|
2000
|
|
|
13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren. Gu alde horretatik gurasoei eskerrak eman
|
beharrean
gaude. Lehen urtea Berrobin bertan egin nuen eta gero Eldu auzoan, hango maistra hobea omen zelako.
|
|
|
Agian Mario Vargas Llosak esandakoaren aurka ez du literaturak mundu honetako problemak soluzionatzen lagunduko baina sikiera pertsonago egingo gaitu. Horregatik uste dut formalismo eta teknika hutsetik haratago joan
|
beharrean
gaudela. Horregatik sortu ditugu literatur taldeak, hor gaudela erakusteko.
|
|
|
Amaitutako ekimen honen osagai positiboak eta akatsak aztertu
|
beharrean
gaude, hutsak berriro ez errepikatzearren. Nahitaezko argipenak ezagutzea ezinbestekoa zaigu:
|
|
|
Baskongadismo zatikatzaile integrazionistatik etor zitekeen sasikonponbidea ikusi dugu jada. Bidegurutze honetan hautua egin
|
beharrean
gaude: benetako konponbide nazionalari heldu ala lehentasuna altzari zaharren zaintzeko premiari eman.
|
|
|
Atzerapenen ondorioz beste etxebizitza bat alokatu
|
beharrean
egonez gero, sustatzaileari modu frogagarrian jakinaraziko zaio, idatziz. Alokairuaren kontratua ere idatzizkoa izatea komeni da.
|
|
|
(...) Benetan makal ikusten dut (Iparraldeko musika). Agian talde potenteren baten
|
beharrean
daude, Hegoaldean gogor joko duena eta besteak bultzaraziko dituena, bertako eszenari sinisgarritasuna eman diezaion. Egia da ez dituztela hegoaldekoek dituzten baliabide eta aukerak, ezin izan baitzuten 80 hamarkadako eztandan parte hartu.
|
|
|
Aizarnara, Santa Barbara eta Hernanira. Benetan eskertu
|
beharrean
gaude Zelai gain baserrikoek eskaini diguten laguntza osoa" azpimarratu nahi izan du Arantxa Urbe Hik Hasiko kideak. " Eta baita pertsonaia ezagun guztiek erakutsi diguten prestutasuna eta jarrera irekia ere bideo honetan parte hartzeko eskatu diegunean".
|
|
|
Sariak ongi daude zuri ematen dizkizutenean, gainerakoan munduko injustuenak eta ustelenak dira. Benetan esan nahi dudana da idazle batentzat ez dela batere ona sariei begira egotea, pentsatzea sari batek erabakitzen duela bere kalitatea; are gutxiago sari horren
|
beharrean
egotea bizimodua aurrera ateratzeko. Sariak eta objektibotasuna uztartzea ezinezkoa da.
|
|
|
Herrigintzak ez du ordea ekina ez den beste formularik, ez dugu erabateko zehaztasuneko gizarte alkimiarik. Aurrera egiteko guztion indarrak batu
|
beharrean
gaude bai, baina erosokeria eta artaldearen sindromea astintzeko ordua ere iritsi da. Askatasuna eta erantzukizunaren ordua da.
|
|
|
Hala ere, beheraxeago honakoa aitortu
|
beharrean
egongo da: " badituela ipuinetan zehar barreiaturik txispazo modukoak, disdiragarriak, alaiak eta umoretsuak, irla txikiak, dena dela, itsaso handi eta zakar batean." (El Diario Vasco I)
|
|
|
Gil Berak esan duen bezala (Ostiela 9, 23 orr.)" edozein literaturan gehiena zaborra da", baina gure literatur mundu nimiñoan ez dugu literatura ona, ez hain ona eta kaskarra desberdintzeko ohiturarik, ez horretarako tresna ikonografikorik (bilduma ezberdinak, adibidez). Lagun batek esan zidan, behin, euskal literaturak abenturazko eleberrien eta best-sellerren
|
beharrean
zegoela, hots," bigarren mailako" literatura baten beharrean. Euskal Herrian, ordea, argitaratzen den oro kontsideratu nahi dugu literatura garaia.
|
|
|
Kutxazainean jolasean ari direla, polizia dator eta ihes egin dute. Honela, neskaren lagun baten etxera joan
|
beharrean
egongo dira, eta bertan jantzi baten lapurretaren berri izango dute. Beraz, neska hura ezagutzearekin batera, lapurreta bitxi batean korapilaturik aurkituko du bere burua.
|
|
|
Onuragarritasun horren esperientzia, nik neuk, etxetik bertatik ezagutzen dut, semeak hala hezi ditugunez. Gaur egun, ingeles hizkuntzak tekniketarako, zientziarako zein merkataritzarako harremanetan dituen ahalmenak ukaezinezkoak direnez, gure herriaren aurrerapenerako horretaz baliatu
|
beharrean
gaude.
