|
2000
|
|
|
Paradoxak mugiarazten
|
ditu
munduaren ardatzak. Baina, baina, zer dira hodei hauek, lagun, aireak suzko ilajeak bezala badaramatzanak, auskalo nora, eta hain urrun?
|
|
|
eurozentrismoa. Frazerrek Europako zibilizaziotik, Ingalaterratik hain zuzen, ikusten
|
ditu
mundua eta bere kulturak, Wittgensteinek kritikatu zuen moduan:
|
|
2001
|
|
|
Guk pentsioa izango dugu lana bukatzerakoan, baina aipatutako horietako askok ez dute pentsiorik izango, baldintza batzuk beteko ez dituztelako. Behin ere ez
|
ditu
munduak eduki gaur egun adinako desberdintasunik, behin ere ez! Beraz, diotena gezurra da.
|
|
2002
|
|
|
Salmenta kontuetan Ken Follet britainiarra ez dago Gordonengandik urrun. «Pillars of the Earth»en egileak dagoeneko bere liburuetako 60 milioi ale baino gehiago saldu
|
ditu
mundu guztian. Azken urteotan Erdi Aroko katedralak alboratu eta II Mundu Gerra izan du hizpide bereziki Folletek.
|
|
|
Iraken kontrako gerraren espektatibek betiere laburra bada, horrela interesatzen baita erne jarrarazten ari
|
ditu
mundu osoko petrolio enpresak, putreak harrapakinaren atzetik bezala, petrolioaren banaketaz jabetzeko. Horrela, Italiako petrolioaren sektoreko iturriak adieraztera iritsi dira ezen," estatubatuarren eraso guztiz azkar baten ondoren, lehenbizi ebatziko dena da petrolio enpresek zenbateko partea izango duten Iraken".
|
|
|
Interpretazioa telezuzendua da. Interpretazioaren giltza eta kultura hedabideen emari zuzenetik edaten
|
ditu
mundu garatuko gizakiak, zati handi batean, behintzat.
|
|
|
Dagoeneko, enpresak multimedia zerbitzua eta abiadura handiko sareak erabiltzen hasita daude beren bezeroekiko harremanak bizkortzeko, lan berriak sortzeko eta eskaintzeko; enpresa munduak inbertsio handiak bideratu
|
ditu
mundu berri horretarantz, errentagarritasunaren bila, konpetentziari aurre egiteko eta gero eta hedatuago den fenomeno horrek eskain ditzakeen abantailez profitatzeko aukerarik ez galtzeko.
|
|
|
Espainiak Estatu Batuak desplazatzen
|
ditu
munduko bigarren herrialde bisitari gisa
|
|
|
Oro har, 120 milioi haurrek ez dute lehen mailako ikasketarik jasotzen; horietatik %53 neskak dira. Nahiz eta, Unicef en arabera, aurrerapenak lortu diren, adin txikikoen egoerak datu izugarriak ematen
|
ditu
mundu osoan: pobreziaren ondorioz, garatze bidean dauden herrialdeetan 150 milioi haur pisu txikikoak dira; duela hamarkada batetik 2 milioi haur hil dira eta 6 milioi zauritu dira hainbat gerratan; bost urtetik beherako milioika haur hiltzen dira urtero, behi administrazioak erraz prebeni ditzakeen gaixotasunen ondorioz.
|
|
|
Irailaren 11tik aurrera nazioarteko harremanetan aldaketa nabaria gauzatu da. Gerra Hotza bukatu zenetik, unipolarismo amerikarrak urrats handiak eman
|
ditu
mundu mailako sistema bakarraren eraiketa lanetan. Neoliberalismoaren totalitarismoak —globalitarismoak— eredu bakar baten inposaketa kudeatzen du.
|
|
2003
|
|
|
arriskuak, kiebrak, galerak eta luzerako itolarria. Kredituen burbuila hori lehertzeak txiroenak zaurituko
|
ditu
mundu osoan". Urteotan soldaten balioa jaisten joan da eta erdi mailako eta langileen kontsumoak kredituen gainean daude eraikiak interes tasak sekula baino apalago diren garaiotan.
|
|
|
Printzeak gogoan har dezala beraz, soil soilik, bere biziaren eta Estatuaren iraupena. Hori bermatzen duen ber, erabili dituen baliabide guztiak ohoragarritzat eta laudagarritzat emanen
|
ditu
mundu guztiak.
