|
2000
|
|
|
Igerilekuren batean, bero pairaezinetik gerizatu beharrez urean plisti plastaka. Edo errepidean, asteburu luzeari jadaneko hasiera emanik,
|
bere
adineko bertze lagun batzuekin batean, mendi itzaltsu edo hondartza hareatsuren baten xerka. Edo auskalo non...
|
|
2001
|
|
|
NBE aren Batzar Nagusiak, pertsona zaharrek beren gizarteei egiten dieten aportazioa eta, herrialde batetik bestera ez ezik, herrialde
|
berean
adineko pertsonek bizi duten egoeren arteko desberdintasun eskerga halakotzat harturik, herrialde guztietan orain artekoan baino osasun egoera hobean bizi diren pertsona urtetsuak geroz eta ugariagoak direla eta geroz eta urte gehiago betetzen dituztela aitorturik, herrialde guztiei hurrengo printzipioak gogoan izatea aholkatzen duen karta hau onestea erabaki zuen:
|
|
|
|
Bere
adineko haurrak eskolara doazen bitartean bere aurreneko axola urdaila betetzea da. Dirurik ez duenean adiskideek laguntzen diote.
|
|
|
Atsoak oihuka jarraitzen zuen, lehen baino ozenago. Sekula ez nuen pentsatuko
|
bere
adineko pertsona batek halako birika ahaltsuak eduki zitzakeenik. Bizilagun batzuk eskailerara atera ziren asaldaturik.
|
|
2002
|
|
|
Nobelaren protagonista eta narratzaileak, hamaika bat urteko mutiko elbarriak, hasiera hasieratik garbi adierazten du bera ez dela besteak bezalako haurra. Nahiko lotsatia eta uzkurra da, eta ez ditu oso gustuko
|
bere
adinekoen jolasak. Berak beste zerbait maite du:
|
|
|
Etxe egunetan mutikoak frontoirako zaletasun apurra agertzen eban.
|
Bere
adineko mutikoakaz jarduten ebanean, horraitio, hutsak egiten zituan sarri. Baina harek berak, horrelakoetan, inork ezer esan orduko" sostor".
|
|
2003
|
|
|
Zortzi hamar urteko neska mutikoei zuzendua dago Aitor Aranaren" Klaudia eta baloien sekretua", neska oso futbolzale bat protagonista daukan kontakizuna. Zoritxarrez baina, neskei futbolean jokatzen uzten ez zitzaien garaian bizitzea egokitu zaio Klaudiari, eta
|
bere
adineko mutikoek baloiari nola ematen dioten begira egon behar izaten du. Neskatoa ez dago batere konforme egoerarekin, ordea, eta ahalegin guztiak egiten ditu berak ere futbolean aritzeko eskubidea duela mutikoei adierazteko.
|
|
|
Atea jo gabe sartzen zan auzoenean nahi zuan bakoitzean, eta txikitatik ohitu zan ezkaratzean, komedorean, edo etxe hartako edozein tokitan ibiltzen familiko alaba biekin, beste alaba bat bailitzan. Zaharrena
|
bere
adinekoa eta bere adiskide mamia zan. Etxeko jauna ta danak oso onak ziran eta zoriontasun handian bizi zan famili guztia, gurasoak eta alaba biak.
|
|
|
Karmeleri, agian, emango zion min apur bat, berarena izan zen mutila beste neskatila batekin ikusteak; baina, zelan paira liteke horrelako baboagatik? Ainhize artean ez zen jabetzen zelan jokatzen duten
|
beraren
adineko neskatilen bihotzek, sarri gauzeztanenekin zoraturik, adimena lausotuko balitzaie legez. Nork ulertuko luke, baina?
|
|
|
Izan ere, lehen astetik lagun berriak egin zituen eta, nahiz! eta kurtsoetan ez denbora goxoa pasatu, gogotik joaten zen eskolarat
|
bere
adineko neskekin jostatzeko.
|
|
|
Hogei urte zituen jada eta ezkondu egin beharra zuen.
|
Bere
adineko neska gehienek bazeramatzaten pare bat urte ezkonduta. Mariñek ez zuen inongo presarik, ezta gogorik ere, bai ordea bere amak.
|
|
|
Hogeita bost urte bakarrik izango zituen eta emakume izatera jolas egiten zuen bera baino askoz zaharragoa zen gizon batekin.
|
Bere
adinekoek aspertu egiten zutela esan ohi zuen. Niri nire adinekoak ez zitzaizkidan interesatzen.
|
|
|
Paris.
|
Bere
adineko mutilak desiratzen egongo ziren emaztea bezalako neska bat sarean harrapatzeko. Gaztea, aberatsa, umore  tsua eta ederra.
