|
2000
|
|
|
Hego Amerikako hazienda baten itxurako parkea,
|
bertako
etxe, landare, animalia eta artisautzarekin.
|
|
2001
|
|
|
Finka hau erosi nueneko istorio polit bat badut. Garai hartan 150 buruko artaldea eta Nemesio izeneko artzain bat bizi ziren
|
bertako
etxean. Euliak palaka jasotzen genituen.
|
|
|
Euskal familiak, bere kezka eta egonlekutzat milla eratara jaso ditu aterpetzat artu dituan etxeak. Alderdi bakoitzean, bertako giro, eguraldia, diru mailla, gizarte aidea, eta politika begiratzekoak izaten dira,
|
bertako
etxeak, ala naiz onela egiteko(...) (XII)
|
|
2002
|
|
|
Ez genuen besterik esan, harik eta Ame  tzagainera ailegatu,
|
bertako
etxe atarian barik mendi bidezidor batean sartu, tarte bat aurrera segitu, eta bazter batean aparkatu genuen arte. Baso itxia izan arren, eguzkiaren aztarnak alde guztietatik barreiatzen ziren, itzal pusketa galantak sortuz.
|
|
2006
|
|
|
Maria Zandategik Lasarteko dorrea eta
|
bertako
etxe gehienen jabetza utzi zion okendotarren familiari. Maria Lazkanokoak berriz, Gipuzkoako Ahaide Nagusi handienen ospea eta dorre zaharra.
|
|
|
Azken esaldi horrek esan gabe esaten zuen guk ere hobe genukeela beherako bidea hartzea eta herria mamuei uztea. Halloween gau harez geroztik zonbiak balira bezala herriko biztanle eta
|
bertako
etxeen jabe legezko bakarrak.
|
|
2008
|
|
|
Etxearen auzunea lasaia zen oraintsura arte. Laster hondatuko dituzte
|
bertako
etxe hutsak, aluminiozko plakak kendu eta hoditeria lapurtuko dute, haren kobrea saltzeko. Hurrengo geltokia, txatartegia da.
|
|
2010
|
|
|
Suhiltzaileek erreskate lanei ekin diete gaur eta mila hiritarretik gora etxerik gabe geratu dira, izan ere, luiziak faveletan gertatu dira, eta oso egitura eskasa dute
|
bertako
etxeek.
|
|
|
Huntzak garaitu ditu
|
bertako
etxeen larru zurrunak
|
|
|
Igeldok badu hirigune koxkor bat, eta baita landa eremu zabalak ere. 6,2 kilometro karratuko hedadura du eta
|
bertako
etxe, baserri eta txaletetan 1.000 lagun pasatxo bizi dira.
|
|
|
[11] Maria Fca de Zubillaga 21 urteko errenteriarrak dio Klararen ahizpa Felizianaren neskame izana dela hamalau hilabetez, eta hartueman handiak dituztela elkarrekin. ...Ycazatea ohean ezongi zegoela eta, bisitara joanda han aurkitu zuela Maria Rossa Narvarte andregaia, al tiempo solteros y desde carnestolendas ultimas casados eta hirurek elkarrekin zeudela M Â ª Fca Unsain etorri omen zela, nodriza que fue de una criatura de la dicha M Â ª Clara, esanez sekulako iskanbilan ari zirela Klara eta Minondo, eta laxterka joan zirela baratzako atetik barrena auzoan
|
bertako
etxera, eta ateko zirrikituei belarria itsatsirik aditzen egondu omen zirela isil isilik, elkarri zer esaten zioten aditzen: Casemonos de una vez.
|
|
|
Egunsentiaren argia auzuneaz jabetzen ari zen, eta, arestian zeruak bezala,
|
bertako
etxe zurien hormek laranja zantzuak zeuzkaten. Ez zen, inondik ere, ilunpetan iduri izandako lekua, arrotza, urruna, mendian galdua; Obabako zati bat zen, ez besterik.
|
|
|
Ondo dagoela diost, asmatzea izan zela Gabonetan Kanarietara joatea. Gero Lanzarote uhartea etengabe hartzen duen haizeaz aritu zait,
|
bertako
etxeek izan ohi duten barneko patioaz ere, bestela ezinezkoa litzateke Lanzaroten bizitzea guztiz erotu gabe.
|
|
2011
|
|
|
Auzoa osotzen dabenak dira: bertako jentea, langintza jakin batetik bizi dana, eta
|
bertako
etxeak, auzotarren bizilekuak diranak; gizatalde hori talde egonkorra izaten da. Auzokoen arteko hartu emonak be etenbakoak eta iraunkorrak izaten dira.
