|
2000
|
|
|
Austria, Baviera edo Suitzako aleman hiztun bati nongoa den nabaritzen zaion bezala... ahaleginak ahalegin euskaldunari ere ahoa zabaldu ahala nabaritzen zaio nongoa den. Ezagutu
|
ditugun
euskara hitz egiteko modu horietan akaso zer edo zer galduko da. Baina herri edo ibar bakoitzean egiten den hori, hori desagertzea oso zaila dela iruditzen zait.
|
|
2001
|
|
|
Bistan da hemen Karmelo Etxegarairentzat eta hitz hori orduan erabili zuten guztientzat euskaraz dakiena dela euskaldun. Hemen dugun kontua da nola deitu behar
|
ditugun
euskaraz ez dakiten, baina Euskal Herriko seme alde batetik edo bestetik diren erdaldunak.
|
|
2002
|
|
|
Bi tresna mota horiek eskainitako datuek funtsik gabeko bihozkada eta hausnarketa alboratuei lekua kenduko liekete edo, kasurik hoberenean uste horiek zuzenak balira, oinarri egiaztatua eman. Horrexegatik, ondoko lerroetan azalduko dugu zergatik erabili genituzkeen adie razle sistemak etaprogramen ebaluaketarako teknikak, hasieran aipatu
|
ditugun
euskararen gaineko bi kasuetan.
|
|
2004
|
|
|
Bertatik bertako gainjarpen eta presio zuzenik gabeko euskal espazio horiek, frankismoaren gau beltzean nazionalismo totalitarioari irabazitako guneak ditugu. Alabaina, oinarrizko hezkuntza sistemaren eremuan ordutik eskuratuak
|
ditugun
euskara hutsezko espazio linguistiko horiek, goi mailetako jakintza eta kultura eskuratzeko eremuetan galdu egiten ditugu gizartearen egoera soziolinguistikoa aitzakiatzat harturik. Euskarazko hezkuntzaren eta trebakuntzaren soka eten beste aterabiderik ez dago.
|
|
2005
|
|
|
Eta jakina, beti aipatzen
|
ditugun
euskarazko eta zenbaitetan euskara hutseko zerbitzu eta produktu erakargarriak, kontsumokoak, kulturazkoak, teknologikoak, lanari loturikoak, eta abar egin, merkaturatu eta ezagutarazi behar ditugu, orain artean baino indar eta hedadura handiagoz. Izan ere, eguneroko bizitzan euskararen presentzia aktiboagoa galarazten duten oztopo fisiko eta mentalak gainditzeak besteko garrantzia eta lehentasuna du komunikazio hori erraztu dezaketen aukerak bermatzeak eta areagotzeak.
|
|
2008
|
|
|
nalak, ahal duen neurrian, hizkuntzalaritza orokorretik edan eta gero hori guztia kon putazionalki tratagarri izango den modu batean jartzen du. Ahal duen neurrian diogu, izan ere, hizkuntzalaritza konputazionalak corpus> errealen> gainean> (hau da, gure eguneroko jardunean topatzen
|
ditugun
euskarazko testuen gainean) egiten du lan, eta corpus erreal hauek ezagutu eta analizatu ahal izateko beharrezkoa den sistematiza zioaren bila jotzen duenean, behin baino gehiagotan topatzen du agor hizkuntzalari tza orokorraren iturria, askotan baliabide automatikoen eskaerei erantzuteko nahikoa suertatzen ez delarik. Puntu honetan, automatizazio prozesua, hizkuntzalaritza oro korraren lagungarri bihurtzen da, eta fenomeno linguistiko jakin bat definitzerakoan beharrezko diren ezaugarri eta prozedurak, gizakiok gure kabuz beharbada errepara tuko ez genizkienak, argitan jartzen dizkigu.
|
|
2009
|
|
|
Horretarako gai desberdinak jorratuko ditugu igandero: Gastronomia, eguraldia, kirola, osasungintza, politika, arrantza, inauteriak, moda... gai bakoitzean erabiltzen
|
ditugun
euskara desberdinak aztertzen eta biltzen saiatuko gara, hitzak, esamoldeak, esaera zaharrak, lokuzioak... hori izango da Errazuren funtsa.
|
|
|
Alde batean, orain arte aztertu
|
ditugun
euskarazko hedabide pribatuetan ari diren langileen lan baldintzen alderdi batzuk eta euren soldatak daude. Beste muturrean, aldiz, euskarazko hedabide publikoetan ari diren langileen lan baldintzak eta soldatak daude, ikerlan honetan behin eta berriz eredu gisa agertu direnak.
