|
2001
|
|
|
Euskal antzerki garaikidearen bila abiatu dira Gaitzerdikoak beren lehen areto ikuskizun honetan. Ikuslearen harrerari begira horrek
|
dituen
arriskuak ezagutzen badituzte ere, apustu garbia egin nahi izan dute euren lan egiteko moduari eutsiz. Izan ere, argi dute antzerkigintzan duten eginbeharra.
|
|
|
Saretik barrena dabilen haurrak aurrean
|
dituen
arrisku mota desberdinak azaltzeko estilo zuzen eta ulerterraza darabil.
|
|
|
Obabakoak liburuaren ondoren, gauzek berdin jarraituko al dute euskal literaturan. Galdera zaila, baina erantzuten ahalegintzea merezi duena, etorkizuna azti gisaantzematen hasteak
|
dituen
arriskuak ahaztu gabe. Eta, gure iritzi apalean, hemendikaurrera ez dira gauzak berdinak izango gure narratibagintzan.
|
|
|
" Oliba patsaren olioa" kentzea zuhurtasun printzipioa aplikatzea da, hura kontsumitzeak
|
dituen
arriskuei buruzko ebidentzia zientifikorik ez dagoelako. Neurri hori gauzatzea autonomia erkidegoetako agintarien eskumena da, eta gehienez ere urtebeteko iraupena izango du.
|
|
|
Kide diren estatuetan substantzia horren baimena debekatzeko luzamendua abenduaren 31n amaituko da, eta behin baino gehiagotan luzatu da, 1994an bost urterako. Europako Batzordeak zabaldutako Batzordearen azterketan, zientzialariek hormona horrek animaliaren osasunerako
|
dituen
arriskuak ezartzen dituzte. Egun batzuen buruan, gai horretako adituek gizakiengan dituen arriskuen berri emango dute.' Hormona hori, behi somatotropina izenekoa, 2,3 litrotik 6,6 litrora igotzen da egunean, eta errendimendu handiko behi batek 75 litro ere eman ditzake egunean.
|
|
|
Europako Batzordeak zabaldutako Batzordearen azterketan, zientzialariek hormona horrek animaliaren osasunerako dituen arriskuak ezartzen dituzte. Egun batzuen buruan, gai horretako adituek gizakiengan
|
dituen
arriskuen berri emango dute.' Hormona hori, behi somatotropina izenekoa, 2,3 litrotik 6,6 litrora igotzen da egunean, eta errendimendu handiko behi batek 75 litro ere eman ditzake egunean. Gainera, behien ekoizpen fasea 30 egunetik 100era luzatzen du.
|
|
|
Guda bera ordenaz eta giza eskubideen goi errespetuz eramana izan bada, zerbait sublimea darama beragan eta bide batez hainbat sublimeago egiten du guda horrela daraman herriak, zenbat eta handiagoak izan diren jasan
|
dituen
arriskuak, kementsu jardunez; alderantziz, luzaroko bakeak azoka giroa garaiarazten du, eta batera egoismo soila, koldarkeria eta alferkeria, eta herriaren gogoa makurraraztea.90
|
|
2002
|
|
|
Besteak beste, honako auzi hauek erantzuteko ahalegina egin beharra dago: . Aurerapen teknikoa izango ote den berak sortutako arazoak konponduko dituena?, edo, kutsadura eramangarri bat errespetatuko ote duen?, edo, egitura sozialak eraldatzen
|
dituen
arriskua ote den?. Zer esanik ez, hausnarketa horiek ezinegon handiagoa pizten dutela oinarritzat muturreko adibiderik erabiliz gero.
|
|
|
Modernizazioren dinamismo autonomizatuaren ondorioz, gizarte batetik beste gizarte batera emaniko nahigabeko trantsizioa (ez, ordea, erabakirik hartu gabe!). Arriskuaren gizartean, garapen teknoindustrialak sortu
|
dituen
arriskuekiko kontzientzia hartzen da, eta horren ondorioz, bere burua hartzen du aztergai. Bere burua da gaia eta arazoa.
|
|
|
Zeren beldur izan nintekeen ez dakit; denaren beldur naiz haatik nire eromenean eta zelai zabal bat dago nire kezkentzat gertu. Itsasoak
|
dituen
arriskuak oro, lurrak dituen denak susmatzen dut direla hain atzerapen luzearen zergatia.
|
|
|
Era berean, haurdunaldiko 20 asteak igaro ondoren, pisua bat batean handitzeari ere adi egon behar da; izan ere, hankak, eskuak eta aurpegia handituz gero, preklanpsia egin dezake, hau da, haurdunaldiak arteria presio handia eragin dezake. Obesitatearen arriskuak haurdunaldian Obesitatea maneiatzeko, batez ere, giltzurrun aurreko aholkua behar da, gehiegizko pisua duten emakumeei aukera ematen baitie egoera horrek haurdunaldiaren etorkizunerako
|
dituen
arriskuak ezagutzeko, hala nola: – Erditze oso goiztiarrak (“32 aste”) eta fetu heriotzak goiztiarrak edo berantiarrak izateko aukera handiagoa, lehenengo ernaldia denean.
|
|
|
Osasun eta Kontsumo Ministerioak dioenez, publizitateak laguntzen du kontsumo indize altuetan. Industriak urtero diru kopuru handiak inbertitzen ditu bere produktuak sustatzeko, hedabideetan publizitatea eginez eta hainbat ekitaldi babestuz (kirola, musika, bidaiak, zozketak, sariak, etab.). Tabakoarekin edo botikekin ez bezala, edari alkoholdunen publizitatean ez dago mezu argirik edari horiek kontsumitzeak eta abusuak osasunean
|
dituen
arriskuei buruz. “Zure erantzukizuna da” motako mezuak agertzeak, “ohartarazpen bat izan ordez, adierazten du enpresa fabrikatzaileek ez dutela gaiaren gaineko erantzukizunik”, salatu du Osasunaren Mundu Erakundeak (OME).
|
|
|
DGTk dio substantzia hori kontsumitzeak funtzio psikomotoreak eta gaitasun eroaleak hondatzea eragiten duela, eta istripu bat eta lesioak gertatzeko arriskua areagotzen duela. DGTk dibulgaziozko web bat du, e jakinaren gainean jartzeko, jendea alkohol kontsumoak gidatzean
|
dituen
arriskuez kontzientziatzeko. Orrialde honetatik, organismoak aholku batzuk ematen ditu.
