|
2002
|
|
|
Espainiak Estatu Batuak desplazatzen
|
ditu
munduko bigarren herrialde bisitari gisa
|
|
|
Oro har, 120 milioi haurrek ez dute lehen mailako ikasketarik jasotzen; horietatik %53 neskak dira. Nahiz eta, Unicef en arabera, aurrerapenak lortu diren, adin txikikoen egoerak datu izugarriak ematen
|
ditu
mundu osoan: pobreziaren ondorioz, garatze bidean dauden herrialdeetan 150 milioi haur pisu txikikoak dira; duela hamarkada batetik 2 milioi haur hil dira eta 6 milioi zauritu dira hainbat gerratan; bost urtetik beherako milioika haur hiltzen dira urtero, behi administrazioak erraz prebeni ditzakeen gaixotasunen ondorioz.
|
|
2003
|
|
|
Degradazioak 4.000 milioi hektarea lurzoru baino gehiago kaltetzen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Taiwan zen Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) eraginpeko eremuen zerrendan geratzen zen herrialde bakarra, baina larunbatean erretiratu egin zuten, hogei eguneko muga gainditu eta kasu berririk diagnostikatu gabe. OMEren azken balantzearen arabera, SRAS eragiten duen koronabirusak 8.445 pertsona infektatu
|
ditu
mundu osoan, eta horietatik 812 hil egin dira. OMEk mundu osoan ohartarazi zuen koronabirusak badirela otsailaren 12an, Txinako Cantón probintzian lehenengo kasua detektatu eta hiru hilabetera, eta eskualdean azkar hedatu zela egiaztatu ondoren.
|
|
|
Eta fabrikatzaileak historian zehar egin duen lan onari buruzko datu bat: Kraftek 450.000 milioi Oreo gaileta saldu
|
ditu
munduan 1912tik. Philip Morris USA tabako fabrikaren jabe den Atria Group ek, bere enpresa nagusiaren prozesu judizialetan izan duen esperientziak, bere produktuek, tabakoaren ondoriozkoek, izan ditzaketen ustezko arriskuengatik demanda ugari jaso dituenak, ez dio gehiegi lasaitu galleta fabrikatzaileari.
|
|
2004
|
|
|
“Mydoom” birus informatikoak, adituek Interneten historian hedapen azkarrena duen “zizaretzat” jotzen duten birusak, milioi bat ordenagailu baino gehiago kutsatu
|
ditu
mundu osoan joan den astelehenean detektatu zenetik, Finlandiako F Secure segurtasun informatikoko sozietatearen kalkuluen arabera. “Milioi bat ordenagailu baino gehiago kutsatu direla kalkulatzen dugu”, adierazi zuen F Securek bere web orrian argitaratutako jakinarazpen batean, eta hau erantsi du:
|
|
|
Iaz, OMEren txosten batek zioen, enfatikoki, «gazituta edo oso onduta dauden elikagaiek urdaileko minbizia izateko arriskua areagotzen dutela». Gaixotasun horrek urtean 700.000 heriotza baino gehiago eragiten
|
ditu
mundu osoan, eta prebentzio modu eraginkorrak bilatzea lehentasun bihurtu da osasun arloko agintarientzat. Tsuganeren azterketan, gatzaren ahalmen deletereoaren kontrapartida bat dago:
|
|
|
Bi urtez eskaria asko jaitsi ondoren, uharterako udako erreserbak %15 handitu dira. Thomas Cook taldeak 33 touroperadore
|
ditu
mundu osoan, eta 3.600 bidaia agentziatan lan egiten dute. Sektoreko beste touroperadore batetik, TUI, Alemaniako Volker Böttcher arduradunak, esan du Espainiako udarako aurreikuspenak “zuhurtasunez baikorrak direla, Madrilen gertatutakoak ondorioak izango dituen ikusteko itxaron behar dugulako, eta oraindik ez dakigu hori.
|
|
|
Nekazarien eskubideak gatazka daitezke patente bioteknologikoen titularrak babesten dituztenekin. Kanadako Auzitegi Gorenak alerta egoeran jarri
|
ditu
mundu osoko nekazari erakundeak, legeek patente mota horien titularrei ematen dieten botereari buruz; izan ere, patenteek beren asmakuntzen eta horiek sortutako interes ekonomikoen gaineko benetako monopolioa dute.
|
|
|
Lege islamikoak oinarrizko printzipioak ezartzen
|
ditu
mundu osoko musulmanek elikadura halala edo baimendua izan dezaten. Erlijio aniztasuna ez dute errespetatzen ez elikagai merkatuak ez hori kontrolatzen dutenek, 1992az geroztik legez onartuta egon arren.
|
|
|
Codex Alimentarius batzordearen erabakiak garrantzi handia du. Enuntziatu berriak oinarriak ezartzen
|
ditu
munduko herrialde guztietan hitz egiteko eta elikagaien osasun eta informazio baldintzak hobetzeko. Trazabilitatea oso sistema interesgarria da elikagai baten historiari buruzko informazio guztia eskuratzeko.
