|
2023
|
|
|
Zehapenen Erregelamenduan ezarritako moduan, gutxieneko zehapena handituko da 15etik 50era arteko portzentajezko puntuetan, ordaindu gabe utzitako kopuruan edota bidegabe itzulitako kopuruan ezkutatzeak izan duen eragina aintzat hartuta. Irizpidea aplikatzen bada aitorpen edo autolikidazioak ez aurkezteagatik, datuak %100ean ezkutatu direla ulertuko da eta 50 portzentajezko puntuetan handituko da. c) Iruzurrezko
|
bideak
edo tarteko pertsonak erabiltzea
|
|
|
Iruzurrezko
|
bideak
honakoak dira:
|
|
|
Prozedura hauetan betebeharpekoaren eskubideak babestu nahian, hasierako komunikazioan hurrengoak adierazi behar dira: ebazpena jakinarazitzat eman den unea eta modua; ebazpenaren aurka egiteko
|
bideak
, epeak eta organo eskudunak; eta zehapena ordaintzeko epeak, modua eta lekua. Errekurtsoa jartzeko epea eta zehapena ordaintzeko epea zenbatzen hasiko dira ebazpena jakinarazitzat eman den egunetik aurrera.
|
|
|
a) Pertsona edo erakunde urratzailea identifikatzea. b) Egitateak finkatzea eta egindako frogak balioestea. c) Gauzatutako arau haustea zehaztea. d) Ezarritako zehapenaren zenbatekoa zehaztea, aplikatu diren graduazio irizpideak aipatzea, bai eta egin beharreko murrizketa ere ezartzea. Hala badagokio, arau hausterik edo erantzukizunik ez egotearen gaineko adierazpena jasotzea. e) Zehapenen aurka erabil daitezkeen
|
bideak
(errekurtsoak) adieraztea, baita horiek jartzeko epeak eta organoak ere. f) Ezarritako zehapenaren zenbatekoa ordaintzeko lekua, epea eta modua. Gehienetan, ordain gutunarekin batera emango da ebazpena. g) Aplikatu diren murrizketen zenbatekoa eskatzeko inguruabarrak zehaztea, halakorik gertatuz gero murrizketa galduko baita. h) Berandutze interesak ez eskatzea, zehapenen eragingarritasuna eten bada zehapenen aurka errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko administratiboa garaiz eta behar bezala jarri delako. i) Ebazpenaren aurka Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jar badaiteke, hurrengoaren berri ematea:
|
|
|
Likidazioak jakinaraziko dira hurrengo edukiarekin: tributu betebeharpekoa nor den, tributu zorra zenbatzeko osagaiak, likidazioaren behin behineko edo behin betiko izaera, likidazioaren arrazoiketa baldin eta tributu betebeharpekoak aurkeztutako aitorpen edota autolikidazioarekin bat ez badator, likidazioaren aurkako
|
bideak
, errekurtsoak jartzeko epeak eta organo ebazlea zein den, eta tributu zorra ordaintzeko lekua, epea eta bidea (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 98 artikulua, Bizkaiko TFAOren 100 artikulua eta TLOren 102 artikulua).
|
|
|
Helburua hauxe da: emaitza hori lortzeko ohiko bide juridikoak erabiliz gero, tributu zorra sortuko litzateke; horregatik, oinarrian bestelako helburuak dituzten
|
bideak
erabiltzen dira, kargaturik ez dauden edo gutxiago kargatzen diren bideak, hain zuzen. Alderdiek erabilitako bideak ez dute zentzu ekonomikorik.
|
|
|
Helburua hauxe da: emaitza hori lortzeko ohiko bide juridikoak erabiliz gero, tributu zorra sortuko litzateke; horregatik, oinarrian bestelako helburuak dituzten bideak erabiltzen dira, kargaturik ez dauden edo gutxiago kargatzen diren
|
bideak
, hain zuzen. Alderdiek erabilitako bideak ez dute zentzu ekonomikorik.
|
|
|
emaitza hori lortzeko ohiko bide juridikoak erabiliz gero, tributu zorra sortuko litzateke; horregatik, oinarrian bestelako helburuak dituzten bideak erabiltzen dira, kargaturik ez dauden edo gutxiago kargatzen diren bideak, hain zuzen. Alderdiek erabilitako
|
bideak
ez dute zentzu ekonomikorik. Adibidez, jarduerarik ez duen enpresa erosten denean konpentsatzeko zerga oinarri negatiboak dituelako, eta horrela aurrezpen fiskal bat lortzeko.
