|
2000
|
|
|
Baina zalantza habitu zaio barruan. Bertsolari belaunaldi
|
berrienek
ez dute bere burua aurkitzen auzo txiki bateko egun pasa luze horietako baten. Zer esan haiei?
|
|
|
Hortaz, testuinguru honetan ere ez da estimu handian izan Vienako Zirkuluaren ikusmoldea. Egia esanda, filosofia analitikoaren korronte
|
berrienek
ezeztaturiko zerbait legez ikusi izan dute. Baina korronte hauek, Zirkuluaren filosofoek benetan esandakoa kontuan hartu beharrean, ‘ikusmolde jarauntsi’ edo ‘ikusmolde estandar’ izeneko haize errotak eraso zituzten, soilik estereotipo eta dogma gutxi batzuk aintzat hartuz.
|
|
2002
|
|
|
Idazkera hieroglifikoaren aztarna asko aurkitu dira Egipton, nahiz eta beste herri batzuetan ere ezaguna izan den idazteko modu hori. Egiptoko lehenek lauzpabost mila urte dauzkate;
|
berrienek
, ostera, hamasei bat mende.
|
|
|
Zenbait elikagaitan (arrainak, hazi olioak, fruitu lehorrak) dagoen omega 3 motako poliinsaturatutako gantzak, aurrekoak ez bezala, babes efektua eragiten du, odolaren biskositatea, kolesterol totala eta odoleko triglizeridoak murrizten baititu; hala, tronboak sortzeko arriskua murrizten da, eta gantz monoinsaturatua, horren eragile nagusia oliba olioa baita (akatean eta intxaurretan ere). Antioxidatzaileak, aliatu ahaltsuak… Era berean, antioxidatzaile ugari dituzten elikagaien kontsumoa handitu behar da: bitamina, bitamina, A probitamina, zinka, selenioa eta konposatu fitokimikoak (batez ere landare elikagaietan); izan ere, ikerketa ildo
|
berrienek
berretsi egiten dute substantzia horiek gantz partikulen oxidazioa eta, ondoren, odol hodietako paretetan metaketa murrizteko edo eragozteko duten gaitasuna. Karbohidratoak.
|
|
2003
|
|
|
Erregio ekonomiaren alorrean egiten ari diren garapen teoriko
|
berrienek
azpimarratzen duteerregio eta toki espazioen eta berrikuntza eta lehiakortasunaren arteko erlazio hori. Ildo horretakohausnarketa interesgarriak honako lan hauetan aurki daitezke:
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) nabarmendu du elikaduratik eratorritako gaixotasunak direla osasun publikoko sistemen arazo larrienetako bat. Datu
|
berrienek
erakusten dutenez, herrialde garatuetan biztanleen %10ek baino gehiagok izan du elikagaiekin lotutako patologiaren bat, eta kopuru hori nabarmen hazi da garapen bidean dauden herrialdeei buruz ari garenean, haurren beherakoek gaixotasun eta heriotza ugari eragiten baitituzte. Azken hamarkadetan, elikagaiak prozesatzeko eta kontserbatzeko teknologia berriak garatu eta sistematikoki aplikatu dira, hala nola pasteurizazioa, mehatxatzen gintuzten arrisku asko nabarmen murriztu baitituzte.
|
|
|
Azkenik, faunan eta, bereziki, hegaztietan duen eragina azpimarratzen du. Datu
|
berrienek
250.000 alerainoko heriotza tasa (txoriena) iragartzen dute, eta, hori baieztatuz gero, “Europan gertatu den itsas hegaztien hilkortasun gertakari ez natural handiena izango litzateke, eta “Exxon Valdez” ek eragindakoaren antzeko proportzioak izango lituzke.
|
|
|
Inplante bionikoak Ezgaitasun motorrak dituzten pertsonek osatzen dute teknologia berrien onura jasotzen duen bigarren taldea. Sistema eragile
|
berrienek
hobekuntza batzuk dituzte, funtzio jakin batzuk aldi berean tekla bat baino gehiago sakatu gabe egiteko aukera ematen dutenak, edo datuak sartzeko gailu berezien bidez, erabateko immobilizazioa gertatzen denean. Nolanahi ere, oso ekipo garestiak dira eta subjektu bakoitzaren neurrira diseinatu behar dira.
