|
2002
|
|
|
Eta Teodorakysen musika. Baita euskal idazle batek filmari buruz noizbait egindako aipua –Andu Lertxundirena ote zen?, edo Xabier Kintanarena... edo
|
beste
idazle batena? –, ez dakit Zeruko Argian edo nobelaren batean. Erantzun nion:
|
|
2003
|
|
|
Baina gertatu liteke gainerako liburuak ere oso onak izatea; gertatu liteke gainerako liburuetako bat
|
beste
idazle baten libururik gogoratuena baino askozaz hobea izatea. Baina 20 liburu dituen idazle horren hamazazpigarrena denez, baztertu egin behar da liburu hori derrigor, jendeak ezin dituelako idazle baten 20 liburu gogoratu, ez bada doktore tesi batean edo gida turistiko batean.
|
|
|
Baina 20 liburu dituen idazle horren hamazazpigarrena denez, baztertu egin behar da liburu hori derrigor, jendeak ezin dituelako idazle baten 20 liburu gogoratu, ez bada doktore tesi batean edo gida turistiko batean. Esan nahi da hamazazpigarren liburu hori
|
beste
idazle batek idatzi izan balu, beste horren libururik gogoratuena izan zitekeela. Edo, beste era batera esanda, hamazazpigarren liburu hori bakar bakarrik idatzita ere, literatura unibertsaleko idazlerik brillanteenetakoa izan zitekeela idazle hori.
|
|
|
Ahopeka suizidioa aipatuko dute eta abailduta doakeen alargunari begiratuko diote gupidaz, egunkariak nire heriotzaren antzezpenean suma zitekeen bortizkeriaz mintzatuko dira, ez da argazkirik agertuko baina jendeak odolez zipriztindutako pistola bat irudikatuko du lurrean eta arma disparatu berri duen esku hilotza ondoan; norbaitek gizartearen kontrako nire azken" tualdia" izan dela esan dezake, azken protesta, eta artista nahiz pertsona bezala erakutsi dudan irizpide askatasuna, agintearekiko urrutiramendua eta diruarekiko destaina nabarmenduko dituzte; kritikoak testamentu gisa utziko dudan testura lerratuko dira eta nik oso idazle gutxik izan duten zoriaz gozatuko dut, bizirik egonik nire fama postumoa bideratu eta kontrolatzeko aukera izango nukeelako. Baina hori egin aurretik
|
beste
idazleren baten lekua hartu nahi nuke idazten jarraitu ahal izateko –esan omen zuen eta Monikari begiratu omen zion tenkortasunez.
|
|
|
Gehienek bazekiten, inori galdetu beharrik gabe ere, idazlea zela. Libururik gabeko
|
beste
idazle askok bezalaxe, literaturaren iturburua, liburu guztiak ernatzen eta jaiotzen diren puntua aurkitu nahi zuen, baina literaturak ez du nonbait iturbururik, begi askoko iturria da, barreiaturik dagoen altxorra, eraman handiz bildu beharreko urre hautsa –jarraitu zuen eta itzali egin zitzaion une batzuk lehenago aurpegian edo beharbada begiradan pizturik zuen argi distira....
|
|
2004
|
|
|
Atxagak iritzi hori baldin badu, ona da horren berri komunikabideetan agertzea. Eta ona da, era berean,
|
beste
idazle batzuek gauzak ez dituztela horrela sentitzen esatea. Ni neu naiz horietako bat.
|
|
|
Kritikaren esparruan bete betean sartuak gabiltzanez, ez dut langarik irekiko hemendik alde egiteko. Hementxe landatu nahi ditut
|
beste
idazle handi baten irizpenak euskalgintzaren zoria dela-eta. Era honetara Atxagaren kritika jardunari orain Anjel Lertxundiren iritzi zorrotzak erantsi nahi dizkiot, bata zein bestea dabilelako akuilu lanetan.
