2000
|
|
Ordutik ez dut neure burua inmentsitate horren barruan berriz ikusi, gaur arte. Eta zin
|
degizut
, Bitakora fidela, mugarik gabeko handitasun horretan txiki sentitzeko prest nagoela Irlandan, eta zin degizut egunero bilatuko dudala infinitu bat, besterik ez bada insomnioak berriro harrapa nazan, irla honek begi irekiak merezi baititu."
|
|
Ordutik ez dut neure burua inmentsitate horren barruan berriz ikusi, gaur arte. Eta zin degizut, Bitakora fidela, mugarik gabeko handitasun horretan txiki sentitzeko prest nagoela Irlandan, eta zin
|
degizut
egunero bilatuko dudala infinitu bat, besterik ez bada insomnioak berriro harrapa nazan, irla honek begi irekiak merezi baititu."
|
|
Eta horrela besterik ez dizut eskatuko, azken minutu hauetako maskara kendu eta ez dut berriro jantziko, zin
|
degizut
. Betiko ateoa izaten jarraituko dut, lasai alde horretatik.
|
|
–Zin
|
degizut
nire alabak ez zuela portaera normala. Behinik behin azken hamabostaldian.
|
|
—Zin
|
degizut
ez dudala berriro huts eginen... —Xalbadorrek ez zuen etsi nahi.
|
|
" Ez. Zin
|
degizut
ezetz. Mari Urrakarekin lehenago Emilianirekin baino!
|
|
Kontatzen ari natzaizun bezala gertatu zen hura guztia, zin
|
degizut
, jaun André, hain baita handia gizonon ergeltasuna, baldin beldurra eta sinesberatasuna ehun berean bilbatzen eta irazkitzen badira eta gorputz arimetako endrezera, juntura eta parte guztietarat hedatzen!
|
|
skribatu dizkizudan orriokin fardel bat egiterat nindoan zuri igortzeko, baina bertze orri bat bete beharra dut: hauxe bai azkena, zin
|
degizut
!
|
|
Baina bai, halaxe izan zen, zin
|
degizut
baietz, jaun André!
|
|
‘Esker mila, jaun Domingo Sastre, eta jaun Domingo Sastre diot, zeren, orainokoan Domingo edo Domingucho izan zaituguna, don Domingo Sastre izanen baitzaitugu hemendik aitzina. Eta zin
|
degizut
eta hitz emaiten ezen neure alabarekin ezkonduko zaitudala eta etxeko jaun eginen zaitudala, alaba sendatu ondoren eta zuk Jainkoari zure behatzaren oferenda egin ondoren. Eta, sendatuko ez balitz ere, berdin ezkonduko zintuzket, zeren, zuk guztia eman duzu eta ebanjelioak erakusten digu ezen emaiten duenari eman behar zaiola.
|
|
Sei urte dira, bertze hautabiderik ezean, desterrurako bidea hartu eta Parisat joan zinela, non lagun zahar batzuen karitatetik bizi izan baitzinen lau urtetan, harik eta Ipar Europako herrialde horretarantz abiatu zinen arte, orduan ere esku hutsik eta burumakur. Ordea, azken gutunean diostazunaren arabera, Leyden go Unibertsitateko irakasle egin berri zaituzte eta altxatu duzu burua, aurkitu duzu arnaslekua, berreskuratu duzu bizigogoa, eta zin
|
degizut
ezen nekez jaso nezakeela hori baino berri arraiagorik eta alegeragorik.
|
|
Nik ez dakit munduan diren eta munduan izan diren kortsarioen artean haren antzekorik izan ote den, baina zin
|
degizut
ezen Alain Coup d’Œil halakoa zela eta bere laguntzaileetarik batekin noiznahi den ibiltzen zela xakean...