|
|
|
Txostenak 11 erronka ezartzen
|
ditu
munduko ur arazoak konpontzeko ezinbesteko ardatz, talde bitan banatuak: giza ongizateari lotuak eta kudeaketari lotuak.Lehenengoan honako hauek dira:
|
|
|
Lehengo irakaspen garantzitsu bat dugu, hasieratik ikusi dugun legez, dinamikaglobalak eta lokalak baturik doazela. Hots, merkatu energetikoak globalizatzenbaldin badira edo esaten den moduan, energia liberalizazen bada, horrek ondoriozuzenak
|
ditu
mundu osoan, EBaren barnean eta kanpoan. Eta eragina merkatulokaletara heltzen da, euskal kasua paradigmatikoa izanik.
|
|
|
Degradazioak 4.000 milioi hektarea lurzoru baino gehiago kaltetzen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Taiwan zen Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) eraginpeko eremuen zerrendan geratzen zen herrialde bakarra, baina larunbatean erretiratu egin zuten, hogei eguneko muga gainditu eta kasu berririk diagnostikatu gabe. OMEren azken balantzearen arabera, SRAS eragiten duen koronabirusak 8.445 pertsona infektatu
|
ditu
mundu osoan, eta horietatik 812 hil egin dira. OMEk mundu osoan ohartarazi zuen koronabirusak badirela otsailaren 12an, Txinako Cantón probintzian lehenengo kasua detektatu eta hiru hilabetera, eta eskualdean azkar hedatu zela egiaztatu ondoren.
|
|
|
Eta fabrikatzaileak historian zehar egin duen lan onari buruzko datu bat: Kraftek 450.000 milioi Oreo gaileta saldu
|
ditu
munduan 1912tik. Philip Morris USA tabako fabrikaren jabe den Atria Group ek, bere enpresa nagusiaren prozesu judizialetan izan duen esperientziak, bere produktuek, tabakoaren ondoriozkoek, izan ditzaketen ustezko arriskuengatik demanda ugari jaso dituenak, ez dio gehiegi lasaitu galleta fabrikatzaileari.
|
|
|
Lehenengoaz denaz bezainbatean, hori erlijioa da. Erlijioak sorrarazten
|
ditu
munduan antzematen ditugun ondorio onuragarri guztiak; ondorio horiek lehen legeen espirituari erreparatzen diote.
|
|
2004
|
|
|
Nazioarteko PEN Kluba 1921ean sortu zen Ingalaterran, eta ordutik, adierazpen askatasuna, prentsa askea eta ordena politiko eta ekonomiko justua aldarrikatu ditu. Egun 130 talde
|
ditu
munduan nazioarteko klub honek eta milaka idazle eta kazetari biltzen ditu. 1951n PEN Euskal Bilkura abiatu zuten hainbat idazlek baina bizitza laburra izan zuen.
|
|
|
Euskaldunek, eta euskaldunak bezala arrotza etxeko jabe bihurtu den munduko herri gehienek, adore eta ausardiarik ez dute izaten bere oinarrizko eskubideak errespetarazteko. Gizaki minorizatuaren sindromeak ezaugarri bertsuak
|
ditu
mundu zabalean: kultura eta hizkuntza normala bestearena da, bere gainetik daukanarena, berak bere nortasunaren arabera erreakzionatzeko legitimazio euskarririk ez baitu sentitzen errealitate soziolinguistikoan.
|
|
|
“Mydoom” birus informatikoak, adituek Interneten historian hedapen azkarrena duen “zizaretzat” jotzen duten birusak, milioi bat ordenagailu baino gehiago kutsatu
|
ditu
mundu osoan joan den astelehenean detektatu zenetik, Finlandiako F Secure segurtasun informatikoko sozietatearen kalkuluen arabera. “Milioi bat ordenagailu baino gehiago kutsatu direla kalkulatzen dugu”, adierazi zuen F Securek bere web orrian argitaratutako jakinarazpen batean, eta hau erantsi du:
|
|
|
Iaz, OMEren txosten batek zioen, enfatikoki, «gazituta edo oso onduta dauden elikagaiek urdaileko minbizia izateko arriskua areagotzen dutela». Gaixotasun horrek urtean 700.000 heriotza baino gehiago eragiten
|
ditu
mundu osoan, eta prebentzio modu eraginkorrak bilatzea lehentasun bihurtu da osasun arloko agintarientzat. Tsuganeren azterketan, gatzaren ahalmen deletereoaren kontrapartida bat dago:
|
|
|
Bi urtez eskaria asko jaitsi ondoren, uharterako udako erreserbak %15 handitu dira. Thomas Cook taldeak 33 touroperadore
|
ditu
mundu osoan, eta 3.600 bidaia agentziatan lan egiten dute. Sektoreko beste touroperadore batetik, TUI, Alemaniako Volker Böttcher arduradunak, esan du Espainiako udarako aurreikuspenak “zuhurtasunez baikorrak direla, Madrilen gertatutakoak ondorioak izango dituen ikusteko itxaron behar dugulako, eta oraindik ez dakigu hori.