|
|
2004
|
|
|
Bentzodiazepinez gain, depresioaren aurkako sendagaiak ere modu ikaragarrian ari dira zabaltzen. Horiek, ordea, arazo gutxiago sortzen dute,
|
berrienek
batez ere. Ez dute menpekotasunik eragiten, eta beraz errazagoa da uztea, baita tratamendu luze baten ostean ere.
|
|
|
Genero desorekak OMEk ohartarazten du, Afrikan, hamabi heldutik batek GIBa duela, kutsatutako pertsonen %58 emakumeak direla, eta horrek genero desorekak larriagotu ditzake. Halaber, txostenak adierazten du GIB/ HIESaren eragin handia duten herrialdeen ondorio ekonomikoak gutxietsi egin direla, eta kalkulu
|
berrienek
ezartzen dutela “egungo eta etorkizuneko ondorio ekonomikoen egoera askoz okerragoa”. Osasun antolaketaren arabera, hasierako ikerketen arabera, urteko Barne Produktu Gordinaren (BPG) hazkundea %0, 5 jaitsiko zen, birusak eragindako biztanleriaren %10aren proportzioan, baina azken datuen arabera, murrizketa portzentajea %1 ingurukoa da.
|
|
|
Kode hori nahitaezkoa ez bada ere, mundu osoko estatuei eskatzen die arrantza modu eraginkorrean kontserbatu, antolatu eta garatzeko printzipioak eta arauak aplika ditzatela. Gaiari buruzko arau
|
berrienek
, orain Galizian gertatzen den bezala, kirol arrantzari, aisialdi nabigazioari eta urpeko beste jarduera batzuei buruzko xedapen bereziak ere jasotzen dituzte. Horiek aisialdiko jardueratzat har badaitezke ere, Legean sartzeko aukera hartu da, itsas ingurunea babesteko politika integrala ezartzeko, jarduera horiek lotura estua baitute harekin.
|
|
|
Partaideek erakutsitako kalitate maila ez zen harritzeko kontua izan, Danbaka lehiaketak orain arte bildu duenarekin alderatuta; horrela bada, Elgetako Espaloia antzokian oso estilo desberdinetako baina zuten dena emateko eta, bide batez, agertokian ahal bezain ondo pasatzeko gogo handia zuten lau talde batu ziren. Batzuek beste batzuek baino denbora luzeagoa daramate agertokietan, eta esperientzia aldeak sumatu ziren une batzuetan, baina talde
|
berrienek
freskotasun eta gogo handiarekin bete zuten esperientzia faltaren hutsunea.
|
|
|
Mila urte igaro eta ura bere bidean (1993) izan zen liburu batean poesiari eman zion azken trenpua; eta harrez geroztik poema solteak aldizkarietan, itzulpenak eta bestelakoak egin arren, liburu gisan bere poema
|
berrienek
ez zuten argia ikusi.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, plaka baten ezaugarri zinematiko guztiak indar balantzeatuen ereduen bitartez zehatz daitezke, plakaren gainean eragina duten indar guztiak batuz. Lurreko dinamika orokorrari buruz proposatutako eredu
|
berrienek
bi joeretako ideiak era osagarrian erabiltzen dituzte.
|
|
|
Mantuko konbekzio korronteen eredu
|
berrienek
mantua geruzatuta dagoela iradokitzen dute, baina 670 km-ko etenunearen azpitik (5.4 irudia). Mantuaren eremu sakonetan konposizio ezberdineko esparru bat dagoela baieztatzeko erabiltzen diren datu adierazgarrienak ondorengoak dira.
|
|
|
Hala ere, ahal den neurrian, eta kasu batzuetan arreta jarriz, elikagaien fabrikazioari lotutako muga teknikoak, osagaien eta erabilitako beste substantzia batzuen etiketatzean malgutasun pixka bat izatearekin lotuta. Izan ere, elikagaien etiketei buruzko araudian egin diren aldaketa
|
berrienek
, gure ordenamendu juridikoan jada jasota dagoenak, bide emango dute, bereziki aurtengo azaroaren 25etik aurrera, zeliakoek egun horretatik aurrera merkaturatzen diren elikagaietan glutenik baduten jakiteko informazio gehiago jaso dezaten, eta luzapen aldi bat utziko dute, izakinak agortu arte, aurretik etiketatuta daudenentzat. Betebehar berriek eragin berezia izango dute osagaien zerrenda nahitaez eduki behar ez den sektore batean:
|
|
|
Espainiako Bankuaren datu
|
berrienek
berresten dute Espainiako familien zorpetzeak, etxebizitza erosteko, aurrerapen erritmo handia duela, lehenengo seihilekoan %24, 3ko hazkundea izan ondoren. Kopuru horrek puntu bateko azelerazioa dakar aurreko urteko epe berean izandako igoerarekiko.