|
|
|
Eskerrak, halaber, lana osatzeko laguntza zuzena eman diguten informatzaile isil guztiei: Miel Iñaki Tomasenari bere datuak eskuratzeagatik, Dolorex Lujanbiori bere denbora eta pazientzia eskaintzeagatik, Jexux Etxegia zenari bere jakituria guztia, anekdotak, pasadizoak zenbaitetan xelebreak eta argigarriaketa jendearen berri zaharrak emateagatik, Joxe Javier Etxeberriari Goizuetako historiaren nondik norakoak zabaltzeagatik eta
|
bertako
etxeen inguruko interesa eta datuak azaltzeagatik. Eskerrak, orobat, beste hainbat eta hainbati daturen bat, zehaztasunen bat, espero gabeko bitxikeriaren bat emateagatik.
|
|
2013
|
|
|
Bide horretan, suak gizateriaren aro mordoxka bat igaro dituela dirudi, eta aro bakoitzean,
|
bertako
etxe moduak. Airean jarraitzen du galderak:
|
|
2014
|
|
|
Igarotzen ditugun herriak ederrak dira, alde zahar ondo mantenduekin,
|
bertako
etxe estiloa mantentzen dutenak, egurrezko zutabeak azaleratuta dituztenak. Hirugarren egunean lasaixeago hartu dugu, 40 km egin ditugu Miltenbergera iristeko, eta nahikoa dela erabaki dugu.
|
|
2015
|
|
|
• Euskararen erabilera ingurune euskaldunenak agortuz joan dira azken bi hamarkadetan: 1991 urtean, 34 udalerri zeuden etxean nagusiki euskara erabiltzen zuten herritarrak %90etik gora zituztenak, eta 15.369 lagun bizi ziren horietan; gaur egun ez da udalerri bakarra gelditzen
|
bertako
etxeetan euskararen erabilera %90etik gorakoa duenik. Azterketaren muga %90tik %80ra jaitsita ere, onUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
|
|
|
Hurrengo astean hartu nuen lehenengo aldiz Herrialdeko Mahaian parte. Algortako industrialari xehe batek garajea utzi zigun
|
bertako
etxe batean. Lokal luze bat zen; altzaririk gabea ia.
|
|
2018
|
|
|
Herri bizitzari lotuta, Ondarroa herri bizitzat eta dinamikotzat dute, kalean asko ibiltzen direla esaten dute; eta, horren eraginez, hizkera bizi bizi mantendu dela. Aipatu dute
|
bertako
etxeak txikiak izateak eragin dezakeela kalean bizimodua egitea.
|
|
|
Mendialdea kontatu zidaten bezain ederra da. Igandezale batzuk ere ikus daitezke, Ranyako berotik ihesi, piknik egitera hona datozenak, uda osoa
|
bertako
etxean ematera. Hainbat meskita ere ageri dira.
|
|
|
dagoenekoz frai Josek itzulita zeukan printzearentzat san Mateoren ebanjelioa Beterriko gipuzkerara, eta printzeak hautagai egokitzat jo zuen, jakin baitzekien langile maratz eta adoretsua zena. Alde horretatik, aipagarria da Uriartek Hernanin eta Astigarragan egonaldi batzuk egin zituela Valdespinako markesaren
|
bertako
etxeetan, san Mateoren ebanjelioa euskaratzean agertu zitzaion makina bat zalantza eta argitzeko. Hala ere, Uriarteri beharleku luze, idor eta okerrago denazailegia begitandu zitzaion gipuzkeraz ematea Biblia osoa.
|
|
2019
|
|
|
Hor da, esaterako, Igeldoko Mendizorrotz mendian duela urte gutxi aurkitu genuen arrabio populazioa, ordura arte ezezaguna, eta inguru haietan arrabiorik ez zenaren ustea gezurtatu zuena. Duela gutxi, Mirakontxa inguruan,
|
bertako
etxeetako lorategietan arrabio populazioren bat egon daitekeela ziurtatzen duen zurrumurrua ere iritsi da gugana...
|
|
|
etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 25 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino. Ikerketa eremu zabala irekitzen digu joera berri horrek. hipotesi gisa berriro ere, esango dugu alde horren arrazoiak bi norabidetan bila ditzakegula nagusiki:
|
|
|
" etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 10 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino."
|
|
|
Etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 10 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino.
