|
2002
|
|
|
Neskak mutilak adina hasten dira edaten, eta asteburua derrigorrezko hitzordua bihurtu da guztientzat. Kalean edateak gobernuak ekartzen ditu, eta gazteek
|
beren
adinekoekin dibertitzeko eta harremanak izateko beste modu bat bezala ikusten dute.
|
|
2006
|
|
|
Gainerako pertsonekin adin handikoak,
|
beren
adinekoak edo gazteagoak izan portatzen irakastea.
|
|
2009
|
|
|
“Hezkuntzako esku hartzea arrisku haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe” Jakina, hezkuntzako esku hartzea arriskuko haurrarekin egin behar da, diagnostikoa berretsi arte itxaron gabe. Beren semea mugituagoa, sakabanatuagoa, heldugabea eta hezteko zailagoa dela argi duten gurasoek,
|
beren
adineko haurrek, jokabide kontrolean entrenatzen dituen psikologiako edo hezkuntzako profesional baten berehalako laguntza jaso behar dute, eta behar den jarraipena egin, harik eta TDAHa duen haur bat, beste nahaste bat duen haur bat edo biak diren zehazteko behar den informazioa lortu arte. Diagnostikoa prozesu konplexua da, eta hainbat arlotako profesionalek egin behar dute, hala nola medikuntzak, psikologiak eta hezkuntzak.
|
|
|
Bide horretan, ordea, oztopo asko gainditu behar izan dituzte. Jendearen komentario eta begirada maltzur zein bidegabeak min egin die eta kasu batzuetan
|
beren
adineko haur zein gazteek baztertu edo desberdin sentiarazi diete. Gau batzuetan umeen begietan atzemandako atsekabe eta nahigabezko negarren hazia testuaren hasieran azaldutako kartel horien ondorio garbia dira.
|
|
|
Nik ikustez izagutzen ditut Graziren haurrak. Aski pertsona onak iduri dute,
|
beren
adinekoak gehienak bezin onak nik erran behar banu. Baino hortan omen dute beren indartasuna, beren idurian, Grazik erraten duen arabera.
|
|
2010
|
|
|
2). Beraz
|
beren
adineko %31 herritar euskaldun ziren momentuan, ikasleen lagunarteetan euskalduntasuna 10 punduz ahulago zen eta lankideen artean 16 punduz ahulago.
|
|
|
Ikasleen inguruneko lagunak eta lankideak ahaideak baino askoz erdaldunagoak dira. Baina
|
beren
adineko herritarrei konparatuz egoera ez da berdina.
|
|
|
2002 ikasturtean eta araberan, ikasleen lagunetan ahaideetan, baino %24 erdaldun gehiago daude eta
|
beren
adineko herritarretan baino, %10 erdaldun gehiago. Gainera ikasleen lankideetan ahaideetan baino %30, erdaldun gehiago daude eta beren adineko herritarretan baino %16 erdaldun, gehiago.
|
|
|
2002 ikasturtean eta araberan, ikasleen lagunetan ahaideetan, baino %24 erdaldun gehiago daude eta beren adineko herritarretan baino, %10 erdaldun gehiago. Gainera ikasleen lankideetan ahaideetan baino %30, erdaldun gehiago daude eta
|
beren
adineko herritarretan baino %16 erdaldun, gehiago.
|
|
|
Halere ehunekotan, ikasleen lagunetan ahaideetan baino %11 erdaldun gehiago daude eta
|
beren
adineko herritarretan baino %10 erdaldun guttiago. Ikasleen lankideetan ahaideetan baino %20 erdaldun gehiago daude baina, eta hau berria da, beren adineko herritarretan baino %1 euskaldun gehiago.
|
|
|
Halere ehunekotan, ikasleen lagunetan ahaideetan baino %11 erdaldun gehiago daude eta beren adineko herritarretan baino %10 erdaldun guttiago. Ikasleen lankideetan ahaideetan baino %20 erdaldun gehiago daude baina, eta hau berria da,
|
beren
adineko herritarretan baino %1 euskaldun gehiago.
