|
2000
|
|
|
Hego Amerikako hazienda baten itxurako parkea,
|
bertako
etxe, landare, animalia eta artisautzarekin.
|
|
2001
|
|
|
Eleiz Enparantzan, Santiago Atea ikusiko duzue, sarrera funtzioa zuen arkua hain zuzen ere.
|
Bertako
etxeek ere osotasun polita sortzen laguntzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Ez genuen besterik esan, harik eta Ame  tzagainera ailegatu,
|
bertako
etxe atarian barik mendi bidezidor batean sartu, tarte bat aurrera segitu, eta bazter batean aparkatu genuen arte. Baso itxia izan arren, eguzkiaren aztarnak alde guztietatik barreiatzen ziren, itzal pusketa galantak sortuz.
|
|
2004
|
|
|
Elgoien, Elbarren eta San Migel.
|
Bertako
etxe zaharrenek ez zuten kalerik sortzen, simetriarik gabe kokaturik zeudelarik. Hau dela eta, Gipuzkoa aldean ezkongaiek eztabaidatzen zutenean" haserre daude, Leitzako etxeak bezala" egiten omen zen iseka.
|
|
2006
|
|
|
Maria Zandategik Lasarteko dorrea eta
|
bertako
etxe gehienen jabetza utzi zion okendotarren familiari. Maria Lazkanokoak berriz, Gipuzkoako Ahaide Nagusi handienen ospea eta dorre zaharra.
|
|
|
Azken esaldi horrek esan gabe esaten zuen guk ere hobe genukeela beherako bidea hartzea eta herria mamuei uztea. Halloween gau harez geroztik zonbiak balira bezala herriko biztanle eta
|
bertako
etxeen jabe legezko bakarrak.
|
|
2008
|
|
|
Etxearen auzunea lasaia zen oraintsura arte. Laster hondatuko dituzte
|
bertako
etxe hutsak, aluminiozko plakak kendu eta hoditeria lapurtuko dute, haren kobrea saltzeko. Hurrengo geltokia, txatartegia da.
|
|
2010
|
|
|
Suhiltzaileek erreskate lanei ekin diete gaur eta mila hiritarretik gora etxerik gabe geratu dira, izan ere, luiziak faveletan gertatu dira, eta oso egitura eskasa dute
|
bertako
etxeek.
|
|
|
Huntzak garaitu ditu
|
bertako
etxeen larru zurrunak
|
|
|
Igeldok badu hirigune koxkor bat, eta baita landa eremu zabalak ere. 6,2 kilometro karratuko hedadura du eta
|
bertako
etxe, baserri eta txaletetan 1.000 lagun pasatxo bizi dira.
|
|
|
Egunsentiaren argia auzuneaz jabetzen ari zen, eta, arestian zeruak bezala,
|
bertako
etxe zurien hormek laranja zantzuak zeuzkaten. Ez zen, inondik ere, ilunpetan iduri izandako lekua, arrotza, urruna, mendian galdua; Obabako zati bat zen, ez besterik.
|
|
|
Ondo dagoela diost, asmatzea izan zela Gabonetan Kanarietara joatea. Gero Lanzarote uhartea etengabe hartzen duen haizeaz aritu zait,
|
bertako
etxeek izan ohi duten barneko patioaz ere, bestela ezinezkoa litzateke Lanzaroten bizitzea guztiz erotu gabe.
|
|
2011
|
|
|
Eskerrak, halaber, lana osatzeko laguntza zuzena eman diguten informatzaile isil guztiei: Miel Iñaki Tomasenari bere datuak eskuratzeagatik, Dolorex Lujanbiori bere denbora eta pazientzia eskaintzeagatik, Jexux Etxegia zenari bere jakituria guztia, anekdotak, pasadizoak zenbaitetan xelebreak eta argigarriaketa jendearen berri zaharrak emateagatik, Joxe Javier Etxeberriari Goizuetako historiaren nondik norakoak zabaltzeagatik eta
|
bertako
etxeen inguruko interesa eta datuak azaltzeagatik. Eskerrak, orobat, beste hainbat eta hainbati daturen bat, zehaztasunen bat, espero gabeko bitxikeriaren bat emateagatik.