|
|
|
garrantzi handia ematen dio Lionelek, neuk baino handiagoa apika, arnasguneen izaera paradigmatikoa definitzeko balio duen adierazle edo iragarle soziolinguistiko honi:
|
bertako
etxe erdaldunetan jaiotzen diren (edota bizi izatera arnasgunera datozen) haur erdaldunak behar adina euskalduntzen al dira, bertako herri giro zabalean (eta herri giro horren eraginez) herriko gazteen artean euskaraz integratzeko. Indarrean al dago XXI. mendeko arnasguneetan, 1625ean Lope martinez Isastiko lezoarrak (gipuzkoako kostaldera bizi izatera etorritako gaztelaujendea zela-eta) eguneroko kalegiro arruntean factum segurutzat ematen zuen mintzaldatze sendo hura?
|
|
|
Etxe partikularretan ostatu hartu eta proiektu komunitario asko bisitatu genituen, batez ere emakumeenak (jantokiak, baratzeak, haurtzaindegiak, etab.) ”. Afrikan, Aethnic ekin, ibilbideak egiten ibili zen, “jaten genuen eta lo egiten genuen tokiko proiektuarekin lankidetzan. Ez ginen hotel handietara joaten,
|
bertako
etxetara baizik. Horrela laguntzen genuen ekonomikoki eta haiekin elkarlanean (…) Asko ikasi dut bidaia horietan”.
|
|
|
Ustez xuxen a dena okerra izaki, nonbait. Nola liteke, bestela, bizileku dudan Salburuaren izena galaraztea, edota
|
bertako
etxetik ikusten dudan Olarizu mendia ukatzea. Euskara eta informatika uztartzeko lanetan aritu zenak bere moduan zehaztu zuen Euskal Herria:
|
|
|
euskararen erabilera% 79,7koa zen 2016ko neurketaren arabera. Beste arnasgune askotan bezala (Iurrebaso, 2019) gehiago erabiltzen da euskara Ondarroako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino. Errealitate hau berri samarra da, duela gutxira arte etxea izan baita euskararen gotorleku nagusia.
|
|
|
Eta hor joan zen Grinch, bere lagun fidela lagun zuela Nor hirira eta
|
bertako
etxeetara Eguberrietan zain zituena.
|
|
2020
|
|
|
Lesakan eszena ugari filmatu genuen, baina ez da herria bera ikusten,
|
bertako
etxe batean aritu baikinen grabaketan. Saran ere gauza bera, barruko eszenak grabatu genituen XVII. mendeko beste etxe batean.
|
|
2021
|
|
|
Maiatzaren bateko egunsentian Oak Beachetik bi dei jaso zituztela baieztatu zien poliziak, Shannan
|
bertako
etxeetan ate joka zebilela salatuz, baina polizia iritsi zenerako ingurua lasai zegoela eta ez zutela inor aurkitu. Egoeran ezer susmagarririk ez zegoela eta ikerketa zabalagorik ez zela behar zeritzon Suffolkeko poliziak.
|
|
|
Gehienak askeak ziren, nahiz eta familia batzuk behartsuagoak izan eta aurrera egiteko besteentzat lan egin behar izaten zuten. Herriko auziak
|
bertako
etxeko nagusiek konpontzen zituzten eta kasuaren arabera ordezkari batzuk edo bakar bat bidali egiten zituzten haraneko biltzarretara edo erresuma osokoetara. Goietxekoak ziren besteen gainetik zerbait nabarmentzen zirenak.
|
|
|
Gero eta gutxiago izaten dut halakorik Bilbon, ez bada Zazpi Kaleetako kantoi estuetan, Urazurrutia kaian edo Zamakola kalean. Baliteke izatea
|
bertako
etxeetan beste erremediorik ez dutelako, baina oraindik ere badago arropa guztion bistara eskegitzen duen auzokiderik, eta nik aldarte onean begiratzen dut etxe horietara.
|
|
2022
|
|
|
Goizeko 6etan lehen trena hartu nuen bakarrik itzultzeko Donibane Lohizunera. Gero Txominekin Anabelen bi haurrak,
|
bertako
etxe batean utziak zituenak, Garruzera eraman genituen. Han, Maitek, Txominen emazteak, bere gain hartu zituen.
|
|
2023
|
|
|
Etxerik gehienetan, labea aparte egoten zan, etxeari eutsala edota erabat bereiz; eta, auzune batzuetan, bakarra egoan
|
bertako
etxe guztientzat. Labea biztu, otakaz eta ondoondo berotu, barruko brasak belaikiaz alboratu, hautsak ira txortatxo bategaz atera, eta, azkenez, artaburuak sartzen ziran.
|
|
|
Armada guztiek zamabereak eta janak behar zituzten eta, zeuden tokian zeudelarik, bertan hornitzen ziren. Etsaienak
|
bertako
etxeetan lapurtzen zituen behar eta nahi zituenak, baina lagunenak gauza bera egiten zuen, kasu horretan ordaintzeko menturan, gutxitan gauzatzen zena.
|