|
|
|
–Elena ez dago –erantzun zidan," ondo" hitzaren esangura
|
bere
adineko batek ulertu zukeen moduan ulerturik.
|
|
2004
|
|
|
Josu Iztuetak kontatutako eta Amaia Etxeberriak marraztutako «Munduko ipuinak» hartuta, haurrek
|
bere
adinekoak beste lurraldeetan nola bizi diren ezagutu ahal izango dute. Iztuetak azaldu digunez:
|
|
|
Ahal bada, interesgarria da, halaber, etxean jolaserako txokoa sortzea, haurrak jarduera horrekin identifikatuko duen eta entretenitzeko behar duen guztia aurkituko duen lekua. “Bakarrik edo jolaskide onekin jolasten den haur batek,
|
bere
adinekoak nahiz helduak izan, onura handiak lortzen ditu, eta horrek lagundu egiten dio bere garapen globalari, eta ikaskuntza berriak bereganatzen ditu, jokoak berez dakarrena”, azaldu dute liburuaren egileek. Eraldaketa txikiak Hilabeteak igaro ahala, aldatu egiten da txikien izaera.
|
|
|
–Normala iruditzen zaizu zuri
|
bere
adineko mutil bat panpina orrazten aritzea? –esan zion amari ondotik.
|
|
2005
|
|
|
–Eta, gauzak ongi ateratzen badira, aurrera ekin zion Boni Bonek?, pentsa ezazu programa berezi bat egin dezakegula zure bilobak, zuk eta hirurok, elkarrizketa librean, azken bolada honetan izan dituzuen gorabeherak azalduz. Eta gauzak ongi badoaz, beste lantxoren bat emango diot Inesi, nire aspaldiko ametsa baita elkarrizketatzaile nerabe on bat aurkitzea,
|
bere
adineko gazte problematikoekin solasean aritzeko.
|
|
|
Horretaz jabeturik, zentro askok nerabeentzako berariazko zerbitzua eskaintzen dute, “Kontsulta gaztea” izenekoa. Gainerako kontsultetatik aparte dagoen gunea da, eta hori positiboa da gazteentzat,
|
bere
adineko jendea horrelako zentroetara joaten delako. Gainera, ordutegi propioak dituzte eta itxaron zerrenda txikiagoa dute.
|
|
|
Ez zen hilabeterik joanen udaltzainek atxilotu gabe, hainbat gau emana zen txakurtegian eta horrek miresmena sortzen zigun. Inork ez zuen inoiz ikusi bera baino gazteagorik edo ahulagorik zanpatzen, bera ezin eta gu hankapean hartu nahi izaten gintuzten kukumarru haiekikoak ziren beti Oteizaren lanak, horrexegatik laketzen zen guri mehatxu egiten putzura bultzatzen erlak kentzen eskopetaz begi ematen, beldurraren jabe zelako baino lagun nahi gintuelako
|
bere
adinekoek ezarria zioten destainaren aurka.
|
|
2006
|
|
|
Nire ahizpa baten seme zaharrena, gertatzen ari zenaz konturatu zenean, kanpamendutik irten eta zuhaitz txiki baten azpian gorde zen. Eskerrak hori egin zuen, ezen
|
bere
adineko gehienak hilik daude orain. Beste asko berriz, errenak edo gaixotasun senda ezinekin geratu dira.
|
|
|
Baina, egun hartan, Alik ikusi zuen emazte bat,
|
bere
adineko neska baten jotzen. Aski jo eta, emaztea joan zen; Ali neskarengana hurbildu zen.
|
|
|
Kasu gehienetan, hizkuntzak berebiziko lekua hartzen du banaketak, talde antolaketak eta ikastaroak martxan jartzerakoan. Ikasle etorkinak eskola hizkuntzaz aritzeko gai direnean,
|
bere
adineko gainontzeko ikasleekin eskolatuak izango dira. Ikasle etorkinek harrera hizkuntzan gaitasun eza dutenean sortzen da arazoa, orduan baita, ikasle horiek beren zailtasunak gainditu behar badituzte, behar duten laguntza zehatza jaso beharrekoa.
|
|
|
Bazkal ordua zen, haur batzuk etxera joanak, beste batzuk zain zeuden komedorera sartzeko, haur gehienak gela batean zaintzen dituzten emakumeekin zeuden, ez hala bost urteko Koskaren iloba eta
|
bere
adineko neskatiko bat eta beste bi putiko, patioan zeuden haiek.
|
|
2007
|
|
|
Neskatxak tranpan nola erortzen diren, baina, zaila da argitzen:
|
bere
adineko mutilen artean topatzen ez duten heldutasun intelektualaren erakarpena, gaizki konpondutako gatazka edipikoa, botere eskailerari ohetik errazago heltzen zaiolako konbentzimendua.
