|
2023
|
|
|
Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren esparruan, Sozietateen gaineko Zergaren esparruan, eta Balio Erantsiaren gaineko Zergaren esparruan bereziki, kenkariak eta gastuak fakturaren bidez justifikatu behar dira, ahal dela. Tributuen Arau Orokorrek frogabide hori lehentasunezkoa dela adierazten dute, baina ez da
|
bide
pribilegiatua; hortaz, Administrazioak uste badu fakturaren eraginkortasuna zalantzan jartzen badu, betebeharpekoak eragiketak benetakoak direla erakusten duten frogak aurkeztu ditu. Adibide moduan, Bizkaiko TFAOren 104.2 artikuluak esandakoa ekarriko dugu, gainerako Tributuen Arau Orokorrek emandako idazketatik zertxobait aldenduz, honakoa dio:
|
|
|
Jakinarazpenak
|
bide
elektroniko, informatiko eta telematikoz ere egin daitezke, baldin eta betebeharpekoak borondatez jakinarazpenak egiteko bide
|
|
|
Bizkaiko TFAOn, doktrina hori saihestu nahi izan da uztailaren 15eko 6/ 2020 Foru arauaren bidez 102.5 artikuluari azken parrafoa gehituz: " Lehenengo zenbaki honen lehen paragrafoan adierazitakoa gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako
|
bide
teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada. Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen duten pertsona fisikoak, baldin eta berariaz bide horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko.
|
|
|
" Lehenengo zenbaki honen lehen paragrafoan adierazitakoa gorabehera, zergapeko bera dela-eta prozedura berri bat hasteko, ez da beharrezkoa izango aurreko prozeduraren aurreko edo aldi bereko [iraungitze] deklarazio espresoa". horiek lehentasunez aukeratu baditu, edota derrigorrean, betebeharpekoak halako bide teknologiko egokiak izatea bermatuta badago eta erregelamenduetan horrela ezarri bada. Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen duten pertsona fisikoak, baldin eta berariaz
|
bide
horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko. Halakoetan, bide elektronikoz egindako jakinarazpena gauzatu dela uste da egoitza elektronikoan egintza eskura jartzearekin, jakinarazpena gauzatutzat noiz jotzen den gorabehera.
|
|
|
Horren adibide izan daiteke urriaren 29ko 1363/ 2010 Errege Dekretua, sozietate anonimo eta mugatu guztiak eta BEZaren hileroko itzulketen araubidean daudenak behartzen dituena; edota Bizkaiko Kudeaketari buruzko Erregelamendua, pertsona juridikoak eta Sozietateen gaineko Zergaren zergadun diren beste erakunde batzuk, eta jarduera ekonomikoak gauzatzen duten pertsona fisikoak, baldin eta berariaz bide horien erabilera onartu badute lehenespenez erabiltzeko. Halakoetan,
|
bide
elektronikoz egindako jakinarazpena gauzatu dela uste da egoitza elektronikoan egintza eskura jartzearekin, jakinarazpena gauzatutzat noiz jotzen den gorabehera.
|
|
|
...ako jarduketak); foru lurraldetako edo Estatuko Tributu administrazioak emandako egintzak jakinaraztea beste Estatu batzuetan, edo alderantziz, halako Estatuen egintzak lurralde erkidean edo foru lurraldean jakinaraztea, azken kasu horretan gorago aipatu dugun jakinarazpenen araubidea betez (laguntza jakinarazpenak egiteko); eta elkarren laguntzako errekerimenduak betetzeko lehentasuna izango dute
|
bide
elektroniko, informatiko eta telematikoek, Legeak, foru arauak edo horiek garatzeko arauketak agindu bezala.