|
|
2006
|
|
|
Bertsolaritza erabat lotuta dago komunikazioarekin. Eta orain komunikazioaren teknologia
|
berrienek
ere balio dute hizkuntzaren kirolerako lanabes gisa. Blogak, webguneak, foroak... bertsolaritzaz jarduteko, geratzeko, zitatzeko, ikasteko eta eztabaidatzeko baliatu ditugu.
|
|
2007
|
|
|
2 Iztueta 1991 Liburu honetako laugarren eta bosgarren zatietan biltzen da euskararen garaiko historia kulturala: 751 Euskal literaturaren historia orokor
|
berrienek
ere albiste franko dute, adibidez bertsolaritza (J. Garzia), olertia (I. Aldekoa), eleberria (M. J. Olaziregi), saiakera (X. Altzibar) eta antzertiari buruzko (P.
|
|
|
Informazioa eskuan izango genuela zihoen orduan. Pantaila txikiek, mp3 entzungailuek, telefono mugikor
|
berrienek
damaigute hori guztia. Eskuaren neurriko informazioa daukagu.
|
|
2008
|
|
|
Omega 3 kontzentratua Omega gantz azidoek funtzio garrantzitsua betetzen dute zenbait prozesu organikotan; besteak beste, odolaren jariakortasuna, triglizeridoen eta kolesterolaren maila, hantura eta immunitate erantzunak eta beste funtzio metaboliko batzuk erregulatzen dituzte. Ikerketa eta argitalpen zientifiko
|
berrienek
frogatzen dutenez, omega 3 direlakoek, zenbait minbizi motaren garapenean (inhibituz) ez ezik, tumoreen tratamenduan ere eragin dezakete, baita gaixotasun horri aurre egiten dioten tratamenduen ondorioak arintzen ere. Orain arte, ebidentzia zientifiko sendotuen arabera, omega kontsumitzeak arteria hipertentsioa murrizten du, odoleko triglizerido mailak murriztu egiten ditu eta miokardio infartua bezalako gaixotasun arriskutsuetatik prebenitzen du.
|
|
|
Afekzio horrek ez du larritasunik, eta itzulgarria da eragiten duten sintomak desagertzen direnean —hau da," eraikin gaixoaren" arrazoiak zuzentzen direnean, eta horren ondorioz agertu dira—, baina berriro ager daiteke lanera itzultzean, eraikinaren akatsak zuzendu ez badira. Hala ere," azterketa
|
berrienek
erakusten dute langileek lanorduetan jasotzen dituzten deskarga elektrostatikoak, altzariak, gailu teknologikoen kontzentrazioa, erabilitako materialak eta eremu elektromagnetikoak zergatik gerta daitezkeen… Elementu horiek guztiak erabakigarriak izan daitezke lipoatrofia erdizirkularra agertzean", dio Morének. Ukituak Ikerketa zientifiko ugarik aztertu dute GIBa duten gaixoen talde jakin batzuetan zein den prebalentzia (biztanleen proportzioa), eta denek uste dute oso aldakorra dela, diagnostiko irizpideetan dauden desberdintasunak direla eta.
|
|
2009
|
|
|
Garestiagoa Espainian, hamar pertsonatik batek ezgaitasunen bat du, Estatistikako Institutu Nazionalak (EIN) ONCE Fundazioarekin eta Adinekoen eta Gizarte Zerbitzuen Institutuarekin (IMSERSO) lankidetzan egindako inkesta baten arabera. Ezgaitasunak, jakina, askotarikoak dira, bai motaren aldetik bai graduaren aldetik, baina datu
|
berrienek
adierazten dute mugikortasunari dagokionez bakarrik 2,5 milioi pertsonak baino gehiagok dutela eragina. Kopuru handia da, biztanleria osoaren %5 baino gehiago.