|
|
|
Horretarako gure hizkuntzaren iraupen
|
beharrean
gaude eta, ONUren adierazpenak ongi agertzen zuen bezala, hizkuntzak biziko badira mundu moderno honetan, gaur egun erabiltzen diren aurrerapen guztiak beharrezko dituzte. Hori zen Antonio Tovar hizkuntzalariaren iritzia ere, La lucha de lenguas en la Península Ibérica liburuan zioenez:
|
|
|
Guztiok dugu bizitzeko eskubidea eta, ezbairik gabe, inork eta ezergatik ez du beste bati bizia kentzeko eskubiderik. Behin eta berriz oihu egin
|
beharrean
gaude: hilketarik ez, indarkeriarik ere ez, eta kale borrokak baztertu.
|
|
|
Oharra: Biziki eskertu
|
beharrean
nago beren laguntzagatik: Agurtzane Goikoetxea, Donostiako Seminarioko bibliotekaria, aurrena berak ipini ninduelako datuonbidean; Agurtzane Juanena, KM Kulturuneko bibliotekaria Donostian; Pruden Gartzia, Euskaltzaindiaren Liburutegiko bibliotekaria Bilbon.
|
|
|
Haatik, informazio iturri ofizialetatik edateko ohitura aski erroturik dago. Azken finean, irratietako idazgelak, egunkarietakoak bezala, lehengai informatibo fidagarri, iragarkor eta programakorra lortzeko
|
beharrean
daude, irratiek ere horrelako produktuak plazaratzen dituztelako, ekoizkin informatibo estandarrak direnak. Mark Fishman-ek (1980) aipatzen duen kidetasun burokratikoko printzipioaren egiaztatzea baino ez da.
|
|
|
9 Egokitzapenaren arabera: harmonikoa (estazioari eta entzuleriari egokiro egokitutakoa) eta anarkikoa (desordenamendua gertatzen denean; aurrikuspenik ez dagoenean; batzuetan, iragarleek agindutako irratsaioak onartu
|
beharrean
daude).
|
|
|
Programazioa lehiakorra izan
|
beharrean
dago, nahitaez; lehiakorra irrati publikoetan, pribatuetan den bezalaxe. Mariano Cebrián ek ere horrelaxe ikusten du irrati publikoaren programazioaren erronka.
|
|
|
Aintzindari amerikarrek ez zekiten zer egin irrati estazioek bizirik iraun zezaten. Sustengua aurkitu
|
beharrean
zeuden. David Sarnoff ek 1916an txosten bat egin zuen Marconi enpresako goi arduradunentzat, zeinetan aparatuen egileei deia egiten baitzitzaien beraiek izateko programa egile.
|
|
|
Erabateko ilunpeak fotosintesia galarazten duenez, haitzuloetan ez dago landarerik, eta ondorioz, lurgaineko animalientzako janari iturri nagusia dena, lurpeko animalientzat ez da existitzen; beraz, kabernikolak bestelako baliabideak ustiatu
|
beharrean
daude. Honekin batera, hezetasuna altua da eta kabernikolen bizitzako baldintza garrantzitsuenetakoa ere; hau dela eta, galeria haizetsuetan forma gutxi bizi dira.
|
|
|
Tivey ek31 ere antzeko analisia egin du: Estatua nolabaiteko komunitate nozioa gauzatu
|
beharrean
dago, eta honek elkarkomunikazioaren maila handia eskatzen du, ondorioz hizkuntza komunak eta kultura komunak aparteko garrantzia hartzen dutelarik32 Azken batez, Estatuak bere neurriak hartuko ditu, haur guztiak goizero jaiki eta gero eskolara joan daitezen ziurtatzeko, eta hau bere gobernupean dagoen, edo mantendu nahi duen, herriaren batasunera zuzenduriko gobernu jardueraren testuinguruan kok... Alde horretatik hizkuntz/ kultur batasunak Estatuaren politika errazten du.
|
|
|
Honek, hizkuntzari zegokionaz gain, berebiziko garrantzia zuen, lege testuetan irakasle irudia oinarrizko eskolarekin elkartzen zen lehenengo aldia izan baitzen77 Egia da, hala ere, udal guztietan oinarrizko eskolak sortzeko urte asko behar izan zirela, baina portaera hori guztiz esanguratsua denik ezin da ukatu78, hezkuntza sistema nazionala eraikitzerakoan oinarrizko irakaskuntza (eskola nazionalaren kontzeptu pean), irakasleen corpusa eta elebakartasun nazionala funtsezko zutabeak diren heinean. Garrantzi txikiagorik ez duen beste zerbait ere azpimarratu
|
beharrean
gaude: irakaskuntzaren edukien gaiari dagokion portaera hain zuzen.
|
|
|
Zentzu horretan, erabaki politikoen eragin determinatzailea nabarmendu beharra dago. Izan ere, erabaki politikoekin zuzenean bat egiten duen hezkuntza sistemaren arloan kokatu
|
beharrean
gaude, eratutako eskola egiturarik gabe ezin baita aipatutako lotura hori (nazioaren ideologia/ hizkuntza nazionalaren ideologia) materialki gauzatu; eta hori ez baita posible Estatuaren eskusartzerik izan ezean.