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan. Saritutako grafiko guztiak:
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan. Saritutako grafiko guztiak:
|
|
2005
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
“W32/ Nopir B” du izena, eta milioika MP3 fitxategi ezabatu
|
ditu
mundu osoko ordenagailuetan. Birus informatiko hori, DVD diskoak kopiatzeko programaz mozorrotuta dabilena, musika fitxategiak trukatzeko web guneetatik zabaltzen hasi zen, eta, orain, MP3 fitxa guztiak eta “.com” luzapena duten guztiak ezabatzen ditu kutsatutako ekipoetan.
|
|
|
1986an, Slow Food mugimendua Carlo Petrinik sortu zuen Italian, fast food en inbasio homogeneizatuari eta fast life frenesiari erantzuteko. Gaur egun, eta irabazi asmorik gabeko elkarte baten formularen barruan, 80.000 pertsona inguru
|
ditu
mundu osoko 104 herrialdetan, 750 lagun elkarrekin bizi edo eskualde batzuetan elkartuta. Horiek, barraskiloaren ikurrarekin, moteltasunaren sinboloarekin, filosofia berri bat dute, eta, bertan, plazera ez ezik, sukaldaritzaren eta enologiaren kultura, zer jaten den eta zer edaten den jakitearen zentzua, eta gaitasuna konbinatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Birusa mezu elektroniko batean iristen da goiburu iradokitzaileekin, hala nola “Miss Lebanon 2006”, “Hot Movie” edo “Give me a kiss”, eta, besteak beste, “Kamasutra” ri buruzko erreferentziak agintzen dituen testua. Harrak milioi erdi ordenagailu baino gehiago kutsatu
|
ditu
mundu osoan, eta, beraz, “desoreka handia” eragin lezake hilaren 3an aktibatzean, segurtasun informatikoko konpainiek ziurtatu zuten.
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Atari hau oso aktibista talde batek sortu zuen Europan ezagunak dira despenalizazioaren aldeko borrokan artxiboak trukatzeko sistemena, eta baita entretenimendu talde handientzako gutunak, talde horietako abokatuek bidalitako legezko oharrak. Baina Alderdia oraindik ere borrokan ari da bere aulkiengatik parlamentua, bere adibideak inspirazio iturri izan
|
ditu
munduko partida piratak: Frantzia, Italia, AEB, edo Alemania besteak beste, alderdi batek babesten ditu guztiak Nazioarteko pirata.
|
|
|
Emaús Gizarte Fundazioa EMAUSen parte da. Mugimendu hori Parisen sortu zen duela 50 urte, eta gaur egun milaka jarraitzaile
|
ditu
mundu osoan. Javier Pradini da mugimendu horren zuzendaria Espainian, eta 25 urte baino gehiago daramatza haren jarraitzaile leialenetako bat.
|
|
|
Hirugarren kasua hiru urteko neskato valentziarra da, Fanconiren anemia duena. Gaitz larri horrek odol zelulak pixkanaka desagertzea eragiten du, eta baimendutako tratamenduak lau aurrekari baino ez
|
ditu
mundu osoan. Aukera bakarra Hiru kasuetan ez da aurkitu emaile bateragarririk, ez senideen artean, ez emaileen bankuetan, eta ez dago beste tratamendu alternatiborik; beraz, mota horretako transplantea da bizirik irauteko aukera bakarra.
|
|
2007
|
|
|
Editore, diseinatzaile, artista grafiko, ilustratzaile eta argazkilarientzako lotura da. 50 herrialde baino gehiagotako 2.600 kidek osatzen dute, eta diseinu grafikoko urteko sariak ematen
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Zorua ez garbitzeak eta xurgagailua sarri pasatzeak gure immunologia sistema ahulari eragin diezaioke. Hautsaren akaroei alergia izateak kalte handiak eragiten
|
ditu
mundu osoan, eta klima aldaketak okerrera egingo du: euri gutxiago, hauts gehiago, akaro gehiago, asma gehiago.
|
|
|
Espainiak munduko gas kontsumoaren %1, 2 du, eta, horrenbestez, hogeita bigarren postuan dago herrialde kontsumitzaileen artean. Energia nuklearraren kontsumoa ere hazi zen, %4, 6 Espainiak 13,6 milioi tona petrolio gordin kontsumitzen
|
ditu
munduan, eta horixe da energia mota horren lehen kontsumitzailea.
|
|
|
Horrela, haurren osasun egoeraren deskribapen zehatza eta konstruktiboa egin ahal izango da, eta arreta, laguntza eta politika aldaketa gehien behar diren esparruak identifikatu ahal izango dira”, azaldu du Ros Madden ek, Australiako Osasun eta Ongizate Institutukoak. Kode berriak ondorio garrantzitsuak
|
ditu
munduan, ikerketarako, arauak ezartzeko eta baliabideak mobilizatzeko. “Lehen aldiz, hainbat herrialdetako eta denboran zeharreko haurren eta gazteen osasun egoera arakatzeko eta konparatzeko tresna bat dugu”, dio Nenad Kostanjsek, OMEko taldeak, osasun neurketaz eta informazioaz arduratzen denak.
|
|
2008
|
|
|
Zifra zehatzik ezagutzen ez den arren, Interneteko iruzurrak mila milioika euro garraiatzen
|
ditu
mundu zabalean barrena.
|
|
|
da: mundu mitologiko eta magikoan gertatzen da eta milioika zale
|
ditu
mundu zabalean.
|
|
|
Tabakismoak urtean zortzi milioi pertsona hilko
|
ditu
munduan 2030erako
|
|
|
Tabakismo izurriteak kontrolik gabe egiten du aurrera, eta, hari aurre egiteko neurririk hartzen ez bada, urtean zortzi milioi heriotza eragingo
|
ditu
munduan 2030erako. Hala ohartarazten du Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) txosten batek, mende erdirako dozenaka milioi heriotza goiztiar prebenitzeko neurriak proposatzen baititu.