|
|
|
Izan ere, euskararen auzia ez baita justu euskararena. Hori baino gehiago da hizkuntza bizikidetzaren auzia, gureak
|
ditugun
euskararen eta erdaren (gaztelaniaren eta frantsesaren) arteko bizikidetzaren auzia, alegia. Hizkuntza bizikidetzaren auzia den neurrian, gure gizartearen beraren elkarbizitzaren auzia da.
|
|
|
Egoera horren aitzinean, euskararen presentzia telebistan egokia izango bada, ez da nahikoa izango aipatuak
|
ditugun
euskarazko kateak izatea; agian ezta beste ale batzuk gehiago izanda ere. Hori guztia bai, baina, horren ondoan, hori bezain garrantzitsua, edo are garrantzitsuagoa izango da euskarazko edukiak sortu eta merkaturatzea, telebista kateek eskuratu eta eman ditzaten.
|
|
2010
|
|
|
UNESCO Etxeak eta IKUSPEGIk egindako ikerketan (2007) erakusten da, bertan
|
ditugun
euskara eta espainieraz gain, immigrazioarekin etorritako 100 hizkuntzatik gora identifikatu zirela hegoaldeko lau herrialdeetan (1.Taula):
|
|
|
UNESCO Etxeak eta IKUSPEGIk egindako ikerketan (2007) erakusten da, bertan
|
ditugun
euskara eta espainieraz gain, immigrazioarekin etorritako 100 hizkuntzatik gora identifikatu zirela hegoaldeko lau herrialdeetan.
|
|
|
Egun
|
ditugun
euskarazko lehen dokumentalak zaharberrituko dituzte
|
|
|
Balio historiko eta etnografiko handiko lanak omen dira, eta hizkuntza mailan ere garrantzia handia ei dute. Getxoko Udalak jakitera eman duenez, egun
|
ditugun
euskarazko lehen dokumentalak dira.
|
|
|
M. Azoulay jauna grabazioez arduratu zen eta berak egin zituen ezagutzen
|
ditugun
Euskarazko lehenak: bost kanta Donostiako hiru damatxo, Herrietan batzubek, Maitia nun zira, Prima erjerra eta Pello Joxepe, irrintzi bat eta ebanjelioko hiru irakurketa.
|
|
2013
|
|
|
Bestalde, kontuan hartu behar da ikerketa honen emaitzen arabera% 52,0koa dela euskarazko ohiko irakurleen, euskarazko tartekako irakurleen eta euskaraz irakurtzeko gai direnen kopurua. Datu hori ez dator bat elebidunen kopuru erlatiboarekin(% 27), ezta aurretik aipatu
|
ditugun
euskaraz irakurtzeko zailtasunei buruzko datuekin ere.
|
|
2015
|
|
|
Izan ere, gure Gipuzkoa Bizkai semi euskaldun honetan oso barneratuta daukagu, nire ustez, hemen topa genitzakeela euskaldunak, baina zonalde ez hain euskaldunetan (ejem, ejem) nekez aurki genitzakeela euskaraz dakien inor. Horrela, Bilbora, Gasteizera, Iruñera edo Baionara joanda, gutxitan hartzen
|
ditugun
euskararen zutoihala eta lantza, hiri horietan gure hizkuntzan jarduteko (gure herri ustez euskaldun hauetan hala horniturik irtengo ez bagina legez). Kaskoan sartuta baitugu hemendik kanpora euskaldunak kontu exotikoa direla, gu garela azken mohikanoak.
|
|
|
Lemategien konparaketa hau burutzeko eskuragarri izan
|
ditugun
euskarazko baliabidelexikaletako bat, EDBL (Aldezabal et al. 2001) datu basea izan da, corpus datu gordinaklematizatzen eta etiketa morfosintaktikoez osatzen dituen EusTagger tresnak (Aduriz et al.1996) ere erabiltzen duen datu base bera. Datu base horrek lema ikur bakoitzari egoki ahalzaizkion kategoria eta azpi kategoria gramatikalak dakartza, ondorengo adibideak erakustenduen bezala:
|
|
|
Irati Irratikoek gustura parte hartuko lukete horrelako proiektu batean: «Lehenengo izango litzateke guk sortzen
|
ditugun
euskarazko edukiak sarera igotzea. Han dagoen zerbait ere interesgarria dela iruditzen bazaigu, guk ere hori landuko genuke.
|
|
|
Gainera eskolako web-gune bat sortu dugu. Nahi duenak sar ditake landu
|
ditugun
euskarazko proiektuen ikusteko.
