|
2000
|
|
|
askatasuna zegoen eskatzeko, bilerak egiteko, Diputaziora joanda euskaraz egin zitekeen... Gainera Diputazio eta Eusko Jaurlaritzan lagunarteko tratua izan genuen
|
bertako
jendearekin eta horrek gerora asko laguntzen du.
|
|
|
Bai, aurreko txapelketaren aldean jendearengandik askoz hurbilagokoak dira, eta eskualde bakoitzean jokatzeak dena horretara baldintzatzen du, dena
|
bertako
jendearen esku dago antolaketa kontu horretan. Egin kontu, aurreko txapelketan ia gai falta egotetik orain saio gehiago egingo dira, gai aldetik ere horrek dakarrenarekin.
|
|
|
Gehienak Euskal Herritik joandakoak dira, edo han izan eta gero jadanik hemen direnak eta Londresekin nolabaiteko lotura mantendu nahi dutenak. Baina
|
bertako
jendea ere badago eta geroz eta gehiago, gainera.
|
|
|
denak Paristik etorritako jubilatuak dira eta! Hala ere Saran
|
bertako
jende gehiena euskalduna dela esango nuke. Horrek ez du esan nahi jendea abertzalea denik.
|
|
|
Konstituzioak idatzita ala idatzi gabekoak izan daitezke. Azken hauen eredugardena Erresuma Batuko konstituzionalismoan aurki daiteke, non Cromwell engaraietatik() estatu barneko botereen banaketa eta beraien arteko adostasuna ezinbesteko bihurtu zen
|
bertako
jendearen babesa bermatu ahal izateko (constitution, commonnwealth, pact, bill of rights, rule of law...); izan ere, testurikgabeko zuzenbide sistema ere badago han (konstituzionalismoa deritzana), Estatuaren indarrak egin ditzakeen gehiegikeriak debekatzeko.
|
|
|
Ikusaraziegin behar zaie, euskalduna izateak zer esan nahi duen. Eta horrez gain, Departamenduaren eskakizuna bultzatu behar dugu,
|
bertako
jendeak tresna propioekinemaitza hobeak lortzen direla ikus dezan. Gainera, nafarrekin osatu dugun organokomunak emaitza onak ematen dituela ikusten badute, gureganako desioa piztukozaie pixkanaka.
|
|
|
—Eta ez kezkatu —erran zuen ostatu jabeak—, zeren eta leku ezin seguragoa baita ene ostatua... eta leku ezin seguragoa duzue, halaber, Santo Tomás, halako moldez, non hemen berean baitugu armadako guarnizino bat ere, bere soldaduekin, zeinek babesten baikaituzte kortsarioen eta filibusteroen atakeetarik... baita indiar gorri salbaienganik eta
|
bertako
jendeen arteko liskarretarik ere, jakina. Baina jar zaitezte eta har ezazue yaraki pixka bat, bazkaltzen hasi aitzin... zeren aitzinatzen baitizuet ezen hiri osoan ez duzuela arno xortarik kausituko, Espainiatik aspaldi iritsi behar zuten hornidura untziak iritsi ez direnez gero.
|
|
2001
|
|
|
" Duela bi urte, Zelanda Berritik etorri nintzenean, Gure Txoko euskal elkartea ezagutu nuen eta tarteka bertan euskaldun batzuekin aritzen naiz euskaraz, baina gehienak bizkaitarrak dira eta beren euskalkia ulertzea zaila egiten zait". Euskararekiko maitasunak bultzatuta ikasi zuen hizkuntza, eta ahal duenean Euskal Herrira joaten da
|
bertako
jendea, musika, janaria, eta jaiak oso gustuko dituelako. Hiri eta herri dezente ezagutzen ditu eta Alkiza eta Usurbil gustatzen zaizkio batez ere.
|
|
|
John Le Carre idazleak idatzitako azken liburua(" El jardinero fiel") irakurri duenak badaki garbi asko zertaz ari naizen: industria farmazeutikoan murgildurik dauden multinazionalak nola egiten ari diren mota guztietako esperimentuak Afrikan, kontinente hori den baino zabortegi handiagoa bilakatuz, beti ere
|
bertako
jende gaixo, indarge eta ahots gabea akuri moduan erabiliz. Gainera, nola ez, nagusi horiek gehiago aberastuko dira eta multinazionalak direnez (buru anitzeko hydra arriskutsuaren gisan) inor ez da errudun izango ardura eta erantzukizun guztiak ezin hobeki daudelako ezabatuta (itxurazko bulego fantasmak munduan zehar zabaldu ondoren, Kanadan, Suitzan, hainbat paradisu fiskaletan...).
|
|
|
Bai, derrigorrez gainera: nire lanean zuzeneko tratua nuen
|
bertako
jendearekin eta halaxe ikasi nuen, hassanieraren klaserik hartu gabe. Ez zitzaidan bereziki kostatu.
|
|
|
Alde batetik, animaliak errespetatzeko agintzen duen legea zabaldu zen India osoan 1972an. Bestetik,
|
bertako
jendeak ez du liluratzaileak ikusteko lehengo gogoa. Gizarteko aurrerapenek beste denbora pasa batzuk eskaintzen dizkiete.
|
|
|
Punjabeko askatasunzaleen eta polizien arteko herra dela eta,
|
bertako
jendea gaizki ibiltzen da.