|
|
|
George Alberti irakasleak, Diabetearen Nazioarteko Federazioko (FID) presidenteak, esan zuenez, diabetikoei eragiten dieten begietako gaixotasunak “tratatu egin daitezke, baita prebenitu ere”. Egun hori Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) laguntzarekin antolatu du, eta aurten diabetesak begi bistan
|
dituen
arriskuez jabetu da. FIDaren datuen arabera, gaur egun, munduan 2,5 milioi pertsonak baino gehiagok ikusmen galera dute erretinopatia diabetiko baten ondorioz, erretina irrigatzen duten hodien nahaste baten ondorioz, odolean azukre gehiegi izateak eta hipertentsioak lagunduta.
|
|
2003
|
|
|
artikuluak dioenez, zirkulazio egintzak dira motordun ibilgailuen ibilerak sortarazten
|
dituen
arriskuaren ondoriozkoak, bai garaje eta aparkalekuetan daudenean, bai hiri barnean edo batetik bestera zirkulatzeko modukoak diren bide publiko edo pribatuetan dabiltzanean, baita, gaitasun hori agertzen ez badute ere, erabilera komunekoak diren bide edo lursailetan doazenean ere.
|
|
|
Emailearen osasun mentala organoak aterako dituen eta transplantea egingo duen medikuak ez beste batek aztertu behar du, eta horrek emango dio ebakuntzak
|
dituen
arriskuei buruzko informazioa, maila somatikoan zein psikologikoan aurreikusten diren ondorioen berri emango dio, bere bizitza pertsonalean, familiakoan zein lanekoan izan ditzakeen ondorioak jakinaraziko dizkio eta organoaren hartzaileak lor ditzakeen onurak ere azalduko dizkio.
|
|
|
Izan ere, Boroan Bizkaia Energia enpresak jarri nahi duen ziklo konbinatukozentral termikoak planteatzen
|
dituen
arriskuak oso argi agertzen dira: Amorebietako herrigunetik hurbilegi dago (2 kilometro eskasera, Tantorta eta Laminor etxebizitza gunetatik kilometro batera), areago 900 haur eta gazte biltzen duen Larreako etxebizitza eta eskolagunetik kilometro batera; anhidrido karbonikoak, ozonoak, nitrogeno oxidoak airearen kalitatea larriki eskastuko lukete; prekauzio irizpideaurratuko litzateke, kokatzeko alternatibak ez dira aurreikusi (Barraqueta, 2001).
|
|
|
– Lehenengo aktibistek eta gero ZB plataformak komunikatzen duen gai bildumatik (funtsean mobilizazioa eragiteko Euskal Mugimendu Ekologistakhistorikoki erabili dituen gai guztiak, era berezi batez modulatuak) zentraltermikoak osasunean eta bizimoduan eragingo
|
dituen
arrisku larriek, batez eregeroa suposatzen duten umeengana, pizten dute zornotzarren kezka etaeragiten dute jende asko mobilizatzea.
|
|
|
Gizakietan, sei hilabete baino gehiago iraun ez duten ikerketek artritisarekin eta artikulazioetako minekin lotutako ondorio kaltegarriak egiaztatu dituzte. Dehidropiandrosteronatik ez dira ezagutzen ondorioak berehalako ondorioetatik haratago, eta zientzia aldizkari entzutetsuetan argitaratutako zenbait ikerketak ohartarazi dute substantzia hori bereizketarik gabe hornitzeak
|
dituen
arriskuez. Emakume menopausikoetan ikusi da, gizonezkoetan ez bezala, gaixotasun kardiobaskularren eragina handitu egiten dela HDL kolesterola murriztearen ondorioz.
|
|
|
Osasun Sailak diabetesaren eta kolesterolaren aurkako bi sendagai konbinatzeak
|
dituen
arriskuen berri eman du
|
|
|
Eguzkitan gaizki egoteak
|
dituen
arriskuen berri emango die herritarrei
|
|
|
Hitzarmenaren lehen ekimena ikastetxeetako hezkuntza proiektua da. Hitzaldien bidez, haurrek Internetek eskaintzen dien informazioa aprobetxatzen ikasiko dute eskolako lanak egiteko, eta debekatutako edo legez kanpoko edukietara sartzeak
|
dituen
arriskuen berri emango zaie. Irakasleei teknologia berriak beren irakaskuntza funtzioetara egokitzen erakutsiko zaie, eta hezkuntza atariei buruzko informazioa emango zaie, besteak beste.
|
|
|
Datu horiek bi sexuetako erretzaile mailari dagozkio. Carlos Jiménez Ruiz Madrilgo Osasun Publikoko Institutuko Tabakismo Unitateko zuzendariak esan du erretzaile ohi espainiarren kopuruak erakusten duela “tabakoak
|
dituen
arriskuen aurkako informazio kanpainek eragina izan dutela”, eta espainiarrek “osasun hezkuntza handiagoa eta osasunarekiko interes handiagoa dutela”. Hala ere, aditu horrek ohartarazi du “azken urteotako eremu aurreratua galdu egin daitekeela biztanleria sektoreek gero eta tabako gehiago kontsumitzen dutelako”, hala nola emakumeek, nerabeek eta gazteek.
|
|
|
Europar Batasuneko exekutiboaren iritziz, zuzentarau berriarekin betetzen dira Munduko Merkataritza Erakundeak (MME) enbargoagatik ezarri zion kondenaren baldintzak. 1998an, MMAk Europar Batasuna (EB) kondenatu zuen hormona jakin batzuk hazkundearen sustatzaile gisa erabiltzea debekatzeagatik, haragia kontsumitzeak
|
dituen
arriskuen azterketa zientifikorik egin gabe. Harrezkeroztik, EBk eskura zituen proba zientifikoen ebaluazioa egin zuen, eta Kontseiluak eta Europako Parlamentuak Europar Batasuneko arau berri bat ezartzeko balio izan zuen.
|
|
|
Enpresa azpikontratistek beren jarduerak
|
dituen
arriskuen berri eman dute.