|
|
|
Iparraldean euskalduntasuna ahuldu delarik, ikasle helduen lagunetan %35 euskaldunak dira,
|
beren
adineko herritarrak baino %10 gehiago, AEK erakundearen dinamika baikorraren seinale. Hain segur beren ingurune euskaldunarengatik euskara ikasten hasi direla izan daiteke.
|
|
|
Beste bi ikasturteetan, familia osoa aztertu zen, lagunarteekin, eta lan giroekin batera. Eta halere ahaideak
|
beren
adineko herritarrak baino askoz euskaldunago ziren: 2002an 9 punduren aldearekin eta 2008an 14 punduren aldearekin.
|
|
|
2002an AEKko ikasleen lagunak ere
|
beren
adineko herritarrak baino erdaldunago ziren 10 punduren aldearekin, lankideak ere erdaldunago 16 punduren aldearekin. 2008an euskal giroak onera egin du ikasleentzat.
|
|
|
Oraindik ere, desberdintasun guneei egin behar diete aurre.’ Gazte ezinduak
|
beren
adineko gainerako pertsonak bezala sentitzen dira, baina ezin dira beti modu berean adierazi, bizi edo dibertitu. Horretarako, autonomia, independentzia ekonomiko, irisgarritasunaren aintzatespen eta hobekuntza handiagoa behar dute.
|
|
2011
|
|
|
Beste boluntario batzuentzako abantailak. Adineko pertsonak ez dira beti
|
beren
adinekoekin bakarrik erlazionatzen. Batzuetan, boluntario gazteenekin lan egiten dute, eta horrek belaunaldien arteko harremanak bultzatzen ditu, eta aukera ematen die gazteei helduengandik ikasteko eta haien esperientziak ezagutzeko.
|
|
|
Gainontzean, liburutegira sarritan joateaz gain, Isabella lagun koadrilarekin elkartzen zen, gehienak institutukideak zirenak, gehienetan zinemara edo ziberrera joateko, edo alde zaharreko taberna ezagunetan kuxkuxeatzeko, edo
|
beren
adineko gazteak elkartzen ziren plazara joatea aste hartan gustatzen zitzaion mutilari zeharka begiratzeko. Aurreko uda hartan, gainera, bere lehen gaupasa egina zuen hiriko jaien aitzakiarekin, eta gurasoen gogorik gabeko baimenarekin, eta goizaldean aste hartan gustatzen zitzaion mutilarekin luze hitz egiten egon zen; gainera, bizitzan gehien lotzen duten gauzetariko bat egin zuten:
|
|
2012
|
|
|
Horregatik, aniztasunari dagokionez, ikasgelan ziurtasunez trata daitekeen berezitasun bakarra hezkuntza premia bereziak dituzten ikasleei dagokiena da, hau da,
|
beren
adineko haurrek baino hezitzailearen laguntza eta arreta askoz ere etengabeagoak eta sistematikoagoak behar dituzten ikasleei dagokiena. Hezkuntza premia bereziak dituen haurra da arreta mantentzeko gai ez dena, arau sinpleak betetzen ez dituena eta/ edo ekintza jakin bat gauzatzeko estimulu berezia behar duena.
|
|
|
Bakoitzaren interesen arabera, etxetik aste batzuk edo hilabete batzuk igaro daitezke. Denbora horretan, ikasleak
|
beren
adineko beste ikasle batzuekin harremanetan jartzen dira, atzerriko ikastetxe batera joaten dira eta helburuko tokiko kultura ezagutzen dute, eta ohitura horiekin ohitzen dira. Era berean, beste kultura batzuk ezagutu daitezke herritik mugitu gabe, trukeak Espainiako ikasle atzerritarren harrera ere jasotzen baitu.