|
|
|
Esangura horretan, TFAOek (eta TLOk) euren V. Tituluan xedatutakoa aintzat hartu behar dugu, baita honako erregelamendu hauek ere: maiatzaren 13ko 520/ 2005 Errege Dekretua, administrazio bidean berrikuspen arloan TLO garatzen duen Erregelamendu orokorra onetsi duena; eta Araban, uztailaren 1eko 65/ 2008 Foru Dekretua, bermeen kostua berreskuratzea, berraztertze errekurtsoa eta berrikuspen prozedura bereziak arautzeko Erregelamendua onetsi duena, eta urtarrilaren 30eko 2/ 2007 Foru Dekretua,
|
bide
ekonomiko administratiboan errekurtso eta erreklamazioen prozedurak arautzeko Erregelamendua onetsi duena; Bizkaian, abenduaren 27ko 228/ 2005 Foru Dekretua, administrazio bidean berrikuspen arloan Tributuen Foru Arau Orokorra garatzeko Erregelamendua onetsi duena; eta Gipuzkoan, irailaren 26ko 41/ 2006 Foru Dekretua, administrazio bidean berrikuspen arloan Gipuzkoako Lurralde Historikoaren Tribu... Aurrekoaz gain, gaitasun, ordezkaritza, froga, jakinarazpen eta ebazteko epeei dagokienez, Administrazioaren berrikuspen prozeduretan TFAOen beste Titulu batzuetan gai horiei buruz xedatutakoa aplikatuko da, berrikuspen prozeduretarako erregela bereziak arautu ezik.
|
|
|
Bigarren bidea, borondatezkoa, berraztertze errekurtsoa da eta, azken buruan, erreklamazio ekonomiko administratiboa dugu. Hirugarren
|
bide
hori Finantza zuzenbidearen berezitasuna ez ezik, administrazio egintzak berrikusteko biderik erabiliena ere bada; horren bitartez administrazio bidea agortzen da eta Administrazioarekiko auzi jurisdikziora jotzeko bidea zabaltzen du. Errekurtso horiek aztertzeko, aintzat hartuko ditugu hiru Lurralde Historikoetan aplikatzen diren arautegiak soilik, alderdi askotan lurralde erkidean xedatutakoaren berdina izan arren.
|
|
|
Esan bezala, Organismo edo Auzitegi Ekonomiko Administratiboek auzialdi bakarrean honakoak ezagutuko ditu: Foru Aldundiko organoek emandako administrazio egintzen aurka jarri diren erreklamazioak,
|
bide
ekonomiko administratiboan aurkara badaitezke; aparteko berrikuspen errekurtsoak; bere ebazpenetan antzemandako okerren zuzenketak, haien eskumenekoa
|
|
|
Berraztertzean edo
|
bide
ekonomiko administratiboan aurkaratu den egintzaren betearazpena automatikoki etengo da interesdunak hala eskatzen duenean, baldin eta egintza horren zenbatekoa, eteteak sorrarazten dituen berandutze interesak (hiru hilabetekoa berraztertze errekurtsoan eta urtebetekoa erreklamazioan) eta etenaldia eskatzeko unean egon litezkeen errekarguak81 bermatzen badira. Araban eta Bizkaian, berraztertze errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko administratiboa garaiz eta behar den eran jartzeak aurkaratutako egintzaren betearazpena etengo du, inolako bermerik jarri gabe, baldin eta tributu zorra borondatez ordaintzeko aldian badago edo premiamendu probidentziaren aurkako errekurtso bat aurkeztu bada.
|
|
|
Interesdunak ezin duenean
|
bide
ekonomiko administratiboan aurkaratutako egintza automatikoki eteteko beharrezkoa den besteko bermerik eman, etetea erabaki daiteke, organo eskudunak nahikotzat jotzen dituen
|
|
|
Berraztertze errekurtsoa jartzean eskainitako bermeak eragina luzatu dezake, hala denean, geroko
|
bide
ekonomiko administratiboan, erreklamazio egileak hala eskatu badu eta hasieran eskainitako bermearen eragingarritasunak eta iraupenak aukera horretarako bide ematen badu. Are gehiago, administraziobidean emandako etetea mantenduko da, Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jartzeko epearen barruan zergadunak Tributu administrazioari jakinarazten dionean errekurtso hori sustatu eta etetea eskatu duela, harik eta organo judizialak eskatutako etetearen gaineko erabakia hartu arte.