|
|
|
Sektore guztietan, enpresaburu nagusiaren aginduek langile guztiei eragingo diete, bai soldatapekoei bai autonomoei, baita harreman juridikorik ez dutenei ere. Jarduerari ekin aurretik, enpresa azpikontratistek beren jarduerak
|
dituen
arriskuen berri eman dute, eta larriak edo oso larriak badira, idatziz jaso dira. Halaber, idatziz jasoko da laneko arriskuak ebaluatu eta haien prebentzioa planifikatu dela.
|
|
2004
|
|
|
Bere analisiaren erdia erresistentzia masa mugimenduen arrisku berriei eskaini zien. Seattle 1999, Porto Alegre 2001 eta Mumbai 2004 bilkura erraldoietan gorpuztu den Munduko Gizarte Foro delakoak gaur
|
dituen
arriskuak aipatu zituen luze.
|
|
|
Horrenbestez, pazienteari kontu hauen gainean berebiziko informazioa eman behar zaio, pairatuko
|
dituen
arriskuez ez ezik, emaitza ez erdiesteko aukeren portzentajeaz eta lorpen hori galaraz dezaketen faktore guztiez ere bai.
|
|
|
Hirutik batek, gainera, UVA izpiak hartzeak
|
dituen
arriskuen (larruazalaren zahartze goiztiarra, begietan kalteak, azaleko tumoreak) berri ematen duen derrigorrezko kartela ere ez dauka.
|
|
|
Orduan, bistan denez, kimatu ez ezik jatorrizko mezuaren esanahi zehatza erabat aldrebestu ere egin dezakegu, ez baitakigu ziur gurera aldatu dugun aipuaren iturburuan zehatz mehatz zer zegoen, bitarteko baten bidez eskuratu dugunez gero. Bego, honetarako eta bestetarako, gure prozedura honek
|
dituen
arriskuen aitorpen hau.
|
|
|
Gaixotasunaren eragilea SARS CoV izeneko deskribapen berriko koronabirusa da. Agente horrentzat, OMEk mundu osoko eremu geografiko arriskutsu nagusiak sailkatzea eta mugatzea erabaki du, globalizazioak planeta mailan hedatzeko
|
dituen
arriskuak direla eta. Arrisku handieneko eremuak lehen agerraldiekin bat datoz.
|
|
|
Izan ere, garrantzitsuena ez da kilo batzuk murriztea soilik, denboraren murrizketa horri eustea baizik. Osasunerako arriskua Espainiarren %80k baino gehiagok ezagutzen ditu gehiegizko pisuak osasunerako
|
dituen
arriskuak. Basilio Morenoren aburuz, arazoari buruzko azterketak kezkagarriak izaten hasi dira, gehiegizko pisuak biztanleriaren %39ri eta obesitateari eragiten baitie, %13ri.
|
|
|
Irudia: R Stewart Izozkien artisautza eta industria fabrikazioak
|
dituen
arriskuak izozkiak egiteko erabiltzen diren osagaiekin lotuta daude. Lehengai horiek, batez ere proteinatan aberatsak direnek, hala nola arrautzek eta esneak, mikroorganismoei, bereziki bakterio patogeno gehienei, azkar ugaltzeko aukera ematen diete.
|
|
|
Elikadura txarrak giza osasunerako
|
dituen
arriskuei buruzko txostena eman du gaur Madrilen adituak, eta, haren arabera, munduan dagoen arazo nagusia elikadura desegokia da. Marcosen arabera, garatze bidean dauden herrialdeetan elikagaien eskuragarritasun faltak eragiten du; gizarte industrializatuetan, aldiz, elikagai ugari eskura izan arren, elikagai horiek modu desorekatuan eta monotonoan hartzen dira.
|
|
|
Estatu Batuetako FDAk eta Ugalketaren Arriskuak Ebaluatzeko Zentroak (CERHR) egindako azterketa baten arabera, dietaren bidez akrilamida irensteak
|
dituen
arriskuen artean, giza ugalketari eragiten diona baztertu daiteke. Osasunerako kaltegarriak izan daitezkeen beste ondorio batzuk aztertzen jarraitzen dute.
|
|
|
Oraingoz, Senatu frantsesak zuzenketa bat onartu dio minusbaliatuen eskubideei buruzko lege proiektuari. Alkoholdun edarien etiketak aldatzea aurreikusten du, eta haurdunaldian edari horiek kontsumitzeak
|
dituen
arriskuen berri eman du. Zuzenketa Osasun ministroak berak defendatu zuen, eta exekutiboaren kezka hutsetik haratago doa; osasun agintariek onartzen dute SAFek 3.000 kasu adierazten dituela urtero Frantzian (beste sektore batzuetatik 7.000), eta hori dela haurren adimen atzerapen ez genetikoaren lehen arrazoia.
|
|
|
Britainia Handiko ikertzaile talde batek eskandalu berri bat azaleratu du Philip Morris AEBetako tabako fabrikan. Londresko Medikuntza Tropikaleko Eskolako adituek “The Lancet” zientzia aldizkari entzutetsuaren edizio elektronikoan artikulu bat argitaratu dute, non enpresa horri egozten dioten erretzaile pasiboek tabakoak
|
dituen
arriskuei buruzko informazioa ezkutatzea. Testua enpresaren barne informazioari buruzkoa da, eta 70eko hamarkadaren hasieran Alemanian tabakoaren efektuekin lotutako esperimentu sekretuak egiteko instalazio batzuk kontratatu zituela kontatzen du.
|
|
|
Horrez gain, berariazko neurriak hartu ahal izango dira material eta objektu horiei dagokienez, bai eta beste substantzia batzuei dagokienez ere (erantsitako zerrenda batean daude); besteak beste, itsasgarriak, zeramika, kortxoa, beira, metalak eta aleazioak, papera eta kartoia, zura eta plastikoak. ...ena duten substantzien zerrenda bat onar daiteke, bai eta substantzia horiek eta substantzia horiek dituzten material eta objektuak erabiltzeko baldintza espezifikoak ere; substantzia horien purutasun zehaztapenak; osagai edo osagai talde batzuk elikagaietara edo haien azalerara migratzeko muga espezifikoak; eta giza osasuna babesteko xedapenak, material eta objektu horien trazabilitateak eragiten
|
dituen
arriskuetatik babesteko, edo trazabilitate espezifikoetarako. Neurri horiek Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzari kontsultatu zaizkio, osasun publikoari eragin diezaioketenean.