|
|
|
Azterketa horietako bat ur hornidurei buruzkoa da eta eskualdea osoa hartzen du. Beste azterketak, berriz,
|
bertako
adinekoek behar dituzten gizarte prestazioak ditu ardatz.
|
|
|
Azterketa horietako bat ur hornidurei buruzkoa da eta eskualde osoa hartzen du. Beste azterketak, berriz,
|
bertako
adinekoek behar dituzten gizarte prestazioak ditu ardatz.
|
|
|
–Batetik, bere gorpua erraustua izan dadin nahi du. Ez da oso ohikoa
|
bere
adinekoen artean, ez zaizu hala iruditzen? –Pausa bat egin zuen.
|
|
|
Izan ere, hasiera hasieratik mutiko nahiko arraroa izan zen Guillermo Condón.
|
Bere
adineko mutil gehienek ez bezala, ez zuen denborarik galtzen baloi baten atzetik, ez auzoko kuadrillen arteko ika miketan ere. Nahiago zuen, umetan, Lisa txikiarekin gurasoketan aritu etxe ondoko parkean, eta, mutiko koxkorretan, jada auzoko guztientzat Gigi bihurtua zela?, Lisarekin aulki luzean eserita egon, kontu kontari, dela bezperan ikusitako film hunkigarriaz, dela Salgariren nobeletako marrazki ikaragarriez.
|
|
2008
|
|
|
Eta horien barruan kokatzen da larunbat gaueko futbol partidena, nahiz eta oraingoan 14 urtetik gorako gazteak izango dira parte hartu dezaketenak. Izan ere, gazteek beraiek eskatu omen zieten zerbait antolatzeko beraientzako,
|
bere
adineko gazteentzat herrian ezer ez zegoela esanez.Eskaria jaso eta beraiei gauen futbol partidak antolatzea burutu zitzaien. Antolatzaile horietako biekin hitz egin genuen larunbatean, Rakel Rosales eta Leire Pacheco gazteekin.
|
|
|
Arazoak zituen ikastetxean. Tutoreak azaldu zion ezinezkoa zitzaiola
|
bere
adineko haurren erritmoa jarraitzea. Amaren erreakzioa ikastetxez aldatzea izan zen, baina arazoa ez zen aldatu.
|
|
|
edo elizatik plazara egiten zuenean, orduan batez ere? begirada iheskor lilurazkoak jaurtitzen zizkion Kattalin izeneko
|
bere
adineko neskatxa bati: esan nahi baita Beñardok bere ametsak behar zituela, egunen batean Kattalini nirekin ateratzeko eskatu eta berak baietz esango zidak; gero, kalean etxetxo bat erosi, ezkondu eta zoriontsu izango gaituk; baina etxetxoa erosteko dirua egin behar, eta dirua egiteko lana??, eta bere ametsetan aurkitzen zuen bestela nekez aurkituko zuèn indarra, apika.
|
|
|
Harik eta egun batean amets bat izan zuen arte. Cuencako etxean zegoen,
|
bere
adineko neska ezagun bat hurbildu zitzaionean, eskuan erretilua zuena, erretilu gainean bi bularrak. Ikuskizunaren aurrean, istantean belaunikatu zen Millan.
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko emakumeekin lasai hitz egiten zuela, baina
|
bere
adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan, adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan?
|
|
|
Azkue Lekeitioko nautika eskolatik zetorren, eta hango ikasketak ez ziren Bilboko institutukoen berdinak. Beraz, bi ikasturte berreskuratu zituen
|
bere
adinekoen pare jartzeko. Berreskurapen horrexetan saiatu zen Azkue, kurtso desberdinetako ikasgaietara matrikulatuz.
|
|
|
Adinarekin erlazionatutako gertaera normatiboek garapen psikologikoari eragiten dioten alderdiekin dute zerikusia, eta adinarekin erlazio estu samarra dute; beraz, pertsona baten adina ezagutuz gero, iragarpen zuzen samarrak egin daitezke haren garapen prozesu batzuei buruz. Hala, haurtxo batek 6 eta 9 hilabete artean dituela jakinez gero, aurresan daiteke 5 atalean aipatu diren atxikimendu sistema eta arrotzen aurreko zuhurtzia sistema osatzen dabilela bete betean; 6 urte dituela jakinez gero, aurresan daiteke logikaz arrazoitzeko eta kontrol emozional jakin bat izateko gai dela, baita bere bizitzaren aldi horretan ere
|
bere
adineko beste haurrekin dituen harremanek garrantzi handia hartuko dutela, aurreko ataletan aztertu den bezala. Haurtzarotik aldendu ahala, gertaera mota horiek gero eta garrantzi txikiagoa dute, adinarekin lotutako heltzeak eragin gutxiago baitu eta askeagoa baita; beraz, beste gertaera iturri batzuk nagusi bihurtuko dira, bereziki, nerabezarotik aurrera.