|
|
|
Nolanahi ere, egungo hiriek jasangarritasunaren bidean ere lan egin dezakete. Alde horretatik, gero eta ekimen gehiago daude hiri mailan energia berriztagarriak eta eraginkortasun energetikorako sistemak instalatzeko, HHSen kudeaketa ekologikoa, garraio jasangarria, etab. Bestalde, klima aldaketak hainbat ekimen sustatzen
|
ditu
munduko hainbat hiritan. Espainian, Klimaren aldeko Hirien Sareak nahi du tokiko gobernuek zenbait konpromiso har ditzatela arazo horri aurre egiteko.
|
|
|
Obesitateak epidemia tasak iritsi
|
ditu
mundu osoan, eta osasun agintariak larriki kezkatzen ditu; lehen mailako osasun arazo bihurtu da. Izan ere, gero eta gaixotasun kroniko gehiago ditu, hala nola diabetesa, gaixotasun kardiobaskularrak eta hipertentsio arteriala.
|
|
|
Bihar jarriko da indarrean Pertsona Ezinduen Eskubideei buruzko Nazioarteko Konbentzioa. Testu horrek 650 milioi pertsona biltzen
|
ditu
mundu osoan: hamarretik bat.
|
|
|
60, 70 eta 80 urteko biztanle taldeetan dago diagnostikatu gehien. Datuak Datuen arabera, urdaileko minbiziak, gutxi gorabehera, 700.000 pertsona hiltzen
|
ditu
mundu osoan. Biriketako minbiziaren ondoren, gizonezkoen artean bigarren aldiz hiltzen da, eta, bularraren, birikaren eta umetoki lepoaren ondoren, emakumeen artean laugarrena.
|
|
|
" Beharrezkoa da jarraibide eta teknika kirurgiko espezifikoak planteatzea paziente diabetikoarentzat" Gaur egun, EuroPCR da Europan egiten den esku hartze kardiologikoaren arloko topaketarik garrantzitsuena. Oraingo honetan, 12.000 profesional bildu
|
ditu
munduko leku guztietatik, batez ere Europako herrialdeetatik, baina baita Amerikatik, Asiatik eta Ekialde Ertainetik ere. Eta aurtengo topaketatik, zer nabarmenduko zenuke?
|
|
|
Segurtasun zulo larri batek alertan jarri
|
ditu
munduko informatika konpainia nagusiak
|
|
|
Mundu osoan Interneti eragiten dion segurtasun akats garrantzitsu batek agerian utzi
|
ditu
munduko informatika konpainia nagusiak, hala nola Microsoft, Sun Microsystems eta Cisco, zeinak adabakiak banatzen ari baitira zuzentzeko. AFP agentziaren arabera, domeinu izenen sisteman (DNS, ingelesezko siglak) akatsa da, eta duela sei hilabete aurkitu zuen Dan Kaminskik, EAEko segurtasun informatikoan adituak.
|
|
|
Kanada (6,1 milioi) eta Australia (4,1 milioi) ere top ten ean zeuden. “Nolanahi ere, MEAk 400 bulego inguru
|
ditu
mundu osoan banatuta”, eta horrek zaildu egiten du salaketak zentralizatzea, gogoratu du erakunde horrek. Oharrak Mexikoko Kanadako enbaxadak ere iruzurren berri eman du.
|
|
|
“urte asko lirateke AIGen porrot batetik berreskuratzeko”. Konpainia horrek 74 milioi bezero
|
ditu
munduan, gehienak Estatu Batuetan. Baina nazioarteko finantzetarako arriskua aktibo zorrotik dator, ekainaren 30ean bilioi bat dolarrekoa baitzen.
|
|
|
Baina nazioarteko finantzetarako arriskua aktibo zorrotik dator, ekainaren 30ean bilioi bat dolarrekoa baitzen. Konpainia horrek 74 milioi bezero
|
ditu
munduan, gehienak Estatu Batuetan Aseguru etxeak CDS asko jaulki zituen, finantza tresna horiek inbertitzaileei bermatzen baitiete obligazio jaulkitzaile bat ez ordaintzea. Produktu konplexu horiek, normalean Estatu Batuetako higiezinen merkatuari lotuak, aktibo balio galera handiak eragin dituzte mundu osoan.
|
|
|
Burtsako kapitalizazioari dagokionez, ING da 20 banku nagusietako bat Bestalde, Nout Wellinek adierazi zuen finantza laguntzak aukera emango diola Herbeheretako taldeari “negozioak egiten jarraitzeko baldintza bikaina” izateko. 85 milioi bezero eta 130.000 langile
|
ditu
mundu osoan, eta ING da burtsako kapitalizazioari dagokionez 20 banku nagusietako bat. Joan den ekitaldian 76.600 milioi euroko negozio bolumena izan zuen eta 9.240 milioiko irabazi garbia.
|
|
|
" Guitar Hero World Tour" 2008ko Gabonetako jostailuen zerrenda guztietan agertzen da Azkenik, 2005ean Guitar Hero agertu zen guztien erregea. Oraingoz, 22 milioi ale saltzen
|
ditu
mundu osoan. Orain, azaroan bere bertsio berria merkaturatzear dagoenean," Guitar Hero World Tour", 2008ko Gabonetako jostailuen zerrenda guztietan agertzen da.