|
|
|
Hala, bada, jakizu, alde batetik, ezen Potosi goiti beheiti doala eta gaurkoa ez dela atzokoa, zeren egun bateko zilarra biharamuneko hauts bihurtu baitzen —Sibiliatik atera zenetik bere galeoiko hainbat kideren ezpainetarik aditua zuen iritzia aditu zion Joxek aita Zacaríasi ere—, eta zeren, harat joaitea, ondorez, nekea eta gaitza ez ezik, erokeria hutsa ere izan baitaiteke, baita munduko ezpataririk handienarentzat ere, zure entseiuaren fruituak idorrak, agorrak eta hautsaren parekoak izan litezkeelako, finean. Eta jakizu, bertzetik, ezen, Potosirat joan gabe ere, badirela Santo Tomáseko asentamenduaren ondoan etxaldeak edo haziendak, batik bat behi aziendaren hazkuntzari emanak eta zureak bezalako beso indartsuen
|
beharrean
daudenak, beren ondasunen begiratzeko eta ordenaren ezartzeko, eta nagusi haietarik bati eskain diezazkiokezula zeure zerbitzuak eta endrezuak... Izan ere, nagusien arteko harremanak ez dira beti onak izaiten, eta hala nahi izaiten ditu bakoitzak bere alde eta fabore, beren arteko ahakarren eta liskarren orduan, armarik onenak, zeren giristinoen arteko gudurik handienak eta gogorrenak ez baitira kastitatearen guduak, nola batzuek sinestarazi nahi baitigute, baina poltsikoarenak eta diruaren ingurukoak, eta gudu haietan armarik onenak dituenarena izan ohi baita garaitia —eta, pausa labur baten ondotik, gaineratu zuen—:
|
|
|
Misione hartan ere bi kaputxino daude, eta haietarik bat ene lagun mamia da: aita Humberto, bihotz oneko indiar batzuekin lan egiten ari dena, eta zuek bezalako jendearen
|
beharrean
dagoena, bere asmoen aitzina eramaiteko. Nahi baduzue, gomendiozko karta bat skriba diezaioket... zeren, baldin hark nahi duena zuek baduzue, eta baldin zuek nahi duzuena hark badu, harri batez jo baititzakegu bi txori...
|
|
|
BAINA gibela egin
|
beharrean
nago. Izan ere, arestian erran dizut nola egin nion Mi gnoni zorionari buruzko galdegite hura:
|
|
|
erran diezadakezu ezen ene euskara hau Axularrenaren antzekoa dela, bai, baina ez dela guztiz haren berdina; eta erraiten ahal didazu ezen ene euskara hau ez dela Euskal Herriko nehongo bazterretan egiten... eta nik, haatik, baietz erranen dizut, egin egiten dela, zeren urbiaindarrak Urbiaingo euskaraz mintzo baitira, eta ni urbiaindarra nauzu, eta Urbiaingo euskara darabilt. Baina, ustekabekorik izan ez dezazun, Urbiaini buruz argibideren bat eman
|
beharrean
nagokizu, zeren, Cervantes bere Kixote Mantxakoan bezala, zeina hasten baita: Oroitu nahi ez dudan Mantxako toki batean..., has bainezakeen nik ere, berdinzki, liburu hau, erranik:
|
|
|
—Urbiainerat itzultzean, neure dorretxean bizitzen jarriko nauk, zeren bistan baita ezen gure eliza hazi egin dela —lehen bi kide ginen, eta orain hiru—, eta katedral baten
|
beharrean
gaudela, ondorez... —eta, irritik irrirat irri are zabalagoa egiten zuela, eratxiki zuen—:
|
|
|
Ahantzia ote daukazu zer gertatu zitzaien zure aita anaiei, eta ahantzia ote daukazu, bada, zure aitaren eta tigrearen arteko borroka Pagabasoko leizean? Baina, froga gehiagoren
|
beharrean
bazaude, berehala izanen dugu bertze bat, zaude segur...!
|
|
|
Segundo bat geroago, atertzean, Antonio Musu tristek baizik ez zuen ahoa ireki —" ostia!" edo zerbait halako—, bizi hats bitxi bat hain bizitasun urriko lagunarengan. Klararen begiak betzuloetatik atera
|
beharrean
zeuden, bere esku txanponez hustuari begira.
|
|
|
Zabor itsaso bat ni irentsi
|
beharrean
zegoen eta, horrela gerta ez zedin, olatu ilunetan argi une bat bilatzea nuen aterabide bakarra.