|
|
|
Nekazarien eskubideak gatazka daitezke patente bioteknologikoen titularrak babesten dituztenekin. Kanadako Auzitegi Gorenak alerta egoeran jarri
|
ditu
mundu osoko nekazari erakundeak, legeek patente mota horien titularrei ematen dieten botereari buruz; izan ere, patenteek beren asmakuntzen eta horiek sortutako interes ekonomikoen gaineko benetako monopolioa dute.
|
|
|
Lege islamikoak oinarrizko printzipioak ezartzen
|
ditu
mundu osoko musulmanek elikadura halala edo baimendua izan dezaten. Erlijio aniztasuna ez dute errespetatzen ez elikagai merkatuak ez hori kontrolatzen dutenek, 1992az geroztik legez onartuta egon arren.
|
|
|
Codex Alimentarius batzordearen erabakiak garrantzi handia du. Enuntziatu berriak oinarriak ezartzen
|
ditu
munduko herrialde guztietan hitz egiteko eta elikagaien osasun eta informazio baldintzak hobetzeko. Trazabilitatea oso sistema interesgarria da elikagai baten historiari buruzko informazio guztia eskuratzeko.
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan. Saritutako grafiko guztiak:
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan. Saritutako grafiko guztiak:
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetatik abiatuta, mundu osoan ari da, software librearen aldeko aldarrikapenak eta hitzaldiak ematen. 20 urte dira, bere bulegoan kode irekiko softwarea sortu eta garatzen hasi zela, eta geroztik milioika jarraitzaile
|
ditu
mundu osoan. Euskal Herrian ere, jende andana bildu zen bere hitzaldietara.
|
|
2005
|
|
|
2008rako MCC taldeak hamabi lantegi gehiago ireki nahi ditu Txinan. Hala izanez gero, aipatutako urtean MCC taldeak 18 lantegi izango
|
ditu
munduko bazter horretan. MCC taldeko lantegi txinatarrek 27,5 milioi euro fakturatu zituzten 2003an eta 1.150 langile zituzten guztira.
|
|
|
Geroztik hor ibiliko da katakumea, azeria ote den, erbia agian, katagorria apika, txakurra beharbada jakin nahirik. Baina oso saiatua denez, lagun asko egingo
|
ditu
munduan. Yolanda Arrietaren ustez antzerkiak aukera paregabea eskaintzen die haurrei bere baliabideak ezagutu eta, erakutsi ahala, beste hainbat arte eta disziplina »gutxienez musika, plastika eta dantza» ezagutzeko, eta, horrez gain, bestearen lekuan jartzen, talde lanean aritzen eta lotsak uxatzen laguntzen diolako umeari.
|
|
|
Egaña txapelketatik erretiratuko balitz, nik oso natural hartuko nuke. Gainera gizonak hori bakarrik ez, beste gauza asko ere egin behar
|
ditu
munduan!
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
“W32/ Nopir B” du izena, eta milioika MP3 fitxategi ezabatu
|
ditu
mundu osoko ordenagailuetan. Birus informatiko hori, DVD diskoak kopiatzeko programaz mozorrotuta dabilena, musika fitxategiak trukatzeko web guneetatik zabaltzen hasi zen, eta, orain, MP3 fitxa guztiak eta “.com” luzapena duten guztiak ezabatzen ditu kutsatutako ekipoetan.
|
|
|
1986an, Slow Food mugimendua Carlo Petrinik sortu zuen Italian, fast food en inbasio homogeneizatuari eta fast life frenesiari erantzuteko. Gaur egun, eta irabazi asmorik gabeko elkarte baten formularen barruan, 80.000 pertsona inguru
|
ditu
mundu osoko 104 herrialdetan, 750 lagun elkarrekin bizi edo eskualde batzuetan elkartuta. Horiek, barraskiloaren ikurrarekin, moteltasunaren sinboloarekin, filosofia berri bat dute, eta, bertan, plazera ez ezik, sukaldaritzaren eta enologiaren kultura, zer jaten den eta zer edaten den jakitearen zentzua, eta gaitasuna konbinatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
zor zaion ibai honexek erakarri eta sortu
|
ditu
munduko
|
|
|
Egiten dituen ikerlanak etnologian, estatistikan, genetikan eta biokimikan oinarriturik daude. Arlo horretako zientzi elkarte askotako kidea da eta berrogeita hamar liburu baino gehiago argitaratuak
|
ditu
munduko hainbat herrialdetan.