|
|
Baina, halakoetan ere, ezinezkoaren aitzinean etsitzerat jo gabe, garbi izan da ene hautua: hutsune horien betetzerat entseiatu naiz, hitzez eta behakoz; pentsa dezakezu, honenbertzez, ezen, hutsune horien betelanetan, gezurretan ibili natzaizula, ahantzi datuak edozein modutan asmatzen, eta maskarak eta mozorroak sortzen, Frai Antonio de Guevarak bere kroniketan egin ohi zuen moduan, baina zin
|
degizut
ezen hori ez dela horrela izan, ezta gutiago ere, zeren, alde batetik, noiz eta hitz eta behako haiek erabili izan baititut, tentuz eta zentzuz erabili baititut —baita ahalik eta zuzentkien eta onestkien ere—, aromaren berreraikitzeko balio zezaketen neurrian, ahalik eta molderik fidelenean; eta zeren, bertzetik, gaitzagoa baitzitekeen hutsuneak bere horretan uztea, ukitu gabe, hutsunea... Edo ez al da egia, halaber, ezen Historia, eta gure egunorozko historiak, berdin faltsu daitezkeela nola alferrik erantsiarekin hala ahantziarekin, edo berariaz isilduarekin ere?
|
|
Gure etxerat igorri zenuke zure seme hau denbora baterako, jaun Martin... hartzaren froga gaindituz gero, jakina... zeren eta anitz baitira zure mutil horren dohainak, eta ez du gure etxea baino eskola hoberik edirenen haien lantzeko. Eta, jakina, zu markestzat zaitudan bezala, zin
|
degizut
ezen zure seme horri ere markesaren tratua emanen diodala, zeren markesaren seme denak markesaren tratua merezi baitu, eta zeren nik neure hitza eman baitizut... eta ene hitza halakoa da: erran eta bete —eta, irri bat ezpainetan, erantsi zuen—:
|
|
Eta orduan izan zen eta orduan eman zion aitonak errepuesta hura, guztiok aho zabalik utzi gintuena, zin
|
degizut
, jaun André!
|
|
Ai, jaun André, deus ere ez nekien nik amorioaz, baina zin
|
degizut
ezen istant haietan pentsu haiek guztiak iragan zitzaizkidala burutik...!
|
|
jo nezala harenganat, baldin deliberatzen banintzen noizbait itsasoratzerat —eta, neure burua lurrez lur eta itsasoz itsaso ikusten nuela, erran nion—: Zin
|
degizut
, Kristoren bortz zaurien izenean, ezen bisita eginen dizudala noizbait, Cádizko edo Malagako portuan gelditzen naizenean...
|
2002
|
|
–Bai, nire arrebak, erantzun zion ezezagunak?. Oso jakintsua da, zin
|
degizut
; eta nik, berriz, behar adina zentzu eta arreta izan ohi dut egin beharrekoak ongi egiteko. Zu ausarta baldin bazara, eta neurri berean zuhurra eta arretaduna, eta guk esandako guztiari kasu egiten badiozu, ez duzu inolako beldurrik izan behar, ez baitzara harrizko bihurtuko.
|
|
–Zin
|
degizut
.
|
2004
|
|
Ez, ama, ez dizut berriro barkamena eskatuko, baina badakit, egun batean zin
|
degizut
egun batean harro egongo zarela nitaz, ama.
|
|
Zin
|
degizut
. Ja, ja, ja!
|
|
" Gaur, azkenean, gure peñaren inaugurazio ekitaldian eskuz ukitu zaitut. Zin
|
degizut
ez dudala garbituko zurea naizela jakin arte. Eta, halaxe ukitzen zintudala, zeinen diferentea sentitu naizen, beste emakumeen ondoan!
|
|
–Bai, zin
|
degizut
gau bakarra izango dela...
|
|
–Bai –erantzun nion, eta, irri zabala eskaintzen niola, erantsi nuen–: Zuk ere jakingo duzu bere garaian, zin
|
degizut
.
|
2005
|
|
Zin
|
degizut
, kartzelan diren pertsonek ez dute bertara itzuli nahi.