|
|
|
Azken urte hauetan ohitura denez fosilei izen arruntak ematea, bere altueran oinarrituta, Homo floresiensis ari hobbit ezizena eman zioten. 2005 urtean, beste 8 indibiduoen aztarnak plazaratu zituzten, aztarnarik zaharrenek 94.000 urte eta
|
berrienek
13.000 urte zituztelarik. Kranio berririk ez zegoen, baina aurkituriko hezurrek altuera baxuko indibiduoak zirela ere iradokitzen zuten.
|
|
2010
|
|
|
2010 urtearen amaierarako eduki nahi dute bukatuta HTML 5 estandarra. Baina haren zatiak onartze maila ezberdinetan daude, eta ia erabat finkatuta dituzten hainbat atal jadanik inplementatuta dituzte Interneteko nabigatzaileen bertsio
|
berrienek
, guk erabiltzeko prest. Eta, izan ere, hala da:
|
|
|
Hala ere, opor garaien ezaugarria lan igoera da. Hala adierazten dute zifra
|
berrienek
: joan den apirilean, 24.188 pertsona gutxiago zeuden langabezian, zortzi hilabetez gora langabezian egon ondoren.
|
|
|
Egunero intxaurrak jateak odol hodien osasuna hobetzen du, eta bihotzeko gaixotasunak izateko arriskua murrizten. Ikerketa
|
berrienek
fruitu lehorrak babesten dituzten mekanismoak ebaluatzen dituzte hantura prozesuetan; faktore horiek gaixotasun kardiobaskularren aurreko prozesu aterosklerotikoaren garapenarekin zerikusia dute. Era berean, sugar markatzaile batzuk intsulinarekiko eta diabetearekiko erresistentziaren iragarpen independenteak izan daitezke.
|
|
|
Sarah Simons GISPko zuzendari exekutiboak ohartarazi zuenez, “bikote hilkorrak planteatzen dituen arriskuak ezin dira gutxietsi”, osagai bakoitza mehatxu handia baita biodibertsitaterako eta giza bizirauteko baliabideetarako. Datu
|
berrienek
adierazten dutenez, klima aldaketak areagotu egiten ditu espezie inbaditzaileen ondorioak, berez suntsitzaileak baitira, eta horrek gero eta ondorio larriagoak dituen suntsitze espiral bat sortzen du. GISP nazioarteko aliantza bat da, irabazi asmorik gabea, Nekazaritzarako eta Biozientzietarako Nazioarteko Zentroaren (CABI), Natura Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunaren (UICN) eta The Nature Conservancyren artekoa.
|
|
2011
|
|
|
Egun hamahiru udal haur eskola publiko daude hirian 1.111 ikaslerekin ikasturte honetan, eta beste bost Nafarroako Gobernuko Gizarte Ongizate Sailaren menpe, 332 ikaslerekin. Horietarik hiruk,
|
berrienek
, gaztelania ingelesa eredua eskaintzen dute eta soilik bik euskarazko irakaskuntza. Bi horiek, gainera, auzo berean, Txantrean, daude kokaturik.
|
|
|
hala, apurka egitura piramidala eraikitzen doa. Inbertitzaile zaharrenak gailurrean daude, eta akziodun
|
berrienek
oinarria hartzen dute. Hortik datorkio izena iruzur horri.
|
|
|
Smartphoneak funtzionatzeko, energia elektrikoa behar du, jakina, bateria bat behar du. Eta baterietan smartphone
|
berrienek
ere ez dute ezustekorik izaten: litio ioizko bateria arruntak dituzte.
|
|
|
Koipe gutxiago. Azterketa
|
berrienek
gantz asea bihotzeko eritasuna izateko arrisku handiagoarekin erlazionatzen dute. Hori dela eta, elikagaien industriak, Carreresen hitzetan, aurrez prestatutako plateren konposatu hori murrizteko lan egiten du, bai lehengaietatik (esne gaina, gurina, haragi koipetsuak betegarri gisa), bai saltsa erantsietatik (lau gazta mota).
|
|
|
Espainiako biztanleriak langabezia tasa handitu duenez, aseguru etxe batzuek polizetan estaldura berriak sartzea erabaki dute. Aseguru
|
berrienek
ez diete kuotarik ordainduko langabeei, nahiz eta aldi mugatu baterako, sei hilabetetik hamabi hilabetera bitartekoa izan.