|
|
|
Izan ere, kolokan jarri denean guztiok konpartitzen dugun zentzu traszendentearen existentzia, banako anitzek sortutako zentzu pluraltasuna bilakatu da nagusi. Halako baldintzetan botereak dagoeneko ezin
|
ditu
munduaren gaineko irudi tradizionalak erabili batzuen pribilegioak eta besteen obedientziak justifikatzeko (irudiok eskaintzen duten zentzuaz baliatuz). Gizarte modernoek berezkoa duten balio politeismoak legitimazio krisi potentziala dakar ondorioz.
|
|
|
Prozesu zirkularra dugu, beraz: aktoreak sakoneko konbikzioak jasoko
|
ditu
mundu horretan, baina, aldi berean, mundu horretako atalen bat problematizatua edo kuestionatua denean, ekintza komunikatiboaren bidez sakoneko jakintza hori berritu eta eralda dezake. Beste modu batera esanda:
|
|
|
Birusa mezu elektroniko batean iristen da goiburu iradokitzaileekin, hala nola “Miss Lebanon 2006”, “Hot Movie” edo “Give me a kiss”, eta, besteak beste, “Kamasutra” ri buruzko erreferentziak agintzen dituen testua. Harrak milioi erdi ordenagailu baino gehiago kutsatu
|
ditu
mundu osoan, eta, beraz, “desoreka handia” eragin lezake hilaren 3an aktibatzean, segurtasun informatikoko konpainiek ziurtatu zuten.
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Atari hau oso aktibista talde batek sortu zuen Europan ezagunak dira despenalizazioaren aldeko borrokan artxiboak trukatzeko sistemena, eta baita entretenimendu talde handientzako gutunak, talde horietako abokatuek bidalitako legezko oharrak. Baina Alderdia oraindik ere borrokan ari da bere aulkiengatik parlamentua, bere adibideak inspirazio iturri izan
|
ditu
munduko partida piratak: Frantzia, Italia, AEB, edo Alemania besteak beste, alderdi batek babesten ditu guztiak Nazioarteko pirata.
|
|
|
Emaús Gizarte Fundazioa EMAUSen parte da. Mugimendu hori Parisen sortu zen duela 50 urte, eta gaur egun milaka jarraitzaile
|
ditu
mundu osoan. Javier Pradini da mugimendu horren zuzendaria Espainian, eta 25 urte baino gehiago daramatza haren jarraitzaile leialenetako bat.
|
|
|
Hirugarren kasua hiru urteko neskato valentziarra da, Fanconiren anemia duena. Gaitz larri horrek odol zelulak pixkanaka desagertzea eragiten du, eta baimendutako tratamenduak lau aurrekari baino ez
|
ditu
mundu osoan. Aukera bakarra Hiru kasuetan ez da aurkitu emaile bateragarririk, ez senideen artean, ez emaileen bankuetan, eta ez dago beste tratamendu alternatiborik; beraz, mota horretako transplantea da bizirik irauteko aukera bakarra.
|
|
|
Bernatek ere hala zioen, guk ematen diegu gauzei esanahi bat edo bestea. Gauza berberak esanahi desberdinak
|
ditu
munduko leku batean edo bestean, mendien garaiera, erreken ibilbidea eta eguraldia bera ere desberdinak direlako, eta horregatik ei gara gizaki bakoitza ezberdin.
|
|
|
–Leon zaharrak alaba asko
|
ditu
munduan. Galdetu bestela Blancheri.
|
|
2007
|
|
|
Finantzei dagokienez, Mendebalde aberatsak bereganatzen
|
ditu
munduko kapitalak, eta hori nabarmen ageri da Britainia Handian. Tony Blairren gobernuak harro aldarrikatu du Londresek herrialde txiroei 6.200 milioi dolarreko laguntzak eman zizkiela 2004an.
|
|
|
Roland Wensink aditua da likido kromatografia/ masa espektrometria teknikan, eta ThermoFisher Scientific enpresan egiten du lan. Ekipoak instalatu eta martxan jartzen
|
ditu
munduko edozein tokitan, eta, horregatik, azken teknologiez gain, detekzio tekniken aplikazioak ere ezagutzen ditu.
|
|
|
Oro har, hauxe da kritikaren funtsa: merkatu globalak, ez gizagarapenak edo askapenak, behar ditu milaka produktu berri, bereizi eta deigarri; merkatuak, ez munduko elkartasunak, behar
|
ditu
munduan zehar dabiltzan langilemerkeak eta morroi berriak; merkatuak, ez kultur garapenak, behar ditu kulturaarteko aldeak gutxitu eta mugak ezabatu. Analisi kritikoak ere funtzio ideologikoak ditu:
|
|
|
Hortaz, alde batetik, Estatu Batuek beren nagusitasun ekonomiko eta monetarioari eutsi nahi diote, hemen aipatu diren zenbait politika monetario direla medio.Baina beste aldetik, etengabe bere burua gehituz doan nazioarteko kapital finantzario espekulatzaileak, zeinak 1,5 x 1012 bilioi dolar mugitzen dituen egunero, bere eraginak
|
ditu
munduko moneta nagusietan, bereziki dolarrean eta euroan.