|
|
2012
|
|
|
Ez dakit nondik agertu den, baina beste zakur bat etorri zaigu albora. Azkenean, eguzkiaren argi hori motelak lurraren azala ferekatzen duen orduan, uma bat ikusi dugu(
|
bertakoen
etxe tipikoa), oihanaren argigune batean, habe batzuen gainean, triangelu itxurako txapela lastoz dotoretuta, eta bizkarrezurra kanaberaz trinkotuta. Betiu herrixka Umaren ataripekoan lau ume daude, bata bestearen alboan eserita, lepoko gorriak eta horiak jantzita.
|
|
2013
|
|
|
Atzo, domeka, iluntzean suhiltzaileak Arrasaten ibili ziren, Zarugalde kalean.
|
Bertako
etxe bateko teilatupean liztor beltzaren (asiatikoa) habi txiki bat (primarioa) zegoela-eta abisatu zieten suhiltzaileei. " Habi horri intsektizida botatzen zaio (zulo bakarra dauka) eta akabatu egiten dira; gero habia kendu eta erre egiten dugu.
|
|
|
Bide horretan, suak gizateriaren aro mordoxka bat igaro dituela dirudi, eta aro bakoitzean,
|
bertako
etxe moduak. Airean jarraitzen du galderak:
|
|
2014
|
|
|
Igarotzen ditugun herriak ederrak dira, alde zahar ondo mantenduekin,
|
bertako
etxe estiloa mantentzen dutenak, egurrezko zutabeak azaleratuta dituztenak. Hirugarren egunean lasaixeago hartu dugu, 40 km egin ditugu Miltenbergera iristeko, eta nahikoa dela erabaki dugu.
|
|
|
Adineko andre bat, atzerago beste emakume edadetuago bat.
|
Bertako
etxeetan bizi zitezkeen, paseoan ibiliko ziren bestela, seguruena, arropa ere horretarako... Aurpegi txarra zuela esan zioten Ireneri, zerbait behar ote zuen.
|
|
2015
|
|
|
• Euskararen erabilera ingurune euskaldunenak agortuz joan dira azken bi hamarkadetan: 1991 urtean, 34 udalerri zeuden etxean nagusiki euskara erabiltzen zuten herritarrak %90etik gora zituztenak, eta 15.369 lagun bizi ziren horietan; gaur egun ez da udalerri bakarra gelditzen
|
bertako
etxeetan euskararen erabilera %90etik gorakoa duenik. Azterketaren muga %90tik %80ra jaitsita ere, onUdalerri erdaldunak euskalduntzen eta euskaldunak erdalduntzen, arnasguneak arriskuan.
|
|
|
Hurrengo astean hartu nuen lehenengo aldiz Herrialdeko Mahaian parte. Algortako industrialari xehe batek garajea utzi zigun
|
bertako
etxe batean. Lokal luze bat zen; altzaririk gabea ia.
|
|
|
Bilboaldean EAEtarron erdia bertan bizi da, milioi batpertsona gutxi gorabehera, bertako udalerrien hiri lurzorua oso beteta dago eta urbanizatu gabekolurrek sekulako malda daukate. Beraz, naturala izan daiteke
|
bertakoek
etxe gehiago behar badituzte beste zonalde batzuetara jotzea. Eta hori, nik uste dut argi ikusten dela batez ere Mungialdean.Arratiakoak pixka bat ihes egiten dit, ez dakit nondik gertatu daitekeen hori, eta Oria bailarakoakbaita ere.
|
|
2017
|
|
|
mulatero, fustero, molinero.
|
Bertako
etxe izenen aztarna izan litezkenak: deskarga, iriondo (beko erri), orozko (gorozkene?) jurdangui (txurdangi), martin perez (martiperitzene), echandi, urdiñena (la casa de Mari Urdiñerena, 1678ko apeoan).
|
|
2018
|
|
|
Orduan hemendik urrun bizi ziren, menditzarren artean galdutako herritxo baten.
|
Bertako
etxeek lur azpitik hazitako troska ikaragarriak ziruditen, neurri eta itxura desberdineko leihoz josiak. Horrelako baten zegoen bere anaia, zeruari begira, azkenengoz ikusi zutenean.