|
|
–Zin
|
degizut
–erantzun nion.
|
2006
|
|
–Ez dut sekula honen serio hitz egin, Nerea, zin
|
degizut
.
|
|
Esku artean daukatena gozatzen dute, usteldu, kutsatu, pikutara joango dela pentsatu gabe. Zin
|
degizut
jakingo banu egingo nukeela, baina ez dakit eta" bihar" herio zigor egiten zait sarri. Pentsatzen hasten naiz:
|
2007
|
|
Nola asmatuko dut horrelakorik, Xabi. Berak esan du, zin
|
degizut
. Baina edozein gazteri esan diezaioke, ez?
|
2008
|
|
Handik hiruzpalau egunera, izeba Ursulak prestatutako fardel bat bizkargaineratu?. Zin
|
degizut
erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira?, agindu zion mutilak izebari?, etxekoak banan banan agurtu eta Dobainerako bidea hartu zuen Nazariok.
|
|
Gerardo eta Nataliaren arteko harremanek, ondorioz, ez zuten harean idatzitako letrek baino sendotasun handiagorik, halako moduan, non harrizko erakusgarri bat behar baitzuten, amoranteek bertan graba zitzaketèn hitzak?. Zin
|
degizut
ezen leial izango natzaizula, bai osasunean eta bai gaixotasunean ere, heriotzak bana gaitzan arte??, lehen olatuak eraman ez zitzan; esan nahi baita urrezko eraztun bi behar zituztela, denborak ere nekez ezabatuko zituèn bi izenekin grabatuta:
|
|
aitari egin ziòn desafioa, hura hil eta handik egun gutxira: . Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin
|
degizut
aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela! Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak??.
|
|
bere esker ona azaldu nahi izan zion ere? eta are gehiago, promes bat ere egin baitzion?. Zin
|
degizut
erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira???, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion Nazario hartaz mintzatzen zitzaion bakoitzean, edo baietz esaten zion ilobari, inongo entusiasmorik gabe, ezetz esango balio bezala:
|
|
Honek, gero, eskuan orratz luze bat dantzatzen zuela, aipatu zizkion Nataliari berriro bastidorea eta San Sebastianen azala: kontuz, neska, kontuz, zin
|
degizut
ez nagoela txantxetarako, zer esaten didazu orain, alabatxo, zain nazala, bai, Natividadek, zain nazala.
|
|
indartsua eta kementsua, kristau zintzoa goitik behera. (?) Zin
|
degizut
gaurdanik izango zaituztedala gogoan neure otoitzetan, ezkontza ona eta bizimodu hobea izan ditzazuen: munduko zorion guztia opa dizuet, benetan.
|
|
Orduan, baina, bere emetasunean zaurituta sentitu zelako edo, haserretu egin zen, bestela ez baitago azaltzerik nola Reginak zaldia astindu eta zortzi hamar segundoko lasterraldia eragin zion; haserre zegoen, bai, Regina, aitaren edo aitaren itzalaren aurka ziurrenik, halako eran, non orduantxe eman baitzion, beharbada, heriotzako orduan eman ez ziòn erantzuna: . Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin
|
degizut
aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela! Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak??.
|
|
–Ahal dudan guztia egingo dut zuri laguntzeko. Nire kontaktu guztiak erabiliko ditut Mariza ze putakumek hil zuen jakiteko, zin
|
degizut
.
|
|
–Utzi aizto hori, gizona. Zin
|
degizut
, nire ama zenaren izenean, guk ez genuela agindu andre horren heriotza.
|
|
Zin
|
degizut
ez naizela Venezian geldituko.
|
|
indartsua eta kementsua, kristau zintzoa goitik behera. (...) Zin
|
degizut
gaurdanik izango zaituztedala gogoan neure otoitzetan, ezkontza ona eta bizimodu hobea izan ditzazuen: munduko zorion guztia opa dizuet, benetan.