|
|
2005
|
|
|
Gauzak horrela, istripu asegurua kontratatzea biziki gomendagarria gertatzen da, eskia praktikatzeak ondorioztatzen
|
dituen
arriskuetako batzuk onartzeko; batez ere, erreskatea zein pistetako lehen asistentzia ez gizarte segurantzak, ezta seguru pribatuek ere, estaltzen ez dutela gogoan izaki.
|
|
|
Bigarren helburua da kontsumitzaileak zerbait erosterakoan izan dezakeen arrisku pertzepzioa gutxitzea. Ekoizle eta marketing adituek badakite, erosketa prozesuak sortzen
|
dituen
arriskuak gutxitzeko, kontsumitzaileak erabiltzen dituen estrategien artean daudela marka ezagunez fidatzea eta berme politikak ziurtatzen dituzten produktuak erostea, eta, ondorioz, etxe komertzialek ahalegin izugarriak egiten dituzte markak ezagutarazten eta berme politikak iragartzen (Fagorrek 5 urteko bermea ematen du, eta etxe askok dirua bueltatzeko politikak iragartzen dituzte)....
|
|
|
Oihuka hegan egiteko esan nahi dio txori gazteari, lurrean izango
|
dituen
arriskuak ezagutzen baititu. Hegan egiten ez duen txoriak ez dauka zereginik.
|
|
|
Gutun horretan, ingurumen egileen eta aromaterapia produktuen osasunerako ondorio kaltegarrien inguruan duen jarrera berresten du. Lehenago ere argitaratu zuten kontsumitzaileen Europako erakunde nagusiek egindako azterlan bat, substantzia horiek erabiltzeak osasunerako
|
dituen
arriskuez ohartarazten zuena, nahiz eta, beuc k dioenez, azterketak egin ziren herrialde askok eraso egin zioten, egindako azterketari buruzko informaziorik ez zegoelako. Zehazki, Herbehereetan, Sara Lee International multinazionalak salaketa aurkeztu du epaitegietan.
|
|
|
eskatutakoen elikagaien kontsumo jarraitua eta kontsumo horrek eragindako osasun arazoen ondorioak. Horrez gain, produktu horiek berehala etiketatzeko agintzea eta haurrei eta helduei mota horretako produktuak jateak
|
dituen
arriskuen berri emateko hezkuntza programa bat finantzatzea proposatu zuen. Erreklamazio zabaldua McDonalds Corporation en, New Yorkeko McDonalds-en eta New Yorkeko Samuel Hirsch abokatuak Bronx auzoko bi frankiziaturen aurka 2002ko abuztuan egindako beste demanda batean, erreklamazio argudio berriak sartu ziren.
|
|
|
Ibilgailu Motordunen Saltzaile, Konponketa eta Ordezko Ibilgailuen Elkarte Nazionalak (GANVAM) ohartarazi du jarduera horrek eroslearentzat
|
dituen
arriskuez, eta praktika horren aurka udalek dituzten legezko armak aztertu ditu.
|
|
|
Beste %19k onartzen du mehatxu edo irain tonuko mezuak bidali dituela. Madrilgo Erkidegoko Adin Txikikoen Defendatzailearentzat, Pedro Núñez Morgades, funtsezkoa da gurasoek arazoaren kontzientzia hartzea, Internetek
|
dituen
arriskuekin egin duten bezala. Núñez Morgadesek telefonia mugikorreko konpainietako arduradunekin elkarrizketatzea aurreikusi du, bezeroak hobeto diskrimina ditzaten eta zenbait iragazki ezar ditzaten.
|
|
|
Espainiako Medikamentu eta Osasun Produktuen Agentziak (AEMS), Osasun eta Kontsumo Ministerioaren menpekoak, faltsifikatutako produktu dopatzaileak kontsumitzeak osasunean
|
dituen
arrisku larrien berri eman du. Horien artean, hazkundearen hormonak eta beste anabolizatzaile batzuek substantzia debekatuak dituzte, toxikoak direlako, eta klandestinoki eta higiene baldintza txarretan fabrikatu dira.
|
|
|
Ahuntz haragia eta produktu eratorriak kontsumitzeak ez du esan nahi behien entzefalopatia espongiformea (BEE) izateko arriskurik dagoenik, Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA, ingelesezko siglak) adierazi duenez. Geroago berretsi zen ahuntz frantses baten EEBren kasu susmagarri baten ondorioz, Europako Batzordeak EFSAri eskatu zion gaixotasun horrek gizakiarengan
|
dituen
arriskuen ebaluazio kuantitatiboa egiteko, espezie horren haragi kontsumoaren bidez. 2005eko urtarrilaren 28an argitaratutako aitorpen batean, EFSAren arrisku biologikoei buruzko talde zientifikoak (BIOHAZ) nabarmendu zuen oraindik informazio hutsune handiak zeudela ahuntz haragiaren kontsumoarekin lotutako giza osasunerako arriskuen kuantifikazioari buruz. BIOFACEk atzo argitaratutako irizpenean ondorioztatu duenez, EBko ahuntz sektorean BSE oso gutxi dago, Europako Batzordeak berriki indartu duen zaintza sistemaren emaitzak eta eskuragarri dauden beste datu batzuk kontuan hartuta.
|
|
|
Irulak (150.000 pertsona Tamil Nadu estatuan) tribu erdinomatuak dira, eta bizirik irauten dute erdi esklabo egoeran dauden lur jabeentzat lanean, edo zizareak biltzen, ganba haztegiak saltzeko, pobrezia gorrian eta analfabetismo maila oso altuan. Survival Internationalek atentzioa eman du jarawen tribuak Andamango artxipelago indiarrean
|
dituen
arriskuez. Bere lurraldea tsunamiak gehien kaltetu zuen arren, bertako biztanleak salbatu egin ziren naturaren seinaleak interpretatzen jakin zutelako, baina orain beste arrisku batzuei aurre egin behar diete.
|
|
|
Bestalde, tailerrak ez du faktura kobratu arte entregatu beharrik. Behar ez den lekua okupatzeak eta ibilgailua hondatzen denean tailerrak
|
dituen
arriskuek bezeroaren legezko eskubideak errespetatu behar dituen legezko konponbidea bilatzera behartzen dute. GANVAMeko zerbitzu juridikoak kasua aztertu du, eta lantegiak jarduteko bost bide ezarri ditu.