|
|
|
Ez zen iraultzaile edo euskaldun etiketa paparrean ibilia eta ez zuen gero desbandadan alde egin. Bluefields aldean ezaguna zen,
|
bertako
jendearen estimazioa zuen gainera, eta han ez zen inor erizainaren paperei buruz galdezka hasi.
|
|
|
Izan ere, Estatu propioa duten nazioetara doazen etorkinek, bertan gelditzeko asmoa dutenean behintzat, hartara moldatzeko eta integratzeko joera garbia erakusten dute eta hizkuntza, ohiturak etab. berenganatzen ahalegintzen dira eskuarki. Hori normala izaten da, adibidez, Estatu Batuetara, Erresuma Batura, Frantzia, Espainia edo Alemaniara joaten direnekin; baina estatu propiorik ez duten nazioetara doazen etorkinek, eta areago metropolitik helduak direnean, maiz bizileku berrietan beren jatorrizko hizkuntzak eta ohiturak mantentzen dituzte, eta sarritan estatuak berak erabiltzen dituzte
|
bertako
jendeen homogeneotasun nazionala desegiteko (Frantziak Aljerian eta Kaledonia Berrian, Errusiak estatu baltikoetan, Txinak Tibeten...). Toki horietako hizkuntzak eta kulturak babesik gabe egon direnean, gainera, anitzetan etorkinen kolono funtzioa sendoagoa izaten da, guztiok dakizkigun ondorioekin.
|
|
|
Hain balienteak baldin baziren, zergatik joanak ote ziren hain agudo. Pedro Lizasok erran ziola ea lagunduko ote zien, Iruñetik etorri ziren militarrek behar zutela
|
bertako
jendea, mendiko bideak ongi ezagutzen zituena. Aitatxi mahaitik altxatu zen, deus erran gabe.
|
|
|
Errusiarrek Afganistan inbaditu zutenean Nekrasov Errusiako Armadako jeneralik ospetsuena omen zuan. Lurraldea eta
|
bertako
jendea ondo asko ezagutzen zizkian; guduan garaipen handiak lortu eta, ondorioz, Kremlinek mugagabeko baliabideak eskuratu zizkioan. Nekrasov jaunak, noski, bere probetxurako erabili zizkian eta horrela, pixkanaka pixkanaka, egundoko azpiegitura ehundu zian Afganistan osoan zehar.
|
|
2002
|
|
|
Hendaian aurkitu dugu «Teck», Parisekoa izatez eta graffitiak egiten 1987an hasi zen «idazlea». «Teck»en esanetan, Iparraldean «mugimendu berria da oso»,
|
bertako
jendea duela hiru bat urte hasi baitzen margotzen. Orain gutxira arte aerosolak lortzea oso zaila zen eta biziki zaleak izanik Bordele, Pau edota Toulousera bidaiatzen zutenek eskuratzen zituzten.
|
|
|
Azkenik, Juan Garay Ingurumeneko Parke Nazionaletako Arlo Teknikoko buruak Espainian egiten ari diren ahalegin handiak aipatu zituen, jende kopurua eta ingurumenarekiko errespetua eraginkortasunez konbinatzeko. Horien artean, Ordesan linea elektrikoak lurperatzea eta Timanfaian lurpeko aparkalekuak eraikitzea aipatu zuen, baita
|
bertako
jendea azken Parke Nazionalarekin zuzenean lotutako negozioak garatzeko prestatzea ere.
|
|
|
Poliziak ez dituk ergelak, eta egon hadi ziur, gaur hemen polizia bat baino gehiago zelatan dagoela, kale kantoi eta tabernetan. Gainera, egingo nikek, gaur bertan kanpotik ekarriak izan direla,
|
bertako
jendeak ez ezagutzeko.
|
|
2003
|
|
|
Itsasoan sartzekoa bazara, begira marea taulak edo galdetu
|
bertako
jendeari, itsasgora eta itsasbeheraren aurre aurreko orduetan ez bainatzeko, orduantxe baitu korronteak indar gehien.
|
|
|
Ikerketa honen helburua, beraz, Amorebieta Etxano udalerrian, Boroa auzoanziklo konbinatuko zentral termiko bat paratzeak lekartzakeen arazo ekologikoeninguruan, ZB herri plataformak
|
bertako
jendearen mobilizazioan arrakasta bereziaren arrazoiak topatzea zen, Mugimenduen Euskal Gizartean eta, bereziki EuskalMugimendu Ekologistaren ibileran garrantzitsua izan daitekeen mobilizazio formaberezitua topatu dugulakoan gaude.
|
|
|
Dena dela, elkarrizketak kontrasterako biderik egokiena ere badirenez, ez dasekula
|
bertako
jendea, politikoak, adituak, ekologistak, elkarteetako ordezkariaketa abar baztertu behar. Bakoitzak bere ikuspegia emango du eta hori da munduaren berri zabala emateko biderik egokienetakoa.
|
|
|
alternatiba izateak ez du garrantzirik gaur eguneko UEU barruan; dirudienez,
|
bertako
jendea beraren ahulezia handiaz ohartu da, eta ideia hori ahaztu du. Hala ere, momentu honetan alternatibaren eta unibertsitate paraleloaren leloak, UEUren garapena eihartu nahi luketenen ahoetan entzun daitezke soilik, UEUri bide normalak mozten zaizkiolarik, hau da, UEU bazterturik.