|
|
Gerardo eta Nataliaren arteko harremanek, ondorioz, ez zuten harean idatzitako letrek baino sendotasun handiagorik, halako moduan, non harrizko erakusgarri bat behar baitzuten, amoranteek bertan graba zitzaketèn hitzak –" Zin
|
degizut
ezen leial izango natzaizula, bai osasunean eta bai gaixotasunean ere, heriotzak bana gaitzan arte..." – lehen olatuak eraman ez zitzan; esan nahi baita urrezko eraztun bi behar zituztela, denborak ere nekez ezabatuko zituèn bi izenekin grabatuta: Gerardo eta Natalia, Natalia eta Gerardo.
|
|
Senarrari adierazten ziòn sentimendu ustez noble haren azpian, ordea, Reginak beste sentimendu bat behar zuen, askoz ere bihurriagoa, berezko harrotasunarekin lotua, ez baitzuen ahazten –nekez ahatz zezakeen– aitari egin ziòn desafioa, hura hil eta handik egun gutxira: " Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin
|
degizut
aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela! Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak...".
|
|
Honek, gero, eskuan orratz luze bat dantzatzen zuela, aipatu zizkion Nataliari berriro bastidorea eta San Sebastianen azala: kontuz, neska, kontuz, zin
|
degizut
ez nagoela txantxetarako, zer esaten didazu orain, alabatxo... zain nazala, bai, Natividadek, zain nazala.
|
|
Handik hiruzpalau egunera, izeba Ursulak prestatutako fardel bat bizkargaineratu –" Zin
|
degizut
erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." agindu zion mutilak izebari–, etxekoak banan banan agurtu eta Dobainerako bidea hartu zuen Nazariok.
|
|
Orduan, baina, bere emetasunean zaurituta sentitu zelako edo, haserretu egin zen, bestela ez baitago azaltzerik nola Reginak zaldia astindu eta zortzi hamar segundoko lasterraldia eragin zion; haserre zegoen, bai, Regina, aitaren edo aitaren itzalaren aurka ziurrenik, halako eran, non orduantxe eman baitzion, beharbada, heriotzako orduan eman ez ziòn erantzuna: " Aldasorotarren leinua galduko da, bai, aita, baina zin
|
degizut
aldasorotarrak maila goragoko leinu batean txertatuko garela! Eta orduan, perlaz osatutako lepoko bat erosiko dut, ikusten direnak baitira benetako perlak eta ez aldasarotarren kutxak gordetzen dituenak...".
|
|
...a jauzi; honek, izan ere, gogoan behar zuen... edo gogoan zuen, zehatzago –eszenaren nondik norakoak ez du beste irtenbiderik eskaintzen–, nola behin batean, Dobaingo fabrikara lehen aldiz egin zuèn egunean doi, izebak fardel bat prestatu zion, baita nola berak –Nazariok– bere esker ona azaldu nahi izan zion ere... eta are gehiago, promes bat ere egin baitzion –" Zin
|
degizut
erregina bat bezala tratatuko zaitudala, izeba, nire ametsak betetzen badira..." –, kosta ahala kosta bete nahi zuena; hantxe, baina, komediak!, Nazariok ezin ulertu baitzuen nola bete zezakeen orduan emandako hitza, izeba berarekin eraman ezean, herritik hiriburura, Reginarekin batera, jakina, eta izeba Ursula nagi bezala agertzen baitzitzaion Nazario hartaz mintzatzen zitzaion bakoitz... hik hirian nahi nauk, baina nik herrian nahiago...
|
2009
|
|
Bueltan etortzen bada, ni izango naiz hemen. Ez da ezer gertatuko, zin
|
degizut
.
|
|
–Ada: barkatu lehengo igandean gaizki tratatu bazintudan, kartsukeriak hori baitu txarra, baina zin
|
degizut
aurrerantzean ez dela lehengo igandekorik berriro gertatuko.