|
|
|
Erraustegiak HHSak tratatzeko eta murrizteko instalazioak dira, zaborra errautsetara murrizten dutenak eta, gainera, errekuntza prozesuan sortutako energia saltzeagatik diru sarrerak sortzen dituztenak. Hala ere, kutsadura atmosferikoak osasunerako
|
dituen
arriskuek geldiarazi egin dute. Hala ere, lehen erraustegiek segurtasun neurri guztiak betetzen ez zituzten arren, gaur egungo instalazioek balizko elementu toxikoak arazteko eta ezabatzeko sistemak dituzte.
|
|
2006
|
|
|
Helburua beste bat da: arrazionalizazioak sortzen
|
dituen
arriskuez kontzientzia hartzea, berauei aurre egin ahal izateko. Hortik aurrera ez dago ezer aurreratzerik:
|
|
|
Bere iritzian, Bigarren Mundu Gerraren ostean finkatutako Estatu Sozialak ere lana du bere antolamenduaren oinarri. Gizarte kapitalistetako klase antagonismoa baretze aldera, Estatu Sozialak soldatapeko lanari eskubideak eta bestelako baliabideak emango dizkio, eta modu horretan, langileriak bizi
|
dituen
arriskuak eta heteronomia egoerak konpentsatu egingo ditu. Horixe da Estatu Sozialaren funtsa.
|
|
|
Bi autoreok arrazionalizazioa dimentsio kognitibo instrumentalaren garatze eta gailentze modura ulertu zuten, aldebakarreko analisia eginez Habermas en ustean, eta analisi horretatik posizio korapilotsu eta ezkorretara heldu ziren (batez ere Horkheimer). Habermas labaintze ezkor horrek
|
dituen
arriskuez jabetuko da, eta berrirakurketa oso bat proposatzen digu.
|
|
|
Sistema horrek mikroorganismo patogeno gehienak ezabatzen dituen bero kantitate nahikoa ematen du. Gainera, egun hauetan, hegaztien gripeari, gaixotasuna kontrolatzeko sistemei eta oilaskoa eta hegaztiaren ondoriozko produktuak kontsumitzeak
|
dituen
arriskuei buruzko eztabaida etengabea izango dugu. Hala ere, gutxitan konturatzen gara elikagai batzuei tratamendu egokiak aplikatzen zaizkiela eta produktu seguruagoak lortzeko diseinatu direla.
|
|
|
Fernándezek ziurtatu zuen familiako medikuek beste osasun arazo batzuei buruz galdetu behar dutela, alerta zeinuak eta arrisku faktoreak identifikatzeko esku hartzea egiteko. “Kontsultara maiz egiten diren bisitak, justifikatu gabeko antsietate luzea eta emakumearekin eta familiarekin duen harremanari esker medikuak ezagutzen
|
dituen
arrisku inguruneak dira tratu txarren bat dagoen ala ez aktiboki aztertzera bultzatu behar duten elementuak”, esan zuen Asensio Lópezek, Familia eta Komunitateko Medikuntzako Asturiasko Elkarteko lehendakariordeak eta Espainiako Medikuntzako Komunikazio eta Taldeak (Familia Taldea). SemFYCk adierazten du familiako medikua dela egoera onenean dagoen osasun profesionala, etxeko indarkeria kasu bat garaiz detektatzeko; hala ere, askotan, denbora falta eta gaixoaren eremu pribatua inbaditzeko beldurra dira diagnostiko berantiarraren arrazoi batzuk.
|
|
|
Hori dela eta, pertsona asko etengabe agertzen dira ekintzan eguzki izpi horietatik. Egia da ezagutzak gero eta hobeak direla biztanleriak hartzen
|
dituen
arriskuak orube desegokia. Hala ere, jokabide desegokiak izaten jarraitzen dute egunerokoan, eta horregatik azkenekoetan.
|
|
|
Astelehenean, Alvaro Mirandak, Herri lan, Garraio eta Komunikabideen kontseilariak, Irurita Elizondo saihesbidearen proiektuaren azterketa aurkeztu zuen Baztango udaletxean. Errepide horrekin, Elizondon eta Iruritan trafikoak eragiten
|
dituen
arriskuak murriztu nahi dira. Gaur egun, egunero 4.500 dira aipatutako herri hauek zeharkatzen dituzten ibilgailuak, horien artean %5 kamioiak direnean.
|
|
2007
|
|
|
2 Enpresaburuak neurri egokiak hartuko ditu, bere jarduerari ekin aurretik, aurreko idatz zatiak aipatu langileek informazioa jasoko dutela bermatzeko; informazio horretara bilduko dira langile horiek izango dituzten arriskuak, bereziki lanbide kualifikazio edo gaitasun jakin batzuk izan beharra, medikuen kontrol bereziak egin beharra edo bete beharreko lanpostuak
|
dituen
arrisku zehatzak, bai eta arrisku horiei aurre egiteko babes eta prebentzio neurriak ere.
|
|
|
Lanean erabiltzen diren produktu eta substantia kimikoen fabrikatzaile, inportatzaile eta hornitzaileek nahitaez ontziratu eta etiketatu behar dituzte horiek, segurtasun baldintzetan kontserbatu eta maneiatzeko, eta halakoen edukia eta halakoak biltegiratzeak edo erabiltzeak langileen segurtasun edo osasunerako
|
dituen
arriskuak modu argian identifikatzeko.
|
|
|
Enpresan prenbentzio ekintza aurrera eramateko ezinbesteko tresna da, IV. kapituluan araututako betebeharra. ...arabera, prebentzio ekintza egituratu behar da, horretarako beren beregi izendatutako langile baten edo batzuen jardunaren bidez, horretarako eratutako prebentzio zerbitzuaren bidez edo enpresatik kanpoko prebentzio zerbitzu baten bidez. Horrela, legeak bateragarri egin ditu, prebentzio jarduerak modu ordenatu eta formalizatuan gauzatzea eta egoera desberdinak aitortzea, egoera horietako bakoitzak
|
dituen
arriskuen garrantzia, konplexutasuna eta intentsitatea aintzat hartuta. Egin eginean ere, lege honek behar besteko aukerak ematen ditu, lan istripu eta lanbide gaixotasunen mutuen parte hartzea barne, prebentzio ekintza modu arrazoitsu eta malguan gauzatzeko.