|
|
|
Horrelakoa da SER… Adibidez. Gaur egun, SER enpresak 1.200 profesional inguru ordezkatzen ditu Espainian, eta harremanak
|
ditu
mundu osoko erreumatologia elkarteekin. Erreumatologiako lanak, azterketak eta ikerketa proiektuak egiten ditu Espainiako Erreumatologia Fundazioaren bidez, eta erreuma gaixotasunak dituzten gaixoei laguntzen die, batez ere LIRE (Espainiako Erreumatologia Liga) edo CONFEPAR (Paziente Erreumatikoen Konfederazioa) bezalako pazienteak osatzen dituzten elkarteekin duten harremanaren bidez.
|
|
2009
|
|
|
Hala, Microsoft edo Nokia bezalako enpresek antzeko teknologiak dituzte bilatzaile handiari itzal egiten saiatzeko. Talde mediatikoekiko harremanak Informazioa antolatzeko ahalmen handia duenez, Googlek gatazkak izan
|
ditu
mundu osoko talde mediatikoekin. Ikus entzunezkoen alorrean, hainbat telebistarekin liskar judizialak izaten ditu, YouTube ren (Googleren jabetzakoa) erabiltzaileek copyright arau haustea egiten dutelako, plataforman kateetatik datorren materiala esekita.
|
|
|
Baina hori ez da prozesuaren amaiera; izan ere, lau akusatuek, epaiketaren emaitza edozein izanda ere orriak funtzionatzen jarraituko zuela ziurtatu zutenek, epaia errekurrituko dutela iragarri dute. Irizpen horrek artxibo trukeak on line jarri
|
ditu
mundu osoan. Izan ere, P2P deskargak egiteko estekak ematen dituzten atarietako salaketetan, epaia erreferentea izan daitekeela dirudi.
|
|
|
Gaur egun, hepatitisaren birusa da gibeleko transplantea egiteko arrazoi nagusia. Bestalde, hepatitisak urtean milioi bat hildako eragiten
|
ditu
munduan, eta horrek heriotza arrazoi nagusietako bat bihurtzen du. Espainian, hepatitisaren kasuak handitu egin dira azken urteotan, immigrazioa handitu egin delako, adituen esanetan.
|
|
|
Birusek, bakterioek eta bestelako patogenoek eragiten dute azken 10 urteetan diagnostikatu diren giza gaixotasun infekzioso berrien %75 Gehienak elikagaien manipulazio desegokiarekin lotuta daude. Kopuru horiek murrizteko, Codex Alimentarius Batzordeak nazioarteko 30 arau baino gehiago hartu
|
ditu
mundu osoko kaltegabetasuna hobetzeko.
|
|
|
Ingurumen, Landagune eta Itsas Inguruetako Ministerioaren (MARM) kalkuluen arabera, Espainiako azaleraren %18k fenomeno hori jasateko arrisku handia edo oso handia du. Desertifikazioak ondorio garrantzitsuak
|
ditu
mundu osoan, ekologiaren eta sozioekonomiaren ikuspegitik, eta “zuzenean eragiten die 250 milioi pertsonari garapen bidean dauden herrialdeetan”, Maestrek 2007an “Science” aldizkarian argitaratutako beste azterlan batean egindako kalkuluen arabera.
|
|
|
“Munduan beherako bidezko heriotza tasa errotabirusaren agente infekziosoaren ondorioa dela kalkulatzen da”, zehaztu zuen. Zehazki, haurretan bakarrik, errotabirusak 125 milioi kasu sortzen
|
ditu
munduan, hiru milioi Europan eta 250.000 kasu Espainian; horietatik 8.000 bat ospitaleratzea eskatzen dute urtero. “Haurrik txikienak dira gaixotasunaren forma larrienak dituztenak.
|
|
|
Tabakismo pasiboak urtean 600.000 pertsona hiltzen
|
ditu
mundu osoan, OMEren arabera
|
|
2010
|
|
|
Denbora tarte horretan, GKEak zazpi milioi euro inguru jaso ditu Espainian, dohaintza pribatuetatik zein publikoetatik. Gainera, 75 milioi euro inguru bildu
|
ditu
mundu osoan. Horri esker, larrialdiaren fase akutuenean esku hartzeko premia larrienak, lehen 6 hilabeteak, eta seismoak kaltetutako biztanleen bizibideak birgaitzeko eta berreraikitzeko fasean aurreikusitako jarduketak bete daitezke, hiru eta bost urte bitarteko iraupena izango dutenak.
|
|
|
Sailkatutako 16 taldeek partida baztertzaileetan jokatuko dute, harik eta bi finalistek uztailaren 11n Johannesburg eko" Soccer City" estadioan aurpegia ikusi arte. Apirilaren 15etik uztailaren 11ra azken fasea edo azken orduko salmentak hasiko dira Kirol ekitaldi horrek hogeita hamar bat egunez geldiaraziko
|
ditu
mundu osoko milioika zale. Partida bat ikusi nahi dutenek edo Espainiako selekzioari jarraitu nahi diotenek, Hego Afrikako beren ibilbidean, FIFAren webgunetik atera ditzakete sarrerak.
|
|
|
VHC birusak, hepatitisa eragiten duenak, 170 milioi pertsona kutsatzen
|
ditu
mundu osoan, eta gehienek ez dute horren kontzientzia handirik. Horregatik, “epidemia isila” deitzen diote.
