteak (SEPEAP) zehaztu du ospitalizazio tasak 65 urtetik gorakoen antzekoak direla, batez ere, 4 urtetik beherakoak. Hirugarren denboraldia, covid, baina babes neurririk gabe Adituek gripe denboraldi konplexua iragartzen dute. 2020an, SARS CoV2 k ez zion gripearen birusari biderik utzi.
|
|
2023
|
|
|
ZIUn ospitaleratuta egon diren pazienteak trauma ondoko estresa pairatzeko
|
dituzten
arrisku faktoreak [Interneteko artxiboa. PDF].
|