|
|
|
Langileen ordezkariak dituzten enpresetan, enpresaburuak langileei emango die idatz zati honek aipatu informazioa, ordezkarien bidez; hala ere, langile bakoitza zuzenean informatu da, bere lanpostuak edo eginkizunak
|
dituen
arriskuez eta arrisku horiei aplikatu beharreko babes eta prebentzio neurriez.
|
|
|
Errepidean esperientzia gutxi duten gidari berriak dira bide segurtasunaren arduradunak gehien kezkatzen
|
dituen
arrisku taldeetako bat, batez ere asteburuko gauetan beren inguruabarrekin bat egiten dutenean. “Gazteen bide indarkeria” deitu izan dena argitzeko, atzo Murtzian izan zen “Krimenaren eta bide segurtasunaren tokia” ikastaroan parte hartu zuten hainbat hizlarik erabili zuten adierazpen hori.
|
|
|
EFSAk Europako institutuen partzuergo bat sortuko du txerrietan salmonellak
|
dituen
arriskuak ebaluatzeko
|
|
|
“bezeroei mesede egiteaz gain, bere ehunka mila enplegatuen eskubideak gainerako langileenekin parekatuko lituzke”. Gainera, Lan Ministerioak modu formalean onartu behar ditu tabakismo pasiboak lan ingurunean
|
dituen
arriskuak, eta lagundu egin behar du gaixotasun profesional gisa osasunean dituen ondorioak ezagut daitezen. Izan ere, tabakismo pasiboak gaixotasun eta heriotza faktore garrantzitsua izaten jarraitzen du.
|
|
|
Zalantzan jarri da iragarritako errentagarritasuna Gordailu egituratua aurrezki aukera berritzaile eta interesgarria da, inbertsioa dibertsifikatzeko aukera ematen duena, interes finkoaren bermea eta errenta aldakorreko merkatuen balizko igoerez baliatzeko aukera konbinatuz, kasu honetan Europakoaz. Gordailu mota horrek garrantzi handia hartu du burtsako merkatuen errentagarritasunetara hurbiltzen delako, burtsan zuzenean inbertitzeak sortzen
|
dituen
arriskuak bere gain hartu gabe. Horien kontratazioa ez da gainerakoen oso bestelakoa, nahiz eta interesdunak arazorik handiena izan dezakeen, kontratua formalizatzeko orduan, aipatzen diren indizeak maximoan egotea eta epemugan ezusteko desatseginak izateko aukera izatea.
|
|
|
Beste berrogei ikerketa fasean daude, bereziki, laboreetarako produktuak. Genetikoki eraldatutako organismoen (GEO) esparruko alderdi garrantzitsuenetako bat, horiek erabiltzeak ingurumenean eta osasunean dituen ondorioei dagokienez
|
dituen
arriskuen ebaluazioaz gain, EBko herritarren onarpenarekin lotuta dago. Batzordearen ustez, GEOen onespenak banakako arriskuen analisian oinarrituta jarraitu behar du, eta arriskuak kudeatzeko neurriak garatu behar dira, industrian erabiltzeko diren produktuek gizakien edo animalien elika katea kutsa ez dezaten (adibidez, laboreak substantzia farmazeutikoak ekoizteko erabiltzen direnean).
|
|
|
DGTk gogorarazi du, eguraldi ona dela eta, motoz egiten diren joan etorriak ugaritu egiten direla udan. “Kanpaina honen bidez, ibilgailu mota horiek gidatzeak
|
dituen
arriskuez kontzientziatu nahi da”, adierazi du Pere Navarrok zuzentzen duen erakundeak, udal agintarien laguntza eskatzen baitu, hirigunean ziklomotorren erabiltzaileek kaskoa gutxiago erabiltzen dutelako. Gogoan izan motor istripuen %69 eta ziklomotorren %81 hirigunean gertatzen direla.
|
|
|
Horixe esan zuen atzo Juan Sergiok, Lehen Mailako Arretako Medikuen Espainiako Elkarteko (Semergen) Batzorde Zientifikoko lehendakariordeak, XXIX. Biltzar Nazionala egingo du Sevillan urriaren 3tik 6ra bitartean. Fakultatiboaren arabera, legearen eragina ez da ezagutuko hamarkada bat igaro arte, nahiz eta nabarmenak diren tabakoaren kontsumoak bihotz eta biriketan
|
dituen
arriskuak, besteak beste. Bestalde, Julio Zarcok, Semergen eko presidenteak, “gogoeta sakona” eskatu zuen Osasunari buruzko Lege Orokorrari buruz, eta lege arau hori aldatzeko eskatu zuen, oinarrizko arreta zerbitzuetan egin beharreko aldaketak egiteko.
|
|
|
Munduko eremu batzuetako eskaria handitzeak programa nazionalak garatzea ekarri du Ipar Amerikako, Hego Amerikako, Afrikako, Asiako eta Australiako 30 herrialdetan baino gehiagotan. EBn, EFSAk duela gutxi argitaratu du halako haragia kontsumitzeak
|
dituen
arrisku nagusiei buruzko iritzia, zehazki, krokodiloetan, uretako dortoketan, muskerretan eta sugeetan. Arriskuak Krokodiloetako salmonelari buruzko ikerketa gutxik baieztatzen dute bakterio arrisku garrantzitsuena dela, %16tik %27ra bitarteko eragina duela.
|
|
|
Arriskuak Krokodiloetako salmonelari buruzko ikerketa gutxik baieztatzen dute bakterio arrisku garrantzitsuena dela, %16tik %27ra bitarteko eragina duela. Europako Batzordearen eskaera bati erantzunez, EFSAren Arrisku Biologikoen Panelak azterketa bat aurkeztu berri du, eta bertan ondorioztatu du narrasti haragia kontsumitzeak
|
dituen
arrisku nagusiak bakterio (salmonela) eta parasito batzuekin lotuta daudela. Nahiz eta oraindik ez dagoen nahikoa informazio pertsonengan izan ditzakeen eraginei buruz, orain arte egindako ikerketen arabera, salmonela osasun publikoko arriskua da, eta hori berretsi egiten da, hesteetan krokodilo bizietan eragin handia duelako, eta haragi freskoaren eta izoztuaren kutsadura handiaren ondorioz islatzen da.