|
|
|
Asteasuko idazlea izan dugu aurreneko eleduna, eta Donostiako
|
beste
idazle bat izango dugu bigarrena: –Nazionalismoak ere behin bere helburua lortuz gero. Ramon Saizarbitoriak dihardu?, estatu batekin, enbaxadak Parisen eta Madrilen, ez luke euskararen beharrik izango Euskal Herria nazio bezala justifikatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Arantzazun orduan artistak, intelektualak, idazleak, medikuak, abokatuak, jende ikasi asko biltzen zen eusko kultura erdaldunekoa, euskotasunaren sutsua (Oteiza, Pelay Orozco), halako batzuek orduantxe deskubritu berria zuten euren euskotasunaren gogobizi neofitoarekin (Blas de Otero), Oteizak bere inguru guztian supizten zuen entusiamoak animatuak denak ere: pilotaren euskotasuna eta estetika ikertzen zen (dena dela, gogoratu behar da, prentsan
|
beste
idazle erdaldun batzuek orduantxe pilotaren ezeuskalduntasuna demostratzeko idazten zutela); sagardoa edan behar zen, ez ardoa; kaikua eta txapela jantzi, etab. Askotan, Arantzazuko euskotar erdaldun haien euskotasuna eta entusiasmoa, munduko gauzarik bitxiena iruditzen zitzaigun hango gazte euskaldun euskaltzaleoi, gu geu euskaran eta euskararen modernizazioan tematuak geunden bezala egonik.... Villasantegandik Jakin era eta Gandiagarenganaino, bestelako pentsamendu eta interesetako diferentzien gainetik, Arantzazuko euskaltzaleengan amankomuna zen euskararen batasun eta normalizazioaren irrika, beste edozer, euskoren?
|
|
|
Monsieur Jorge Harmois izan zen, La Frondako zuzendari zèn madame Margarite Durand lagun zuela, Frantziako Negozio Gizonen sindikatuari proposatu ziona ezen txakurrentzako nekropoli bat egin behar zela, Londreskoaren antzekoa. (?) Zolak, Schollek, Julio Lemattrek, Montégutek eta
|
beste
idazle askok ideiarekin bat egin eta haren zerbitzuan ipini zituzten beren izen ospetsuak(?).
|
|
|
Monsieur Jorge Harmois izan zen, La Frondako zuzendari zèn madame Margarite Durand lagun zuela, Frantziako Negozio Gizonen sindikatuari proposatu ziona ezen txakurrentzako nekropoli bat egin behar zela, Londreskoaren antzekoa. (...) Zolak, Schollek, Julio Lemattrek, Montégutek eta
|
beste
idazle askok ideiarekin bat egin eta haren zerbitzuan ipini zituzten beren izen ospetsuak(...).
|
|
2011
|
|
|
haren testuek borobilak izaten jarraitzen zuten, akatsik gabeak, eta, hitz bat aldatzen hasiz gero, eraikuntza guztia goitik behera eroriko zela iruditzen zitzaidan. Baina dagoeneko gai sentitzen nintzen
|
beste
idazle batzuen lanak ere eredutzat hartzeko eta, hori inoiz jakiten ez bada ere, neure estilo bat eraikitzen hasia ote nengoen pentsatzen nuen batzuetan. Mendetasunen bat jasan dutenen ezbaiak izaten nituen, baina seguru nengoen maisuaren morrontzatik aldentzen ari nintzela.
|
|
|
–Ni berdintsua izanen nauk
|
beste
idazleren batek sorturen nauenean ere, esan zuen itzalak?, eta hi ez. Hik geroago eta heriotzaren antz handiagoa duk, egunetik egunera nabarmenagoa daukak burezurra.
|
|
|
Atxagak sentsazioetan jartzen badu arreta, loaldi bertako hautemateen eragina baldin bada erabakigarri, orainak eragiten baditu ametsaren irudiak (neurri batean, noski, eta
|
beste
idazleen ametsekin alderatuz: ikusi dugunez, gomutek eta igarpenek ere garrantzi handia dute Atxagaren ametsetan), Canok aldiz iraganari emango dio garrantzi handiagoa, eta ez horrenbeste sentsazioei baizik ipuinei, gogoetei, irudikapenei.
|
|
|
–Philanthropes, vous parlez d, abolir les guerres; prenez garde de dégrader le genre humain?? XX. mende osoan ez da
|
beste
idazle bat egon izango gerraren goresleagoa, ezta futuristak ere, Ernst Jünger baino (Der Kampf als inneres Erlebnis, 1922): huraxe doktore honoris causa izendapenaz ohoratuz hautatu zizun Euskal Herriko Unibertsitateak bere burua ohoratzea.