|
|
|
Kostu horrek bere barne hartzen ditu zuzeneko eta zeharkako gastuak, finantza gastuak, gastu orokorrak eta ibilgetuaren amortizazioa. Tasa bat ezarri baino lehen txostena aztertu behar da, jardun edo zerbitzuaren merkatu balioa zehaztu eta kostu hori hornitzeko
|
bideak
azalduz.
|
|
|
Horiek horrela, jarduketa batzuk burutzeko borondatezko ordezkaritza egiaztatu behar da; beste batzuetan, aldiz, ordezkaritza badagoela uste da. Ikus ditzagun, bada, zeintzuk diren batzuk eta zeintzuk besteak, baita lehenengo ordezkaritza frogatzeko
|
bideak
ere.
|
|
|
Nola dihardu Administrazioak zeharkako zenbatespena erabili behar duenean? Hurrengo
|
bideak
erabil ditzake zerga oinarria zehazteko: a) Bere esku dituen datu eta aurrekariez baliatzea. b) Errentak edo ondasunak daudela zeharka egiaztatzeko balio duten elementuak erabiltzea, baita jarduera alor horretan ohikoak diren sarrera, salmenta, kostu eta etekinen datuak ere, ustiapenaren tamainari egokituz. c) Antzeko kasuetan edo kasu baliokideetan eman izan diren datu eta aurrekarietara jotzea, zergadun horietan ematen diren ikur, indize eta moduluak baloratuz.
|
|
|
6.1 Tributu betebeharra azkentzeko
|
bideak
|
|
|
diruz, efektu tinbredun bitartez edo gauzaz. Erregela orokorra da diruz ordaintzea, baina gainerako
|
bideak
ere onartzen dira, kasuan kasuko tributu legeak edo erregelamenduak hori ahalbideratzen duenetan. Hainbatenaz, tributu legeak ezer zehaztu ezean, tributua diruz ordaindu behar da.
|
|
|
Tributuzko prestazioak bezala, bi biok izaera hertsagarria dute. Izaera publikoko ondare prestazio ez tributarioak dira zerbitzu publiko bat emateagatik edo obra publikoak esplotatzeagatik eskatzen diren diruzko kontraprestazioak, baldin eta zuzenbide pribatuko kudeaketa
|
bideak
erabili badira halakoak emateko, hots, baldin eta emakida araubidepean, ekonomia mistoko sozietateak, erakunde publiko enpresarialak, kapital publikoko sozietateak edo interes publikoaren ziozko enpresa pribatuak halakoa eman baditu, interes ororkorrari erantzunez. Horren adibide izan daitezke autobideak erabiltzean ordaindu behar diren bide sariak," tarifak" deitzen direnak.
|
|
|
Kreditu publikoaren bidez, Administrazio publikoek mailegu bidez kapitalak hartzen dituzte. Kapitala hartzeko
|
bideak
arautu egiten dira arau multzo baten bidez, eta horri Herri zorra deritzo. Aurrekontuen Lege Orokorraren 92 artikuluak (azaroaren 26ko 47/ 2003 Legearenak) definitzen du Herri zorra.
|
|
|
Aurrekontuen Lege Orokorraren 92 artikuluak (azaroaren 26ko 47/ 2003 Legearenak) definitzen du Herri zorra. Artikulu horren arabera, Herri zorra da Estatuak maileguan hartzen dituen kapitalak Estatuko gastuak finantzatzeko edo diruzko egoera aktiboak sortzeko, hurrengo
|
bideak
erabilita: jaulkipen publikoaren bidez, kreditu eragiketak itunduz, hirugarrenaren zordunaren egoeran subrogatuz, edo oro har, Estatuaren bestelako finantza eragiketaren bidez, gastuak finantzatzeko edo tesoreriako egoera aktiboak sortzeko.
|
|
|
Halako tratatuak, baliozkotasunez egin eta Espainian modu ofizialean argitaratutakoan, antolamendu juridikoaren zati bihurtzen dira, EKren 96 artikuluaren aginduz. Gainera, tratatu horiek indargabetu, aldarazi edo eteteko, eurotan ezarritako
|
bideak
erabili eta Nazioarteko zuzenbidearen erregela orokorrak bete behar dira.
|
|
|
6.1 Tributu betebeharra azkentzeko
|
bideak
174
|
|
|
Ñabardura: gehienetan, halako arrazoiak enpresako ekoizpen
|
bideak
berriztearen ondorio dira, hain zuzen, horrek berarekin ekarri ohi duelako lan esku kopuru jakin bat soberan izatea; izan ere, hobekuntza tekniko batek emaitza berbera lor dezake, pertsona gutxiago baliatuta (horren adibide dira informatizazioedo robotizazio prozesuak).