|
|
|
Jafeten seme eta Noeren biloba Tubal eta bere ondorengoak izan ziren Espainiako lehenengo bizilagunak, eta batez ere Kantabria Euskal Herrikoak, Jainkoak Babelen hizkuntzak nahasi ondoren, hona etorri baitzen patriarka biblikoa. Berak erakutsi zion
|
bertako
jendeari Jainko bakarraren sinesmena eta baita bere hizkuntza ere: euskara.
|
|
2004
|
|
|
Saharaz beherako Afrikako hiri handi bateko auzune pobreenean kokaturik dago istorioa. Beraien lurretan ekoiztu eta kanpora esportatzen den petroliotik bidoi batzuek bereganatzen ahalegintzen denean
|
bertako
jende multzo bat, leherketa larria jazo eta zauriturik suertatzen da haietatik asko, alaba oso gaixo daukan ama bat tartean. Alabarentzat sendagaiak eskuratu nahi lituzke emakume horrek, eta horretarako bidoia saltzea beste biderik ez du, baina erosleek petrolio konpainiaren mendekuaren beldur dira eta ez diote huraxe erosi nahi.
|
|
|
Bi eremu hauek gero eta hurbilago daude elkarrengandik »Urtzi Urrutikoetxearen begietatik so egiten diogu auzi honi». Hirian
|
bertako
jendea nahiz herri txikietatik joan etorrian ari den jendea nahasten dira. Nekazal mundua hiritik at izan arren, hiritarrek heritarren ezaugarriak gordetzen dituzte oraindik ere.
|
|
|
Hau zen orduko erradiografia. Bistan da,
|
bertako
jendeaz ari garenean, jende hori zein alderditan kokatzen den.
|
|
2005
|
|
|
Antilletan, 1918an eraiki zuen Shellek Curaçao-ko findegia. Harrezkero, eta aurrerapenaren ke kutsakorrei esker, nabarmen gaixotu zen behinola eriak sendatzen zituen uhartea eta
|
bertako
jendea. 1983an, bertako agintariek zerrenda beltzean sartu zuten usina.
|
|
|
31 Beraz, azken batean, eskinkoak beti izan dira hemen, eta
|
bertako
jendeak oso ongi ezagutzen zuen. Bazekiten hareazko zuloetatik gauez ateratzen zirela basamortuko landareak eta intsektuak jatera, atzean lorratz bereizgarria utzirik.
|
|
2006
|
|
|
Gainera, ikusten duzu nolakoak diren, ikusten duzu Liverpooleko kaleko jendea, eta segidan ohartzen zara hortik datozela. Baina zaleei ez zaie hainbeste inporta kanpokoak egotea, axola zaie
|
bertako
jendeak ere jokatzea taldean, baina batez ere zu Liverpooleko jokalaria izateari ematen diote garrantzia, ez nondik iritsi zaren. Eta zuk pixka bat erantzuten baldin baduzu, bai zelaian eta bai zelaitik kanpo asko babesten zaituzte, oso tratu ona ematen dizute.
|
|
|
Alexandriako greziarren altxamenduak eman ziren eta barrualdean, indigenen altxamenduak. Apaizen korporazioak, erregeen ahulezia eta
|
bertako
jendearengan zeukaten influentzia aprobetxatuz, gero eta indartsuagoak bihurtu ziren. Geroz eta pribilegio gehiago eskatzen zituzten eta lortu egiten zituzten.
|
|
|
Hala ere, aldaketa hau gainazaleko izan zen. Egipton hiriek ez zuten inolako garrantzirik hauen sorrera
|
bertako
jendearen lanean oinarritzen zelako. Hauetako bizitza ez zen askorik aldatu.
|
|
|
Lehenengo mendeetan zehar Siziliako irla hiri garrantzitsuz eta civitates delako askoz osatua zegoen. Hala ere, bazeuden
|
bertako
jendeaz osaturiko hiri ez hain garatuak. Civitates bi hauek ezaugarri berdinak zituzten:
|
|
|
Kondairak dioenez, Laffitteren ausardia handiagotzen joan zen denborarekin, eta berrogei urtera hurbiltzen hasi zenean, zuhurtziak indar hartu beharrean, bizitzeko gogo eroak bultzatuta edo, lehen egin ez zituen erokeriak egiten hasi zen. Lousianako kostaldeko hiriei eraso eta lapurreta eta sakeoan hasi zen, eta 1821 urtean amerikarren itsasontzi bat hondoratu zuen –zeuzkan ondasunak kendu ondoren– New Orleanseko gobernariaren pazientzia erabat agortu zen orduan, eta armadako ontziak bidali zituen Galvestonera," piratez betetako lapur habia hura suntsitu eta
|
bertako
jendea kateekin lotuta ekartzeko" aginduz. Laffittetarrak eta haien kideak gogor borrokatu ziren, baina, dena alferrik zela ikusi zutenean, hiriari su eman eta ihes egiteko agindu zuen Manexek.
|
|
|
–Ez naiz Unibertsitatean ari, baina
|
bertako
jendeak zeregina ematen dit.