|
|
|
Gainera, ezagutzaren garapen maila adierazteko, adin intelektuala kontzeptua sortu zuen. Esaterako, demagun zortzi urteko ume batek normalean
|
bere
adineko umeek egiten dituzten proba intelektualak egiteko gaitasuna duela, baina ez dela gai normalean haur adinduagoek egiten dituzten probak bideratzeko. Ume horrek zortzi urteko adin intelektuala luke.
|
|
|
Hogeita zortzi hilabetekoen zutabean begiratu da, eta 444ra hurreratu pertzentila lortzeko, kasu honetan 70, esaterako. Horrek adierazten du ezen atal horretan
|
bere
adineko haur gehienek(% 70ek) Asierrek baino hitz gutxiago ekoizten dituztela.
|
|
|
|
Bere
adineko haurren portzentaia
|
|
|
|
Bere
adineko haurren portzentaia
|
|
|
|
Bere
adineko haurren portzentaia
|
|
|
|
Bere
adineko haurren portzentaia
|
|
|
|
Bere
adineko haurren portzentaia
|
|
|
Amak txintxo txintxo belarretan egoteko esan dio, baina berak igerilekura sartu nahi du.
|
Bere
adineko beste batzuk ikusi ditu. Jolasean ari dira uretan.
|
|
|
David Calvo bilbotarra da, eta
|
bere
adineko edozein gaztek bezala hainbat zaletasun ditu, tartean kirola eta ordenagailuak. 22 urte ditu, eta Telekomunikazio Ingeniaritza ikasketak egiten ari da.
|
|
|
22 urte ditu, eta Telekomunikazio Ingeniaritza ikasketak egiten ari da. Badu
|
bere
adinekoetatik desberdintzen duen zaletasun bat, ordea: Rubik kuboa.
|
|
|
Baina dena den, oraindik atxikitzen zuen monopolioa. Arotzarena bera etxegintzan aritu bazen ere,
|
bere
adinekoen artean arraroa zen bide hori: «Eman dezagun 60 bat ginela, bospasei ginen etxegintzan sartu ginenak.
|
|
|
Ordutik aurrerapausuak ematen ari da Ismael Lopez.
|
Bere
adinekoekin alderatuz gero, azkar eman ditu talde eta maila batetik besterako saltoak. Futbolerako berezkoa omen du.
|
|
|
Nondik ateratzen zuen Beñardok indarra bere jarrerari eusteko? Beñardoren begien jarraipena eginda, kamera ezkutu batek laster atzemango zion nola mutilak, igande zein jaiegunetan –elizara sartzen zenean... edo elizatik plazara egiten zuenean, orduan batez ere– begirada iheskor lilurazkoak jaurtitzen zizkion Kattalin izeneko
|
bere
adineko neskatxa bati: esan nahi baita Beñardok bere ametsak behar zituela –egunen batean Kattalini nirekin ateratzeko eskatu eta berak baietz esango zidak; gero, kalean etxetxo bat erosi, ezkondu eta zoriontsu izango gaituk; baina etxetxoa erosteko dirua egin behar, eta dirua egiteko lana... –, eta bere ametsetan aurkitzen zuen bestela nekez aurkituko zuèn indarra, apika.
|
|
|
Harik eta egun batean amets bat izan zuen arte. Cuencako etxean zegoen,
|
bere
adineko neska ezagun bat hurbildu zitzaionean, eskuan erretilua zuena, erretilu gainean bi bularrak. Ikuskizunaren aurrean, istantean belaunikatu zen Millan.
|
|
|
Nazarioren bizitzari buruzko film koloreetako batek ongi baino hobeto erakutsiko zuen Nazariok adineko emakumeekin lasai hitz egiten zuela, baina
|
bere
adinekoekin nekez; are gehiago: halakoetan –adin bertsuko emakumeekin edo gaztexeagoekin mintzatzen zèn aldi bakanetan– noiznahi urduritu eta lotsagorritzen zen; baina Nazario, beharbada, Beñardo bezalakoa zen alor hartan –jendaurrean bertsotan aritzeko gai zena ez zen atsegin zuèn neska bati maitasuna adierazteko gai izan, Beñardok berak bertso batean aitortu zuenez! –, nortasunaren gainerako ezaugarrietan arras desberdina zen arren; Honoratok, berriz, apaizgaitegirako bidea hartu zuen, emakumeei aurre ez egiteko modu bat ere izan zitekeena.