|
|
–Zaude isilik! Hitza eman dizut ez zaitudala astinduko, bai, baina zin
|
degizut
hitza jango dudala, berriro erretzen harrapatzen bazaitut: oraintxe jan nuke, egia esan?!
|
|
–Eta halaxe egingo dut, zin
|
degizut
, baina berriro irakurrita gero? –Adak.
|
|
eta oi, nola gustatuko zitzaidan haurra besoetatik erori zitzaizùn egun hartan zure ondoan egotea, zure malkoak xukatzeko besterik ez bada ere! Gordeko ez dizut, bada, sekretua, zin
|
degizut
baietz: hil arterainoko hitza ematen dizut!
|
|
eta, izeba izateaz gain, nik izan dut zure ama, aurrerantzean. Ongi portatzen bazara, betikoa izango naiz, baina gaizki portatzen bazara, zure ama baino zorrotzagoa izango naiz, zin
|
degizut
.
|
|
–Zin egin nizun ama baino zorrotzagoa izango nintzela, eta zin
|
degizut
berdin jarraituko dudala! Hasteko, bukatu dira ardo gozoak, etxe honetakoak zuk zeuk ozpindu dituzu-eta!
|
|
Oi, beste gauza bat, azkena: jakizu guztiz fida zaitezkeela nitaz; ni ez naiz apaiza, baina zin
|
degizut
apaizak bezala gordeko dizkizudala sekretuak: Bibliaren aurrean ere zin egingo dizut, nahi baduzu.
|
|
–Gaixo batzuk lotzeko daude, ez dizut ukatuko, eta horregatik ditugu lotuta, baina zu ez, eta behar bezala hitz egiten badugu, senda zaitezke? ez erabat, ez dizut gezurrik esango, poloen arteko tirabirak hortxe izango baitituzu, zure nortasunaren ezaugarri diren neurrian; baina kontua ez da tirabirak edukitzea edo ez edukitzea, baizik eta burua tirabiren gainetik edukitzea, gutxieneko oreka bati eutsiz, eta hori bai, zin
|
degizut
lortuko duzula, baldin eta zuk ere behar bezala lan egiten baduzu. Mundu honetan ez baitago ez gizon eta ez emakume erabat osasuntsurik,% 100ean ez behinik behin.
|
|
–Eta zuk ere barkatu, Ada: ez zaitut gehiago salatuko, zin
|
degizut
.
|
|
–Zin
|
degizut
–Maria Bibianak; honek, ordea, zin egin ondoren, liburuan iltzatu zituen begiak, ikusten ari zenaz ziur ez balego bezala?. Bizitza osoan ez zara irakurzalea izan, eta orain sukarrak hartuta liburukote hori??
|
|
–Badakit auzi hauek zeure uste osoko jendearekin konpontzen dituzula, zu tartean sartu gabe, Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren zerbitzuez baliatuta, baina ni zure semea naiz eta egin ezazu oraingoan salbuespena. Utzi auzia nire eskuetan, aita, eta zin
|
degizut
fabrikako egoera zeharo aldatuko dela urtebete bi urteren buruan. Plan bat ere badaukat:
|
|
–Ez nau inork ikusiko, izeba, zin
|
degizut
–erantzun zion Domingok, zeinak, begiak zorrozten zituela, honela jarraitu baitzuen?: Zer iruditzen zaizu hurrengoan Frank deitzen badiogu?
|
|
–Bada, frai Millan hemen balego, besterik esango lizuke, zin
|
degizut
baietz! –esan zion izebak irmo, baita haserre antzean ere; gero, begitartea apur bat eztitzen zuela, jarraitu zuen?:
|
|
–Zerari? berari ere ez zitzaion liburua batere gustatu, zin
|
degizut
.