|
|
|
Lau hilabete lehenago, ez nuen Kristinarekin zorrozkeriaren bat trukatzeko parada huts eginen, Ximurra halako jendajearekin ikusita. Nire andrea, ordea, lepotik min hartu
|
beharrean
zegoen, hain baitzuen ageriko nirekin begiz begi ez egiteko ahalegina. Charly baizik ez zitzaidan gelditzen solaskide.
|
|
|
Minutu erdi baino luzeagoko azalpena eman
|
beharrean
egoten naizen guztietan bezala, nire eskuak atorrako poltsikoa inguratu zuen, sen hutsez. Tabakoa ukitu baino istant bat lehenago eginarazi nion gibelera; geunden geundenean, imintzio hutsak hondamendia ekartzen ahal zuen.
|
|
|
—Hire
|
beharrean
egonen dituk, bai!
|
|
|
—Horren
|
beharrean
geunden, panpoxa. Otso amorratu baten goseaz jaiki naiz gaur goizean.
|
|
|
Horrela erraten diozue, ezta? " Eskalatzailea" —errepikatu zuen— Bada," Eskalatzaileak" deitu ez balu, ez nindukek orain hiri kargu hartu
|
beharrean
egonen. Ni ez nauk hi baino gehiago, eta ez nauk bulego honetara neure kabuz etorri.
|
|
|
Orain, hogeita hamasei orduko pausaldiaren ondotik mundura bihurtuta, neure hezur gihar uzkurtuei nagiak atera
|
beharrean
nengoen eta banuen, horretarako, bizitasun ezohiko baten akuilua gogoan. Arruntean, komuneko egiteko nagusiak gosaldu ondokoz uzten ditut.
|
|
|
Baliteke. Kontsolagarri
|
beharrean
geunden, baina.
|
|
|
Gutizia baduk, luze solastuko gaituk horretaz, baina hurrengo batean, inporta ez bazaik. Gaur bertzelako aferak garbitu
|
beharrean
nagok eta hi haiz horietariko bat —behatzez seinalatu zituen mahai gaineko paperak— Nire mutilen txostena hemen zaukaat...
|
|
|
—Ramirez sasikume bat duk noski, eta ez hagitz azkarra, ordenagailuaren unitatea gaur arte agentzian egoteak salatzen duenez. Alabaina, nire menpeko gizona duk, eta hari sinetsi
|
beharrean
nagok. Salaketa egin, gogoak ematen badik, baina badakik nolakoak diren hemengo epaileak...
|
|
|
—Dena nahi diat —zainak oraino agerian— Autobideko istorio hori ere bai. Gaur guztien
|
beharrean
gaudek.
|
|
|
Dokumentu baten
|
beharrean
nago. Inor ez da nor, eta ni guttiago, paper batean adierazia ezen.
|
|
|
Erradiografiak beharrezko, eta terapia egokiak, are beharrezkoagoak. Jokoan dago euskararen geroa eta euskarari aukera zabala ziurtatu
|
beharrean
gaude, petrikilo desegokien eskuetan utzi gabe.
|
|
|
Ezkontza, familiaren gobernua, seme alaben egoera, tutoretzak, egoitzaren kontuak, absenteen eskubideak, ondasunen izaera desberdina, aberastasuna eskuratu, gorde eta gehitzeko modu ezberdinak, oinordetzak, kontratuak, horiek dira Kode Zibil baten objekturik beharrenak. Gai garrantzitsuotan gure lege proiektuen oinarri izan diren horiek azaldu
|
beharrean
gaude. Berebat, proiektu horiek onura orokor, ohitura publiko, norbanakoen bozkario eta gauza guztien oraingo egoerarekin izan ditzaketen harremanak agerian utzi beharrekoak dira.
|
|
2001
|
|
|
Oraindik ez dira egun batzuk besterik pasa eta Superkongresua/ Artisten meeting aren balorazioa egitea kosta egiten da. Baina behin halako izena jarriz gero ondorio formalak adierazi
|
beharrean
gaude. Ondorioak ez dira normalean berez etortzen.
|
|
|
Diskoetxeentzat ez da erraza izango, urtean egiten dituzten disko guztiei buelta ematea. Zerbait pentsatzen hasi
|
beharrean
gaude".
|
|
|
Eta jakina, Euskal Herriko Unibertsitateak ere bere erantzukizuna hartu behar du enpresei zein publizitate agentziei oso profesional onak eskaintzen. Eta azken honetarako unibertsitatean gauza asko aldatzeko
|
beharrean
gaude
|
|
|
Ene Jesuseko protagonistak ezin du istoriorik asmatu, azken batean, bere buruaz beste ezertaz ez baitu hitz egiten. Existentzialismoaren ondoriorik bortitzena onartu
|
beharrean
gaude: bakardade tristeenean bizi gara.
|
|
|
Garbi dagoenez zuzenketa egin
|
beharrean
gaude, autobiografia hau ez baita prosaz, bertso lerroz egina baino. Egia da, hala ere, bertso narratiboak direla, historia baten inguruan moldatuak hemen agertzen direnak.