|
|
|
EPICek azaltzen duen gakoetako bat da gehiegizko pisuak eta ariketa fisiko eskasak bularreko minbiziaren jarduera handitzen dutela menopausiaren ondoren. Oro har, eta prebentzio neurri gisa, gaur egun, duela urte batzuk Medikuntza Prebentiboko Eskola Amerikarrak emandako mezuak balio du, ebidentzia zientifiko
|
berrienek
babestuta: “Kaloria gehiegi hartuko ditugu, okerreko gantzak kontsumituko ditugu eta ez dugu ariketa fisiko nahikoa egingo”.
|
|
|
Azterketa hori 30 urtetik gorako 46.000 emakumezkotan egin zen, eta Aberdeeneko Unibertsitateko eta Berotegi Osasun Zentroko (Erresuma Batua) ikertzaileek frogatu zuten minbizia garatzeko aukerak %12 murrizten zituztela. Pilulek gehiegizko pisua eragiten dutelako ideiari dagokionez, ez da ikerketarik egin bi faktore horiek elkarrekin lotzeko, nahiz eta likidoen nolabaiteko atxikipena eragin dezaketen, nahiz eta produktu
|
berrienek
hormona dosi oso txikiak izan. Hormona murrizketa horrek mugatu egiten du pilula hartzeari uzten bazaio gainditzen diren kontrako ondorioen kopurua.
|
|
2012
|
|
|
Beste güne batetan: . Hortik erdiaroko antzerki literatüra handiari düdarik gabe lotzen dira eta antzerki
|
berrienek
berek erdiaroko itxüra orano etxekitzen beitüe.? (23).
|
|
|
Ikertzaile
|
berrienek
, bestalde, interesa jarri dute tokiko hedabideen fenomenoaren esparru zehatzetan. Rojasek (2011), esaterako, aztertu du hedabide horiek egin duten dokumentazio lan eskerga.
|
|
|
“Gaur egun, begi bistakoa da antibiotikoek onura gutxi edo batere ez dietela ematen klinikoki diagnostikatutako errinosinusitis akutua duten pazienteei. Hala ere, arnasbideak infektatzeko antibiotikoekin egiten den tratamendua, askotan, pazienteek espero eta medikuek agindu ohi dute”, esan dute ikertzaileek, eta gaineratu dute “gida klinikoek, Erresuma Batuan, eta Estatu Batuetako jarraibide
|
berrienek
zaintzaile itxaronaldia iradokitzen dutela, eta gaixoak tratatzeko ikuspegi alternatibo bat, kasu horiekin errebaluazioa egin baitaiteke”.
|
|
|
Gainera, Brasilgo BEGen emisio horien %75 nekazaritzako muga zabaltzearen ondoriozko deforestaziotik dator nagusiki (soja laborantza eta abeltzaintza). Datu
|
berrienek
erakusten dute azken hiru urteetan jaitsi egin dela deforestazio tasa, ekologisten arabera, Brasilgo gobernuaren kontrol handiagoa, agintari judizialen inplikazio handiagoa, babestutako eremuak zabaldu eta hobetzea, polizia operazioak, ustelkeriaren aurkako borroka eta gizarte zibilaren ekimenen arrakasta sustatzen dituzten politika eta gobernantza neurrien ondorioz. Hala ere, Greenpeaceren arabera, mehatxu berriak daude, hala nola Brasilgo Baso Kodearen erreformari buruzko egungo eztabaida, agerian uzten baitute “Amazoniako gobernagarritasunaren hauskortasuna eta haren babesean eragiteko garrantzia”.
|
|
|
Guneek,
|
berrienek
ere, erantzun oso ona izan dute.
|
|
2013
|
|
|
Eta facebook erabiltzaileen artean euskaratu zen, horra beste adibide bat. Belaunaldi
|
berrienek
badakite sareko lana oso emankorra dela, eta marrazki bizidunak azpititulatzen edo filmak eskuratzen denbora librea ematen duten bezala.... sareko software kate lerro batzuk euskaratzeko ere astia ateratzen dugu. Eredugarria, aurrera doan herri honetan.