|
|
|
Prozedura ofizioz bultzatuko da, baina interesdunari egintza eta ebazpen guztiak jakinarazi behar dizkiote, egintza eta ebazpen horiek interesduna ukitzen badute edo prozedura amaitzeko badira. Jakinarazpenak tributuzko administrazio egintzak jakinarazteko arau orokorren arabera egingo dira eta interesdunak zehaztutako egoitzan ala
|
bide
elektronikoen bitartez egin daitezke. Jakinarazpen orok honako edukia izan behar du:
|
|
|
Espedientea
|
bide
elektronikoen bitartez erakutsi daiteke. Frogari dagokionez, frogak ofizioz ala interesdunak hala eskatuta burutuko dira.
|
|
|
Akta mota hauek ondorio onuragarriak dituzte bai Administrazioarentzat egintzak eragingarritasuna errazten delako errekurtsorik ezean, eta zenbaitetan kobrantza segurtatzen duelakobai norbanakoarentzat; horregatik, ikuskapen jarduketak amaitzeko
|
bide
egokia izan daiteke.
|
|
|
a) ordenamendu juridikoa modu nabarian hausten dutela uste duenean; b) norbanakoaren egoera juridikoari eragiten dioten eratorritako inguruabarrek agerian uzten dutenean emandako egintzaren desegokitasuna; c) prozeduraren izapidean interesdunen babesik eza gertatu denean. Errebokazioa gerta daiteke preskripzio epea (edota iraungitze epea Bizkaian) igaro ez den bitartean, eta egintzak ez badira
|
bide
ekonomiko administratiboan berretsi izan ezin baita organo ekonomiko administratiboek emandako ebazpenik edota prozedura amaitzeko erabakirik errebokatu.
|
|
|
Horregatik, egintza errebokatzeko edo horren edukia erabat aldatzeko ez da bide hau erabili behar. Horren guztiaren ondorioz, berrikuspen
|
bide
honek oker materialarenaez du garrantzi handirik. Halaber, jurisprudentziak zorroztasunez definitzen du egitezko okerra, prozeduraren erabilera gehiago murriztuz:
|
|
|
prestatzea, onespena, 86 Araban, 38/ 2013 Foru araua, abenduaren 13koa, Arabako Toki Erakundeen Aurrekontu Egonkortasuna eta Finantza Iraunkortasunari buruzkoa; Bizkaian, 5/ 2013 Foru araua, ekainaren 12koa, Bizkaiko Toki Erakundeen aurrekontu egonkortasunari eta finantza iraunkortasunari buruzkoa; eta Gipuzkoan, 2013ko otsailaren 8ko 1/ 2013 Foru araua, Gipuzkoako toki entitateen aurrekontu egonkortasunaren eta finantza iraunkortasunaren alorretan finantza zaintzaren eskumena garatzen duena. betearazpena, likidazioa eta itxiera. Ziklo horren ezaugarririk aipagarriena da botere desberdinek aurrekontuaren eratze
|
bide
horretan parte hartzea: Gobernuak prestatzen ditu aurrekontuok, eta Parlamentuari bidaltzen dio aurrekontuen lege proiektua; Parlamentuak proiektu hori aztertu eta bidezko deritzen zuzenketak sartzen dizkio; legea onetsitakoan, Administrazioa arduratu behar da horren betearazpenarekin; eta, azkenik, Parlamentuak kontrolatzen du betearazpen hori, gauzaturiko jarduerak eta emandako baimenak bat datozen ikusita.
|
|
|
Toki Araubideko Oinarrien 7/ 1985 Legea, apirilaren 2koa, indarrean jartzean, eta zehatz esateko, Lege horren 108 artikuluak hala ezarri zuelako,
|
bide
ekonomiko administratiboa ezabatu zen toki tributuen kasuan; izan ere, bide horrek toki korporazioen autonomia murrizten zuen, beste lurralde administrazio baten organoa toki organoaren gainetik kokatuz. Beraz, Toki administrazioak emandako tributu egintzen aurka errekurtso bakarra geratu zen, berraztertze errekurtsoa; ordutik aurrera, berraztertze errekurtsoa ez zen borondatezkoa ezpada manuzkoa, eta errekurtso horren ebazpenaren aurka auzi errekurtsoa baino ez zegoen administrazio bidea agortzen zelako.