|
|
|
Bai, eta han dago eskola, Xirula Mirula eskola. Kansenia eta
|
bertako
jendea ezagutu genuen, nola kantatzen zuten ikusi genuen eta bigarren bidaia bat ere egin genuen. Grabatzeko behar ziren tramankulu guztiak hartu eta han bertan egin genuen Kansenia koralez koral diskoa.
|
|
2007
|
|
|
Libanon eta munduan, jende asko bizi da
|
bertako
jendearekin batere nahastu gabe.
|
|
|
Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla. Baliabide ekonomikoak dauzkatenez, ordura arte
|
bertako
jendeak betetzen zituzten tokiak okupatzen dituzte, udalerri horien egoera soziolinguistikoa eraldatuz. Bestetik, udalerri horietako lurren eta etxebizitzen prezioek gora egin dutenez eta bertako soldatak ez direnez hain azkar igo, bertako helduek, hau da lan egiten eta familia daukatenek, ezin dute xahupen horiei aurre egin.
|
|
|
Baina laster ahalegin honek guztiak oztopo handi bat izan zuen, eta lehenago aipatutako hiru faktoreetako bati ezin izan zitzaion aurre egin, izan ere,
|
bertako
jendea ez zegoen prest esnegintzarako tanbo berrituetan lan egiteko. Enpresa hauen aldatze eta handiagotzearekin ordura arteko kudeaketa sistema familiarra ez zen batere eraginkorra.
|
|
|
Gringitoek be etxeak erosi dabez, baita jantokiak zabaldu be; baina ez daukie hartu emonik bertokoakaz. Aparte bizi dira eta
|
bertako
jenteari gogor egiten jako hori. Kooperatibetan batzen ahalegintzen dira bertakoak, euren bizimodua egin ahal izateko, aurrera egiteko.
|
|
|
Eta ikusteko ederra da. Hona be
|
bertako
jentea etorten da egun-pasan. Uretatik urten eta hangoakaz berba egin dogu.
|
|
|
Poliziaren zinta batek zedarriztatzen zuen eremuan apartamentu haren hondakinak ageri ziren, leherketa gertatu eta ordu gutxira, artean ke adar finak zerizkiola. Inguruan
|
bertako
jendea zebilen, hara eta hona begira, horrelakoak gertatzen diren guztietan bezalaxe. Neska berri-emaile batek hondakinei bizkarra erakutsiz hitz egiten zuen, eta, datu nagusiak emandakoan, ordua, tokia, leherketak eragindako kalteak, gorpu lehertu baten aurkikuntza hondakinen azpian...?, ustez bideozale batek kasik gertaeraren unean hartutako beste irudi batzuk jarri zituzten.
|
|
|
Hortaz, laguntza eskaini zion edozertarako; dolarrak gobernatzen zituen merkatu beltzak, eta
|
bertako
jendeak ez zuen atzerritarrendako dendetan erosteko baimenik. Aspaldi omen zebilen horrelako aukera baten zain, eta berehala joan nahi zuen.
|
|
|
Era berean, adiskide, senide edo gerrillari ohiren baten presentzia beharrezkoa iruditzen zitzaien –hegaldia batzorde antolatzailearen kontura– mahai inguruan parte hartzeko. Azkenik, nahiz eta jaialdirako partaiderik falta ez, kantariren bat –ez zen Carlos Pueblaren izena aipatzen menturatu– eraman nahi zuten Aprendimos a quererte, bertzerik ez bazen ere,
|
bertako
jendeari oroitarazteko.
|
|
|
Irakasleak ez zuen denborarik galdu nahi, eta ikasleak berehala konprenitu zuen bazkari osoan ez ziola hitzik ateratzen utziko. Una muela erran ohi zuen halakoaren aitzinean
|
bertako
jendeak, eta halaxe gertatu zen gainera.
|
|
2008
|
|
|
Azkenean, utzikeria nagusitzen dela uste du Jimenezek, eta herriarentzat zerbait positiboa lortzeko gogoa eta borondatea jarriko balitz, gauzak asko aldatuko liratekeela. Kontua da, Laura Panettiren hitzetan,
|
bertako
jendeak ez duela gauza kanpotik bezain argi ikusten.
|
|
|
Garralda, Erro... zonalde hori zer urrun geratzen den... Apustu polita litzateke hara iristea, baina
|
bertako
jendearen indarra behar da.
|
|
|
Ez dute museo hitza erabiltzen ez direlako museoak. Dinamismoa lantzen dute, aldi baterako erakusketak antolatu,
|
bertako
jendea eta han hemenka dabiltzan artista eta mugimenduak konektatu. Tabakaleraren proiektua ere horrela definitu zen hasieratik, ni sartu baino askoz lehenagotik, eta nik uste dut hori dela guk jaso dugun altxorrik handiena:
|
|
|
Sortzeko lanbide gaizto horretan sartuta dagoen jendeak. " Nazioartekoa izan behar duenez,
|
bertako
jendea kanpoan geratzen da" horretan ez erortzeko aukera ematen digu kultur zentro izateak. Oso inportantea da erakusketa handiak daudenean, ikusleak erakartzen ari zarenean, jendea han lanean egotea, kontaktuak modu naturalagoan egin ahal izateko eta bestelako solaskideak izateko.