|
|
|
Bai: elkarren
|
beharrean
gaude irakasleak eta hizkuntzaren zientzialariak.Batzuek eta besteek daukagu hitza, eta ezin dugu inor baztertu edo ahaztu. Berriroere, jarrera eta ikuspegi dialektikoa.
|
|
|
Guztiarekin ere, errorearen garrantzia erlatibizatu
|
beharrean
geundeke: ikasitakoa gizartean erabilita, errore tasa izugarri jaisten da. Bestalde, dikotomiafaltsua bezain benetakoa jazotzen da:
|
|
|
Barrene Barreneten bi modu horietan lantzen dira ikas estrategiak. ...e liburuan, nolako estrategia erabili behar duen; beste zenbaitetan ikasleak estrategia batzuk erabiltzera bultzatzen ditugu, bainainolako gogoetarik egin gabe; eta, azkenik, beste askotan, irakaslearen esku utzidugu ikasleak jakinaren gainean jartzea ala ez, hau da, ikaslearen liburuan ez duguezer zehazki aipatzen erabili beharreko ikas estrategien inguruan, baina irakasleak, bere ikasleak horren
|
beharrean
daudela atzemanez gero, informazio guztia aurkitukodu bere liburuan.
|
|
|
Hola, dirudienez, haizeolak produkzio gune garrantzitsuak izango ziren, eta, beraz, artzaintzarabakarrik dedikatu tako garapen gutxiko gizataldeen ideia zehaztu egin beharkolitzateke; hau da, gizatalde mugikorrak ala uste baino egonkorragoak eta aberatsagoak ote ziren? Bestalde, argi dago, haizeolak garaiko beste aztarna arkeologikobatzuekin harremanetan jarri
|
beharrean
gaudela, hala nola, Aldaieta eta bestelakonekropolietan aurkitutako ostilamenduekin.
|
|
|
Beste era batera esanda, ikus dezakegu absurdua dela baina mundu errealeko absurdua zorpeko herrialde (H) baten bektore monetario bat erosteko
|
beharrean
egotea, bera hartzekodunei gordailu monetario bat transferitzearren.
|
|
|
aurreratu zaio, orduan, gaztea. Badakit gerrikoa estutu
|
beharrean
gaudela, baino ez da betiko izango, ezta. Ekaitzari ere beti jarraitu ohi dio barealdiak...
|
|
|
Gure hizkuntzaren egoera estuak ezartzen digun eginbeharra zaila da beraz eta gerorako ez uztekoa. Eginbehar hori betetzeko era askotako laguntzen
|
beharrean
gaude. Olerkariek eginbeharra erakutsi digute eta bai aurrera ere, gure lurrak emango al ditu?
|
|
|
Ez da frogaketan ari beharrik, eskola ofizialaz jabetuko bagara (eta eskola ofizialaren bitartez adierazi nahi nuke kontrol ofizialaren azpian dagokeen edozein irakastegi), irakasle euskaldun eta euskaltzaleen
|
beharrean
gaudela erakusteko. Eta badirudi, eta izan ere horrela da, aski urri gabiltzala sail horretan:
|
|
|
Plangintza zehatz eta zorrotz baten
|
beharrean
gaudela uste dut: premiak, kemenak, ondasunak, debekuak eta gainerakoak neurtzeko daude, oraingo eta etorkizunerako.
|
|
|
Baina kantari eta dantzari âeta zahatoari eragitenâ ari direino ez dira, dirudienez, gehiegi oroitzen ez Itsasoaz ez etxe gaineko hipotekaz. Garbi aitortu
|
beharrean
gaude. Euskaldun hauek jende jatorrak dira, zintzoak, leialak, esanekoak.
|
|
|
Aitor dezadan  berehala ez litezkeela horiek euskal literaturan bakarrik ikasi, gaurkoz behintzat. Nahi ala ez, bestetara jo
|
beharrean
gaude horretarako.
|
|
|
Gure artean dabiltzan ideiak eta balioak erroetaraino ikusmiratu nahi dituzte. Kritika eta eraberritzea geuron kaltean izango badira ere, horiexen
|
beharrean
gaude.
|
|
|
Gogoan dituena bizi deino edo gehienez ere haren hitzen oihartzun laburrak diraueino irauten dute, eta ez gehiago. Pozik egon gintezke, beraz, horrenbeste eta horrenbeste betiko itzali
|
beharrean
zeudenean, Aita Apalategik gorde dituelako. Beste liburu bat datorkit gogora, bestelakoa bada ere:
|
|
|
Harrapa ezak/ n hori! Gogoeta egin
|
beharrean
gaude euskaltzaleok. Euskararen garapenaren alde dagoen nafar gizartean ez dugu lortu sentimendu hori defendituko duen edo, gutxienez, neutrala izango den alternatiba politikorik Diputazioaren Jauregira eramatea.