|
|
|
Toki Araubideko Oinarrien 7/ 1985 Legea, apirilaren 2koa, indarrean jartzean, eta zehatz esateko, Lege horren 108 artikuluak hala ezarri zuelako, bide ekonomiko administratiboa ezabatu zen toki tributuen kasuan; izan ere,
|
bide
horrek toki korporazioen autonomia murrizten zuen, beste lurralde administrazio baten organoa toki organoaren gainetik kokatuz. Beraz, Toki administrazioak emandako tributu egintzen aurka errekurtso bakarra geratu zen, berraztertze errekurtsoa; ordutik aurrera, berraztertze errekurtsoa ez zen borondatezkoa ezpada manuzkoa, eta errekurtso horren ebazpenaren aurka auzi errekurtsoa baino ez zegoen administrazio bidea agortzen zelako.
|
|
|
Toki arloko tributu egintzen berrikuspenaren egungo egoera, beraz, bikoitza da: oro har, udal gehienetan berraztertze errekurtsoa dago eta derrigorrekoa da administrazio bidea agortu ahal izateko; edota berraztertze errekurtso borondatezkoa eta derrigorreko erreklamazio ekonomiko administratiboa,
|
bide
ekonomiko administratiboa erabiltzeko" biztanle kopuru handiko udalerri" etan.
|
|
|
Prozedura ekonomiko administratiboetan emandako ebazpenen aurka, alegia, administrazio bidea agortzen dutenen aurka,
|
bide
jurisdikzionala irekitzen da Administrazioarekiko auzi errekurtsoaren bidez84 TFAOen 247.
|
|
|
84 Gipuzkoako TFAOren 247 artikuluaren bigarren paragrafoan ezarri zenez, betebeharpekoak auzitegietara zuzenean jotzeko aukera zuen baldin eta tributu egintzaren artikuluak xedatu duenez,
|
bide
ekonomiko administratiboa agortzen duten ebazpenen aurka Administrazioarekiko auzi errekurtsoa jarri ahal izango da, jurisdikzio organo eskudunari zuzenduta. Arabako Organismo Ekonomiko Administratiboak eta Bizkaiko edo Gipuzkoako Foru Auzitegi Ekonomiko Administratiboek emandako ebazpenak aurkaratu daitezke Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren Administrazioarekiko Auzi Salaren aurrean.
|
|
|
Etetea auzitegiarentzat aukera bat da, prozesuaren eragingarritasuna ziurtatzeko. Gainera, kautelazko neurriek kalteak eragin baditzakete, bestelako bermerik eska dezake auzitegiak; hortaz, egintzaren etetea ez da zuzenean gertatuko
|
bide
ekonomiko administratiboan gertatu aldera. Prozesuaren objektua ez da aurkaraturiko egintza, ezpada demandaren eta horren aurkakoaren uziak; ezin dira arrazoi edo argudio berriak erabili, hots, aurretiaz jarri diren administrazio errekurtso eta erreklamazioetan erabili behar izan dira.
|
|
|
Hurrenik, tributuen arloko epai irmoen ondorioak zabaltzen zaizkie bestelako interesdunei, nahiz eta azken horiek auzitegietara jo ez; horrenbestez, masan gauzatutako egintzak ez dira banan banan aurkaratu behar, horiek guztiek egoera berdinak eragiten badituzte. Azkenik, epaia irmoa izan ez arren, behin behinean betearaz daiteke, salbu eta konponezinak edo konpontzeko zailak diren kalteak ekartzen dituenean betearazpenak. aurkako berraztertze errekurtsoan berariazko ebazpena eman bazen eta egintzaren kopurua 18.000 eurotik beherakoa bazen, aurretiaz
|
bide
ekonomiko administratiboa agortu gabe (recurso per saltum). Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiak lehendabizi, 2008ko ekainaren 13ko epaian, eta Auzitegi Gorenak geroago, 2012ko urtarrilaren 26ko epaian, adierazi zutenez, paragrafo hori deuseza da EKren 149.1.18° eta 149.1.6° artikuluak hausteagatik.