|
|
|
Erakunde horrek ostatua ere bilatzen du gu bezalako kazetarientzat. Derik hirira bidaltzen gaituzte,
|
bertakoen
etxeetara. Baina jada ez dut inoren etxera joan nahi, ez bakarrik ezorduetan agertuz traba egiten diegulako, baizik eta ez daukatena ematen digutelako.
|
|
|
dagoenekoz frai Josek itzulita zeukan printzearentzat san Mateoren ebanjelioa Beterriko gipuzkerara, eta printzeak hautagai egokitzat jo zuen, jakin baitzekien langile maratz eta adoretsua zena. Alde horretatik, aipagarria da Uriartek Hernanin eta Astigarragan egonaldi batzuk egin zituela Valdespinako markesaren
|
bertako
etxeetan, san Mateoren ebanjelioa euskaratzean agertu zitzaion makina bat zalantza eta argitzeko. Hala ere, Uriarteri beharleku luze, idor eta okerrago denazailegia begitandu zitzaion gipuzkeraz ematea Biblia osoa.
|
|
2019
|
|
|
Hor da, esaterako, Igeldoko Mendizorrotz mendian duela urte gutxi aurkitu genuen arrabio populazioa, ordura arte ezezaguna, eta inguru haietan arrabiorik ez zenaren ustea gezurtatu zuena. Duela gutxi, Mirakontxa inguruan,
|
bertako
etxeetako lorategietan arrabio populazioren bat egon daitekeela ziurtatzen duen zurrumurrua ere iritsi da gugana...
|
|
|
etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 25 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino. Ikerketa eremu zabala irekitzen digu joera berri horrek. hipotesi gisa berriro ere, esango dugu alde horren arrazoiak bi norabidetan bila ditzakegula nagusiki:
|
|
|
" etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 10 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino."
|
|
|
Etxeko erabileraren eta kalekoaren arteko aldea handitu egin da inguru euskaldunenetan azken 10 urteotan. Lehen ez bezala, gaur egun gehiago egiten da euskara arnasguneetako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino.
|
|
|
garrantzi handia ematen dio Lionelek, neuk baino handiagoa apika, arnasguneen izaera paradigmatikoa definitzeko balio duen adierazle edo iragarle soziolinguistiko honi:
|
bertako
etxe erdaldunetan jaiotzen diren (edota bizi izatera arnasgunera datozen) haur erdaldunak behar adina euskalduntzen al dira, bertako herri giro zabalean (eta herri giro horren eraginez) herriko gazteen artean euskaraz integratzeko. Indarrean al dago XXI. mendeko arnasguneetan, 1625ean Lope martinez Isastiko lezoarrak (gipuzkoako kostaldera bizi izatera etorritako gaztelaujendea zela-eta) eguneroko kalegiro arruntean factum segurutzat ematen zuen mintzaldatze sendo hura?
|
|
|
Etxe partikularretan ostatu hartu eta proiektu komunitario asko bisitatu genituen, batez ere emakumeenak (jantokiak, baratzeak, haurtzaindegiak, etab.) ”. Afrikan, Aethnic ekin, ibilbideak egiten ibili zen, “jaten genuen eta lo egiten genuen tokiko proiektuarekin lankidetzan. Ez ginen hotel handietara joaten,
|
bertako
etxetara baizik. Horrela laguntzen genuen ekonomikoki eta haiekin elkarlanean (…) Asko ikasi dut bidaia horietan”.
|
|
|
Alemaniara joatean, baina, Paris" tarteko hiri" izan eta bertatik pasa baino, Frantziako hiriburuan egun batzuetarako geratzeko joera izaten zuen.
|
Bertako
etxeen teilatuak zinkez egiten zituztela-eta, harriturik geratzen zen material hartaz. Handik gerturatu zen zinkera.
|
|
|
euskararen erabilera% 79,7koa zen 2016ko neurketaren arabera. Beste arnasgune askotan bezala (Iurrebaso, 2019) gehiago erabiltzen da euskara Ondarroako kaleetan
|
bertako
etxeetan baino. Errealitate hau berri samarra da, duela gutxira arte etxea izan baita euskararen gotorleku nagusia.
|
|
|
Eta hor joan zen Grinch, bere lagun fidela lagun zuela Nor hirira eta
|
bertako
etxeetara Eguberrietan zain zituena.