|
|
|
Gizakia eta gizartea ulertzeko oinarri berriak behar
|
ditu
mundu modernoak. Ohiko subjektibotasunari, elkar subjektibotasuna erantsi zaio (Habermas, 2003), hots, hainbaten artean, erkidegoan, hitzartutako eta kudeatutako subjektibotasun adostu berria.
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Zorua ez garbitzeak eta xurgagailua sarri pasatzeak gure immunologia sistema ahulari eragin diezaioke. Hautsaren akaroei alergia izateak kalte handiak eragiten
|
ditu
mundu osoan, eta klima aldaketak okerrera egingo du: euri gutxiago, hauts gehiago, akaro gehiago, asma gehiago.
|
|
|
Espainiak munduko gas kontsumoaren %1, 2 du, eta, horrenbestez, hogeita bigarren postuan dago herrialde kontsumitzaileen artean. Energia nuklearraren kontsumoa ere hazi zen, %4, 6 Espainiak 13,6 milioi tona petrolio gordin kontsumitzen
|
ditu
munduan, eta horixe da energia mota horren lehen kontsumitzailea.
|
|
|
Horrela, haurren osasun egoeraren deskribapen zehatza eta konstruktiboa egin ahal izango da, eta arreta, laguntza eta politika aldaketa gehien behar diren esparruak identifikatu ahal izango dira”, azaldu du Ros Madden ek, Australiako Osasun eta Ongizate Institutukoak. Kode berriak ondorio garrantzitsuak
|
ditu
munduan, ikerketarako, arauak ezartzeko eta baliabideak mobilizatzeko. “Lehen aldiz, hainbat herrialdetako eta denboran zeharreko haurren eta gazteen osasun egoera arakatzeko eta konparatzeko tresna bat dugu”, dio Nenad Kostanjsek, OMEko taldeak, osasun neurketaz eta informazioaz arduratzen denak.
|
|
|
• Orfikoek mundu asko baieztatzen dituzten bezala deskribatzen
|
ditu
mundu ezberdinak Demokritok275.
|
|
2008
|
|
|
Romaniera da ijitoen hizkuntza transnazionala. 20 milioi hiztun omen
|
ditu
mundu osoan. Distantziaren, mugen eta denboraren gainetik iraun du hizkuntzak.
|
|
|
Zifra zehatzik ezagutzen ez den arren, Interneteko iruzurrak mila milioika euro garraiatzen
|
ditu
mundu zabalean barrena.
|
|
|
da: mundu mitologiko eta magikoan gertatzen da eta milioika zale
|
ditu
mundu zabalean.
|
|
|
Tropic Thunder AEBetako txarteldegietan arrakasta izaten ari da eta dagoeneko 3.500 milioi dolar lortu
|
ditu
mundu osoan. Vietnameko gerrari buruzko liburu batean oinarritutako superprodukzio bat filmatzeko saiakera deskribatzen du pelikulak.
|
|
|
XL taldeak 2,3 milioi bezero izan zituen iaz eta 1.700 langile
|
ditu
mundu osoan zehar.
|
|
|
Zesio atomoen oszilazioak markatzen
|
ditu
munduko estatu guztien denbora ofizialak. Europan, adibidez, erloju atomikoen sare batek egiten du lan hori.
|
|
|
Erraldoi hau zutik jartzeko, 400 milioi euro inbertitu dituzte. Zubiari eusten dioten zazpi zutabeetako luzeenak 245 metro
|
ditu
munduko hormigoizko zutaberik altuena da. Horri zubiaren plataformaren altuera eta goialdeko zutoinen 87 metroak gehituta lortzen du Millauko biaduktuak bere errekorra:
|
|
|
Bide horretan aurrera egiteko, 2002an, munduko akuiferoen mapa egin zuen UNESCOk, Partekatutako Akuiferoak Kudeatzeko Proiektuaren barruan (Internationally Shared Aquifer Resources Management ISARM). Hidrologoen Nazioarteko Elkartearekin (IAH), FAOrekin, tokiko lankideekin eta nazioarteko adituekin bat, UNESCOren Nazioarteko Hidrologia Programak (IHP) azken bost urteak eman
|
ditu
munduko mugez gaindiko akuiferoen inbentarioa ikuskatzen.