|
|
2009
|
|
|
Ez da eskolara joan, helburua sendatzea izan delako, baina gauza asko ikasi ditu: bizikletan ibili da, igerilekuetara joan da, Amalurren panderoa ikasten ari da, Korrikan, Santa Agedan edo Santotomasetan parte hartu du eta pozik dabil
|
bere
adineko beste haurrekin hara eta hona. Edu Galardi eta Isa Fernandez hemen izan dituen gurasoek adierazi digutenez, euskara ere ikasi du.
|
|
|
Skinnerrek ezagutu zuen
|
bere
adineko gazte bat zeinaren aitona noizbait 62 zentimotako zorretan sartu baitzen eta geroztik familia osoa nagusi beraren morrontzari lotuta geratu da. Lan behartuetan eta bizitzeko adinako irabazirik gabe.
|
|
|
Lekuko batek jakinarazi zigun, hamar urte zituenean Jatabeko abadeak eroan zituela
|
bere
adineko umeak Jatanagusiko gailurrera eta Santakurtze mendira. Bertan egoniko ermitaren hondakinak ikustera joan ziren.
|
|
|
Mutilak
|
bere
adineko neskatxarekin maitemindu arte. Orduan, amarekin?
|
|
|
aski zenuen, Jauna, zure hatzaren mugimendu bat, nik neure eskua ez galtzeko, baina zure hatza nire esku osoa baino gehiago maite duzu, jakina?!, begiak altxatu eta aurrez pertsona bat ikusi zuenean:
|
bere
adineko mutil gazte bat zen, zaharxeagoa ere izan zitekeena eta ezagun egin zitzaiona, nahiz eta lehen istantean ez zion guztiz antzeman nor zen: mutil hura lau bat metrora zegoen, edo lau bat metrora zetorkion, hobeki?, eta hari ere antzeko zerbait gertatu zitzaion, agidanean, mutilak Domingoren begietan josi baitzituen bereak, Domingok segundo hamarren bat lehenago mutilaren begietan josi zituen bezala:
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen,
|
bere
adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta bertan lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina bai hirian ongi kokatutako familia batekoa.
|
|
|
|
Bere
adineko kume batentzat ez da normala hainbeste bider berrogeialdian egotea.
|
|
|
Fusilamenduaren berri izan arren, inor ez zen ausartzen ezer esaten, biktimensenideen artean ere ez. Felisak, aita fusilatu baitzioten, esan zigun eskolara zihoalaeta ikusten zuela
|
bere
adineko beste ume batzuk ari zirela berbetan aita amei buruz, eta harrigarria egiten zitzaion ez berba egitea aitari buruz etxean, eta egunbatean amari galdetu zion, eta hark negarrari eman zion, jakin barik zer erantzun.
|
|
|
Athletic jakinaren gainean zegoen, eta lehenbailehen lotu zuen futbolari txikiaren etorkizuna. Ez du
|
bere
adineko gehienek duten kontraturik. Muniain jokalari berezia da bere adinerako, eta baita bere kontratua ere.
|
|
|
Hemeretzi urte eman ditu espetxean, eta alaba dago oso oso kontent. Atera da aitari helduta herrira, eta erakutsi dio
|
bere
adineko jendeari egia dela aita baduela?, azaldu du Kanposek.
|
|
|
Karimaren alaba zaharrena da Fahima. 12 urte ditu,
|
bere
adineko haurrek baino askoz gazteagoa badirudi ere. Buruko hainbat tokitan ez du ilerik; gaizki elikatzen duten seinale.
|
|
|
Gimnasioan, izan ere, Teofilo Mariak Tasio Loidi ezagutu zuen,
|
bere
adineko mutila, gas fabrikako zuzendariaren seme nagusia zena eta bertan lan egiten zuena, mantentze laneko teknikari gisa hasieran, eta sailburu gisa gero: hots, Tasio ez zen orbetarrena bezain familia aberatsekoa, baina bai hirian ongi kokatutako familia batekoa.
|
|
|
aski zenuen, Jauna, zure hatzaren mugimendu bat, nik neure eskua ez galtzeko, baina zure hatza nire esku osoa baino gehiago maite duzu, jakina...!, begiak altxatu eta aurrez pertsona bat ikusi zuenean:
|
bere
adineko mutil gazte bat zen, zaharxeagoa ere izan zitekeena eta ezagun egin zitzaiona, nahiz eta lehen istantean ez zion guztiz antzeman nor zen: mutil hura lau bat metrora zegoen –edo lau bat metrora zetorkion, hobeki–, eta hari ere antzeko zerbait gertatu zitzaion, agidanean, mutilak Domingoren begietan josi baitzituen bereak, Domingok segundo hamarren bat lehenago mutilaren begietan josi zituen bezala:
|
|
|
Artean Txabi Etxebarrieta Pepe militante legala zen, hau da, itxuraz
|
bere
adineko beste edozein gazte bezala bizi zen, bere gurasoekin (Bilbo, Plaza Brigadas de Navarra 1), bere lagunekin,... Denbora gutxirako, ordea, zeren urriko azken egunean bere etxea utzi behar izan zuen, polizien atzaparretatik ihesi.