|
|
|
José Luis de Vicente galdera horiei erantzuteko prestatuenetako bat da, hurbilagotik jarraitu baitu artearen bilakaera garai berrian. Hainbat erakusketetako komisarioa izan da, eta hitzaldi zikloak antolatu
|
ditu
mundu mailako lehen mailako hizlariekin, hala nola Copyfight eta, duela egun gutxi, Now: sare konplexuak, Bartzelonako Kultura Garaikidearen Zentrorako.
|
|
|
Song Tonyk, NASAren Pasadenako (Kalifornia) Jet Propulsion Laboratory (JPL) delakoak, agentziaren GPS sare global diferentialaren (GDGPS) datuak erabili zituen denbora errealean, tsunamiaren tamaina behar bezala aurreikusteko. Sareak, JPLk kudeatuta, datuak konbinatzen
|
ditu
munduko eta eskualdeko denbora errealean, ehunka gps neurketatik abiatuta, eta segundoko bakoitzaren posizioa kalkulatzen du. “Esperimentu arrakastatsu honek frogatzen du kostaldeko GPS sistemak tsunamien tamaina aurresateko erabil daitezkeela”, esan zuen Song ek.
|
|
|
medikamentuen aurrean eraldatzeko ahalmen azkarra. Izan ere, hiesaren birusak aldaera ugari
|
ditu
mundu osoan, eta guztiek azkar garatzen dituzte ohiko sendagaien aurkako erresistentziak.
|
|
|
Nazio Batuen Klimari buruzko Alderdien Konferentzia (COP) urtero egiten da arazoari buruzko erabaki lotesleak hartzen saiatzeko. 2010eko azaroan, COP 16k Mexikon bilduko
|
ditu
munduko ordezkari nagusiak, 2012an amaituko den Kyotoko Protokoloa gainditzeko. Erakunde txikien botere handia Pentsatu orokorrean, jardun tokian.
|
|
|
analfabeto funtzionalak dira”. UNESCOk “desengainagarritzat” jotzen
|
ditu
mundu osoan 2015erako erabateko alfabetatzea lortzeko egindako aurrerapenak. Krisi ekonomikoaren ondorioz, hezkuntzarako laguntza %22 jaitsi da, eta herrialde pobretuak dira kaltetuenak.
|
|
|
United Airlines eta Continental Airlines hegazkin konpainiek joan den ostiralean jakinarazi zuten dagoeneko osatu dutela fusio prozesua munduko airolinerik handiena sortzeko. Negozio bolumena 29.000 milioi dolar ingurukoa da eta 370 helmuga baino gehiago
|
ditu
mundu osoan. Bi airelineen arteko operazioaren balioa, joan den maiatzean hitzartua, 3.200 milioi dolarrekoa izan zen.
|
|
|
Hauek dira: FarmVille (59,4 milioi erabiltzaile
|
ditu
mundu osoan), Texas HoldEm (36,3), FrontierVille (30,6), Café World (21,9), Mafia Wars (21,9) eta Treasure Isle (15,3). Gainerakoak Phrases (43,4 milioi), Causes (26,7), Quiz Planet (16,5) eta IHeart (14) dira.
|
|
|
Bestalde, iPad bezalako tabletak erabilera anitzerako, Kindle bezalako liburu elektronikoak testuak irakurtzeko soilik erabil daitezke, liburuak, dokumentuak edo tresna horretara egokitutako web orri batzuk. iPad erabiltzaileek gehien erabili duten kontsumo elektronikako produktua da, dvd erreproduzitzailearen aurretik. Joan den apiriletik, Applek zazpi milioi eta erdi iPad baino gehiago saldu
|
ditu
mundu osoan. Arrakasta horren aurrean, ordenagailuen, telefono mugikorren eta elektronikako produktuetan espezializatutako denda kateen fabrikatzaileek prestatzen dituzte berritasunak.
|
|
2011
|
|
|
Ariketa fisikorik ez egiteak urtean bi milioi heriotza eragiten
|
ditu
munduan, OMEren arabera.
|
|
|
Atsedenaldia, nahitaezkoa Askotan, atsedenari garrantzia kentzen zaio, ezinezkoa dirudielako norbaitek gidariari lo hartzea, ezta kulunkatzea ere. Baina nekea eta lo faltak eragiten
|
ditu
munduko zirkulazio istripuen ia erdiak. Espainian, hamar istriputik hiru nekearen ondorioz gertatzen dira.
|
|
|
Gogoan izan egoera horrek pertsona askoren bizi baldintzak okerrera egin duela, “bai hemen, bai herrialde pobreetan”, eta tamalgarria dela muturreko pobreziaren zifrak inoiz baino handiagoak izatea. Krisiak 30 milioi langabe sortu
|
ditu
munduan, eta MGHen lorpenetik urruntzea ekarri du. ELGEko zenbait herrialdetan, krisia langabezia bihurtu da, 30 milioi langabe sortu dira munduan, Nazioarteko Moneta Funtsaren (NMF) eta Lanaren Nazioarteko Erakundearen (LANE) datuen arabera, eta “gizarte kohesioa hausteko arrisku larria” da, erantsi du Intermón Oxfam ek, gizarte laguntzak murriztu direlako eta sareak ahulagoak direlako.
|
|
|
Mediterraneo itsasoak, zehazki hegoaldeak eta ekialdeak, 200 “eremu garrantzitsu” baino gehiago hartzen
|
ditu
mundu osoan, flora basatia dela eta, “basa bizitzaren aparteko” barietatea baitute. Datu hori WWFren “Eremu garrantzitsuak, Mediterraneoko eskualdeko hegoaldean eta ekialdean dituzten landareengatik” azterlanetik atera da.