|
|
|
Estatu Batuetako enpleguaren jaitsierak, dardara batean jarri
|
ditu
munduko burtsak. Azken 18 urteotan, 150 hipoteka emailek, handienak barne, behea jo edo itxi egin behar izan dute.
|
|
|
Beste behin ere, Axular-ek argumentuak ekartzen
|
ditu
mundutik espiritura, eta zentsuak eta maileguak irudi lanabes egokiak ditu, besteak beste, bekatu larriak uxatzeko; alferkeria, luzamendutan ibiltzea eta mundu honetako legearen eta Jainkoaren legearen arteko desberdintasunak, azken horrek ez baitu epemugarik eta barkamenik, izatez, betikoa baita.
|
|
|
Tabakismoak urtean zortzi milioi pertsona hilko
|
ditu
munduan 2030erako
|
|
|
Tabakismo izurriteak kontrolik gabe egiten du aurrera, eta, hari aurre egiteko neurririk hartzen ez bada, urtean zortzi milioi heriotza eragingo
|
ditu
munduan 2030erako. Hala ohartarazten du Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) txosten batek, mende erdirako dozenaka milioi heriotza goiztiar prebenitzeko neurriak proposatzen baititu.
|
|
|
Nolanahi ere, egungo hiriek jasangarritasunaren bidean ere lan egin dezakete. Alde horretatik, gero eta ekimen gehiago daude hiri mailan energia berriztagarriak eta eraginkortasun energetikorako sistemak instalatzeko, HHSen kudeaketa ekologikoa, garraio jasangarria, etab. Bestalde, klima aldaketak hainbat ekimen sustatzen
|
ditu
munduko hainbat hiritan. Espainian, Klimaren aldeko Hirien Sareak nahi du tokiko gobernuek zenbait konpromiso har ditzatela arazo horri aurre egiteko.
|
|
|
Obesitateak epidemia tasak iritsi
|
ditu
mundu osoan, eta osasun agintariak larriki kezkatzen ditu; lehen mailako osasun arazo bihurtu da. Izan ere, gero eta gaixotasun kroniko gehiago ditu, hala nola diabetesa, gaixotasun kardiobaskularrak eta hipertentsio arteriala.
|
|
|
Bihar jarriko da indarrean Pertsona Ezinduen Eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentzioa. Testu horrek 650 milioi pertsona biltzen
|
ditu
mundu osoan: hamarretik bat.
|
|
|
60, 70 eta 80 urteko biztanle taldeetan dago diagnostikatu gehien. Datuak Datuen arabera, urdaileko minbiziak, gutxi gorabehera, 700.000 pertsona hiltzen
|
ditu
mundu osoan. Biriketako minbiziaren ondoren, gizonezkoen artean bigarren aldiz hiltzen da, eta, bularraren, birikaren eta umetoki lepoaren ondoren, emakumeen artean laugarrena.
|
|
|
" Beharrezkoa da jarraibide eta teknika kirurgiko espezifikoak planteatzea paziente diabetikoarentzat" Gaur egun, EuroPCR da Europan egiten den esku hartze kardiologikoaren arloko topaketarik garrantzitsuena. Oraingo honetan, 12.000 profesional bildu
|
ditu
munduko leku guztietatik, batez ere Europako herrialdeetatik, baina baita Amerikatik, Asiatik eta Ekialde Ertainetik ere. Eta aurtengo topaketatik, zer nabarmenduko zenuke?
|
|
|
Segurtasun zulo larri batek alertan jarri
|
ditu
munduko informatika konpainia nagusiak
|
|
|
Mundu osoan Interneti eragiten dion segurtasun akats garrantzitsu batek agerian utzi
|
ditu
munduko informatika konpainia nagusiak, hala nola Microsoft, Sun Microsystems eta Cisco, zeinak adabakiak banatzen ari baitira zuzentzeko. AFP agentziaren arabera, domeinu izenen sisteman (DNS, ingelesezko siglak) akatsa da, eta duela sei hilabete aurkitu zuen Dan Kaminskik, EAEko segurtasun informatikoan adituak.
|
|
|
Kanada (6,1 milioi) eta Australia (4,1 milioi) ere top ten ean zeuden. “Nolanahi ere, MEAk 400 bulego inguru
|
ditu
mundu osoan banatuta”, eta horrek zaildu egiten du salaketak zentralizatzea, gogoratu du erakunde horrek. Oharrak Mexikoko Kanadako enbaxadak ere iruzurren berri eman du.
|
|
|
“urte asko lirateke AIGen porrot batetik berreskuratzeko”. Konpainia horrek 74 milioi bezero
|
ditu
munduan, gehienak Estatu Batuetan. Baina nazioarteko finantzetarako arriskua aktibo zorrotik dator, ekainaren 30ean bilioi bat dolarrekoa baitzen.