|
|
|
Negozio jakin bat egiten da (sozietatearen kontratua), beste baten helburua lortzeko asmoarekin (salmenta). Horrenbestez, sozietatearen kontratua zeharkako negozio gisa erabili da, salerosketaren ondore eskualdatzaileak lortzeko, hots, salmentaren ondorioak lortu dituzte baina zeharbide bat,
|
bide
artifizial bat erabili dute (sozietatearen kontratua) emaitza fiskal bat lortzeko helburu bakarrarekin.
|
|
|
Helburua hauxe da: emaitza hori lortzeko ohiko
|
bide
juridikoak erabiliz gero, tributu zorra sortuko litzateke; horregatik, oinarrian bestelako helburuak dituzten bideak erabiltzen dira, kargaturik ez dauden edo gutxiago kargatzen diren bideak, hain zuzen. Alderdiek erabilitako bideak ez dute zentzu ekonomikorik.
|
|
|
Hori dela-eta, legeek neurri batzuk hartu dituzte jasanarazpena ziurtatzeko: kargapeko eragiketen fakturak egiteko eskatzea;
|
bide
ekonomiko administratiboan erreklamazio karien artean jasanarazpena sartzea; zor ez den diru sarrera egin bada, diru hori tributuaren jasaileari itzultzea Horretara, subjektu jasaileak baditu Administrazioarekiko eskubide batzuk, berrikuspen bidean batik bat.
|
|
|
Egiaztatze
|
bide
ezberdinak daude: dokumentu publikoa, notarioak legitimatutako dokumentu pribatua edo apud acta, hots, ordezkaria eta ordezkatua administrazio organoan agertzea, organo horren aurrean ordezkaritzak ondorioak izan behar baditu.
|
|
|
Hainbatenaz, tributu legeak ezer zehaztu ezean, tributua diruz ordaindu behar da. Ordainketa mota horretara biltzen dira eskudirua, txekea, transferentzia, bankuetako helbideratzea, kontuko zordunketa, kreditu txartela, zordunketa txartela eta
|
bide
elektroniko, telematiko nahiz informatikoak.
|
|
|
Diruz ez ezik, efektu tinbredunekin ere ordain daitezke tributu zorrak, baldin eta legeak tributua ordaintzeko
|
bide
hori bakarrik ezarri duenean. Efektu tinbreduntzat har daitezke ondokoak:
|
|
|
Azkenez, gauzaz egindako ordainketak onartzen dira. Gauzaz egindako ordainketak dira edozein ondasun edo eskubidearen bidez egindakoak; aurreko kasuan bezala, tributuaren foru arauak ahalbideratu behar du ordaintzeko
|
bide
hori (egun PFEZ, OZ, ODZ eta SZn).
|
|
|
Hortaz, erantzule subsidiarioaren aurka jotzeko, ez da nahikoa zordun nagusiak edo erantzule solidarioak (halakorik balego), tributu zorra epe barruan ez ordaintzea. Horrez gain, Administrazioak zordunaren aurka premiamendu bidea erabili behar du, baina
|
bide
hori zorra kobratu barik amaitu behar da. Behin kaudimengabeziako adierazpen hori egin ostean, eta interesdunari aurretiaz entzunda, Administrazioak erantzukizuna eratortzeko berariazko administrazio egintza jakinarazi behar dio erantzule subsidiarioari; une horretan bertan, erantzule horrek subjektu pasiboak zituen eskubide guztiak eskuratzen ditu.
|
|
|
Nafarroako Erresuma ontzat hartu zuen
|
bide
hori eta, 1841eko Lege Itunduaren bitartez, Koroaren esparruan sartu zen bere tributu araubideari eta ogasunari eutsiz. Euskadik, ostera, ez zuen amore eman nahi bere foru erregimenaren gainean eta Carlos Maria de Borbon erregaiarekin bat egin zuen, tronura Carlos VII. izenarekin heldu nahi zuen erregegaiarekin bat.