|
|
|
(e) n Kongoko Aintzira Handietakoa bezalako eremuak, gorilak desagertzeko zorian dago, basoberritze horren ondorioz meatzaritza. Nazioarteko ekimenak Nazioartean, Electronic Industry Citizenship Coalition ek sustatutako Conflict Free Smelter (PDF) ekimenak ahaleginak egiten
|
ditu
mundu osoko elektronika enpresak borondatez ez konprometitzeko beren herrietako mineralak erabiltzea, barne gerrak finantzatzeko dira. Handien artean ekimen honekin bat egin duten enpresak hauek dira:
|
|
|
Fase goiztiarrean tratatzen ez bada, malaria oso konplikatua ez den egoera batetik garunari eragiten dion eta hiltzeko edo garunean kalte egiteko arrisku handia duen gaixotasun larri batera azkar eboluzionatzen da. Malariak urtean 700.000 pertsona hiltzen
|
ditu
munduan, gehienak Afrikako haurrak. Hala ere, Asian, Latinoamerikan, Ekialde Hurbilean eta Europako zenbait lekutan ere badira kasuak.
|
|
|
Bertan, munduko herrialde guztien hazkunde aurreikuspenen murrizketa orokorra egiten da, baita Europakoena ere. Alde horretatik, erakundeak hamarren bat murriztu
|
ditu
munduko ekonomiaren hazkunde aukerak 2011n, %4, 2raino, eta beste bi hamarren 2012rako; horrek hazkunde ekonomiko globalaren aurreikuspena %4, 3koa izatea dakar. Euroguneari dagokionez, NMFk uste du 2011n espero baino hamarren bat gutxiago haziko dela, %1, 9raino, eta 2012an hazkunde ekonomikoa %1, 4koa izango dela, aurreko aurreikuspenek baino hiru hamarren gutxiago.
|
|
|
Lurren degradazioak eta gero eta ur eskasia gero eta handiagoak arriskuan jartzen
|
ditu
mundu osoan elikagaiak ekoizteko zenbait sistema giltzarri, eta horrek “erronka handia dakarkio 2050erako 9.000 milioi pertsona izango dituen munduko populazioa elikatzeari”. Ohartarazpena Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundeak (FAO) egindako “Lurraren eta uraren munduko baliabideen egoera elikadurarako eta nekazaritzarako” txostenak egin du.
|
|
2012
|
|
|
Irudia: Apple 8= »http ://itunes.apple.com/es/ app/ itrailmap ski snowboard trail/ id299785387, mt= 8″ target=»_ blank» target=»_ blank»–ITrailMap mapa nagusiak
|
ditu
munduko eski estazioak, Espainiakoak barne, beren zerbitzuen datu guztiekin, interaktiboak ez badira ere. Aplikazio interesgarri hori egokiagoa da iPad arentzat iPhone arentzat baino, eta ez du bertsiorik tableta.
|
|
|
Instagrama aplikazio erabilienetako bat da, erabiltzeko erraztasuna eta iragazkien kalitatea. 25
|
ditu
mundu osoan erregistratutako milioika erabiltzaile eta balorazioa 500 milioi dolarrekoa. Aplikazioak ere badaude osagarriak, argazkiak hobetzea aplikazio honekin egindakoak. iOS eta Androiden kameretarako gomendatutako aplikazioak iOS sistema eragilean, Ateratako argazkiak ukitzeko aplikazio gomendagarrienak telefono mugikorra hau da:
|
|
|
Merkaturatu aurretik artoaren eta arrozaren tratamendua egiten zaienean, permisiboagoa dela kalkulatzen da, gehienez ere 10 µg/ kg. Elikagaien kontrola Europako mugetan Europar Batasunera fruitu lehorren inportazioak herrialde ugari hartzen
|
ditu
mundu osoan: Txinako pistatxoak, Egiptoko kakahueteak, AEBetako almendrak.
|
|
|
Haur bakoitzak bere Plana du kanpainak haurren erregistro unibertsala lortzearen aldeko apustua egiten du, “abusu mota honen eta beste batzuen aurrean haurrak babestuago egon daitezen”. Orain arte, kanpainak 40 milioi pertsona erregistratu
|
ditu
mundu osoan.
|
|
|
Hasiera hasieratik, Fundazioak ezinbestekotzat jo du nazioarteko ahaleginak bateratzea. Hori dela eta, lotura etengabeak
|
ditu
munduko beste erakunde batzuekin, Draveten sindromeari aurre egiteko.
|
|
2013
|
|
|
Prezioa ez da oraindik ezagutzen. Play Station en lehen belaunaldia merkaturatu zenetik, Sony 330 milioi kontsola baino gehiago saldu
|
ditu
mundu osoan. Arrakasta handiena PlayStation 2 merkaturatzea izan zen; 153 milioi unitate saldu zituen, eta, hala, historiako mahai gaineko kontsola gisa jarri zuten.
|
|
|
Gehienak elikagai gehigarriei, kutsatzaileei, plagizidei eta albaitaritza botikei dagozkie. Aurten ere, Codex Alimentarius Batzordeak bilera bat egin du, eta arau berriak adostu
|
ditu
mundu osoko elikagaien segurtasuna eta kalterik eza indartzeko. Oraingoan, neurri hauek fruta eta barazki fresko eta prestatuetan zentratu dira, hala nola, granadan edo aguakate moduan; arraina eta arrantza produktuak; elikagaien gatz edukiaren etiketan, eta kakaoan A okratoxina mailak prebenitu eta murriztean.