|
|
Reginak ez zuen arriskurik nahi, Ernestina arrisku guztiak hartzeko prest zegoen bitartean, besteak maitatzeko jaio baitzen, apika, Ernestina, eta besteek maita zezaten, Regina; horregatik sentitu zen gaizki izeba Ernestina abokatuarekin eta ehorzlearekin batera Hispano Suizara igo zenean, aita kalonjea eta ahizpa koinatuak etxean utzita, eta horregatik hain bakar saskia ehortzi zutenean: zin
|
degizut
astean behin bisitan etorriko natzaizula, xeme, hainbeste maite zaitut, requiescat in pacem, amen?
|
|
bazirudien ezen, hoztasunezko bolada baten ondotik, gurasoak berriro sartu zirela, ez berotasun handi baten baina bai halako epeltasun baten eremuan, baita haiekin batera Teofilo Maria bera ere, zeinak, azken hilabete haietan galdu zuèn babesgune afektiboa berreskuratuta, bere buruarekiko konfiantza bereganatu baitzuen, halako eran, non, bere begiraldi haietako batean. Aleluia bukatu eta handik bospasei segundora?, aitaren irri zabalarekin topatu eta Teofilo Mariak berdin erantzun baitzion; irri egiteaz gain, baina, mahai gainean zuèn eskuin eskua ukabil bihurtu eta burua gora eta behera mugitu zuen bi bider kementsu, keinu haiekin Rikardo Lehoibihotzen paperean jarri eta aitari bere zina eskaini nahi balio bezala: itzalak itzalpean utzi gaitu orbetarrok aldi batez, bai, baina zin
|
degizut
zure ondoan izango nauzula, aita, orain eta beti, orbetarron izen ona eta leinuaren eguzki distiratsua birkonkistatzeko ahaleginean.
|
|
–eta, semeari eskutik heltzen ziola, gehitu zuen?: Zu ez zara hilko, Gabino, zin
|
degizut
ezetz!
|
|
Nik ez nuen hil nahi. Nahi gabe izan da, izeba, zin
|
degizut
. Beldurra eman dit eta eskuetatik erori zait.
|
|
–Arrazoi zenuen, Domingo; gure artekoak, izan ere, bi irtenbide ditu: edo lokatza edo hegaldia, eta nola nik, zuk bezalaxe, beti egin nahi izan baitut hegan, horixe egingo dut orain ere, ametsik amets, zin
|
degizut
. Munstroak berriro harrapa nazan baino lehen, edozer gauza.
|
|
–Barkatu, Miryam, baina gaur gertatu zaidana egi egia da, zin
|
degizut
. Ez zaitut engainatu nahi.
|
|
–Zin
|
degizut
ahaleginak egingo ditudala zerura joateko, neure bi oinen jabe? –erantzun zion Domingok.
|
|
–erantzun zion, keinua eta ahotsaren tonua artifizialki puztuz?. Memento hori iristen bada, ez dizut huts egingo, aita, zin
|
degizut
!
|
|
–Eta hori zen nire asmoa, Bibi, zin
|
degizut
. Baina bakoitzak bere mugak ditu.
|
|
–Zin
|
degizut
–Damasok.
|
|
–Zin
|
degizut
urtero etorriko natzaizula bisitan.
|
|
–(?) Gaur beste karta bat idatzi didazu, estilo hotzago batean, ongi ohartu naiz, Ada; hasieran, gainera, despistatu egin nauzu, zin
|
degizut
; bigarren irakurketan, hala ere, ongi bai ongi ohartu naiz oker nengoela, hain dago iradokizunez betea zure testu jostalaria. Eta belarrien kontu horrekin?
|
|
Eta hala ibili ziren bi aldiz eta hiru aldiz, hirugarren igoaldian halaxe esan zion Reginak goiko terrazan, Lisboa beren begiradapean zutela: . Zoriontsua naiz, Nazario, eta zoriontsuak izango gara, zin
|
degizut
baietz??, gora eta behera, behera eta gora, lehenengo bi aldietan besotik helduta eta hirugarrenean heldu gabe.