|
|
2013
|
|
|
Bisitaldi haietan, bikiak
|
beren
adineko mutilekin bildu eta gaztelu ingurura joaten ziren, balizko gerrak asmatzera, frantsesen edo ingelesen aurka gehienetan. Ahal zuenean, beti edo ia beti, beraz?, Abdel Kaderren paperean aritzen zen Yazîd, baita mutil kozkortuagoak biltzen zitzaizkienean ere:
|
|
|
Diputatu batek galdetu zuen apaiz horiek sura igortzeko. Gerlako ministroak erantzun zion soldadugoa hamar urte baino geroago egin zutenak,
|
beren
adinekoekin zeudela suan; eta hamar urte baino lehenago egin zutenak eritegietan zeudela, legeak zioen bezala. Adémak eman zuen azalpena zen apaizen kontrakoek ez zutela jasaten apaizak gerlara joan izana, horrela haien fama hobetzen baitzen eta, gainera, ezin baitzieten gerlari uko egin izana leporatu eta haien kontra jazarri.
|
|
|
Baztertzeko arriskuan dauden ikasleen% 75 ez da joaten ikastetxe espezializatuetara ikasketak hobetzeko, eta% 19k bakarrik du eskolaz kanpoko prestakuntza. Bestalde, baztertzeko arriskuan dauden ikasleek teknologia berriak eskuratzeko aukera gutxiago dute, eta horrek esan nahi du ez direla hain ohituta egongo kultura digitala eta
|
beren
adineko gainerako gazteek (%78) edo sare sozialek (%56 eta %79, hurrenez hurren) baino Internet gutxiago menderatzea (%55). Sare horietara, egunero, gizarte bazterketako arriskuan ez dauden ikasleen erdiak (%26) lotzen dira.
|
|
|
Bisitaldi haietan, bikiak
|
beren
adineko mutilekin bildu eta gaztelu ingurura joaten ziren, balizko gerrak asmatzera, frantsesen edo ingelesen aurka gehienetan. Ahal zuenean –beti edo ia beti, beraz–, Abdel Kaderren paperean aritzen zen Yazîd, baita mutil kozkortuagoak biltzen zitzaizkienean ere:
|
|
2014
|
|
|
Urte multxo on batean gure herrian egon izan da, zerbitzu ainitz eginez, guziz parropian katixima egiten eta bertze. Eta gainerat, beren eskolan
|
beren
adinekoekin segitzeko neketan ziren haurrak berak hartzen zituen eskola ondoan. Eta lan berezi hori haurren burasoez ainitz estimatua zen.
|
|
2015
|
|
|
Berdura plaza inguruko lokal hartan baziren nire adin modutsukoak, eta baziren zaharxeagoak, hamazortzi urtekoak eta hortik gorakoak. Nik nahiago izaten nuen azken hauekin hitz egin, batetik nire adineko kristautxoak zaharragoenganako mimetismoz eta mirespenez leloturik zeudelako, eta bestetik aukera gutxi eta gogo handia izaten nituelako helduxeagoekin hitz egiteko, nire bizitzako zalantzen giltza haiek balute bezala edo; alde horretatik, abantaila handia zen haien kristautasuna,
|
beren
adineko beste edozein gaztek kasurik egingo ez lidakeen arren haiek pozik aritzen baitziren solasean, lagun hurkoarenganako amodioz edo beste arima bat irabazteko asmoz. Bazuten lider moduko bat, Pepelu Retolaza, eskolapioetako apaizgai bilbotar bat, oso tipo bitala, nik gutxi ezagutu nuena; gogoan ditut beste bi edo hiru, horietako bat Josemari Villanueva, mutil jatorra, geroxeago Euskadiko Ezkerrako kide ezaguna izango zena.
|
|
|
3 UNICEF. «Laguntzen didazu?» crowdfunding plataforma da, non interesa duten pertsonek milaka umeei laguntzeko ekimen bat sortzeko aukera duten. Aukera bat da haurrek beste leku batzuetan
|
beren
adineko haurrak nola bizi diren jakin dezaten eta haiei laguntzea atsegin dezaten. Aurreko kasuan bezala, ekimena eta zerga bilketaren kopurua ekimena antolatzen dutenek erabakitzen dute.