|
|
|
Edozelan ere, ziur nago (ia): mota horretako kritika berri eta sendoago baten
|
beharrean
gaude, kultura biziago eta" benetakoago" bat garatu nahi badugu.°
|
|
|
Espainol mandatari jauntxoek (aldian aldiroko euren alderdien alternantziarako bideak zabaltzen dituztenak, disidentziaren segimendurako zein desagerpenerako taktikak erabakitzen dituztenak, azken batean intentsitate gutxiko gerrataula ren aurrean fitxen mugimenduak zeintzuk izango diren erabakitzen dutenak) kolpe gordinagoak emateko garaian daudela erabaki izan dute. Euskal Herria ren nazio kontzientzia posibilitatzen duten elikagaiak usteldu
|
beharrean
daude. Zer ba?
|
|
|
Erreforma garaian espainol proiektuak euskararen azaleratze indartsu bat espero zezakeen, instituzio berrien agintaritzatik etorriko zena, frankismoaren azken urteetan argi zegoelako herriarengan nahiko kontzientzia bazela horretarako. Euskal Herriko PSOEk berak ere hori nolabait onartu beharrean ikusten zuen bere burua euskararen aldeko sentimenduaren aurrean eta, beraz, berton eurenproiektu espainola kudeatzeari begira (Jauregi kasu, Kintanak duela gutxi kontatu digun legez) espainol kultura ez zabaltzeko euskara era guztietara indartzea onartu
|
beharrean
zeuden, hori euren proiektua manten zedin derrigorrezkoa ikusten zutelako, autodeterminazioa aldarrikatzea (PSE 78) bezala. Baina Madrilen bestelako erantzun bat ematean (Euskararen Legearen erreku rtsoa), Nafarroakokudeaketa euren eskuetan gelditzean eta Jaurlaritzaren bidea zehazten hasten denean, agerian gelditu zen ez zegoela erabateko hizkuntz apustu bat.
|
|
|
Frantziarrei, berriz, bere arazoa ez denaren leloa sinesgarri izan dakiekeen gero eta urrunago, indartze elektorala dela medio, ofizialtasunaren aldarrikapen gorabeheratsua baina indarrean dena, departamendua, ordezkapena soilik hegoalde mailan zuten erakunde ezberdinek nazio osora salto egiteak... Mende luzeetan (iraultzatik kasik) inolako kontzesiorik eman gabe mantendu ahal izan dute estatusa, baina orain zerbait ematen hasi
|
beharrean
daude. Apur bat eman euskalduntasuna sakabanatzeko eta lasaitasun urte batzuk bermatuta.
|
|
|
Bi eragile horiek, hots, euskararen gizarte erakundeetan diharduten gizon emakumeen lanak eta maila orotako administrazio publikoetako arduradunen jarduerak, bat egin behar dute, tokian tokiko sare soziala eta lankidetza indartuz. Hirurogeiko hamarkadako euskaltzale haiek urratu zuten bidea, norbanakoena baino indartsuagoa zen komunitarioa, administrazio publikoak oztopatua, gaur egungo errealitatera ekarri
|
beharrean
gaude, euskararengizarte kontseilua bezalako erakundeetan eta hemendik sortzen diren proiektuetan indarrak bilduz, baina gizarte erakunde bakoitzak bere herriko edo lurraldeko eremuan lana gero eta kalitate handiagoz eginez ere, eta hautetsi edota agintari politikoek euskalgintzan urratu behar dituzten politika orokor zein sektorialetan eraginez eta, aukera dagoen heinean, elkarrekin jardunez....
|
|
|
Euskalgintza esparru autonomoa lortu
|
beharrean
dago. Honek lehia politikoetatik kanpo plazaratzea suposatuko luke; ondorioz, alde batetik partidu abertzaleek funtsezko ikurra galduko lukete guztiona izateko (eta hori, benetan, beraientzako garaipen izugarria izango zen); bestetik, gainerako partiduek, aipamenez gain, euskararen aldeko jarrera azaldu dute.
|
|
|
Zu, rapsoda eta aktore zaren hori, erdikoa; poeta bera delarik lehendabizikoa. Eta jainkotasunak horien guztien bitartez gizakien arimak nahi duen lekura erakartzen ditu, arima horien indarrak elkarren
|
beharrean
egon daitezela eraginez. Eta koreuta, maisu, nahiz bigarren mailako maisuen ilara anitzean bata bestearen eraginpean daudelarik, harri famatu hurarekiko moduan, eraztun batzuk zeharkako eraginpean daude Musaren menpe.
|
|
|
Olerkari batek Musa baten beharra du eta beste batek beste Musa batena —eta honi" menpean izatea" deritzogu, hots," norbaitek hartua" izatea—, beste batzuk lehenengo eraztun hauen, olerkarien,
|
beharrean
daude, eta azken hauetatik batzuk Orfeoren beharrean eta beste batzuk Museoren beharrean daude, baina gehienak Homeroren beharrean daude, hau da, Homerok hartu egiten ditu. Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu.