|
|
|
Metodo hauen aplikazioan, zenbait adituk proposatu dute harago joatea (Medearis 2005). Metodo hertsatzaileak erabiltzea; adibidez, artifizialki sortutako krisialdiak sortzea ekintza komunikatibo bezala (demagun, isurketa nuklear baten albistea asmatu, populazioa energia mota horrek
|
dituen
arriskuez ohartarazteko). Tipo horretako taktikek mugimenduaren prestigioarentzat duten arriskua begi bistakoa da.
|
|
|
Paradisu teknologikoa deskubritu dute. Sadabak erakarpen akritiko horrek
|
dituen
arriskuez ohartarazi du. Alarmak pizten dira bit esferak mundu erreala ordezten duenean edota chat bidezko elkarrizketek aurrez aurreko solasaldiak alboratzen dituztenean.
|
|
2008
|
|
|
Stefan Skrimshirek bildu ditu adituen artean desfase horretaz eman diren arrazoiak. Batzuek diote arazoa hain handia izanik jendeak deskonektatu egiten dutela eguneroko bizitzan, planetak bizi
|
dituen
arrisku izugarrien aurrean norberak egunero zer egin dezakeen aurkitu ezinik. Beste batzuek espektakuluaren gizartearen dinamikan dakusate oinarria:
|
|
|
1 Kudeaketa txostenak benetako azalpena eman behar du negozioen bilakaerari eta sozietatearen egoerari buruz eta deskribatu behar ditu sozietateak aurrean izango
|
dituen
arrisku eta ezbaiak.
|
|
|
Horrez gain, Europako Batasunean elikagaien segurtasunaz arduratzen den erakundea, EFSA, txosten bat prestatzen ari da nanoteknologiak elikagaietan eta elikaduran
|
dituen
arriskuei buruz, arlo horretan lanean ari diren zientzialarien laguntzarekin. Behin behineko txostena uztailean ateratzea espero dute, eta behin betikoa, udazkenean.
|
|
|
Zamak eskuz jaso eta garraiatzeak berez
|
dituen
arriskuetan areago sakonduko dugu gaur. Joan den astean gehien gertatzen diren lesioak izan genituen aztergai; aste honetan, berriz, lesio horiek baldintzatzen dituzten arrisku faktoreak zeintzuk diren ikusiko dugu.
|
|
|
Langile bakoitzak berez
|
dituen
arrisku faktoreak.
|
|
|
Foucaultek zorroztasunez salatu zituen gaurkotasunaren ikuspegiak ezkutatzen
|
dituen
arriskuak: «Historiadores con la ingenua creencia de que justamente su tiempo posee la razón en todas las opiniones corrientes, y que escribir conforme a dicho tiempo significa lo mismo que ser justo», Foucault, 1978, 88.
|
|
|
Beta: Merkatuko gorabeherak neurtzen
|
dituen
arrisku adierazlea da; zenbat eta balio handiagoa izan, orduan eta handiagoa da arriskua. Intradia:
|
|
|
2008 Patataren Nazioarteko Urtea izendatu du NBEk (“Solanum tuberosum”). Nazio Batuen Erakundeak azaldu du bere asmoa dela «jendea patataren funtzio garrantzitsuari buruz sentsibilizatzea» eta, oro har, nekazaritza, «malnutrizioari, pobreziari eta ingurumenak
|
dituen
arriskuei aurre egitea». Hain zuzen, patata, hirugarren munduko milioika pertsona urtero gosez hiltzea saihesten duen elikagaia, tuberkulu aparta da, eta, berez, ez da oso ezaguna.
|
|
|
Kontuan izanik, gainera, Espainiako eredu epidemiologikoan aldaketa bat gertatu dela, non birusaren transmisioa batez ere sexu bidez gertatzen baita, Robledok sexu segurua eta preserbatiboaren erabilera sustatzearen alde egin zuen. “Funtsezko faktorea da”, esan zuen, eta, aldi berean, azpimarratu zuen “ez dela erne egon behar”, hiesak eragiten
|
dituen
arriskuak eta kalteak murrizteko estrategiak sortuz eta sustatuz.
|
|
|
gure hiriaren hornidura eremuaren izena uraren jatorria aplikatutako arazketa tratamendua uraren kalitatea banaketa sareko kontsumo uraren azken analisiak aztertutako ur laginaren kalifikazioa analisiari buruzko beste informazio batzuk SINACen helburuak hauek dira: Kutsatutako ura hartzeak biztanleentzat
|
dituen
arriskuak atzeman eta prebenitzea. Toki, autonomia eta estatu mailan giza kontsumorako uraren kalitatea eta horniduren ezaugarriak ezagutzea.
|
|
|
Gero eta paziente gehiagok" on line" informazioa jasotzen dute, bigarren iritzi medikoa eskatzen dute, beren gaixotasunei buruzko xehetasun gehiago jakiten dituzte edo egoera berean dauden beste batzuekin bizipenak eta erremedioak partekatzen dituzte. Oro har, gai medikoei buruzko informazioa areagotu egiten da (eta hori oso positiboa da), baina erakunde profesionalek autodiagnostikoak egiteak edo medikuarengana" joateak"
|
dituen
arriskuez ohartarazten dute (ez da inola ere gomendagarria). Dagoeneko hiru ekimen sortu dira paziente horien bisitak bildu eta errentagarri bihurtzeko, Interneten informazio ugari jasotzen dutela jakin baitute.
|
|
|
Testuinguru horretan, EIRD/ NBEk (Hondamendiak Murrizteko Nazioarteko Estrategia) eta Unicef ek “Riesgolandia” hezkuntza kita diseinatu dute, hondamendi naturalen aurrean egoera ahulean bizi diren adingabeak arriskuez kontzientziatzeko. Hainbat galdera eta erantzunen bidez, hondamendien eragina murrizteko har daitezkeen neurriak ikasten dituzte haurrek, komunitate batek
|
dituen
arriskuen arabera. Orain arte, kita 15 hizkuntzatara baino gehiagotara itzuli da:
|
|
|
Egoera horri aurre egiteko, hitzarmenak hainbat neurri aurreikusten ditu, Espainia osoko ia 21.000 farmazia bulegoen laguntzarekin gauzatuko direnak. Horien artean, Internet bidez botikak erosteak
|
dituen
arriskuen berri herritarrei emateko kanpaina nabarmentzen da. Halaber, farmazialariak prestatuko dira botika faltsifikatuak detektatzeko, eta farmaziako hornitzaileen legezkotasuna bermatzeko prozedurak prestatuko dira.