|
|
|
Baina nazioarteko finantzetarako arriskua aktibo zorrotik dator, ekainaren 30ean bilioi bat dolarrekoa baitzen. Konpainia horrek 74 milioi bezero
|
ditu
munduan, gehienak Estatu Batuetan Aseguru etxeak CDS asko jaulki zituen, finantza tresna horiek inbertitzaileei bermatzen baitiete obligazio jaulkitzaile bat ez ordaintzea. Produktu konplexu horiek, normalean Estatu Batuetako higiezinen merkatuari lotuak, aktibo balio galera handiak eragin dituzte mundu osoan.
|
|
|
Burtsako kapitalizazioari dagokionez, ING da 20 banku nagusietako bat Bestalde, Nout Wellinek adierazi zuen finantza laguntzak aukera emango diola Herbeheretako taldeari “negozioak egiten jarraitzeko baldintza bikaina” izateko. 85 milioi bezero eta 130.000 langile
|
ditu
mundu osoan, eta ING da burtsako kapitalizazioari dagokionez 20 banku nagusietako bat. Joan den ekitaldian 76.600 milioi euroko negozio bolumena izan zuen eta 9.240 milioiko irabazi garbia.
|
|
|
" Guitar Hero World Tour" 2008ko Gabonetako jostailuen zerrenda guztietan agertzen da Azkenik, 2005ean Guitar Hero agertu zen guztien erregea. Oraingoz, 22 milioi ale saltzen
|
ditu
mundu osoan. Orain, azaroan bere bertsio berria merkaturatzear dagoenean," Guitar Hero World Tour", 2008ko Gabonetako jostailuen zerrenda guztietan agertzen da.
|
|
|
Horrelakoa da SER… Adibidez. Gaur egun, SER enpresak 1.200 profesional inguru ordezkatzen ditu Espainian, eta harremanak
|
ditu
mundu osoko erreumatologia elkarteekin. Erreumatologiako lanak, azterketak eta ikerketa proiektuak egiten ditu Espainiako Erreumatologia Fundazioaren bidez, eta erreuma gaixotasunak dituzten gaixoei laguntzen die, batez ere LIRE (Espainiako Erreumatologia Liga) edo CONFEPAR (Paziente Erreumatikoen Konfederazioa) bezalako pazienteak osatzen dituzten elkarteekin duten harremanaren bidez.
|
|
|
Lazkano pintura errealistaren erakusle nagusia da Euskal Herrian; dagoeneko, 30 erakusketa baino gehiago egin
|
ditu
mundu osoan. Arte Ederretako ikasketak hasi zituen 1977an, ordurako oso garatua zuen artista senak bultzatuta.
|
|
|
ING talde handia da, munduko handienetakoa: 75 milioi bezero inguru
|
ditu
munduan, horietatik 1,7 milioi Espainian eta Hego Euskal Herrian. Cesar Gonzalez Bueno ING Espainiako zuzendari nagusiak atzo zehaztu zuen bezeroak bankuaren egoerari buruz galdezka ari direla, baina ez dutela diru asko atera.
|
|
|
Historian disko gehien saldu duen taldea da Suediakoa. Guztira 400 milioi disko inguru saldu
|
ditu
mundu osoan. Benny, Bjorn, Agnetha eta Fidrak osatu zuten laukotearen hit ezagunenak gogorarazteko aitzakia besterik ez da The ABBA Show, berriki egin duten Mamma Mia!
|
|
|
Ume umetatik ekin zion golfean jokatzeari, 5 urterekin, eta 6rekin lehen garaipena lortu zuen. Berezko dohainak dauzka golferako, eta ederki baliatzen
|
ditu
mundu guztiko txapelketetan. Zaila erraz egiteko abilezia apartekoa dauka mexikarrak.
|
|
|
2000 urtean fundatu zuen Infonomia sarea Alfons Cornellák, eta egun 17000 kide
|
ditu
mundu osoan banatuta, horietatik 1000 inguru Euskal Herrian. Infonomiaren helburua berrikuntzaren arloan enpresen arteko lotura lanak egitea da, eta horregatik gertu gertutik jarraitzen dituzte hainbat arlotan ematen diren eguneroko aurrerapausak.Orain arte Katalunian izan du Infonomiak kokapen bakarra, eta Garaia Berrikuntza Gunea aukeratu dute etorkizuneko zabalkundeari hasera emateko.
|
|
|
Binakako tratuak egiten
|
ditu
munduak larruaren zerak gobernatzeko. Larru hori jotzerakoan, arropak kentzen ahal dizkiote bik elkarri, baina sekula ez, sekula ez!?