|
|
|
1970eko hamarraldian, nekazal guneen hustea eta
|
bertako
jendeen emigrazioa ebitaezinak ziruditenean, herri bizitza aldarrikatzeko mugimendu dinamiko eta sutsua ipini zuten abian. Hala, bost herrion gainbehera gelditzeko, gabeziei konponbidea aurkitzeko, irakaskuntza euskalduna lortzeko, lantegiak finkatzeko, zerbitzuak eskaintzeko nahiz komunikazioak hobetzeko plangintza integrala taxutzeari ekin zioten elkarrekin, kontzeptu berri bat indarrean jarrita:
|
|
|
Arabako Nekazari eta Abeltzainen Elkartearen (UAGA) hitzetan, arazoak izaten dira langabezia zerrendetan dagoen jendeari deitzen diogunean,
|
bertako
jendeak ez baitu nahi kanpainetan lan egin nahi.
|
|
|
Bere arrakasta madrildarraren atalaiatik ikusita, gonbidatzen duten errezepzio glamourosoetatik begiratuta, konkistatzen dituen emakume desiragarrien hankatartetik hausnartuta, Gasteiz bezalako hirixka nazionala ezdeusa eta mespretxagarria iruditzen zaio, Scardenalliri bere sorlekua eta
|
bertako
jendea erdeinagarri iruditzen zitzaizkion bezalaxe:
|
|
|
urte askotan Madrilen bizi ondoren, harrigarria zaio hiri tipietako bizimodua,
|
bertako
jendearen arteko harreman mota, denek elkar ezagutze hura. Harrigarria bezain itogarria, bestalde.
|
|
|
Hortik kontatzen den istorio xelebrea egia baldin bada behintzat, kanguru> hitza ho rrela sortu omen zen: ingelesek Australiara heldu eta animalia bitxi horiek ikustean,
|
bertako
jende jatorrei haiek zertzuk ziren galdetu omen zieten, eta australiarrek kangaru> erantzun omen zieten, beren hizkuntzan, ez dut ulertzen [zer diostazun], esan nahi omen zuena, baina ingelesek ihardespena entzutean hura martsupialio horien izen jatorra zela pentsatu eta horrela zabaldu zuten mundu guztian:
|
|
|
Landa garapenerako elkarte baten helburu nagusia azken finean hori da, ezta?, bere eskualdearen garapena lortzea;
|
bertako
jendeak oinarrizko bizi kalitatea daukala ziurtatzea; eta azpiegitura eta ekipamendu jakin batzuk abian jartzea, eskualdean bizi den jendearen bizitza erosoa izan dadin.
|
|
|
Marioni gehiago kostatzen ari zaio, baina ez du arazo handirik izanen Egia erran, ez dugu aldaketa handirik sumatu aldagelaren baitan. Lizarra, gainera, herri txikia da, eta errazagoa da
|
bertako
jendearekin eta giroarekin bat egitea.
|
|
|
Gauzak horrela, nora joan ohi da
|
bertako
jendea. Eta hona etortzen dena, nongoa da?
|
|
|
Andoain ez dut ezagutzen. Oraindik oso jende gutxi ezagutzen dut hemen eta tokiak ondo ezagutzeko,
|
bertako
jendearekin joan behar duzu. Badakit, hala ere, Leitzaran oso polita dela.
|
|
|
Egun berezi hauek kontzientzia zuritzeko baino ez dira, nire ustez. Gauza bat da Baldorban edo Erronkarin euskararen eguna antolatzea; leku hauetan aspaldi galdu zuten hizkuntza, eta badu justifikaziorik
|
bertako
jendeari sustraiak non dauden gogorarazteak. Baina euskararen eguna, adibidez, Orion antolatzen bada, kezkatzeko modukoa da.
|
|
|
Ez genuen aurreikusitakoa baino xemeiko bat gehiago lortu, PNV hasia zegoen ordurako inoiz okupatu ez zituen gizarte esparruak okupatzeko saioak egiten eta andafuerako soinekoa eman ziguten, beste zenbait herritan bezalaxe. Geure egitarau osoa entregatu behar izan genuen, etsaiari armak entregatzen zaizkion bezala, eta Urrestillan, inoiz baino
|
bertako
jende gehiago inplikatuz eta Gora zaharrak oihu eginez gu beharrezko ez gintuen beste antolamendu aro berri bati ekin zitzaion, Azpeitiko udalaren inbolukrazio maila handixeagoarekin.
|
|
|
Sentitzen dut baina ezin dizuet datu zehatzik eman Beijingen ikusi ditudan gauza guztien inguruan. Yolandak, gure itzultzaileak, dinastiez eta enperadoreez hitz egiten digu etengabe,
|
bertako
jendeaz eta ohiturez, eta horrela ezin da, niri datuok ihes egiten didate. Lehengoan, esaterako, Harresi Handian izan ginen eta zenbat kilometro dituen eta zein urtetan eraiki zuten kontatu baziguten ere, niri dena ahaztu egin zait jada.
|
|
2009
|
|
|
Gaur egun berdin berdin ikusiko dituzu bertan gaztagile sarituak zein itxura exotikoko tratulariak. Elgoibar kapaza da erakartzeko nola
|
bertako
jendea, hala munduko enpresariak.