|
|
|
Olerkari batek Musa baten beharra du eta beste batek beste Musa batena —eta honi" menpean izatea" deritzogu, hots," norbaitek hartua" izatea—, beste batzuk lehenengo eraztun hauen, olerkarien, beharrean daude, eta azken hauetatik batzuk Orfeoren beharrean eta beste batzuk Museoren
|
beharrean
daude, baina gehienak Homeroren beharrean daude, hau da, Homerok hartu egiten ditu. Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu.
|
|
|
Olerkari batek Musa baten beharra du eta beste batek beste Musa batena —eta honi" menpean izatea" deritzogu, hots," norbaitek hartua" izatea—, beste batzuk lehenengo eraztun hauen, olerkarien, beharrean daude, eta azken hauetatik batzuk Orfeoren beharrean eta beste batzuk Museoren beharrean daude, baina gehienak Homeroren
|
beharrean
daude, hau da, Homerok hartu egiten ditu. Zu, lon, azken hauetako bat zara, zu Homerok hartzen zaitu.
|
|
|
Ez dago esan beharrik Jokinen hilketak are gehiago kakaztu zuela dena. Jadanik hiltzailerik ez zelako uste lasaigarria irentsi
|
beharrean
nengoen. Baina okerrena zen gertatzen ari zenaz arrastorik ez nuela eta zulo beltzetik behera amiltzen jarraitzen nuela, gero eta beherago.
|
|
|
Guk elkar ezagutzen ez dugun arren, nire lagun handia izan zen Andres Montillaren bidez izan dut zure aditzea. Lehenengo eta behin, zure aitaren heriotzaren berri tamalgarria eman
|
beharrean
nagokizu. Kabulen nengoela, gizon mendebaldar bat ospitale batean sartu zutelako xurrumurrua entzun eta, zenbait ospitaletan bilatu ostean, nire lagun aspaldikoa eta zure aita zena aurkitu nuen hilzorian zegoela.
|
|
|
Mantxola komisarioarekin izan galdeketa ez zitzaidan askoz ere xamurragoa gertatu. Erasotzaileek hanka egitea lortu zutenez arrastoen
|
beharrean
zegoen eta, jakina, Pablo eta biok ginen argitasunik eman geniezaiokeen bakarrak. Lazki jaurtitzen zituen galderak, txistukatuz bezala.
|
|
|
Azken honen begietan munduko amorrazio guztia gainezka egitekotan zegoen. Arnasa era nabarian larritu eta lepoko zainak, hil edo biziko adarkada eman
|
beharrean
dagoen zezenaren pare, handituta zeuzkan. Juliari sumindutako begiradaz kargu hartzen zion bitartean honek, estreinako aldiz, bere senetik aterata zirudien.
|
|
|
Gaur San Mamesera joatekoa ninduan. Kategoriako futbol partida zuan eta horren
|
beharrean
nengoan behazuna pittin bat lasaitzeko. Asko pentsatu ondoren hona etorri eta, egia esan, ez nauk damu batere.
|
|
|
Sartu baino lehen atzera begiratu zuen, gero mahai guztiak arretaz behatu zituen. Barruan musuka elkar irentsi
|
beharrean
zegoen bikote bat baino ez zegoen, nitaz gain, jakina.
|
|
2002
|
|
|
Gero eta jasanezinagoa da eta guk uste dugu bake prozesuaren
|
beharrean
gaudela eta hau ezin dela urteetan luzatu.
|
|
|
Horregatik, arrebaren parera iritsi nintzenean, esan nion: " Ixabel, manikomioaren
|
beharrean
nago". Arrebak, berriz, besarkatu, negarrez hasi, eta esan zidan:
|
|
|
Eta esan zidan: " Hara, hemen bion artean mozkorren
|
beharrean
dagoen bakarra zu zara. Ni paranoikoen beharrean nago, bazter guztietan ikusten ditut-eta Guardia Zibilak!".
|
|
|
" Hara, hemen bion artean mozkorren beharrean dagoen bakarra zu zara. Ni paranoikoen
|
beharrean
nago, bazter guztietan ikusten ditut-eta Guardia Zibilak!".
|
|
|
Gehienek diote, domaia dela eta egoera hau penagarritzat jotzen da. Baina, errealitateari aurre egin
|
beharrean
gaude eta antzuak diren gogoetan gelditzeak ez gaitu aurrera egiten lagunduko.
|
|
|
Aizkorri argitaletxeak lehen irakurleak direnei eskaintzen dien Mendi Sorgindua sailean plazaratutako lan honen protagonista, Isabela eta Jenobeba xaguxar txikiak ditugu. Kosta ahala kosta, buruz behera lo egiten ikasi
|
beharrean
daude, hala agindu baitie bere amak. Zoritxarrez, ordea, ahizpa hauek ez dute abildade askorik horrelakorik egiteko.