|
|
|
lan egiteko lekua (lan egiteko lekuen eraikuntza diseinu eta ezaugarriak): dimentsioak; erortzeko arriskua duten guneak eta behegainak; atea eta tabikeak; arranpak; eskailerak eta plataformak; larrialdietarako ateak eta ebakuazio
|
bideak
; minusbaliodunak: txukuntasuna, garbitasuna eta mantenimendua; edateko ura; aldagelak eta instalazio higienikoak; atseden hartzeko eta lehen sorospenerako lokalak); makinak; lan ekipamenduak; suteak eta leherketak; elektrizitatea.
|
|
|
Gainera, epai horrek kontuan hartu du bizitza pribatuan noraino sar daitekeen; izan ere, ulertu da enpresak balioetsi behar duela arrazoi legitimoak izatea, komunikazioak zaintzeko neurriak praktikan jartzea justifikatzen dituztenak. Esangura horretan, enpresak balioetsi behar du beraren xedea lor daitekeen hain inbaditzaileak ez diren
|
bideak
baliatuta, bai eta, hala denean, gauzatu nahi den zaintza neurria zein izan eta neurri horrek eragin ditzakeen ondorioen larritasuna. Ildo horretatik doa 2018ko otsailaren 8ko (1121/ 2015 db. errek. zk.) AGE.
|
|
|
O XI. Adierazpenak iragarri zuen presio
|
bideak
desagertuko zirela (greba eta ugazabek enpresa ixtea), gatazka kolektiboak konpontzeko bide gisa. Hurrean ere, gatazka kolektiboek ez zuten zentzurik erregimenak ekoizpenaren inguruan zuen ikusmoldearen baitan (ekoizpena Aberriaren zerbitzura zegoen batasun ekonomiko gisa ulertzen baitzen) eta sindikatuaren egitura bertikalaren baitan.
|
|
|
Dekretua, laneko harreman kolektiboetan, formalizatze, adiskidetzeeta arbitraje prozedurei buruzkoa. Bada, une horretatik aurrera gatazka kolektiboak aitortu ziren, nahiz eta aitortza hori gatazkok konpontzeko prozedurak arautzera mugatu, eta balizko konponbide moduan ez onartu presio
|
bideak
edo gatazkak azaleratzeko bideak; izan ere, artean, gatazka kolektiboak salbuespen mugatu eta iragankor bezala hartzen ziren, lan harremanen sistema antolatuan. Geroago, maiatzaren 22ko 1376/ 1970 Dekretua, laneko gatazka kolektiboak arautzekoa, onetsi zen; izen hori gorabehera, aurreko arauaren ildo beretik zihoen.
|
|
|
Dekretua, laneko harreman kolektiboetan, formalizatze, adiskidetzeeta arbitraje prozedurei buruzkoa. Bada, une horretatik aurrera gatazka kolektiboak aitortu ziren, nahiz eta aitortza hori gatazkok konpontzeko prozedurak arautzera mugatu, eta balizko konponbide moduan ez onartu presio bideak edo gatazkak azaleratzeko
|
bideak
; izan ere, artean, gatazka kolektiboak salbuespen mugatu eta iragankor bezala hartzen ziren, lan harremanen sistema antolatuan. Geroago, maiatzaren 22ko 1376/ 1970 Dekretua, laneko gatazka kolektiboak arautzekoa, onetsi zen; izen hori gorabehera, aurreko arauaren ildo beretik zihoen.
|
|
|
Gainera, greba azken aukera zen. Horregatik, grebara jo aurretik nahitaez agortu behar ziren negoziazio prozedurak edo alderdien arteko bake
|
bideak
, euren lege ordezkarien bidez. Amaitzeko, greba bidezkoa izan zedin, nahitaezkoa zen edukiari nahiz formari zegokienez lege dekretu horrek ezarritako betekizunak gauzatzea. Bestalde, oro har, ez zen onartu ugazabek enpresak ixtea lan gatazketako ekintza zilegi gisa.
|
|
|
Bateko, lan harremanak modu baketsuan gauzatzeko mekanismo egokiak eskaintzen ditu; bada, harreman horiek ahalbidetzen dute guztion ongizaterako ondasunak eta zerbitzuak ekoiztea. Besteko, harreman horiek gauzatzean sor daitezkeen gatazkak konpontzeko
|
bideak
ezartzen ditu.
|
|
|
Beraz, merkataritzako harremanak besterik ez ziren sortzen kontratugileen artean, enkargu hutsa baitzegoen. Aitzitik, geroago, merkatariak euren manufakturak edo faktoriak eraikitzen hasi ziren, eta bertan euren negozioko produktuak egiteko ekoizpen
|
bideak
jarri zituzten. Eta ekoizpen bide horiekin zuzenean lan egiteko lan eskua behar zenez, langile askeak kontratatzeari ere ekin zioten.