|
|
|
Firefox OS Mozilla Fundazioak, Firefox nabigatzailearen arduradunak eta Thunderbird posta elektronikoko bezeroak bultzatzen dute. Garatzaile independenteak
|
ditu
mundu osoan, eta fabrikatzaile eta telekomunikazio operadore ezberdinen laguntza du; horien artean, Telefónica espainiarra nabarmentzen da, proiektuaren sustatzaile nagusietako bat baita. Hasiera batean, behealde erdi gamako gailu mugikorretarako pentsatuta dago Firefox OS, bai sortzen ari diren eremuetan, bai eskaintzak eskaintzen dituzten herrialdeetan.
|
|
|
Gainera, adituen kalkuluen arabera, litekeena da gaixoen erdiek ez ezagutzea, horrek osasunerako dakarren arriskuarekin. Diabetesak urtean lau milioi heriotza eragiten
|
ditu
mundu osoan, eta 300 milioi pertsona daude gaixotasun horrengatik arriskuan. Diabetesaren Nazioarteko Eguna ospatzeko, Diabetesaren Espainiako Elkarteak (SED) erabaki du Diabetesaren Nazioarteko Federazioak (IDF) aldirako aukeratu duen goiburua:
|
|
2014
|
|
|
Irudia: Miguel Maia Autoak dira hirietako airearen poluzioaren eragile nagusia, eta urtean bi milioi funtzio baino gehiago sortzen
|
ditu
munduan, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera. Espainian, arazo horrek 20.000 heriotza goiztiar inguru eragiten ditu urtero, Ekologistak Martxan taldearen arabera.
|
|
|
Afrikan, Latinoamerikan eta Indian, landa komunitateetako, baztertutako hirietako, indigenetako eta errefuxiatu eremuetako emakumeei laguntzen die. Proiektu bakar batean biltzen
|
ditu
mundu osoko emakumeak, eta horiek gainditzearen adibide dira. Ekimen hori lau zutabetan oinarritzen da:
|
|
|
Espainian, batez beste, 9,7 gramo gatz hartzen dira egunean, Kontsumo, Elikadura Segurtasun eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AECOSAN) azterketa bat egin eta 1.200 elikagai aztertu ondoren sodio edukia zein den jakiteko. Gure gatz kontsumoak bikoiztu egiten
|
ditu
Munduko Osasun Erakundeak (OME) gomendatutako bost gramo horiek, 70 kiloko pertsona osasuntsu baten organismoak behar bezala funtziona dezan. Horregatik, gatz gutxiago hartzea da mediku, nutrizionista, dibulgatzaile zientifiko eta osasun publikoko arduradun askoren erronka.
|
|
|
Bi laku ditu; horietako batean Singapurreko orkestra sinfonikoak kontzertuak eskaintzen ditu igandero. 2 Keweko Errege Lorategi Botanikoa (Erresuma Batua) Unescok Gizateriaren Ondare izendatu
|
ditu
munduko lorategi botaniko onenetako batzuk Kew ko lorategiak, ohi bezala, Londresko hego mendebaldean daude. Unescok Gizateriaren Ondare gisa hartuta, 120 hektareek espezie ugari gordetzen dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Jamie Oliver sukaldari britainiar ezagunak 850.000 sinadura baino gehiago lortu
|
ditu
mundu osoan, G20 herrialdeetako ikastetxeetan elikadura hezkuntzako eskolak eskatzeko.
|
|
|
Dagoeneko ez da zalantzan jartzen zigarroek eragin kaltegarria dutela: tabakismoak sei milioi pertsona baino gehiago hiltzen
|
ditu
mundu osoan. Gainera, espezialistek uste dute egungo 650 milioi erretzaileetatik erdiak hil egingo direla garaiz aurreko heriotzagatik, hau da, 70 urte bete baino lehen.
|
|
2016
|
|
|
Gaur egun, Mercasak 4.000 izendapen zerrendatu
|
ditu
mundu osoan, eta gehienak Europako Batasunean daude (EB).
|
|
|
Ezkontzea, familia bakarreko etxe batean bizitzea eta haurrak izatea ohikoagoa da harburuak maite dituztenen artean; ikertzaile horrek ondorioztatu du, hain zuzen ere, 16 eta 94 urte bitarteko 6.149 pertsonak aztertu dituztela lehentasunak. Desadostasun eta afinitate apartak, maitasunak animalia eta gizaki adina forma
|
ditu
munduan, txakur edo katu horiek. Irakurri gehiago txakur eta katuei buruz.
|
|
|
1 Erretzea Irudia: Ken Hawkins Tabakoak ehunka mila pertsona hiltzen
|
ditu
mundu osoan, eta ingurumen inpaktu handiak eragiten ditu: kutsadura, biodibertsitatearen galera, basoetako suteak, baso eta oihanetako deforestazioa, klima aldaketa, etab. Bereziki kezkagarriak dira zigarro muturren ondorioak:
|
|
|
Ingurumenaren degradazioak 234 aldiz heriotza goiztiar gehiago eragiten ditu urtean gatazkak baino, Nazio Batuen Ingurumen Programako (NBIP) txosten batek dioenez. Lan horrek hainbat datu erakusten ditu, besteak beste, poluzioa edo klima aldaketa, gero eta larriagoa da giza osasuna, eta milioika hildako eragiten
|
ditu
mundu osoan. Artikulu honek ingurumenari eragindako kalteen heriotza adierazten du, osasunerako kalte handienak zein diren eta nola ekidin dezakegun.