|
|
|
Aipatu berri ditugun adibide horietako gehienek komunitatearen garrantzia azpimarratzen dute. Komunitate baten sendo errotzen bazara,
|
bertako
jendearekin lan egiten baduzu, bertako enpresa iragarleekin, komunitate horretako erreferentzia sistema eta kultur ondasun partekatua baldin badira zure produktuaren oinarri eta ipar, aldeko haizea askoz gertuago izango duzu. Hortxe kokatu behar, besteak beste, Wazemank edota Mihiluze moduko produktuen arrakasta, eta baita, oro har, tokian tokiko euskarazko prentsarena ere (lokaltasuna eta sustraiak posizionatzeko indargune nabarmena direla, alegia).
|
|
|
Komunitate baten sendo errotzen bazara,
|
bertako
jendearekin lan egiten baduzu, bertako enpresa iragarleekin, komunitate horretako erreferentziasistema eta kulturondasun partekatua baldin badira zure produktuaren oinarri eta ipar, aldeko haizea askoz gertuago izango duzu.
|
|
|
Autobusa azkar zihoan gaueko errepidetik, New Jersey ko lautadetan barrena. Txapazko xarlango baten antzera, fokuek eskas samar argitutako trafiko arrastoak harrapatzeko deman zihoala zirudien, ehundaka urte lehenago
|
bertako
jendeek, indioek, egindako bide hartatik; indian trail, zuri eta anglosaxoien berbetan. Trafikoa ugaltzen hasi zen aurretik, autoak astirotzen, eta autobusak ere abiadura gutxitu egin zuen.
|
|
|
NARRATOR: (OFF) Alan eta bere taldea herrietara joan ohi dira
|
bertako
jendeari azaltzeko zertan dabiltzan.
|
|
|
Narratzailea: (OFF) Harris Linentzat, Taipei 101eraikin bat baino zerbait gehiago da,/ Taiwanen isla da,
|
bertako
jende eta etorkizunaren isla. / Honek mundu guztiari erakusten dio Taiwanek beharrezko teknologia, industria eta asmoa dituela ez bakarrik industriaren mundu mailako kide handienekin bat egiteko, baizik eta haien lider izateko ere.
|
|
|
Dagoeneko pasa dira pare bat, hiru urte Malerrekako herrietako gazte talde baten ezinegonaren ondorioz Malerrekako Gazte Asanblada (MGA) sortu zela. Hasiera hasieratik MGA ren helburua
|
bertako
jendeari eta gehien bat gazteei eskaintza alternatibo bat plazaratzea izan da. Gaur egungo gizarte kapitalistak inposatzen duen gazte eredu sumiso eta indibidualistarekin hautsi eta gazte kritiko eta konprometituak sortzeaOrdutik hona, asko dira MGA k bultzatutako ekimenak:
|
|
|
Asko izan dira euskaldun, okzitaniar ala bretoiak, Frantziako administrazioan ala enpresa pribatu batean lanean zihardutela sorterritik kanpoan bizi behar izan zutenak, eta erretreta iristen zitzaienerako sorlekuan erositako etxe batera zein haien jatorrizkora itzultzea amets egin zutenak. Udaletxe askok ere etxe multzoak edo lotissement direlakoak muntatu zituzten kanpoan bizi izandako
|
bertako
jendeentzat bereziki egindakoak.
|
|
|
Hortik paradoxara: gehienek euskara euskaltasunaren ezinbesteko elementutzat jotzen badute ere, %47k soilik deritzote euskal kultura euskaraz egindakoari, Euskal Herriari buruzkoa,
|
bertako
jendeak egindakoa edo Euskal Herrian egindakoa dela uste dutenen atzetik nabarmen (%70). Alegia,, euskara oso garrantzitsua da, bai, baina ez jakiteagatik ez nadin euskal kulturatik kanpo gera?, pentsatzen dute askok.
|
|
|
Ez genuen artxiboko irudirik erabili nahi izan, baizik eta
|
bertako
jendeari galdetu. Edadekoei galdetzeko esaten ziguten batzuek.
|
|
|
Ni orain Galizian bizi naiz, eta han egin dut film bat oraintsu, laster estreinatuko da. Eta herrixketara joaten zarenean,
|
bertako
jendeak, normalean, bultzatu egiten zaitu, haientzat gauza garrantzitsua delako. Dena eskaintzen dizute, etxea... dena.
|
|
|
Portugalen iparralderantz egin ahala,
|
bertako
jendea ikusten hasi ginen. Berri ona.
|
|
|
Euskaldunak: John Buhamea, Kike Amonarriz, Juan Antonio Urbeltz, Josu Zabala, Kafe Antzokia Kultur Saila(
|
bertako
jendeari), Eresbil eta Bertsozale.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik bidaiatzen dugu hainbeste hara. Izan ere, hizkuntza arazorik ez egotea ere garrantzitsua da, haiekin egoteko aukera ematen baitizu.Nola moldatu zarete bertan batetik bestera joateko. Denbora guztia pasa dugu bustita, batetik
|
bertako
jendearen itsasontzietan eta txalupetan ibili garelako eta bestetik euri asko egiten zuelako. Leku hezea da.
|
|
|
I LOVE MY HEART. Halako batean, zoratu egin zen
|
bertako
jendea. Zuria, beltz iruditu zitzaien.
|
|
|
Gu Hondurasko mugan geunden eta jendeak etengabe galdetzen zigun zergatik ez generaman armarik. Aldi berean, oso lotura estuak geneuzkan
|
bertako
jendearekin. Gauetan, suaren bueltan, gauza askori buruz mintzatzeko parada izaten genuen, eta horrek ez dauka preziorik.