|
|
2012
|
|
|
–Philanthropes, vous parlez d, abolir les guerres; prenez garde de dégrader le genre humain?? XX. mende osoan ez da
|
beste
idazle bat egon izango gerraren goresleagoa, ezta futuristak ere, Ernst Jünger baino (Der Kampf als inneres Erlebnis, 1922): huraxe doktore honoris causa izendapenaz ohoratuz hautatu zizun Euskal Herriko Unibertsitateak bere burua ohoratzea.
|
|
2013
|
|
|
Hala ere, gure arteko gerturatze hura Che Guevara, Mao Tse Tung eta hotsandiko liderren itzalean eman zen, sentimenduei edo harreman sexual ezinezkoei ateak itxita, gure irrazionaltasun itsu hartan alienatuta. Literaturan ere interesaturik zeunden, Jack Kerouac eta beat mugimenduko
|
beste
idazle batzuk irakurtzen zenituen orduan, eta nire barne barneko ametsetan zurekin On the road liburuaren jarraipena idazteko adinako pasarteak irudikatzen nituen, gure izaera esploratzailearekin egindako abenturaz, autopista bazterreko moteletan pasatutako gau lizunez eta San Frantziskoko auzo italiarreko kafe etxeetan ke artean edukitako elkarrizketa intelektualez betetako kapituluekin.... Oraindik ere nire barruan zinderamatzadan, inoiz garbi aurpegira esaten ausartu ez banintzen ere.
|
|
2014
|
|
|
403 Idazle batek
|
beste
idazle bati: –Fan hitzak badu pluralik??
|
|
2015
|
|
|
Baina berak ez zuen betiko klixeetan erori nahi. Kafkaren Aitari gutuna ere gogoratu zuen berriz, aita baten larderiak semearen bizitza zenbateraino honda dezakeen erakusten zuena, eta
|
beste
idazle askok aitarekin izandako harremanaz idatzitako eleberri, memoria liburu eta autofikzioak. Ez zen, ordea, haietako inorekin identifikatzen.
|
|
|
107 Badaude
|
beste
idazle batzuk, baina ez ditugu sekula ezagutuko.
|
|
|
Izugarrizko oroimena dudala pentsa lezake baten batek; halaxe esan zidan lagun batek ere aurreko liburu bat kaleratu nuenean, harrituta zegoela zenbat gauza gogoratzen nuen, eta nolako xehetasunez. Gauzei beste alde batetik begiratuta, Ramon Saizarbitoriak zioen, ez dakit zein
|
beste
idazle aipatuz, oroitzapenetatik tiraka hasten den idazlea ez dela oroimen oneko pertsona, oroimen onekoak ez baitu oroitzen nekatu beharrik.
|
|
|
Garai bateko kontu zaharrak azaltzen dizkigu Ibai-Ertzek gehienbat, eta horretan ez du alderik bere sasoiko
|
beste
idazle askorekin. Itsasondo da bere idazkietako gai eta protagonista, baina hori ere ez da aparteko ezaugarria, herri txiki guztiak baitira azken batean elkarren antzeko:
|
|
|
eta halakoak esanez, eta nahiko lukeela ba, familiako idazlea ezagutu. Familiako idazlea edo familiako
|
beste
idazlea, ezin jakin nola esango zuen, ez baitakit zenbateraino hartzen zuen aintzat bere idazle ofizioa ere. Nik artean ez nuen ezagutzen haren idazlanik, ezta ezagutzeko gogorik ere:
|
|
|
Enciclopedia Gen. Ilus. del País Vasco? SARASOLA tomoan) egin diozun hutsunea, bera,
|
beste
idazle batzuen artean, hain zuzen, ez aipatzeagatik.
|
|
|
Zuria izan behar duk izaeraz:
|
beste
idazleei koipea eman ugari ipurdian, inoiz kritika mingarririk ez egin, sekula santan ez idatzi gutxiengo etniko erlijiosoen aurka, are gutxiago gehiengo gutxitu sozialen aurka eta abar. Ulertzen?
|
|
|
Gauzatu egiten du, honenbestez, literaturan Walter Benjaminek zuen ametsa:
|
beste
idazleen zitak aukeratu eta elkarri josiz, hitz berri bakar bat ere asmatu gabe inoren hitzak berrantolatuz nobela bat idaztea, alegia (ez da kasualitatea Enrique Vila Matas bezalako idazle metaliterario, barreiatu, autofikzional eta walser zale batek, bere obra pantaila handira egokitzeko gai litzatekeen autore bakarretakotzat jo izana Godard).