|
|
2014
|
|
|
Kontuan izanda horrelako txorrotak zer leku motatan jarri ohi diren, modelo gehienek bandalismoaren aurkako elementuak dituzte, modu desegokian erabili ez daitezen. Mode lo
|
berrienek
blokeo automatikoko sistemak ere badituzte, sakagailua denbora luzeegian irekita egonez gero txorrota ixteko, eta horrela, ura xahutzea ez ezik, urak gainezka egitea eta lekua urez betetzea ere eragozteko. Konketetarako, harrasketarako eta dutxetarako txorrota bakunak nahiz hidronahasgailuak daude, eta pixatokietarako nahiz komunetarako deskargako gailuak ere bai, bai kanpokoak bai horman sartuak.
|
|
|
Estebanekfeminismotik baieztapen horren inguruan gogoeta egitea proposatzen digu. Izan ere, haren hitzetan, «teoria eta narratiba feminista
|
berrienek
niaren eta gorputzaren artekobereizketa gaizto hori garatzera gonbidatzen gaituzte. Edozein egoeratan, ekintzaprestatuetan edo prestatu gabeetan, gorpuztutako eragileak gara.
|
|
2015
|
|
|
Baina bat aipatu du, ordea: Ikerketa askok esaten dute iragarpen hori okerra izango dela 15.000 kasuetatik batean, eta ikerketa
|
berrienek
oker egoteko are aukera handiagoa dugula diote: 1.500 kasuetatik batean, hain zuzen ere.
|
|
2016
|
|
|
Bestalde, mikropartikulak ere isurtzen dituzte. Errausketaren aldekoek diote gaur egungo filtroei esker asko murriztu dela airera doazen mikropartikulen kopurua, baina ikerketa
|
berrienek
erakusten dute balore horiek ez direla aldatu; orain dela urte batzuetako maila berean dihardute.
|
|
|
Nutrizio arloko gida
|
berrienek
, ordea, argi esaten dute arazoa ez dagoela elikagaiek berez dituzten gantzetan (halakoxeak dira fruitu lehorrenak), elikagai oso prozesatuei eransten dizkietenetan baizik, adibidez opilei.
|
|
|
Urtean 400.000 heriotza goiztiar baino gehiago eragiten ditu poluzioak Europan, eta horien erantzule nagusia hiri trafikoaren emisioak dira. Europako Ingurumen Agentziaren (EIA) txosten
|
berrienek
ondorio hori atera dute. Herritarrek mugikortasun iraunkorragoa erabili eta eska dezakete:
|
|
2018
|
|
|
Makakoa, bestalde, Lezetxikin ere aurkitu da. Eta hasieran 75.000 urte inguru kalkulatu bazitzaizkion ere, azterketa
|
berrienek
erakutsi dutenez, 170.000 urte inguru izan ditzake. Seguru asko, makakoak une bero hartan biziko ziren, non hipopotamoak, hartz tibetarrak, errinozeroak, oreinak, kastoreak eta abar zeuden.
|
|
|
Hau da, azkarragoak izango gara eta hotz gutxiago galduko dugu prozesuan. Gainera, hozkailu
|
berrienek
leku hotz samarrak dituzte zenbait elikagai egoera hobean mantentzeko, hala nola frutak eta barazkiak. Horregatik, erosketak zentzuz banatzeko denbora emateak dirua aurreztuko digu fakturan eta supermerkatuan.
|
|
2019
|
|
|
Baina bat aipatu du, ordea: " Ikerketa askok esaten dute iragarpen hori okerra izango dela 15.000 kasuetatik batean, eta ikerketa
|
berrienek
oker egoteko are aukera handiagoa dugula diote: 1.500 kasuetatik batean, hain zuzen ere.
|
|
2020
|
|
|
Danone Vitalinea, Nestlé Sveltesse, Danone Activia chia eta almendrekin, Kaiku laktosarik gabe, Eroski Basic edulkoratzaileekin, Eroski zerealekin, Eroski ahabiekin eta lihoa. Hala ere, formulazioan agertzen diren gozagarri guztiak seguruak diren arren (aspartamoa, azesulfamo potasikoa eta sukralosoa), ebidentzia zientifiko
|
berrienek
adierazten dute osagai horiek ez direla erabilgarriak gehiegizko pisua prebenitu edo murrizteko (horri buruz kontuan hartzen den hipotesietako bat da oso zapore bizietara ohitu gaitzaketela, normalean produktu osasungaitzekin lotzen direnak). Beraz, komeni da azukre erantsirik edo gozagarririk gabeko produktuak aukeratzea, hala nola kefirra, jogurt naturala edo bifidobakterio naturalekin hartzitutako esnea.