|
|
|
zergak aurrezteko aukeran, alderdiek ezin dute erabili ohikoa ez den formarik, eurek bilatzen duten helburua lortzeko. Horrenbestez, lege iruzurraren kasuan gertatu aldera, negoziogileak ez du jokabide saiheslerik gauzatzen, ez du abusatzen negozioak itxuratzeko erabil ditzakeen
|
bide
juridikoez. Horrez landa, zergak aurrezteko aukera edo plangintza fiskala erabat zilegi, legezko eta Zuzenbidearen araberakoa da, tributu lege iruzurrarekin alderatuta; izan ere, zergadunak eskubidea du bere negozioak berari merkeen datorkion moduan antolatzeko.
|
|
|
(c) Enpresaburuak lanpostu hutsen inguruan informatu behar ditu aldi baterako lan kontratuak dituzten langileak, prestakuntzarako lan kontratua duten langileak barne, bermatu ahal izateko osterantzeko langileen aukera berberak izango dituztela lanpostu iraunkorrak lortzeko. Informazio horren berri eman daiteke enpresako nahiz lantokiko leku egoki batean jendaurreko iragarkiak jarrita edo negoziazio kolektiboan ezarritako beste bide batzuk erabilita, baldin eta
|
bide
horiek informazioa langileengana helduko dela ziurtatzen badute. Halaber, informazio horren berri emango zaie langileen lege ordezkariei.
|
|
|
Haatik, KAk sarri sarri adierazi du negoziazio kolektiboa sindikatu askatasunaren oinarrizko edukian sartzen dela, hots, oinarrizko eskubidea dela (ikusi ekainaren 2ko 103/ 2004 KAE). Hartara, sindikatuaren negoziazio kolektiborako eskubidea urratzen denean (baina ez beste subjektu batzuena, enpresa batzordearena, berbarako), sindikatu askatasunaren babes egokia eska daiteke zeharkako
|
bide
horri jarraituz.
|
|
|
Gogorarazi behar da enpresaburuak
|
bide
desberdinak balia ditzakeela langile izateko hautagaiekin harremanetan jartzeko. Bide formal edo instituzionalen artean daude Estatuko Enpleguaren Zerbitzu Publikoa eta autonomia erkidegoetako kasuan kasuko Enpleguaren Zerbitzu Publikoak (ikusi otsailaren 28ko 3/ 2023 Legea, Enpleguari buruzkoa).
|
|
|
Bide formal edo instituzionalez landa,
|
bide
informalak ere badira, hala nola, iragarkiak edo enplegu sistemaz besteko erakundeak (adib. unibertsitateetako lan poltsak).
|
|
|
Horren ondorioz, bere jarduera oso osoan sistemaren aurkakoa izan zen. Beraren jarraitzaileek zuzeneko ekintza eta indarkeria sinesten zituzten, langileriaren askatasun osoa eta gizarte justizia lortzeko
|
bide
bakar moduan. Anarkosindikalismoak indar handia izan zuen Espainian, horren adibide izanik 1910ean sortutako Confederacion Nacional del Trabajo (CNT) sindikatua, gerra zibilera arte langileriaren masa sindikatu nagusia izan baitzen.
|
|
|
Zehatzago, banakako gatazkak eta gatazka kolektiboak bereizi behar dira. Eta horien harira, kasuan kasuko konponbideak, alegia,
|
bide
baketsuak (negoziazioa; gatazkak epaiketaz kanpo konpontzeko bideak: bitartekaritza, arbitrajea, adiskidetzea), presio bideak (greba, ugazabek enpresa ixtea) eta bide judiziala (lan arloko modalitateak edo prozesuak).