|
|
|
Izan ere, sortzaileak oso egolatra izan beharra dauka,
|
beste
idazleen liburuak bere interesen arabera epaitzen ditu, ez da gai bere burua ahantzi eta besteen obran goitik behera murgiltzeko, besteena erabili egiten du, presa lar baitu bere lanera itzultzeko. Egia esan, bere obraz landako kontuak bost zaizkio, ideologia adibidez helburu estetikoen mendean jartzen du maiz.
|
|
|
Oihenartekin batera, Joan Tartas da garai hartako
|
beste
idazle zuberotarretako bat, eta honek ere agerian utzi zuen bere euskara Ipar Euskal Herri osora hedatzeko gogoa. Honela mintzatu zen Onsa hilzeko bidia liburuaren hitzaurrean (Tartas 1666):
|
|
2016
|
|
|
Tristram Shandy, Laurence Sterneren lehen nobela den arren,
|
beste
idazle askok jadanik hogeigarrena idatzi dutenean idatzi zuen, hau da, berrogeita bost urte zituenean. Alabaina, heldutasuna iritsi duen lan baten seinale guztiak ageri ditu.
|
|
|
Nobela bat idatzi nahi du gizonezko protagonistak, bera joaten den literatura tailerreko irakasle emakumezkoak hartarako dohainak dituela esan diolako; idazlegaia bere gizajo gogokoenen galeria bat biltzen haten da, koitadu kutunen pasadizoekin ganorazko zerbait egingo duelakoan; horrekin batera, bere emaztearen eta alabaren istorioak kontatzen dizkigu, elkarri beren maitaleei buruzko konfidentziak egiten ibiltzen direnak, baita emaztearen ahizparekin duen harremana ere... Erotismoarekiko eta literaturarekiko pasioak eskutik helduta doaz nobela osoan, sentsualtasun fin eta umore mehe bat darizkio orri bakoitzari, baita literatura munduaren eta bereziki autofikzioaren parodia ere, Agirre bera eta
|
beste
idazle batzuk bertan agertzeraino. Hitzaren festa bat dugu, azken batean, aldi berean marjinetan geratzen diren idazleekiko eta zirrikituetan garatzen diren letrekiko maitasuna pizten duena.
|
|
|
Zoritxarrez, Brownmillerrez gainera, bortxaketari buruzko
|
beste
idazle garaikide batzuk ere kutsatu ditu ideologia arrazistaren birusak. Hauxe dio Jean MacKellarrek Rape:
|
|
|
Gabriel Iturbek idazten bukatu zuenean, txanotxoa mahaitik hartu, lumari jarri eta libretatxoarekin batera amerikanaren barne poltsikoan gorde zuen berriro. . Zera?, esan zuen,?
|
beste
idazle batzuekin dudan tertuliara zu etortzea gustatuko litzaidake?. Hura entzutean, gorputzeko odol guztia azkarrago zirkulatzen hasi eta aurpegia gorritu egiten zitzaiola sentitu zuen Josebak.
|
|
|
4 Literatur piramidearen erpin erreal edo imajinario horietakoren batean egotea, edonola ere, ez da kezkaren aurkako bermea euskal idazlearentzat:
|
beste
idazle guztien ezinikusiek eta azpijokoek erretxinduko dute orduan, eta, diakronikoki, erpin horretatik egotzia izatearen aukera geroz eta handiagoek, eta, bestalde, naturalek: darwinismo literarioa gupidagabea da, eta hori hain ondo daki euskal idazle erretxinak, ezen ezagutza horrek are gehiago ozpintzen baitu?.
|
|
|
7 Hori dela eta, euskal idazle erretxinak ez du sekula
|
beste
idazle baten izena ahoan hartuko, baldin eta bere bandakoa ez bada, behintzat, eta horiek ere ez gehiegitxo, ahal dela; ikus gero. Euskal idazleok euskal idazleez, ez, atala?.
|
|
|
Mundu zabalean aho batez onartutako egia da idazleen nekrologikak
|
beste
idazle batzuek erredaktatu ohi dituztela, nahiz eta niri ez zaidan, berez, guztiz ebidentea iruditzen, zergatik ez irakurleei enkargatu. Norbaitek sinesten jarraitzen al du edozein idazle denik, idazle izateagatik soilik, irakurle trebe eta aritua??.