|
|
Argi erantzun zion. . Igor, zin
|
degizut
nik ez dudala ezer hartu?.
|
|
–Badakit auzi hauek zeure uste osoko jendearekin konpontzen dituzula, zu tartean sartu gabe, Pedro Lakanda eta Martin Belzunzeren zerbitzuez baliatuta, baina ni zure semea naiz eta egin ezazu oraingoan salbuespena. Utzi auzia nire eskuetan, aita, eta zin
|
degizut
fabrikako egoera zeharo aldatuko dela urtebete bi urteren buruan. Plan bat ere badaukat:
|
|
–Zaude isilik! Hitza eman dizut ez zaitudala astinduko, bai, baina zin
|
degizut
hitza jango dudala, berriro erretzen harrapatzen bazaitut: oraintxe jan nuke, egia esan...!
|
|
–Ez nau inork ikusiko, izeba, zin
|
degizut
–erantzun zion Domingok, zeinak, begiak zorrozten zituela, honela jarraitu baitzuen–: Zer iruditzen zaizu hurrengoan Frank deitzen badiogu?
|
|
–Barkatu, Miryam, baina gaur gertatu zaidana egi egia da, zin
|
degizut
. Ez zaitut engainatu nahi.
|
|
Eta hala ibili ziren bi aldiz eta hiru aldiz –hirugarren igoaldian halaxe esan zion Reginak goiko terrazan, Lisboa beren begiradapean zutela: " Zoriontsua naiz, Nazario, eta zoriontsuak izango gara, zin
|
degizut
baietz" –, gora eta behera, behera eta gora, lehenengo bi aldietan besotik helduta eta hirugarrenean heldu gabe.
|
|
Zure ama burua galtzen hasia da, gero eta gauza arraroagoak egiten ditu behintzat... eta, izeba izateaz gain, nik izan dut zure ama, aurrerantzean. Ongi portatzen bazara, betikoa izango naiz, baina gaizki portatzen bazara, zure ama baino zorrotzagoa izango naiz, zin
|
degizut
.
|
|
–Zin egin nizun ama baino zorrotzagoa izango nintzela, eta zin
|
degizut
berdin jarraituko dudala! Hasteko, bukatu dira ardo gozoak, etxe honetakoak zuk zeuk ozpindu dituzu-eta!
|
|
"(...) Gaur beste karta bat idatzi didazu, estilo hotzago batean, ongi ohartu naiz, Ada; hasieran, gainera, despistatu egin nauzu, zin
|
degizut
; bigarren irakurketan, hala ere, ongi bai ongi ohartu naiz oker nengoela, hain dago iradokizunez betea zure testu jostalaria. Eta belarrien kontu horrekin... beste kointzidentzia bat, Ada!
|
|
Oi, beste gauza bat, azkena: jakizu guztiz fida zaitezkeela nitaz; ni ez naiz apaiza, baina zin
|
degizut
apaizak bezala gordeko dizkizudala sekretuak: Bibliaren aurrean ere zin egingo dizut, nahi baduzu.
|
|
...e, ez dizut ukatuko, eta horregatik ditugu lotuta, baina zu ez, eta behar bezala hitz egiten badugu, senda zaitezke... ez erabat, ez dizut gezurrik esango, poloen arteko tirabirak hortxe izango baitituzu, zure nortasunaren ezaugarri diren neurrian; baina kontua ez da tirabirak edukitzea edo ez edukitzea, baizik eta burua tirabiren gainetik edukitzea, gutxieneko oreka bati eutsiz, eta hori bai, zin
|
degizut
lortuko duzula, baldin eta zuk ere behar bezala lan egiten baduzu. Mundu honetan ez baitago ez gizon eta ez emakume erabat osasuntsurik,% 100ean ez behinik behin.
|
|
–Zin
|
degizut
–Damasok.