|
|
|
Hamar adineko pertsonatik lau
|
beren
adineko etxebizitza hauetan bizi dira beren adineko etxebizitza horietan, baina horiek martxan jartzeko laguntzak eskatzen dituzte
|
|
|
Hamar adineko pertsonatik lau beren adineko etxebizitza hauetan bizi dira
|
beren
adineko etxebizitza horietan, baina horiek martxan jartzeko laguntzak eskatzen dituzte
|
|
|
Gerora, ordea, hormona gurutzatuak ematen hasten dira, beraien kanpoko itxurari eutsi eta adinaren arabera gorputzean sortzen diren aldaketak orekatzeko. Kriterioa hormonatzen joatea da,
|
beren
adineko gizon edo emakumeen itxurari eusteko. Abi:
|
|
2016
|
|
|
«Sorozabalen obra oso aurreratua zegoen bere garaian, baina jende gaztea erakarri nahi badugu, garrantzitsua da gaurkotutako eszenografia eskaintzea. Dena den, belaunaldi berriak animatzeko onena
|
beren
adineko artistekin lan egitea da, eta horregatik aukeratu ditugu zuzendari, aktore eta abeslari gazteak».Sorozabalen musika zuzentzeko lanetan gustura ibili da Arkaitz Mendoza musikari eta BERRIAko kritikaria. Aurretik Sasibillekin lanean aritu da, eta abeslariak ere ezagunak ditu:
|
|
2018
|
|
|
Haur eta gazte transexualen suizidio saiakera tasa
|
beren
adineko gainerako haur eta gazteena baino 8 aldiz handiagoa da, eta 3 aldiz handiagoa haur eta gazte homosexualen kasuan.
|
|
|
Eta guk komentatzen dugu normala dela: hemen inork ez du mugarik jarri, eta haurrei dena egiten utzi zaie; heldu bati edozer esan ahal badiote, nola ez diote esango
|
beren
adineko bati??.
|
|
|
15 egunekoak edo hilabete batekoak atzerriko hizkuntza jardueretarako bakarrik geratu dira. 24 ordu elkarrekin biziko dira
|
beren
adineko adingabeekin, eta horrek «trebetasun sozial berriak garatzen eta haien autonomia eta komunikatzeko gaitasuna indartzen» lagunduko die, besteak beste, Domínguez. Esperientzia, beraz, osoagoa da.
|
|
|
Zerien sufre kiratsak atzera eragin zion nire zaldiari, baina kiratsa kirats, aitortu behar dut giza planta ederrekoak zirela: azal zuri zuria zeukaten, begi urdin argiak, eta ile horiz estaliak zituzten laurek beren buruak,
|
beren
adinekoek ez bezalako ile sarriz, eta laurek zeukaten belarri bat bestea baino txikiagoa, biribil biribila, biloz betea eta gangailarik gabea.
|
|
|
Martaren buruan lehenengo, Añesenean gero, zuri beltzean: Agnes Varda gazte bat,
|
beren
adinekoa izango zena, haurdun, Pariseko Mouffetard kalean tripodea non kokatu erabakitzen. Ikuspuntuaren bila.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, mutilak askotan porno bideoak ikusten aritzen dira mugikorrean eta
|
beren
adineko neska' normal' batek han ikusten dituzten gauzak egitea oso zaila gertatzen zaienez, gauza guztiz mingarri eta umiliagarriak izaten baitira maiz, prostituziora jotzen dute desira horiek asetzeko.
|
|
|
Jokalari anitzeko moduak besteekin harremanak izatea errazten du; horregatik, oso garrantzitsua da adingabeak kontzientziatzea edozein pertsona nick eta avatar baten azpian ezkuta daitekeela. Beti da gomendagarriagoa
|
beren
adineko lagunekin bakarrik jolastea, elkar ezagutzen dutenean, duo edo taldea aukera erabiliz. Gurasoen kontrolerako aukerak konfiguratu.
|
|
2020
|
|
|
Bat etorri dira zailtasun nagusietako bat aipatzean ere: “Zure eskakizunak egokitu behar dituzu, 10 urteko haurrak izan arren, ezin dituztelako egin
|
beren
adinekoek egin ditzaketen gauza batzuk”.