|
|
|
inguruko egunkari eta komunikabideetara irits dadin. Azken buruan, nahiz eta
|
beste
idazle batzuek, adiskideak izan ala ez, zure heriotzaren probetxu atera, zu bezala, gida honetako aholkuen jakitun izango baitira?, haien garaipena osoa izan ez dadin zuk zeuk idatzitako hilberria izan litzateke lehena eta printzipala. Horretan, eta soilik horretan, izan zarelako zu protagonista nagusi eta, batez ere, bakar.
|
|
|
XIX. mendekoen pare parekotzat ez jotzeko. Niri, alde horretatik, garai bertsuko
|
beste
idazle batzuen lana ekartzen dit gogora Kosztolányirenak, adibidez Jaroslaw Iwaszkiewicz poloniarrarena, haren Wilkoko andereñoak ederki euskaratu zuen Adam Zawiszewskik, eta, batik bat, Stefan Zweig austriarrarena.
|
|
|
Hori dela eta, bere hurrengo eleberria, autoeditatua?, hitz osteaz gain, aitzinsolasaz hornitu zuen. Hasieran
|
beste
idazle batzuei enkargatu zien sarrera moduko testu bat, baina haiek jaso, konforme egon ez, eta baztertu egiten zituen berehala, ondoren beste idazle bati eskatzeko. Azkenean sarrera ere berak erredaktatzea erabaki zuen.
|
|
|
Hori dela eta, bere hurrengo eleberria, autoeditatua?, hitz osteaz gain, aitzinsolasaz hornitu zuen. Hasieran beste idazle batzuei enkargatu zien sarrera moduko testu bat, baina haiek jaso, konforme egon ez, eta baztertu egiten zituen berehala, ondoren
|
beste
idazle bati eskatzeko. Azkenean sarrera ere berak erredaktatzea erabaki zuen.
|
|
|
onespen horren beroa jasotzen ez duten idazleen aldetik. Halako deklarazioen aurrean, dena den, nik ezin izan diot tentazioari eutsi eta Roberto Bolañok Allenderi buruz, eta, orobat, Txileko
|
beste
idazle midcult batzuei buruz, esandakoa bilatu dut atzera:
|
|
|
Kontuz: ez diogu
|
beste
idazleei inbidiya dontsurik ez diegunik, hala gertatuko balitz ez baikinateke idazleak izango, stricto sensu?, baizik eta ipuinlarion artean apenas existitzen delako sentimendu hori: best sellerraren fenomenoa ez denez ia ezagutzen gure generoan, eta lehen aipaturiko kontzientzia historiko sendoaren jabe garenez gero, ikus atzera zerrenda honetako 4 puntua?, erraz zabaltzen dira gure artean senidetasun eta elkartasun sentimendu xamurrenak.
|
|
|
Erraza: bere aberriko edo hizkuntzako
|
beste
idazleez hitz egiten ez duen bakarra izango da?.
|
|
|
7 Uribe izan da, finean, atzerriko merkatua azken helburutzat izanik literatur karrera bat eraikitzea lortu duen aurreneko euskal idazlea, Bilbao New York Bilbao nobelaren aurkezpen garaiko elkarrizketetan aditzera ematen zuen bezala. Bernardo Atxagak bide hori jorratu du, egia da, bai eta, neurri txikiagoan,
|
beste
idazle batzuek ere, baina hori kasualitatez gertatu dela esan daiteke; Atxagaren kasuan Espainiako Narratiba Sari Nazionala lehenengoz irabaztearen ondorio logiko gisa. Hurrengo belaunaldiek bide hori irekita zegoelako kontzientzia izan dute, baina Uribe izan da horretan urrunen iritsi dena:
|
|
2017
|
|
|
Orain urte batzuk iritsi zitzaidan,
|
beste
idazle eta kazetari mordoxka bati bezala, Rainer M. Rilkeren eta Carles Ribaren zenbait poemaren gaztelaniazko itzulpena, erraiteko maneran Leteren poemen aurrebertsioak alemanetik eta katalanetik. Ez nien jaramonik egin, halako zer bat egiten zidan barrenean nire bizitzan garrantzia zeukan inoren krimenaren frogetan miaka ibiltzeak.