|
|
|
Aitz isilla zen, eta aski lotsatia. Ez zen inorekin trebe, eta nagusiak neri bihali zian, pentsatuz
|
bere
adineko batekin elekatuko zela obekio. Elkar estimatu genuen, eta bizpahiru aldiz joan ginen biek zinemarat, larunbate arratsetan.
|
|
2010
|
|
|
Ikerketaren egileak ez du prentsa irakurtzen duen
|
bere
adineko gazterik ezagutzen.
|
|
|
Era berean, izotz hockeyan jolasten eta triatloi lasterketatan parte hartzen du. Zorionekoa dela uste du tenislari ohiak,
|
bere
adineko emakumeen artean ohikoak diren azterketa medikoak egin ez dituelako.
|
|
|
Han zegoen, beraz, azkenik. Zer ote zen
|
bere
adineko nerabe batentzat errepidean ihesi zihoan autoarekin eta gasolina usainarekin amestea, kilometroak kilometroen atzetik.
|
|
|
Burura eraman zituen eskuak. Ez zen gai bereizteko gizarteak
|
bere
adineko gizon bati eskatzen ziona eta berak berez nahi zuena. Erruduntasuna gainean zuen beti.
|
|
|
Omar etorri zen urtean, amak baimen berezia eskatu zuen altzari dendan. Luiak amonaren ondoan pasa ohi zituen udak, haren larru belztu eta hanka pikortadunei begira, toalla gainean etzaten zenean alde guztietara hedatzen zitzaizkion bularrei, begi gainetan ipintzen zituen oskolei, eta amona lo gelditzen zenean,
|
bere
adineko neska mutilei baina bereziki neskei, haiek nola egiten ote zuten begiratzen zuen. Nola egiten ote zuten.
|
|
|
Gaiaz beste egitera gonbidatu nahi zaituztet nik orain; nik Uxue Alberdiren Aulki jokoa hartuko dut ahotan. Idazle gazte baten lehen eleberria da hau, baina
|
bere
adinekoen errealitatetik aldendu eta gerra garaian gazte zirenen belaunaldiari eskaini dio arreta liburu honetan. Hiru emakume edadeturen bizitzaren ibilbidearen testigantza ematen du liburuak, iraganaren oroitzapenak ekarriz (haurtzaroa eta gaztaroa hiru protagonisten ahotik) eta elipsi handi bat eginez, zahartzaroko kafetegiko solasaldien bidez. Lehena, iraganekoa, barne bakarrizketaren bidez emana da; bigarrena, orainaldikoa, aldiz, istoriotik kanpo dagoen kontalari estradiegetiko batek kontatzen du, maitasunez, sentiberatasunez begiratzen duten begi batzuek kontatzen dute.
|
|
|
Energiaz beteta dago.
|
Bere
adineko jendeak ez dauka
|
|
|
Ez da bidezkoa Teresatxori lagunekin moldatzeko zailtasunak eukazala leporatzea be! Ez eukan inondiko eragozpenik
|
bere
adineko lagunekin gozatzeko. Esaterako, ze ondo konponduko dan beragaz Jaunartzea egin ebenekin.
|
|
|
Ez jakozan gogokoak fisikoki jolas gogorrak ziranak. Bai, ostera,
|
bere
adineko lagunekin berak asmatutako ipuinak eta pasadizoak kontatzea, lorak zaintzea, hilda aurkitzen ebazan txoritxoei lurra emotea, ermitau bilakatzea...
|
|
|
fraideen ikastetxeetan hasita, kontzientzia politikoa eta linguistikoa ernatzean fraidegoa utzi eta ikastolen mugimenduan integratu zen, jardun politiko ezkertiarrarekin konbinatuz. Ziur aski,
|
bere
adineko beste askoren bidea izan da hori. Baina bada askoz ere bakanagoa den ezaugarri bat:
|
|
|
“Duela hogei bat urte hasi nintzen pilota erakusten, Alkizan bertan. Semea eta
|
bere
adineko gaztetxoak pilotan jolasten ikusten nituen eta zaletasun horri irteeraren bat emateko asmoz, taldea sortu eta erakusten hasi nintzen. Jabier Zabalak eskatu zidan Adunan ere pilota eskola ematea eta dagoeneko urte mordoxka daramat hemen ere”.Ilusioz gainezkaHaur eta gaztetxoz inguratuta gustura ibiltzen da Juan Mari:
|
|
|
AEBetako presidentearen alabak 18 urte ditu, eta aspertuta dago, ezin duelako
|
bere
adineko gazteek duten bizimodua eraman. Beti segurtasun neurriaz inguratuta dago, eta oharkabean pasatu ezinik.