|
|
2017
|
|
|
Beraz, eskubide hori bermatzeko neurriren bat hartu da. Eman dezagun ezartzen dugula neurria zeinaren arabera hurrengo bost urtetan 50 liburu itzuliko
|
ditugun
euskarara. Neurria betetzen den edo ez jakin behar dugu ondoren, eta horretarako bi adierazle gertutik jarraitu behar dira:
|
|
|
Aste huntan, sekulan ez bezala, egiazko idazle bati hartu ditugu Basaberri huntan ezartzen
|
ditugun
euskarazko lerroak. Ez dute Saskia aipatzen, Itsasuko elizaren ondoan zen ostatuko haitza baizik.
|
|
2018
|
|
|
Ea, gure arbasoengandik ikasi
|
ditugun
Euskara eta Kultura datorren gizaldiei transmititzen dizkiegun!
|
|
|
Aipatu ospakizun horrek ahalik eta arkitekto euskaldun gehien biltzeko aukera emango liguke, sare bat osatzeko, oihartzun mediatikoa lortzeko, atxikimendu gehiago lortzeko, eta horrela, errazagoa izango litzateke webgune bat sortzea, finantzaketa lortzea, eta arestian aipatu diren helburuak lortzeko urratsak ematen hastea, hala nola bere garaian burutu zen eraikuntza eta hirigintzaren euskarazko hiztegiaren bultzada, dibulgazioa eta berrikusketa abian jartzea; hirigintza mailan, batik bat arau eta legeetan finkatuta dauden hamaika definizio eta izendapen euskaraz ere normalizatzea; euskaraz lan egin nahi duten administrazioentzat, euskaraz dihardugun arkitektoen mapa bat sortzea. Eta nola ez, batean eta bestean gure lubakietatik bakardadean sortzen
|
ditugun
euskarazko eredu horiek, gure moduan bakardadean ari diren gainontzeko arkitekto euskaldunekin trukatu ahal izateko benetako baliabideak guztion eskura jartzea.
|
|
|
Gerora ezagun
|
ditugun
euskarari eta euskalduntasunari buruzko kantuen artean, bi ekarri gura ditugu gogora. Baga:
|
|
2019
|
|
|
Edonola ere, aztertu
|
ditugun
euskarazko lanek irekitako bide baten hasieran kokatzen gaituztela deritzogu. Abiapuntu ezin hobea jartzen dute etorkizunean gaian sakontzen jarraitzeko eta, beraz, gutxi egina, gehiago egiteko arrazoi bihurtu dadila.
|
|
|
34 Aztergai dugun izkribuaz gainera, bere kargualdikoak dira, baita ere, ezagunak
|
ditugun
euskaraz idatziriko Berako ordenantzak, artikulu honetan berean gehiagotan aipatzen ditugunak, ohartu baikara bere eskuaz idatzirik dagoela bi bertsioetako bat.
|
|
2020
|
|
|
Diario de Noticias eko kronikan irakurritakoaren arabera, NSko Fernando Sesma zinegotziak hala argudiatu zuen erabakiaren arrazoia: " Gaztelaniazko testuak baditu kentzeko modukoak jotzen
|
ditugun
euskarazko terminoak; termino horiek dirudiena baino garrantzitsuagoak dira, ez dira itzulpen zehatzak. Beraz, ezin dugu araudia onartu".
|
|
2021
|
|
|
Baina adizki analitikoetako adizki laguntzailea guztiz gramatikalizatu da, bere esanahia galdu du eta inflexio markei oinarria baino ez die ematen. § 26.4 atalean aztertzen da zer motatako aditz perifrasiak
|
ditugun
euskaraz.
|
|
2022
|
|
|
Era horretan ospatu nahi izan du Aukeran dantza konpainiak bere hogeitabosgarren urteurrena, eta dantza mundutik kanpo ez dagoela irudikatzeko migrazioen kontua hartu dute gaitzat, Oier Guillanekin elkarlanean dramaturgia eta gidoiaren alorretan. Hainbat koreografiak osatzen dute emanaldia, eta haien artean entzun
|
ditugun
euskarazko testuek Guillanen aztarna daramate, erantzunak ematera baino gehiago itaunak planteatzera etorri zaizkigulako. Hiruzpalau aldiz entzun dugu afrikar migratzaile baten ahotsa ere, hasierakoetan bere gaztelania traketsean eta azkenekoan euskara nahiko txukunean, gogoz ikasten ari baita.
|