|
|
|
(a) makinen erabilera orokortu zen; makina horiek erabiltzeko gero eta zailagoak ziren eta gero eta indar arriskutsuagoek mugitzen zituzten, batez ere, esperimentazioa eta bat bateko hobekuntza saiakerak nagusi ziren hasierako garaian; (b) lan istripuen kopurua areagotu zen, hildako eta elbarri ugari eraginez; gainera, ezbehar horiek makinak erabiltzeagatik sortzen ziren; (c) nabarmena zen ekoizpen bideen titulartasunaren eta horiekin egindako lanaren arteko bereizketa: ekoizpen
|
bideak
ugazaben edo enpresaburuen esku zeuden bitartean, lana langileei zegokien (BORRAJO DACRUZ).
|
|
|
Zehatzago, banakako gatazkak eta gatazka kolektiboak bereizi behar dira. Eta horien harira, kasuan kasuko konponbideak, alegia, bide baketsuak (negoziazioa; gatazkak epaiketaz kanpo konpontzeko
|
bideak
: bitartekaritza, arbitrajea, adiskidetzea), presio bideak (greba, ugazabek enpresa ixtea) eta bide judiziala (lan arloko modalitateak edo prozesuak).
|
|
|
Eta horien harira, kasuan kasuko konponbideak, alegia, bide baketsuak (negoziazioa; gatazkak epaiketaz kanpo konpontzeko bideak: bitartekaritza, arbitrajea, adiskidetzea), presio
|
bideak
(greba, ugazabek enpresa ixtea) eta bide judiziala (lan arloko modalitateak edo prozesuak).
|
|
|
Finko bihurtzearen aldeko aukera Administrazio publiko baten ingurukoa denean, edo Administrazio publikoetako lan kontratuen araubidera bildutako enpresa publikoen ingurukoa, orduan ulertu behar da aukera iraupen mugagabeko kontratuaren aldekoa dela eta ez kontratu finkoaren aldekoa [2002ko irailaren 17ko (3047/ 2001 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa; 2009ko maiatzaren 14ko (1206/ 2008 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa; 2009ko ekainaren 30eko (770/ 2008 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa]. Hurrean ere, kontuan hartu behar da langilea ezin dela finko bihurtu, Administrazioan sartu denean abuztuaren 2ko 30/ 1984 Legearen, Funtzio Publikoa aldarazteko neurriei buruzkoaren, 19 artikuluaren arabera baliozkoak ez diren
|
bideak
baliatuta, eta Konstituzioaren betekizunak bete gabe
|
|
|
Behin ikuskatze jarduna hasita, Lan Ikuskatzailetzak hurrengo hiru
|
bideak
ditu kontrol eginkizuna gauzatzeko:
|
|
|
Ildo horretatik, KAren 27/ 1987 Epaiak 2 oinarri juridikoan horrela dio: " administrazio eragingarritasun printzipioak, Administrazio Publiko guztiei aplikatzeaz gain, zerbitzu publikoei ere aplikatu behar zaienak, legegileari baimentzen eta agintzen dio toki administrazioen arteko harremanak eta toki administrazioen eta Estatuaren eta autonomia erkidegoen arteko harremanak ezartzeko moduak eta
|
bideak
zehazteko... ".
|
|
|
Aurretik adierazi dugun moduan, gure antolamendu juridikoan toki erakundeek euren baliabideak lortzeko
|
bideak
EKren 142 artikuluan adierazten dira. Artikulu horren arabera, toki administrazioek baliabideak lortuko dituzte berezko tributuen bitartez eta Estatuaren eta autonomia erkidegoen tributuetako parte hartzean.
|
|
|
Arabako, Bizkaiako eta Gipuzkoako foru arauek modu batean edo bestean hiru informazio
|
bideak
jorratzen dituzte. Estatuari bidali beharreko informazio betebeharraren inguruan hitz egin dugu.
|
|
|
Hori horrela, Mementoari jarraituz, kreditu eragiketak modu honetara definitu daitezke: " Kreditu eragiketak zorpetze publikoaren bidezko finantzaketa
|
bideak
dira, hau da, toki erakundeak, epe laburrean edo luzean, interes batzuk ordainduta itzuli behar dituen funtsak lortzea. Izaera itzulgarri hori dela eta, izaera subsidiarioko baliabidetzat hartu behar da, eta aldez aurretik beste finantza aukera batzuk agortu behar dira" 452 Kreditu eragiketak izango dira, legeak zerrendatzen dituenaz gain, toki erakundearen balantzearen finantza pasiboan sar daitezken guztiak.
|