|
|
|
Basamortuan dabiltza, batez ere Tuareng ak eta ez gobernua eta ez inor ez da hor ibiltzen. Han beharrezkoa izaten du
|
bertako
jendeak. Basamortuko giroak berak beharrak sortzen ditu:
|
|
|
Bakarrik bidaiatzen duzunean, beste pertsonak ezagutzeko irrikaz zabiltza eta ostatuetan batzuetan ez da hain erraza izaten. Bestela,
|
bertako
jendearekin egon nahi duzu (hango ikuspuntua ezagutzeko), eta horretarako CouchSurfing ezinbestekoa da. Duela lau urte bakarrik bizitzera joan nintzen eta bidaiariak nire etxean hartzeko prest nengoen eta, ordutik, ostatatu egin dut.
|
|
|
nola ez, bada! Gero, erre zituzten sutan sorginak, juduak eta heretikoak; geroago, berriz, bultzatu zen esklaboen salerostea, Afrikako herriak deuseztatuz eta
|
bertako
jendearen bizipoza errotik moztuz.
|
|
|
Hong Kong go beste leku berezi bat Kowloon da:... IDATZIATenplu kalea. Gaueko azokaSINTenplu kalea, gaueko azoka,
|
bertako
jendea, benetakobizitza... Tranbia zaharrean ibiltzea ere merezi du.OUT:
|
|
|
Elkartearen ia zeregin guztietan parte hartu du. Haren hitzetan,. Iparraldearentzat behar beharrezkoa zen
|
bertako
jendea egotea ikastoletan. Bestela, ikastolen kontrakoek aitzakia ederra zuten esateko, ikastolak espainolen zerbait da, Enbata zikinaren zerbait??.
|
|
|
Erantzun hau zeuek eman zenidakete! Ez naiz sekula Euskal Herrian bizi, beraz, nik Euskal Herriaz,
|
bertako
jendeaz, eta bere historiaz dudan ikuspuntua oso pertsonala eta momentu konkretu batekoa da. Gainera, esango nuke, pertsona bakoitzak bere ikuspuntu pertsonala daukala bizi den herrial dearen gainean, eta ez daude bi pertsona, biak euskaldunak izanda ere, euskal gatazkaren gainean iritzi bera izango dutenik.
|
|
|
Gerta daitekeena %3, 4 horien artean zati handi batek eskatzea dirulaguntzak, bertakoak baino pobreago direlako… Baina bertako bat etorriz gero egoera ekonomiko berean, karga familiar berarekin, laguntza berberak jasoko lituzke. Azkenaldian ikusten da, gainera, orain arte etorri ez den
|
bertako
jendea etorri dela: pertsona gazteak, helduak eta pentsiodunak.
|
|
|
nola ez, bada! Gero, erre zituzten sutan sorginak, juduak eta heretikoak; geroago, berriz, bultzatu zen esklaboen salerostea, Afrikako herriak deuseztatuz eta
|
bertako
jendearen bizipoza errotik moztuz.
|
|
|
Orduko Konkista kronikak dioenez,
|
bertako
jende nomada haiek, larrua janzteko zuhaitzen azalezko jantzia egitean ere, ez zioten arbolari azala gerriaren jira osoan kenduko, zuhaitza hartatik galdu ez zedin, halakoxe errespetuz maite zituzten zuhaitzak. Bertan fijoago eta sedentario bizi zirenak, berriz, labore genero ezberdinak txandakatzen zituzten eta lurrari berari atsedenaldia zemaioten epeka, lur emankorra ez nekatzeko eta ez ahitzeko.
|
|
|
Horrela, estatus berezia zuten etorkin ugari kokatu ziren bideko herri eta hirietan, bereziki Okzitaniako jendea, bai eta frantsesak, juduak edo alemanak ere. Denborarekin, juduak salbu, talde hauek guztiz nahasiak gelditu ziren
|
bertako
jendearekin.
|
|
|
Muga gainditurik,
|
bertako
jendeari buruzko iritzia plazaratu zuen:
|
|
|
Jose Ramon Diego Aguirre, santanderinoa, militar espainola, zerbitzu sekretu espainoletako burua zen Sahara Mendebaldean, lurralde hura sahararren esku utziko zela uste zenean, hori baitzen
|
bertako
jendearen borondatea. Espainiak Sahara Mendebaldea abandonatu eta, 1975eko urrian, Marokok Martxa Berdearekin okupatu zuen.
|
|
|
Sale hirian, ibaiaren iparraldeko bazterrean ez zituzten onartu, gazteleraz egiten zutelako arabieraz baino gehiago, izenak ere espainolak zituztelako eta, oro har, haien zuzentasun erlijiosoa dudazkoa zelako ulementzat. Milatik gora ziren eta,
|
bertako
jendeagandik aparte, itsasora begira geratu behar izan ziren. Mendeku bila, edo ezinbestean, kortsario edo pirata bihurtu ziren, eta" Saleko kortsarioak" izenez ezagutuko ziren, izan, Rabatekoak ziren arren.
|
|
|
Frankismoak, bere ardura kolonialistaren fruituak ekonomiaren alorrean erakutsi ezin zituenez,
|
bertako
jendea zibilizatzen ari zelako argudio abstraktua azalduko zuen. Osasuna, 766 heziketa, bi herrien arteko elkartasuna.