|
|
|
Autobusean ETAren propaganda (arrosa koloreko biblia paperezko panfleto batzuk) zakutoan zeraman mutil gazte irribarretsu bat ezagutu genuen. Ez zirudien arriskutsua iruditzen zitzaionik
|
bere
adineko neska mutil ezezagun batzuei ETAren propaganda zeramala esateak eta erakusteak. Garaiko giroa.
|
|
|
Ezin zuen sinetsi bikotekide ohiak horrelako atso batekin bestelako kontakturik izan zezakeenik.
|
Bere
adinekoentzat ondo egon zitekeen, ondo kontserbatua zegoen eta gizonezkoei hainbeste gustatzen zitzaizkien ezaugarri batzuk bazeuzkan, hala nola bularren tentea eta ipurdi masail mamitsuak, eta aurpegiz ere ondo konponduta zihoan baina Nicolasi hogei urte kentzeaz gainera, ez zitzaion bere gustuei egokitzen, berak ondo zekien bezala, argal antzekoak zituen maiteago eta markesa plantako hark ez zi...
|
|
|
Hura galerista ezaguna egin izanaz aparte, emakume ikusgarria zen eta honekin ez zuen adarrak jarri zizkiona zuritu nahi, baina beste kontu bat zen. Maria Fernanda ondo zegoen, baina
|
bere
adinekoentzat edo goragokoentzat.
|
|
|
Errepikapen hura bere arnasaren hotsarekin nahasten zitzaion, eta hots hura ere gero eta larriagoa zen. Baldarki egiten zuen lasterka, baina
|
bere
adineko zeinahik egin izango zukeen bezain azkar, edo are azkarrago; bere 115 kiloak 95 edo 85 bihurtu izan bailiran. Heriotza ziurretik ihes egin beharrak arindu egiten zizkion hankak, eta kemen trinko bat ematen.
|
|
|
Batak
|
bere
adinekoa dirudi, zein urte gutxi batzuk zaharrago besteak. Nagusiari zapi luze batek ilea osoki estaltzen dio eta nahikoa izan zait jakin mina pizteko, baina nik ezer galdetu aurretik ama hasi da azalpenak ematen.
|
|
|
Ez zen hori izan, dena den, Atxagaren lana diplomaziarik gabe tratatzera eraman ninduena. Izatekotan, horretara bultzatu ninduena
|
bere
adineko edozein mutil osasuntsuk automatikoki eragiten didan seduzitzeko beharra da, azken urteotan –kontagailua atzeraka hasi zaidanetik– hain ondo ezagutzen hasi naizena. Atxaga horrekiko nire zintzotasun kritikoak, haatik, ez zion irribarrea itzali, ezta bere begi ezin beltzagoen distira lausotu.
|
|
|
Ez diotelako bere belaunkideekiko lehia galdua oroitarazten, eta ez diruditelako euskal arazoaz obsesionatuak. Ez behintzat bera eta
|
bere
adinekoak egon daitezkeen moduan edo heinean. Atsedengarriak zaizkio, bai, idazle gazteak.
|
|
2011
|
|
|
Baina bestelako esanahi bat dauka beretzat; zerbait arrunta da; ez du besterik ikusi konparatzeko. Eskolan, bere antzera etorri diren ugari daude, eta ez da beraien aukera izan, baina inkontzienteki onartu duten egoera izan da, eta ez dute kezkarik; pozik daude.Kolonbiara itzuli ziren duela gutxi, eta
|
bere
adineko neska mutilekin pasatu zituen bi aste semeak. Oporren amaieran, galdera bakarra egin zion aitari:
|
|
|
20 urterekin Sobietar Maisuko titulua lortu zuen, eta hortik gutxira Historian graduatu zen San Petersburgoko Unibertsitatean. Hurrengo urteetan
|
bere
adineko onenen artean sailkatu zen SESBeko txapelketetan, eta, horri esker, hango federazioak nazioartean aritzeko lehen aukera eman zion. 1954an, Nazioarteko Maisuko titulua lortu zuen, eta, bi urte geroago, Maisu Handikoa.Kortxnoiren garapena ez zen izan egun batetik besterakoa.