|
|
|
Airearen kutsadura. Urtean zazpi milioi pertsona hiltzen
|
ditu
mundu osoan; horietatik, 4,3 milioi airearen poluzioagatik, batez ere, garapen bidean dauden herrialdeetako emakume eta haur txikientzat. Edateko ura eta saneamendua ez eskuratzea.
|
|
|
Irudia: Haydenweal Hilero 50 milioi erabiltzaile baino gehiago
|
ditu
mundu osoan Foursquare k, eta Interneteko negozio gomendio ezagunenetako bat da. 2009 urtean jaio zen, erabiltzaileak bere lagunekin partekatzeko eta gustukoenak diren lekuak (tabernak, jatetxeak, dendak…) gomendatzeko.
|
|
|
Patogeno horrek Salmonellak baino beherako kasu gehiago eragiten
|
ditu
munduan, Erresuma Batuko Elikadura Segurtasunerako Agentziaren azterketa baten arabera
|
|
|
Datorren irailaren 8an ospatuko da Alfabetatzearen Nazioarteko Eguna, eta orain dela 50 urtetik gogoratzen da. Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundeak (UNESCO) efemeride hau oroitu nahi du “Iragana irakurri, etorkizuna idatzi” lelopean, eta nazioarte mailan egindako ahaleginen eta aurrerapenen bost hamarkadak ohoratu nahi
|
ditu
mundu osoko alfabetatze tasak handitzeko. 2015ean, matrikula tasa osoa% 91ra iritsi zen garapen bidean zeuden eskualdeetan, eta eskolara joaten ez ziren haurren kopurua ia erdira jaitsi zen planetan.
|
|
|
Osasun arazo horren ondorioz, garaiz aurreko hilkortasuna% 45 eta% 300 artean hazi da, obesitate mailaren arabera. Poluzio atmosferikoak (ibilgailuen emisioek, batez ere) 5,5 milioi heriotza goiztiar eragiten
|
ditu
mundu osoan. Morbilitate karga horien kostu ekonomikoak handiak dira, eta ikertzaileek azpimarratzen dituzte.
|
|
|
Arraza. Prostatako minbiziak intzidentzia aldaketa handiak erakusten
|
ditu
munduko eremuaren arabera. Europan eskandinaviarrak dira intzidentzia handiena dutenak.
|
|
2017
|
|
|
elkarrizketak errealitate birtualean! 3d betaurrekoak erabiliz, postura izangaiak aurre egin die avatarrei, hautatzaileei beharrean, edo haien ezagutza praktikoak erakutsi
|
ditu
mundu birtual batean. Nolakoak dira elkarrizketak errealitate birtualean?
|
|
|
Etengabe eguneratzen den zerrenda honetan, arduradunek balio unibertsaleko ondareak hartzen dituzte, ez bakarrik dauden lurraldekoak, gizateria osoari baizik. Espainia gizateriaren ondare natural handiena duten herrialdeetako 10 topaketan dago Gaur egun, 1.052 sarrera
|
ditu
Munduko Ondare Zerrendak. Horietatik 814 kultura kategoriakoak dira, 203 naturakoak, eta 35, bien nahasketa, 165 herrialdetan.
|
|
2018
|
|
|
txipak giza garunean ezagutzak ezartzeko asmatutakoak. Baina, horrez gain, ikaskuntzan duen eragin teknologikoaren funtsezko ondorio bat da e learninga. E learning, ezagutzaren demokratizazioa aro digitalean Denboraren poderioz, e learninga jarraitzaile gehiago
|
ditu
mundu osoan. Baina, zertan datza?
|
|
2019
|
|
|
Giza eskubideetan eta enpresetan aditua da Tulika Bangatza, eta gaur egun Danés Institutuan egiten du lan Giza Eskubideetarako (DIHR) Institutuan. Azken urteotan, enpresa multinazionalekin lan egin du arlo horretan lana hobetzen laguntzeko, eta giza eskubideen eraginaren ebaluazioak zuzendu
|
ditu
mundu mailan. Joan den ekainean, ‘Ni un niño o niña atrás’ saioan parte hartu zuen Bansalek.
|
|
2020
|
|
|
Hilabete gutxi barru, SARS CoV birusak milioika pertsona kutsatu ditu eta milaka herritar hil
|
ditu
mundu osoan. Zalantzarik gabe, azken 20 urteetako koronabirusik hilgarriena da.
|
|
|
Giza osasunean duen eragina da SARS CoV birusaren eragin berehalakoena. Birus hori abiadura handian zabaldu da, bost milioi pertsona baino gehiago kutsatu
|
ditu
mundu osoan, eta dagoeneko 330.000 pertsona baino gehiago hil ditu. Hala ere, pandemia horren irismena askoz haratago doa, ia dena hankaz gora jarri baitu:
|
|
|
19 bizitza krisiak turismoarekin lotutako 100 milioi lanpostu baino gehiago ekarriko
|
ditu
mundu osoan. Gloria Guevara mexikarrak, Bidaia eta Turismoko Munduko Kontseiluko (WTTC) lehendakariak, urte eta erdi pasatxo eman dio sektoreari indarberritzeko, eta berretsi du hoteletako eta hegazkinetako segurtasun neurri sanitarioei esker bakarrik bidaiatuko dugula lasai.
|