|
|
|
" Dedicando el Gasto Militar a financiar las principales necesidades mundiales". Bertan diotenez, NBEk modu honetan zerrendatzen
|
ditu
munduko gabezia eta premia nagusiak bere Giza Garapenerako Txostenetan (txostenok euren lanerako erreferentzia modura darabiltzaten arren, arabar antimilitaristek argi uzten dute ez datozela bat premiak modu asistentzial hutsean konpondu behar horrekin):
|
|
2009
|
|
|
Euskal blogaria, aspaldian da sare sozialen erabiltzailea. Asko daude, My space, Tuenty, Twiter... Facebook da hala ere gaur gaurkoz erabiliena, guztien artean bera da osatuena eta Joxeren iritzirako horrek ematen dio horrenbesteko arrakasta, milioika erabiltzaile
|
ditu
mundu osoan barrena.
|
|
|
Oraingoz, Osasunaren Mundu Erakundeak 154 kasu baieztatu
|
ditu
mundu osoan: AEBetan 91, Mexikon 26, Kanadan 13, Espainiako Estatuan 10, Britainia Handian 5, Alemanian 3, Zeelanda berrian beste 3, Israelen 2 eta Austrian 1 Gainera, gaitz horrek jota hil direla baieztatu diren kasuak 8 omen dira.
|
|
|
2030ean aldaketa klimatikoak 500.000 heriotza eragingo
|
ditu
Munduko Gizartearen Foroaren txostenaren arabera. Gainera, Europako Batzordeak Espainiari zigorra ezarriko dio igorpenak %15era murrizten ez baditu.
|
|
|
Osasunaren Munduko Erakundeak gaur jakitera eman duenez, A gripeak dagoeneko 700 hildakotik gora eragin
|
ditu
mundu osoan, beraz, kezka areagotuz doa.
|
|
|
Inditex taldeak milaka denda
|
ditu
mundu osoan barreiatuta. Horietako bat Norvegiako dendarik onena izendatu berri dute.
|
|
|
Hirugarren postuan Miley Cyrus dago, Hannah Montana pertsonaiari esker Disney faktoriak mundu osoan ezagun egin duen kantari eta aktore gaztea. 4 milioi disko saldu
|
ditu
mundu osoan, 86 milioi dolar irabazi ditu bere filmarekin, Hannah Montana telesailaren 30 atal grabatu ditu eta diseinatzaile lanetan ere hasi da. Eta hori guztia urte batean.
|
|
|
Horregatik, bideo-joko mota horren salmenten hazkundea ziurtatuta dago. Bideo-jokoen sektoreak 90.000 milioi dolar fakturatuko
|
ditu
mundu osoan 2015ean. Hori da behintzat iragan astean Games Workshop enpresako sortzaileak, Ian Livingstonek, iragarri zuena.
|
|
|
Hotzik egiten ez duenean, izurriteek indartu eta kalte handiagoak eragiten dituzte ardo ekoizpenetan. Epe luzera ura eskura izango dugun ala ez, horrek ere kezkatzen
|
ditu
mundu osoko adituak. Ur eskaria igotzen bada, euri gutxiago egiten badu eta glaziarretako ura murrizten bada, edateko ur kopurua jaitsi egingo da.
|
|
|
Hamarakda bat igaro da Britney Spears, eskolako uniformea jantzita, Baby one more time esanez iritsi zitzaigunekin. Gorabeherak gorabehera, bere musika ibilbidea jorratzen joan da artista estatubatuarra eta 63 milioi disko salduak
|
ditu
mundu osoan. Izena ezagun eta garrantzitsua da Britney musikaren munduan eta, horregatik, behar bezala ospatu nahi du urteurren hori, arrakasta bilduma bat kaleratuta.
|
|
|
200 kulturatik gorako lagunak bilduko
|
ditu
Munduko Jendeak Jaialdiak; izan ere, Euskal Autonomia Erkidegoko etorkinen erdia Bizkaian bizi da, 65.719 lagun, hain justu. Horrenbestez, 30.000 pertsona baino gehiagoren partaidetza aurreikusi dute.
|
|
|
Inditex taldeak milaka denda
|
ditu
mundu osoan barreiatuta. Horietako bat Norvegiako dendarik onena izendatu berri dute.
|
|
|
Inperio bakarraren agintea ezarri da munduan: AEBrena.Horrek, Ronald Reagan presidentearen garaietan piztutako neoliberalismosutsuarekin batera, berebiziko aldaketa ekonomiko, politiko, kultural eta sozialakeragin
|
ditu
munduan. Oraindik denbora da horren ondorioak benetan etabehar bezala balioetsi ahal izateko.
|