|
|
|
Itsasoak
|
dituen
arriskuekin, ordea, eta zu zauden bezala egonda, ez dut uste halako bidaietarako une egokiena denik. Geroago, agian...
|
|
2009
|
|
|
500.000tik gora emakumek galtzen du bizia urtero, baina horietako bakoitzeko beste 20 gehiago dira zauri larriak edo infekzioak nozituko dituztenak. Asko ezintasunean geratuko dira, familiak baztertuko
|
dituen
arriskuan.
|
|
|
Landa: Errelatoreak aipatu
|
dituen
arriskuak eta marra gorriak, guk ere zehaztu genituen baina legeak aldatzeko ardura Espainiako gobernuak du
|
|
|
Belaunaldiz belaunaldi transmititu dute bertako zaharrenek Atanarjauten kondaira. Elezahar horren bitartez gazteenei erakutsi diete norberaren nahiak taldearen beharren gainetik jartzeak
|
dituen
arriskuez.
|
|
|
Sarea erabiltzen duten konputagailu guztiek kontuan hartu behar dituzte erabilera horrek sortzen
|
dituen
arriskuak. Hackerrak, birusak eta abar, gero eta sofistikatuagoak eta ugariagoak dira.
|
|
|
animaliak+ gizakiak= osasun partekatua, azaroaren 10etik 16ra, Europako Batzordeak antolatutako Europako Albaitaritza Astearen ospakizunean aurkeztua. Biosegurtasunaren eskutik Animalien eta kontsumitzaileen osasuna, batez ere, animaliak inportatzeak
|
dituen
arriskuez sentsibilizatzea da. Behi eroen krisiaren ondoren, tamaina epidemiko handikoak (Erresuma Batuan, herrialde kaltetuenean, 185.000 kasu inguru atzeman ziren), neurri sendoak hartu ziren Europar Batasunean, animalia bizien eta animalia jatorriko produktuen ekoizpen eta salmenta kate osoa arautzeko.
|
|
|
Horregatik, eguneroko irenste mugak ez berrikusteko erabakia hartu du, eta kontuan hartu du gorputzak “azkar metabolizatzen eta ezabatzen duen” substantzia dela. Beste erakunde eta agintari batzuek ere ekin diote lanari, eta elikagaiekin kontaktuan BPAren eraginpean egoteak
|
dituen
arrisku errealei buruzko berrikuspenak hasi dituzte. EFSAri Alemaniako Arrisku Azterketarako Institutu Federalak, Danimarkako Ingurumena Babesteko Agentziak, Frantziako Elikagaien Segurtasunerako Agintaritzak eta Suitzako Osasun Publikorako Bulegoak eta Estatu Batuetako Sendagaien eta Elikagaien Agentziak jarraitu diote.
|
|
|
Jiménezek gogorarazi zuen Munduko Osasun Erakundeak (OME) ez duela gomendatzen pertsonen mugimenduei murrizketarik jartzea pandemiaren ondorioz. Osasuneko titularrak nabarmendu zuen Pullmanturko itsasontziaren kasuan “aurreikusitako protokoloei ezin hobeto jarraitu zaiela”, eta gehitu zuen Espainian orain lanean ari direla txertoak hurrengo udazkenetik aurrera jasoko
|
dituen
arrisku taldeak finkatzeko.
|
|
|
Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA, ingelesezko siglak) uranioak Europan
|
dituen
arriskuak ebaluatu ditu, uranioaren toxikotasun kronikoa ezagutzeko dauden araudien eta hutsuneen arteko desadostasunagatik. Irizpen hori uranioaren toxikotasun kimikoari buruzkoa da, eta arrisku erradiologikoa, berriz, Energia Atomikoaren Europako Erkidegoaren Tratatuaren (CEEA) 31 artikuluan ezarritako aditu taldeak aztertuko du.
|
|
|
Arrisku eremuan dauden udalek larrialdi planak egin behar dituzte horrelako egoera batean nola jokatu jakiteko, baina %70ek ez dituzte egin. Era berean, leku jakin batzuetan
|
dituen
arriskuen berri izan lukete pertsonek, eta autobabeserako plana izan. Mendiko urbanizazio oro sute iturri izan daiteke, ezbehar asko barbakoarekin, petardoekin edo hosto lehorren erreketarekin sortzen baitira.
|
|
|
Alemanian egiten diren izotz ardo gehienak erabat garestiak dira. Ez ditugu ahaztu behar ardo hori egiteak
|
dituen
arriskuak, batetik, eta uzta ere urria izaten dela, bestetik, normalean biltzen denaren %10 erabiltzen baita.
|
|
|
Lehehengo eta behin, Gorkak gaiaz dakiena gainetik azaldu eta gauzen Interneten aditu izendatu gintuen gainontzekook (horrek gure herri endogamiko honetan
|
dituen
arrisku guztiekin). Gero oilaskoa Andoaingo erara gozatzeko aukera izan genuen, eta, arratsaldean, gaur egun eskura dauden zenbait gailu eta teknologia probatzen ibili ginen:
|
|
|
Aldaketak bi urteren buruan nabarituko direla nabarmendu du. Horren ziur egongo ez bagina eszeptikoagoak izango ginateke gobernu honek
|
dituen
arriskuak zeintzuk diren kontuan izanda. Bakea lortzeko epeei dagokienez, Egigurenek esan du orain arte egindako bidea eta sortutako egoerak umotzeko denbora dagoela.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren laguntza honela gauzatuko da dagokion unean: " Jaurlaritzak eskuragarri
|
dituen
arrisku kapitaleko funtsen bitartez, eta, hala badagokio, beste laguntza batzuen bitartez, enpresa arloko inbertsioa eta I+ Ga babesteko (azken alderdi hori funtsezkoa da enpresaren jarraitutasuna bermatzeko etorkizunean) Industria Sailean nahiz Sprin dauden programen arabera", aipatu dutenez.
|
|
|
Denboraldion, zorionez, partida ofizialak jokatuz hobetu dute. Horrek
|
dituen
arrisku guztiekin, noski. Izan ere, gutxienez kezka sortu behar du txapelketa bat jokoan dagoela gaur egungo Bartzelonari aurre egin behar izateak kataluniarrei ez zaie ahaztu nola jokatu behar duten.
|