|
|
|
Izan ere, lehen 25 metroak oso azkar pasatzea erabaki zuten eta ondorioz, bigarren zatia oso gogorra gertatu zitzaion igerilariari. Azkenean hamaikagarren izan zen eta gutxirengatik geratu zen
|
bere
adinekoen finaletik kanpo. Txapelketako bigarren jardunaldian bi igerilariak lehiatu ziren, 200 libre frogan parte hartu zuen Ibarburuk eta bere marka segundo eta erdian hobetuz amaitu zuen 2' 10'' 18 denbora eginez.
|
|
|
–Ea zer dioen gure jakintsu letradun gaindohatuak??. Erran nahi baita gelako lehena zela Honorio,
|
bere
adinekoen artean; eskolako hezialdia akabatuta gero, ordea, etxeko premiek eraginda, etxean hasi behar izan zuen lanean.
|
|
|
Poliki poliki, idazlearekin dituen txolarte horiek bihurtzen dira bere bizitzaren ardatz.
|
Bere
adineko mutil gazteekin dituen hizketaldiak funtsik gabeak iruditzen zaizkio, idazlearenak aldiz liluragarriak. Honen intimitateak magia moduko zerbait ematen dio.
|
|
|
Eserlekuan kizkurtu nintzen badaezpada, Nadia izatekotan ikusiko ninduen beldurrez, baina aukera urriak zituen horretarako, espaloi ertzeko zuhaitz ilararen azpian baitzegoen nire autoa, Golf beltz bat, antzeko autoak ugariak ziren kale horretan bertan.
|
Bere
adineko bi gazterekin zetorren. Bigamiaren aldeko tesi bat idazten ari zen arren, beharbada trigamia praktikatzen zuen, praktikatu izango zuen nirekin hautsi zuen arte.
|
|
|
Ijitoen artean ez da sekula iskanbilarik faltatu, nahiz eta gero familia guztia elkartu kanpokoei aurre egiteko. Ramontxin hori, aldiz, arratsaldeetan han ibiltzen zen jolasean auzoko
|
bere
adineko haurrekin. Gure haurrekin.
|
|
|
Bihotza irrikan zuen arren, ez zekien nor zen bere ezkutuko maitalea.
|
Bere
adineko mutil asko zebiltzan inguruan, goizetik gauera lanean eta, batzuk begira sumatu bazituen ere inoiz, ez zuen haiekin hitzik egin. Ez zuten elkarren hizkuntza ulertzen.
|
|
|
Ezin zen mugitu; hala ere, indarrak nonbaitetik ateratzea lortu zuen, eta haginka hasi zen, atzamarka, ostikoka... harik eta gibeletik heltzen zionak askatu zuen arte. Gizon bat zen,
|
bere
adinekoa, jasotako azken atximurkadagatik kexu zebilena.
|
|
|
Juan Asua ere urduri bide zebilen Joan Artzarekin borrokatu behar zuelako eta Bilbo aldean hartaz galdezka ibili zen ea norbaitek ematen zion haren berririk. Azkenik
|
bere
adineko gazte batekin egin zuen topo eta galdetu zion:
|
|
|
Axunek galdetzen zidan ea nola moldatuko nintzen lan egiteko, baina nik esan nion ez kezkatzeko, lanera eramango nuela. Han ere
|
bere
adineko hiru ume zeuden eta goiza jostatzen pasa zuten. Ospitalera itzuli ginenean J. Andoni aurretik zihoan eta ez zen ate bakar batean ere nahasten, baina esan ziguten Axun aurreko egunean asko nekatu zela eta ez ziguten utzi denbora asko egoten.
|
|
|
Lehenengo erantzunak ustekabean harrapatu zuen Marco, uste baitzuen lauzpabost urte zaharragoa izanen zela Nora,
|
bere
adinekoa behintzat, eta oso gaztea iruditu zitzaion, hain azkarra eta ospetsua izateko... Baina hausnarketak albo batean utzi eta galderekin jarraitu zuen:
|
|
2012
|
|
|
Hamaika urte zituen Turingek, eta irudi hark argi uzten zuen mundua ikusteko beste modu bat zuela. Bakartia zen, ez zuen lagunik, ez zuen
|
bere
adineko haurrekin jolastu nahi. Nahiago zituen bere esplorazioak eta esperimentuak; etxean egin zuen laborategian nahasketak egitea, adibidez.
|
|
|
Bidaiatzea ez zuen gehiegi maite baina bazekien
|
bere
adinekoen artean hura zela gauzarik arruntena: urtean gordetzen joandako diruarekin munduan zehar bidaiatzea.
|
|
|
Ez da zilegi zortzi urteko haur batek halako zaletasunak izatea. Hanna Montana eta Hello Kittyren inguruan aritzen dira
|
bere
adinekoak. Horiek bai neskatiko arruntak, ez zure alaba bezalakoak.
|