|
|
|
aipatu Protokolo gehigarria sina dezakete edo Europako Kontseiluko Idazkari Nagusiari jakinarazpena egin diezaiokete, adieraziz Gutunari begira euren gain zein betebehar hartu eta betebeharrok aipatu Protokolo gehigarriko prozeduraren arabera gainbegiratzea onartzen dela. Espainiak bigarren
|
bide
horren alde egin du, Protokolo hori aplikagarri izanik Espainian 2021eko uztailaren 1etik. Ezarritako prozeduraren arabera, Gutuna modu desegokian aplikatzen dela salatzeko erreklamazio kolektiboak aurkezteko legitimazioa dute, enpresaburuen eta langileen nazioarteko erakundeek; gobernuz kanpoko nazioarteko erakundeek, baldin eta Europako Kontseiluak kontsulta erakunde gisa aitortutakoak badira; erreklamazioa zein estaturen aurka aurkeztu eta estatu horren jurisdikzioaren mende dauden enpresaburuen eta langileen erakunde nazionalek; eta erreklamazioa zein estaturen aurka aurkeztu eta estatu horren jurisdikzioaren mende dauden gobernuz kanpoko erakundeetatik edozeinek, baldin eta Gutunak araututako gaietan eskumen berezia eta ordezkagarritasuna badituzte.
|
|
|
" Bizkaiko Foru Aldundiak, toki erakundeen finantza zaintza baliatuz, txosten bat egingo du urtero, Bizkaiko Lurralde Historikoko toki erakundeek aurrekontu egonkortasunaren, zorraren, gastuaren arauaren eta hornitzaileei ordaintzeko batez besteko aldiaren helburuak zenbateraino bete dituzten azaltzeko. Txosten hori Batzar Nagusiei helaraziko die" 648 Arabak ez du
|
bide
hori jorratu eta urteko betetze mailaren gaineko txostenik ez da egiten.
|
|
|
Baina sistemak jasotzen dituen kontrol
|
bide
ezberdinak ere zehaztu egiten ditu TAOLk. Lehenengo eta behin, TAOLren 15 artikuluak argi uzten duenez, toki erakundeen kontuak eta kudeaketa ekonomikoaren kanpoko fiskalizazioa Kontuen Auzitegiari dagokio Kontuen Auzitegiaren Lege Organikoak zehazten dituen baldintza eta hedadurarekin.
|
|
|
Autonomia erkidegoa antolatzean edo eskumenen banaketa egitean EAEko autonomia estatutua ez da finantza zaintzarekin gogoratzen. Beste autonomia erkidegoetako estatutuek bai aipatzen dute (Katauinako autonomia estatutuaren557 218.5 artikulua, Galiaziako autonomia estatutuaren558 49.1 artikulua edota Andaluziako559 autonomia Estatutuaren 60.3 artikulua, esate baterako), baina EAErako ez zen
|
bide
hori jarraitu.
|
|
|
Ez gara banan banan eskumen banaketan sartuko, finantza jardueraren arloan toki erakundeen ahalmenak zehaztean sakonduko dugun arren. Baina esan dezakegu lau eskumen modalitate daudela (eskumen esklusiboak, erakunde erkideek emandako arauak garatzeko eta betearazteko eskumenak; erakunde erkideen legeria bere lurraldean betearaztekoak, eta Estatuaren oinarrizko legeria arauz garatzekoak eta betearaztekoak), eskumen bakoitzaren izaeraren arabera ahalmen desberdinak dituztenak, eta, horrekin batera, lurralde historikoei eskumenak
|
bide
desberdinetatik esleitu ahal bazaizkie, horrek indarrean dagoen araubide juridikoa konplexutasun handiko sistema bihurtzen badu ere. Ekonomia Itunaren Legea
|
|
|
Finantza zaintza Espainiako tradizioan XIX. mendearen amaieratik zehazten dela ikusi dugu toki autonomiaren inguruko
|
bide
historikoa aztertu dugunean. Baina udal deszentralizazioaren lehenengo urratsa 1924ko Udal Estatutuan zehaztu zen toki autonomiaren aldarrikapenarekin.
|
|
|
Kreditu eragiketa baimentzeko organo eskuduna Alkatea izango da eragiketa udal aurrekontuaren baliabide arrunten %10a baino txikiazati batean ordezkatzea. TOLTBren 49 artikuluak kreditu eragiketen formari erreparatzen dio eta horretarako lau
|
bide
ezberdin zehazten ditu:
|
|
|
Dohaintza edo traditiodun kontratua. Baina
|
bide
horretatik jarraituz, kontuan izan behar dugu KZren zerrenda hori numerus apertus dela eta traslazioa baimentzen duten bestelako negozio juridiko atipikoak ere egon daitezkeela.
|