|
|
|
gehiegizko pisuaren eta obesitatearen indize oso handiak gure herrialdean eta mundu osoan. Obesitatea ere pandemia bat da, eta datu
|
berrienek
kontroletik kanpo dagoela adierazten dute. FAOk egindako txosten luze baten arabera, “Elikagaien segurtasunaren eta nutrizioaren egoera munduan” du izenburua eta 2019an argitaratu zen.
|
|
2021
|
|
|
Zentzu horretan, hezkuntzak aurrerapausoak eman dituen arren, kontserbadurismorako joera eta aldaketa beharra duen esparrua dela diote ikerketek,
|
berrienek
ere, ikasi zen moduan irakasteko joerak indar handiegia baitu oraindik orain. Hori bera, orobat, literaturaren irakaskuntzarekin ere gertatzen den zerbait dela ikusi izan dugu, izan ere, orain dela hiruzpalau hamarkada heziketa literariorako ezarri ziren printzipioek berritzaile eta eraldatzaile izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Alde batetik, curriculumek eurek konpetentziak hartzen dituzte jardun didaktikorako ardatz gisa, baina bestetik, berriz, praktikan ia heldu ezinak diren gainerako osagaiak proposatzen ditu konpetentzien lorpenerako tresna gisa, nagusiki, edukiak. Era berean, material didaktiko
|
berrienek
soilik egiten dituzte konpetentzien garapenerako eta lorpenerako proposamenak, baina horien inplementazioak edukien transmisioan zentratzen segitzen du, batez ere, ebaluazioari dagokionez. Izan ere, hezkuntza sistemak berak ezartzen baitu kalifikazioa helburu duen ebaluazio sistema19, eta besteren artean, irakasmoduetan dauden joerak zein formazioan20 egon daitezkeen hutsuneak aintzat hartuta, horrek guztiak gaitasunetan oinarritutako irakaskuntza erraztuko duen ebaluazio sistema egikaritzea zailtzen du.
|
|
|
Auzoan hamar urte zeramatzan familia bat zegoen, 1942an auzoa sortu zenetik. Auzokide
|
berrienek
, ordea, bi urte zeramatzaten zubi azpiko etxoletan bizitzen. Batez besteko erresidentzia denbora 6 urtekoa zen.
|
|
|
Lehengo bertsioek Bidarteko operazioarekin lotzen zuten;
|
berrienek
, Mobuturen atxiloketarekin, 1994an.
|
|
2022
|
|
|
Bakterioek, birusek, onddoek eta abarrek eragin ditzakete garuneko infekzioak. Datu
|
berrienek
erakusten dutenez, gaur egun, iktusak eragiten du kalte zerebralik handiena, eta, ondoren, traumatismo kranioentzefalikoak eta anoxiak, garuneko tumoreak eta infekzioak. Kalte zerebralaren arrisku faktoreak Arrisku faktore batzuek garunean kaltea izateko joera ematen diote pertsonari.
|
|
|
Problemaren garrantzia ulertzeko, nahikoa da inkesta Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) argitaratu zuen 2013an, eta Europar Batasunean, 3 eta 10 urte bitarteko bost haurretik batek hilean bi litro inguru hartzen ditu. Gazteak dira edari energetikoak kontsumitzeko arrisku handiena duten populazioeta datu
|
berrienek
hori berresten dute. Gaur egun, 18 urte bitarteko ikasleen% 45ek hartzen ditu edari horiek Hala ere, prebalentzia handiagoa da mutiletan(% 50,7) nesketan baino(% 39).
|
|
2023
|
|
|
Elikadura ez da egoera horren erantzule bakarra, baina bai elikaduraren eragile nagusietako bat. Horregatik, politika publiko
|
berrienek
haurrei zuzendutako produktu ultraprozesatuen publizitatea mugatzea eta elikagai osasungarriak kontsumitzea sustatu dute. Baina, ohitura on batzuen aldeko kanpainak eraginkorragoak izan daitezen, hobeto ezagutu behar da zein diren hartzaileen ezagutzak, lehentasunak eta eraginak; kasu honetan, nerabeak.
|