|
|
|
Behin denboraldia hasitakoan, asteburuero estropadak izaten ditugu udan, eta entrenamendu gutxiago egiten ditugu garai horretan", azaldu du Larrañagak. Arraunean ibiltzeko,
|
beren
adinekoek egiten dituzten gauza askori uko egiten dietela gaineratu du Alberdik: " Arraunean aritzeko albo batera gauza asko utzi behar izaten ditugu.
|
|
|
Ludoteka zerbitzua abian jartzea: ludotekaren bidez, haurrei aisialdirakoespazioak eskaini nahi zaizkie,
|
beren
adineko pertsonekin harremanak izan ditzaten, haien garapen integralerako diseinatu eta bideratutako jolas jardueretan.
|
|
|
Gazteleku zerbitzua abian jartzea: Gaztelekuaren bidez, Durangoko gazteeiaisialdirako guneak eskaini nahi zaizkie,
|
beren
adineko pertsonekin harremanak izanditzaten, beren garapen integralerako diseinatutako eta bideratutako jolasjardueretan.
|
|
2021
|
|
|
Ormazabal erizainak ere aipatu du nabarmentzekoa dela oraindik badaudela adin tarte nagusiagoetan, jada beren txertaketa amaitzear duten horietan, txertoa jartzera doanik: " Batzuek itxaron egin dute, eta, denbora pasatutakoan,
|
beren
adineko jendea txertatu dela ikusitakoan, orduan etorri dira".
|
|
|
Ez dugu aukera hemen auzi honetan sakontzeko, baina uste dugu gazteen diskurtsoetan hainbat jokaeren izaera" naturala" nabarmentzen ari dela. Beste testu batean jasotzen dugun lez (Soziolinguistika Klusterra 2020; Altuna eta Hernandez prentsan), ikerketan parte hartu zuten gazteen arabera,
|
beren
adineko pertsonen artean" naturala" zen euskaraz egitea familia euskaldunetan hezi bada; aitzitik, gaztelania erabiltzea" naturala" da gazteen familia jatorria ez bada euskalduna. Beti euskararen ezagutza maila albo batera utziz.
|
|
2022
|
|
|
Martin eta Uxue ume zoragarriak ziren. Izeba Santxa eta arreba, Gailaren lagunak egin ziren eta Migel, Santxika eta Eneka oso gazte on eta ederrak zirenek herriko
|
beren
adineko neska mutilekin laguntasun harremanak egin zituzten. Orduan, tarteka Naiaran bizi zirenez, Azenarik haiek ikusteko aukera izango zuen.
|
|
|
Eta hala dira, beraz. helduek baino birus gehiago askatzen dituzte eta ez dituzte
|
beren
adinekoen artean bakarrik hedatzen, inguruko adineko eta helduei ere bai, haiek zaintzen baitituzte gaixorik daudenean. Gripearen ondorioz ospitaleratutako haur gehienek ez dute arrisku faktorerik Gripearen sintoma adierazgarrienen artean sukarra, eztula, mukiak, zefalea eta eztarriko eta muskuluko mina.
|
|
|
Nik zera uste dut: mutikoek
|
beren
adineko mutikoekin jolasean ibili behar dutela, eta ez... Ez al da egia, Jack?
|
|
|
hitzaurre bi lehenengo zatian irakurketaren garrantziaz eta kontakizun bilduma hau bultzatzen duen proposamenaz; eta bigarrenean 2017 eta 2018 urteetan Bigarren Hezkuntzako laugarren mailako ikasleek idatzitako berrogeita hiru narrazioz osatutako bilduma, beren aitita eta amamen Guda Zibilari buruzko oroimenetan oinarriturik. Kontakizunok jakin mina biztu die irakurle gazteei, hurbilak egiten zaizkie beraien ikaskideek idatzi zituztelako
|
beren
adineko zirenean eta beraiek ere irakurri duten eleberria, Lili eta biok, irakurri zutelako narrazioen jatorrizko ideiaren pizgarri legez. Beraz, pareko egoeratik eratorriak dira.
|
|
2023
|
|
|
MADARIAGA: Askotan, auzoko
|
beren
adinekoekin ez daukate hartu emanik. Azkenean, kuadrilla zentroan egiten duzu.
|