|
|
|
Hizkuntzari dagokionez, ordea, espainolek frantsesek baino eragin arinagoa izan zuten. Laster zabaldu zen gaztelera Arrif aldean, kabiletan hainbeste militar zegoelako, edo immigrante andaluzak pobreak zirelako eta eguneroko bizitzan
|
bertako
jendearekin nahasturik mugitzen zirelako.769
|
|
|
...guziak Itsasartearen honuzkaldean ipintzen dituenean; gaur, tratatu berriek Marokon influentzia espazio bat aitortzen digutenean; gaur, nazioaren espiritu publikoa gure komertzioa Afrikan barrena noiz zabalduko zain dagoenean, erraz konprenitzen da zer inportantea den guretzat, zirkunstantzia hauetan, herri honetan hitz egiten diren hizkuntzak praktikan ezagutzea, bertan eraginen bat izateko, eta
|
bertako
jendearekiko harremanak mantentzeko eta estutzeko gutxieneko baldintza delako, eta erabat beharrezkoa delako industria nazionalaren produktuak afrikar kontinentean sartzeko eta zabaltzeko, gure auzoko ezezagunen ateak zabaltzeko eta haien sekretuak antzemateko giltza handia, eta azkenean, gure ustez, Marokora sarrera pazifikoa deitzen den hori gauzatzeko lehenengo urratsa da, urrats hori egin dai... 310
|
|
|
Hango kabila batzuk espainolen partekoen jarraipena ziren, ez zegoen muga zehatzik lurrean, eta are gutxiago
|
bertako
jendearen artean. Han zebilen Abdelmalek ben Muhji el Din, bestalde, frantsesen betiko etsaia, espainolen alde borrokan Mohamed ben Abdelkrimen kontra.569 Abdelkrim frantsesengana era diplomatikoan hurbiltzen ahalegindu zen, Abdelmalek ben Muhji zela, karabanak babestea zela, muga lerroa zehazteko proposamena zela Hubert Lyauteyk ez zion erantzunik ematen, ordea.
|
|
|
Moros de Paz, Mogataces, 379 Milicia Voluntariade Ceuta, FuerzasIndigenas, TiradoresdelRf... Baina oraingoan askozaz sendoago antolatuko zen, Espainiaren aldeko
|
bertako
jendearekin eta Grupo de Fuerzas de Regulares Indigenas izenarekin. 1911ko ekainean estreinatu zen, Melillan.
|
|
|
Estatu Ministeriaren zorionak errebizitzeko ohorea ere izan dut, errege agindu bidez, kargua betetzen fina eta eta berorren Handientzari zerbitzatzen nekagaitza izan naizelako. Honetaz aparte, espainiar Nazioarekiko atxekimendua eta maitasuna frogatu dut aukera izan dudan guzietan, eta ez bakarrik nik, nire aitak ere bai, bera ere Espainiaren alde jarri da beti Alhucemasen
|
bertako
jendearekin izan diren arazoetan, eta hagatik zigorrak sufritu behar izan ditu bere jendearen partetik. Gainera, nire anaia estudiatzen ari da eskola honetan, estudioak espainiar kausaren alde erabiltzeko.
|
|
|
Lagunak, morroiak, funtzionarioak, informanteak behar zituzten, moros depaz edo, Eusebio Maria Azcueren hitzetan," mauru fiñak". Estatuaren eta partikularki misionisten ardura estrategikoa zen kolonizazioan parte hartuko zuen
|
bertako
jendea sortzea.438 Ejertzito espainolak, makiavelismo taktikoagoarekin jokatu zuen. Kabiletako gizarte sistema tradizionala desegiten ahalegindu zen, alde batetik, agrau aren erabakimena eta arau tradizionalak oztopatzeko.
|
|
|
Beste aldetik, ez ziren politika politikoa eta politika militarra nahastu behar: gai politikoak eta gai militarrak bereizi egin behar ziren,
|
bertako
jendearekiko tratua erakunde zibilen eskuetan utzirik eta, behar zenean, eragozpen zibilistarik gabe ezarririk botere militarra.
|
|
|
Ez da jokabide noblea Melillara hainbeste tropa bortxarako eramatea, laborantzari eta industriari besoak osturik, kanoi tiropean ezartzeko
|
bertako
jendea. Espainiak plaza bat behar badu bere hegoaldea babesteko, zergatik ez du leku hori errespetuaren trukean erosi?
|
|
|
Orain, ezin da mugarik aldatu, ez hizkuntza politikarik, mamua atera ez dadin. Berlingo Konferentzian, europarrek Afrika legalki konkistatzeko baimena euren buruari emanez sinatu zuten akordioan, erreferentzia historikorik, mapa linguistikorik edo
|
bertako
jendearen borondaterik haintzat hartu gabe banatu zuten kontinentea.940 Gainera, Arrifeko kasuan bezala, Afrikako konkista eta okupazioa hango etnia eta tribuen arteko borrokak eraginez eraman zen aurrera. Lehenagoko esklabo merkataritzaren ondoren, europarrek natura ustiatu eta gizarte tradizionala suntsitu zuten, gizarte berri bat antolatzeko gauza izan gabe.
|