|
|
2020
|
|
|
Lesakan eszena ugari filmatu genuen, baina ez da herria bera ikusten,
|
bertako
etxe batean aritu baikinen grabaketan. Saran ere gauza bera, barruko eszenak grabatu genituen XVII. mendeko beste etxe batean.
|
|
|
Hiriaren aldirietan kokatua, noski, ez errebaletan.
|
Bertako
etxe puskak intuitu baino ezin nituen egin. Inguratzen zituzten hesitzarrak ikusita, proportzionalak izango al ziren zaintzen zituzten palazioak?
|
|
2021
|
|
|
Maiatzaren bateko egunsentian Oak Beachetik bi dei jaso zituztela baieztatu zien poliziak, Shannan
|
bertako
etxeetan ate joka zebilela salatuz, baina polizia iritsi zenerako ingurua lasai zegoela eta ez zutela inor aurkitu. Egoeran ezer susmagarririk ez zegoela eta ikerketa zabalagorik ez zela behar zeritzon Suffolkeko poliziak.
|
|
|
Gehienak askeak ziren, nahiz eta familia batzuk behartsuagoak izan eta aurrera egiteko besteentzat lan egin behar izaten zuten. Herriko auziak
|
bertako
etxeko nagusiek konpontzen zituzten eta kasuaren arabera ordezkari batzuk edo bakar bat bidali egiten zituzten haraneko biltzarretara edo erresuma osokoetara. Goietxekoak ziren besteen gainetik zerbait nabarmentzen zirenak.
|
|
|
Gero eta gutxiago izaten dut halakorik Bilbon, ez bada Zazpi Kaleetako kantoi estuetan, Urazurrutia kaian edo Zamakola kalean. Baliteke izatea
|
bertako
etxeetan beste erremediorik ez dutelako, baina oraindik ere badago arropa guztion bistara eskegitzen duen auzokiderik, eta nik aldarte onean begiratzen dut etxe horietara.
|
|
2022
|
|
|
—Lehen analfabetoak ziren gehienak. Oinez edo zaldi gainean ibiltzen ziren herriz herri,
|
bertakoen
etxeetan lo eginez. Orain ikasiak dira, autoz ibiltzen dira, edo hegazkinez.
|
|
|
Goizeko 6etan lehen trena hartu nuen bakarrik itzultzeko Donibane Lohizunera. Gero Txominekin Anabelen bi haurrak,
|
bertako
etxe batean utziak zituenak, Garruzera eraman genituen. Han, Maitek, Txominen emazteak, bere gain hartu zituen.
|
|
2023
|
|
|
Turistiko egoitzek, hainbat urtez," Airbnb apartamentuak" izenarekin ezagunak, %71 arteko zerga murrizketa eskubidea zuten, elkarteentzat itxuragabekeria,
|
bertakoek
etxe baten aurkitzeko zailtasunak dituztenean. Zerga aldaketa baten alde agertu bada gobernuko ordezkaria, legetik pasatu dela adierazi du.
|
|
|
Etxerik gehienetan, labea aparte egoten zan, etxeari eutsala edota erabat bereiz; eta, auzune batzuetan, bakarra egoan
|
bertako
etxe guztientzat. Labea biztu, otakaz eta ondoondo berotu, barruko brasak belaikiaz alboratu, hautsak ira txortatxo bategaz atera, eta, azkenez, artaburuak sartzen ziran.
|
|
|
Tira, 2018ra arte gauez tiroak entzuten genituen, bertan bandit armé deritzenak daudelako, armatutako lapurrak. Bertan dagoen armen kontrola eskasa da, eta
|
bertakoei
etxeetan daukaten apurra lapurtzen diete. Beraz, gauez ez gara ateratzen, eta etxean ranger armatuak ditugu.
|
|
|
Armada guztiek zamabereak eta janak behar zituzten eta, zeuden tokian zeudelarik, bertan hornitzen ziren. Etsaienak
|
bertako
etxeetan lapurtzen zituen behar eta nahi zituenak, baina lagunenak gauza bera egiten zuen, kasu horretan ordaintzeko menturan, gutxitan gauzatzen zena.
|