|
2001
|
|
|
Badakit hau ez dela oso esaera egokia, behar den bezala ez hartzeko arriskua duelako. Guztiok
|
dakigu
hizkuntzek ez dutela gorputzik; beraz, gorputzik ez dutenez gero, ezta neurririk ere.
|
|
2002
|
|
|
Hiru eragile horiek modu batera edo bestera mundukohiztunengan eta hizkuntzetan eragiten ari dira, eta, ondorioz, hizkuntzekinerlazionatutako kontzeptuak ere aldatzen ari zaizkigu, didaktika barne. Horienartean ditugu eleaniztasunaren kontzeptua, giro hizkuntzaren kontzeptua, lehenengo eta bigarren hizkuntzen kontzeptuak, etab. Alabaina, zoritxarrez, oraindik ez
|
dakigu
hizkuntzetan nolako eragina izango duten fenomeno horiekguztiek, ez hizkuntza handietan ezta txikietan ere. Momentuz, inor ez da ausartzenesatera hizkuntza txikiekin zer gertatuko den eta entzuten ditugun iritziak motaguztietakoak dira.
|
|
2007
|
|
|
nolabait gainezarri egiten zaio hiztunari bere edukitasun eta forma guztiarekin), eta hala ere hiztun bakoitzak bere bere hizkuntza dizu, berak sortzen dizu (hizkuntza pentsatzea kontrarioak pentsatzea da). Jakin ere ez
|
dakigu
hizkuntza bat, baizik eta hitz egiten dakigu.
|
|
2009
|
|
|
Guk ez
|
dakigu
hizkuntza bat arrisku orotatik salbu jotzeko zenbaterainokoa lukeen hiztunen kopuruak eta proportzioak, zenbaterainokoa lukeen hizkuntzaren erabilerak eremu ezberdinetan, edo zenbateraino bermatu litzatekeen hizkuntzaren transmisioa belaunez belaun. Hori ez dakigu, beraz ez dakigu, esate baterako, 800.000 hiztun asko ala gutxi diren, eta hiztunen portzentajea, %37, asko ala gutxi den.
|
|
2011
|
|
|
Ondo
|
dakigu
hizkuntza ukipen egoera guztiak ezegonkorrak direla, nolabait diglosian bizi dira; zenbat eta gutxituagoa hizkuntza orduan eta desagertze arriskuari aurre egiteko zailtasun handiagoa. guztiak dira hizkuntzen biziraupenerako arriskutsuak, eta barne immigrazioa besteak bezain indartsua (Idiazabal, 2011).
|
|
|
ACNuren 2010eko iraileko buletinetik ateratakoa da ondoko adibidea: ondo
|
dakigu
hizkuntza ukipen egoera guztiak ezegonkorrak direla, nolabait diglosian bizi dira; zenbat eta gutxituagoa hizkuntza orduan eta desagertze arriskuari aurre egiteko zailtasun handiagoa. hizkuntza gutxitu asko (%90?) mehatxupean, eta desagertzen ari direla gauza ezaguna da. hainbat ikerlarik, (Comrie, Matthews & polinsky, 1996; Nettle & romaine, 2000; Crystal, 2000, hagège, 2000, wurm, 2001... Bertan aurreko markoaren arabera hizkuntza gutxituak bost irizpideren edo egoeren arabera sailkatzen dituzte arrisku txikiagotik desagerpenera.
|
|
|
Itzulpen industriak sekulako garrantzia izango du, eta gastu bezala ikusten duenari inbertsio alderdia erakustea komeni da. Inbertsioa kultura eta giza harremanen garapen aberatsago eta orekatuagoen alde. gure artean, jada, zigor eta debeku oso agerikorik ez dugu ikusiko, baina ondo
|
dakigu
hizkuntza kontuetan, haiek bezain eraginkorrak direla jarrerak. eta hauen ezagutza ezinbestekoa dela hizkuntza gutxituen alde egiteko. hizkuntza jarreren eremua mundu ezezagun bezain konplexua da. Ageriko eta ezkutuko jarrerak eta aurreiritziak dauzkagu hizkuntza batzuen alde edo kontra egitera eramaten gaituztenak.
|
|
|
–Baina azken hiztunaren hiltzeak ez dakar nahitaez hizkuntzaren desagerpena. Herri bateko azken hiztuna desagertuta ere, hizkuntza galdu berriak bere komunitatean, haren toponimian eta bizilagunen izenetan, hau da, komunitate horren oroimen kolektiboan bere arrastoa uzten du eta hori hizkuntza berpizteko hazia izan daiteke. Ez
|
dakigu
hizkuntza galduaren oroimen kolektiboak nola eragiten duen belaunaldi berrien hizkuntza berreskuratzeko nahian eta ahalmenean, baina zenbait egilek. Miquel Grosek Recuperación del euskera en Navarra liburuan, adibidez?, bi gertakarien arteko erlazio zuzena iradoki du? .
|
|
2013
|
|
|
Eta ez dut sakonduko hala nola ontasunari, musikaltasunari, arruntasunari eta jatortasunari buruzko balorazio ugarietan, baina kontuan izan behar da horiek ere aldaketa linguistikoa baldintzatzen dutela, komunitate elebakarretan barne (Lippi Freen 1997, Tusón 1988). Azken finean, hizkuntza jakin bat zer den definitzean edo, zehatzago esanda, hizkuntza baten barruan zer barietate dauden definitzean, hein handi batean, hertsiki egiturez baino gehiago irudikapenez ari gara5 xix. mendearen amaieran, G. I. Ascolik adierazi zuen franko proventzera eta erretoromaniera izeneko hizkuntzak zeudela; bada, gutxienez ordutik
|
dakigu
hizkuntzen mugak ezartzean hiztunen kontzientzia kolektiboak kontuan ez hartzea, behinik behin, problematikoa dela (ikus Calvet 1996 eta Kremnitz 2006). Elaborazio bidezko hizkuntzen indibiduazio prozesua (Ausbau) —edo aurkako Einbau prozesua, hau da, hainbat barietate hizkuntza berean bateratzea— barietateen adibidez beteta dago; hau da, sistema linguistikoen adibidez.
|
|
2014
|
|
|
La race n, y est pas tout, comme chez les rongeurs ou les félins? 842, kuraioski protestatzen duenean, oso zentzuzkoa ematen du. Bakarrik, arrazaren adiera(, linguistiko?) honetan ere ez
|
dakigu
hizkuntza doi doi zenbat den, eta arraza, dena ez, baina zenbat bai, baden oraindik, Renanek arrazarena polemikaren suan gutxietsi nahiago baluke ere. Eta badirudi, asko samar dela.
|
|
2018
|
|
|
Baina ondo
|
dakigu
hizkuntzak inoiz ez direla maleziagabeak izan. Normatik kanpo dabilen oro seinalatua izan da, gutxietsia; gizonezko hetero zuri ekonomikoki boteretsu eta desgaitasunik gabeko ikuspuntu batetik epaitu da dena.
|
|
|
Lan horretan zantzu batzuk ematen dizkigu aztien hizkuntza hori irudikatzeko. Xahori esker
|
dakigu
hizkuntza horretan hitz berak bi esanahi dituela. Adibidez:
|