|
2011
|
|
|
Konfliktu hitzaren kontzeptu balioa (bere argitasun ahalmena) nekez ukatuko du hizkuntza soziologian serio jardun nahi duen inork124 Badakigu hiztun elkarte bik edo gehiagok espazio fisiko eta xede talde berbera konpartitzean maiz sortzen dela era bateko edo besteko arazorik. Arazo horietariko hainbatek, dimentsio kolektibo kontzientea hartzen duenean, konfliktua sor dezake. kontua ez da ordea elkarren pegante
|
dauden
hiztun elkarteetan aldian behin edo maiz sarri konflikturik sorMikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka tzen den ala ez.
|
|
2014
|
|
|
Lan honen bidez trebezia sozialen alderdi teorikoari heldu nahi zaio, eta bereziki bere adierazpen gorenari, portaera asertiboari. Horretarako, egoera minorizatuan
|
dauden
hiztunen errealitate soziolinguistikora ekarri nahi izan da portaera asertiboa. Herritarrek hizkuntza portaera desberdinak nola hautematen dituzten aztertu nahi izan du ikerketak.
|
|
2015
|
|
|
Ekintza sozio-linguistikoaren mailan, harrera prosezu gordina bizi dute udalerri hauek. Harrerak bi alde ditu, biak aktiboak, bertan
|
dauden
hiztunen portaera eta joan berriarena hartu behar dira aintzat. Harrera egoki baterako planak, irizpideak eta baliabide zehatzak behar dira herri hauetan guztietan.
|
|
|
Lehenengoari" gune sinbolikoa" deritzo, eta komunitatean
|
dauden
hiztun motatik abiatuta hizkuntza horren diagnosia egiten du (Txepetx 1987: 64). Hau honela, A, B eta ø ezaugarriak izan ditzake hiztun batek, esparru intimoetako transmisio bidez jasotakoa, etxetik kanpo maila jasoan ikasitakoa eta ezagutza hutsa, hurrenez hurren.
|
|
2016
|
|
|
Diferente dira kontuak, askotan, ahuldutako hizkuntzen kasuan. Egoera horretan
|
dauden
hiztun elkarte edo hiztun talde askotan gauza bat da etxeko transmisioa (gurasoek haurrei, beren lehenengo urteetan, hizkuntza propioa erakustea), eta beste bat hizkuntza horren belaunez belauneko transmisio jarraipena. Gurasoek haurrei (jaio eta lehenengo urteetan) beren hizkuntza propioa erakustea ez da maiz aski izaten, ahuldutako hizkuntza belaunez belaun transmititzeko.
|
|
|
Lan handia egin da azken mende erdian233, kontaktuedo ukipen egoeran dauden hiztunelkarteen indar maila nola neurtu definitzen, hiztun herri beregain gisa bizirik irauteko duten bideragarritasun maila operatibizatzen eta azterbide osoa era konparatiboan aplikatzen. Beraiek baino indartsuagoko hiztunherriekin edo soberania politiko zabaleko estatuekin ukipen egoera iraunkorrean
|
dauden
hiztun elkarteak, hiztun taldeak edo harreman sareak hartu izan ohi dira osasun neurpide gehienetan aztergai.
|
|
2017
|
|
|
Batera aipatu zuen hizkuntza eskubideak lurralde esparruan ematen direnez eskualde horretatik at
|
dauden
hiztunak jokoz kanpo gelditzen direla.
|
|
|
Ondoren, Julia Sallabank ek galdetu zion orain maputxe asko Santiagon bizi direla eta zein tratamendu izan behar duten horiek. Galderarekin batera aipatu zuen hizkuntza eskubideak lurralde esparruan ematen direnez eskualde horretatik at
|
dauden
hiztunak jokoz kanpo gelditzen direla. Robbiek erantzun zion, ordea, diasporan hizkuntzaren egoera ez dela ona.
|
|
2019
|
|
|
Beranduxko bada ere, hasi gara konturatzen hizkuntzaren geroa ez dagoela goi esparruetan bakarrik. ez han bakarrik eta, agian, ez han nagusiki. gero eta argiago ikusten dugu belaunez belauneko jarraipen transmisioak oin ahulak dituela euskarazko eskola, egunkari aldizkariak, irratitelebista eta unibertsitateko zein administrazio esparruko idatz langintza jasoa hartzen badugu lehentasun osoko, kasik lehentasun bakarreko, xede eta harrobi. Lehentasun eskemez hitz egin beharra daukagu, goiko (eguneroko jardun arruntaren sostengu fisiko territorial eta soziofuntzional diren jardungune, harreman sare eta rol harremanetatik goragoko) eginbehar jasoetan zentratu ordez itsu itsu. hizkuntzaren (hiztun elkarteen eta, bereziki, bizienik
|
dauden
hiztun taldeen) eginbehar
|
|
|
Presentzia digitala izan dezake, baina mende ugari daramatza hilik. Hortaz, digitalki prestatuta
|
dauden
hiztunak behar dira beste ezer baino gehiago." [Orzaiz, J., 2018] hau guztia kontuan hartuta, ezinbestekoa da ezagutza eta kontzientziazioa lantzea, erabileraren alderdian eraginez. eskaintza handia izan deEuskararen bizitasun digitala ispiluaren aurrean – Josu Waliño
|
|
2023
|
|
|
Dena den, hizkuntza horietako gehienak desagertzeko arriskuan daude (Ball and McIvor 2013, 27): gero eta hiztun gutxiago daude;
|
dauden
hiztunak adinekoak dira, gehienak urtetik gorakoak, eta gaur egun belaunaldien arteko hizkuntzaren transmisioa eten egin da.
|