|
|
2018
|
|
|
espero zuen seinalea, berriro idazketari ekiteko behar zuen bultzada alegia. Ze, azken finean, nork esaten zion ipuina ez zenik, benetan, bere uztakoa, eta
|
beste
idazle baten liburuan irakurri izanaren kontua gau hartako ametsaren eskrezentzia soil bat. Baina, aipatu bezala, oso portzentaje txikian eusten zion itxaropen horri.
|
|
2019
|
|
|
Ismael. Nola hartuko luke Ismaelek nik
|
beste
idazle batzuen testuak zuzentzea. Eta, bereziki, onartuko luke Jauregirekin batera lan egiten hastea?
|
|
|
Eta orduan bezala, idazleen zirkulutik kanpo sentitzen zara oraindik. Noizbehinka
|
beste
idazle batzuekin egon behar izaten duzunean, zain egoten zara galdera madarikatua noiz aterako den: Zertan zabiltza orain?
|
|
|
Pote bat hartzera abiatu gara biribilketa alegeran hiru poeta, euskara teknikaria eta
|
beste
idazle pare bat, eta ondoren kebab batera joan gara, nik uste, PP epatatzeko. Natura, esentzia eta halakoak darabiltza etengabe.
|
|
|
Aski izaten baita horrelako deliberamendu bat hartzea, hurrengo kale kantoian hura auzitan jarriko dizun norbaitekin topo egiteko. Kale kantoi hartan, izan ere, idazle gazte exagun bat zegoen, bere burua, lehenik eta behin, antifutbolero amorratutzat zuena; horregatik, beharbada, horregatik, seguru?,
|
beste
idazle batek ezizen ezin egokiagoa asmatu. Nikolai Gogol?, eta mutila, azkenean, ezizen harekin geratu zen. Idazle gaztea, gainerakoan, euskal letren munduan bere lekutxoa aurkitu nahi eta ezinean dabilen mutila da?
|
|
2020
|
|
|
Merkea eta jarrera egokia zeukana. Hau da, ez zen
|
beste
idazle batzuen modukoa. Ez zitzaizun minduta agertzen bere ideia original eta distiratsua atzera botatzen zenionean edo argumentua alda zezala eskatzerakoan.
|
|
2021
|
|
|
Lanari ekin zionean, literatura agertu zitzaion, botere handi bat sentitu zuen, ez guztiz ezezaguna ziurrenik, baina modu horretan ordura arte ezagutu gabekoa. Literaturaren boterea sentitu dugunok ez dakigu
|
beste
idazleengan ze forma hartzen duen, eta ezin dut jakin zer izan zen zeremonia horretan egotea Axularrentzat, euskarazko idazleon artean akaso beste inork baino hobeto idatzi duen gizonarentzat, baina ez dut zalantzan jartzen botere izugarri bat sentitu zuela, bere konjuruak gizaldiz gizaldi botere harrigarria mantendu duelako eta modu ia beldurgarrian transmititzen duelako.
|
|
|
inork ez du frogatu nola lortuko lukeen irakurle orojaleen komunitate batek bizirik mantentzea, bere dieta monoliterarioa izango balitz. Nahita ere ezin dut ulertu zergatik izango litzatekeen arriskutsua idazle baten antza duen edo ez duen
|
beste
idazle bat existitzea, eta ez ote den arriskutsuagoa horrenbeste liburu eskas eta ez profesional egotea, genero batekoak zein bestekoak, autore batenak zein bestearenak. Horrek zer esan nahi duen badakizue, ezta?
|
|
|
84 Emozionanteak, apasionanteak eta guztiz gomendagarriak dira Gustave Flaubertek
|
beste
idazle bati, Louise Colet bere amorante eta lagunari, idatzi zizkion gutunak. Hor aipatzen du Flaubertek literaturaren funtsa ez dela norberak gauzak sentitzea, irakurleei gauzak sentiaraztea baino.
|
|
|
Pianistaren gorputza erabiltzen dute, ordenagailuaren algoritmoa, urpekariaren murgilketa. Horrela lortzen dute
|
beste
idazle kolosal batzuek, Gustave Flaubertek literaturari jarri zion helburua erdiestea: irakurleek gauzak sentitzea84.
|
|
|
Ez al du ba plazer horregatik idazten? Horretan denok berdinak ginela pentsatzen nuen, duela urte asko,
|
beste
idazle batzuk gehiegi ezagutu baino lehen. Erratuta nengoen:
|
|
|
Idazleek denbora gehiegi ematen dute
|
beste
idazle batzuek egiten dutena kritikatzen. Inori ez diote mesederik egiten eta ondoko gelan beste batek idazten duena gorroto dutela esatea espektakulu oso itsusia da.