|
|
–Zin
|
degizut
urtero etorriko natzaizula bisitan.
|
|
–Bada, frai Millan hemen balego, besterik esango lizuke, zin
|
degizut
baietz! –esan zion izebak irmo, baita haserre antzean ere; gero, begitartea apur bat eztitzen zuela, jarraitu zuen–:
|
|
–Zerari... berari ere ez zitzaion liburua batere gustatu, zin
|
degizut
.
|
|
" Arrazoi zenuen, Domingo; gure artekoak, izan ere, bi irtenbide ditu: edo lokatza edo hegaldia, eta nola nik, zuk bezalaxe, beti egin nahi izan baitut hegan, horixe egingo dut orain ere, ametsik amets, zin
|
degizut
. Munstroak berriro harrapa nazan baino lehen, edozer gauza.
|
|
–Eta halaxe egingo dut, zin
|
degizut
, baina berriro irakurrita gero... –Adak.
|
|
"(...) Oi, Ada, nola hunkitu nauzun zure azkenekoan, zeure nebatxoaren kontu horrekin... eta oi, nola gustatuko zitzaidan haurra besoetatik erori zitzaizùn egun hartan zure ondoan egotea, zure malkoak xukatzeko besterik ez bada ere! Gordeko ez dizut, bada, sekretua, zin
|
degizut
baietz: hil arterainoko hitza ematen dizut!
|
|
–Eta zuk ere barkatu, Ada: ez zaitut gehiago salatuko, zin
|
degizut
.
|
|
–Zin
|
degizut
–Maria Bibianak; honek, ordea, zin egin ondoren, liburuan iltzatu zituen begiak, ikusten ari zenaz ziur ez balego bezala– Bizitza osoan ez zara irakurzalea izan, eta orain sukarrak hartuta liburukote hori.... Ai ene!
|
|
–Ada: barkatu lehengo igandean gaizki tratatu bazintudan, kartsukeriak hori baitu txarra, baina zin
|
degizut
aurrerantzean ez dela lehengo igandekorik berriro gertatuko.
|
|
–Eta nork esan dizu ez naizela gai izango? –erantzun zion, keinua eta ahotsaren tonua artifizialki puztuz– Memento hori iristen bada, ez dizut huts egingo, aita, zin
|
degizut
!
|
|
–eta, semeari eskutik heltzen ziola, gehitu zuen–: Zu ez zara hilko, Gabino, zin
|
degizut
ezetz!
|
|
–Eta hori zen nire asmoa, Bibi, zin
|
degizut
. Baina bakoitzak bere mugak ditu.
|
|
bazirudien ezen, hoztasunezko bolada baten ondotik, gurasoak berriro sartu zirela, ez berotasun handi baten baina bai halako epeltasun baten eremuan, baita haiekin batera Teofilo Maria bera ere, zeinak, azken hilabete haietan galdu zuèn babesgune afektiboa berreskuratuta, bere buruarekiko konfiantza bereganatu baitzuen, halako eran, non, bere begiraldi haietako batean –Aleluia bukatu eta handik bospasei segundora–, aitaren irri zabalarekin topatu eta Teofilo Mariak berdin erantzun baitzion; irri egiteaz gain, baina, mahai gainean zuèn eskuin eskua ukabil bihurtu eta burua gora eta behera mugitu zuen bi bider kementsu, keinu haiekin Rikardo Lehoibihotzen paperean jarri eta aitari bere zina eskaini nahi balio bezala: itzalak itzalpean utzi gaitu orbetarrok aldi batez, bai, baina zin
|
degizut
zure ondoan izango nauzula, aita, orain eta beti, orbetarron izen ona eta leinuaren eguzki distiratsua birkonkistatzeko ahaleginean.
|
|
Nik ez nuen hil nahi. Nahi gabe izan da, izeba, zin
|
degizut
. Beldurra eman dit eta eskuetatik erori zait.
|