|
|
|
Zorionez, nire esperimentuak aukera emango lioke bere kritiken ordez hainbat emakumeri egin zaizkigunak jasotzeko –gizonezko batzuei egin zaizkienekin ere harrituta geratuko litzateke, baina tira–, eta berehala konturatuko litzateke kritika horren arazo nagusia ez dela" onbera" izatea. Irabazi dituen lehiaketak amarruz irabazi dituela entzungo luke, galduko lituzke bere sari ofizialak, desagertuko lirateke bere liburuei egiten zaizkien hainbat iruzkin, hasiko litzateke irakurtzen interes enpresarialengatik lortu duela daukan izena, bere literatura adoleszentea dela esango lukete baita liburua irakurri ez dutenek ere,
|
beste
idazle batzuek normaltasun osoz komentatuko lukete –inork galdetu gabe– ez zaiela interesatzen batere berak egiten duena, ez dutela sinesten, kostatzen dela ulertzea zergatik idatzi duen eta edozeri esaten zaiola" literatura". Errukituta, beharbada norbaitek esango luke mamirik gabeko bere azken liburua egokia izan daitekeela mamirik gabeko liburuak maite dituen publiko anestesiatu batentzat.
|
|
|
Harrigarria egiten zait zenbat idazle dauden inoiz ez dutenak maitasunez hitz egin ez literaturari ez irakurtzearen plazerari ez
|
beste
idazle bati buruz. Eta lotsagarria da zenbatetan ematen dugun negarti kuadrilla bat.
|
|
|
Cortazarrengandik ikasi dudana
|
beste
idazle batekin bakarrik konpara dezaket, kopuruari eta garrantziari erreparatuta. Beretzat onartezina litzatekeen debozioarekin berrirakurtzen ditut Raymond Chandlerren eleberriak, bere biografia eta bere eskutitzak.
|
|
|
Idazleei buruzko aholku orokorra: fidatu beti
|
beste
idazle batzuei buruz ondo hitz egin duten idazleekin. Eta alderantziz.
|
|
|
Iraungiezina izateaz gain, bere pasioa kutsakorra ere bada, eta, berehala tenperatura galtzen duen literatura honetan, eskergarria. Salaberrirekin inspiratu naizen bezainbeste hunkitu naiz, sarri sarri gainera, Bitoriano Gandiagarekin, bai bere prozesuaz hitz egiten duenean –Hiru gizon bakarka (Elkar, 1990) poemarioaren hitzaurrean, adibidez–, bai
|
beste
idazle batzuei buruz hitz egiten duenean ere. Cervantesen eta Axularren literatura ezin hobeto ulertu zituen poeta liluragarri honek maitasun handiz egindako gutun ederrak idatzi zizkien bere bihotzeko bi idazle horiei, eta testu horiek urrea dira hain urria eta hain gutxietsia dugun euskal literatura erromantikoaren tradizioan.
|
|
2022
|
|
|
" Bisita bat Arma Museora" ren aldaera laburrago bat Zirriborroak eta gero proiektuaren babespean plazaratu zen, Arabako sailean, 2020ko otsailean, eta, bistan denez, Gerrarako Eusko Label Armak plataforma antimilitaristaren proposamenak fabulatzeko ahalegin bat izan zen. " Ipuina adulterioa da" zenbait euskal idazleren ipuin bilduma baten" hitzaurre" izateko zioarekin idatzi nuen, Booktegik argitaratu behar zuena, nahiz eta azkenean testuaren –eta
|
beste
idazleen ipuinen– edizio digitala baino ez zen egin, solte, 2020ko azaroan.
|
|
2023
|
|
|
eta gure amonak ez zuen
|
beste
idazle bat nahi etxean;
|
|
|
" Gizonezkoa izateak erraztu dit ibilbidea", dio, zintzo, Harkaitzek. " Momentuan ez zara kontziente eta urteekin ikusten duzu
|
beste
idazle kolegekin, zure belaunaldiko emakumezko idazleekin hitz egitean, askotan, kontzienteki izan edo ez, zuk zerorrek ez duzula haiekiko tratuan behar zenuen enpatia izan. Horretaz atzera begira konturatzen zara batzuetan, Lubaki garaira joanda, edo ez hain urrun.
|