|
|
|
Zer gertatzen da? Espainian jende asko dagoela" demokraziazko irakinaldi" baten
|
beharrean
dagoena, bai polizia, bai juez edo forense. Eta honek ikaragarri gaiztotzen du gatazka.
|
|
|
Ondoko lerroetan ikusiko dugun modura, euskal kritika akademikoak azken hamarkadetan bilakaera azkarra izan duen arren, edo kritika publikoak lortu duen hedapena inoiz ezagutu duguna baino zabalagoa izanik ere, bien arteko etena edo komunikaziorik eza handituz joan da. Alegia, kritika mota bakoitzak bere zirkuitu bereziak dituela aitortu
|
beharrean
gaudela eta gutxitan egiten direla azterketa hutsaz edo promozio hutsaz haraindiko hurbilpenak.
|
|
|
Eta horrela, arrazoi batzuengatik edo besteengatik, eta barru barruan zerbaitek laguntza espezializatuaren
|
beharrean
gaudela eta etxekoei eta adiskideei gure arazoak kontatzea aski ez dela esaten digun arren, larregi atzeratzen dugu psikologoarenean hitzordua hartzea eta gehiago ezin dugunean eta sufrimendu eta ezegonkortasun psikologikoaren sintomak amesgaizto bihurtzen direnean joaten gara.
|
|
|
Musika arloko analfabetismoa desagerraraztea urruti dago oraindik, eta areago, onartu
|
beharrean
gaude gure gizartean oso urria dela espresio bide horren inguruko ezagutza eta horrek eragotzi egiten digula musikaz erabat gozatzea.
|
|
|
Maitasun eta atsegin bereziz gogoratzen dut Tourraren Bilboko irteera: jendeak guztia eman zuen eta esan
|
beharrean
nago etapa osoan zehar airean eraman nindutela.
|
|
|
Medusaren burua ekarri al didazu, bere sugezko ilaje eta guzti? Hala ez bada, ene seme, gorriak ikusi
|
beharrean
zaude, Hipodamia printzesarekin ezkontzekotan bainaiz, eta eztei oparirako beharbeharrezkoa baitut buru hori. Badakit horixe duela gustukoa, munduan dagoen beste edozer baino atseginagoa egingo zaiola?
|
|
|
Oztopo edo hesi horiek zorrotzagoak edo malguagoak suerta daitezke, garaian garaiko ekonomia politikek eta barneko ekonomia interesek marrazten duten lerroaren arabera. Alta, merkataritza politikak babesa handitzearen alaliberalizazioa bultzatzearen aldeko hautua egin
|
beharrean
egoten dira. Beraz, herribateko aginteak nazio merkatuan atzerriko salkariak sartzeko oztopoak murrizteaerabakitzen duenean, merkataritzaren liberalizazioa gertatzen da.
|
|
|
Tendentzia indartsutzat hartu behar dugu, zalantzarik gabe, jakintzaren gizarterantz joatearena. Alain Michel-ek dioen bezala25, eskolaren rola eta prestigioabirbalioesteko, hezkuntza sistema eta bereziki unibertsitateak etengabeko ikas prozesua bideratzen duen erakunde modura definitu
|
beharrean
gaude. Unibertsitateak erantzukizuna hartu behar du zeregin horretan eta konpetentzien garapenean.
|
|
|
Aldiz, gauzak oso bestela gertatzen dira, eta horretan lagunduko duen ereduaaurkitu
|
beharrean
gaude. Prozesuen bidez eginiko kudeaketa litzateke horretanlagun gaitzakeena.
|
|
|
Gure historiaren ondorioz, euskarazko material unibertsitario gutxi dago. Hori dela eta, material hori sortu
|
beharrean
gaude, itzulpenen bidez edo material berria prestatuz. Zoritxarrez, ez dago plangintzaorokor komunik Euskal Herri osorako, ezta marko egokirik ere horretazberba egiteko.
|
|
|
Lehen esan dugun bezala, errealitate hura ulertzeko eta interpretatzekoinstrumentu kontzeptual batzuen
|
beharrean
gaude. Gure kasuan, XVI. mendekoemakumeen jarduera eta botere espazioak zein ziren aztertzean sortzen zaizkigunarazo edo kezkak gainditzeko erabiltzen ditugu lanabes kontzeptual horiek.
|
|
|
Oso gai garrantzitsua da, eta ikerketa berri eta sakonagoen
|
beharrean
dago, euskal historiako beste hainbat gairen antzera. Lantxo honen egitekoa da, beraz, batetik, hitzarmen hauek garai haietako Lapurdiko eta Gipuzkoako itsas ekonomietan izan zuten garrantzia aldarrikatzea; eta, bestetik, adieraztea ezen, Conversakorduko itsas ekonomiaren egituraren eta antolakuntzaren atal garrantzitsuak zirenez, hauek behar bezala ezagutzeko ezinbestekoa dela hitzarmen horiek hobetoezagutzea.
|
|
|
Esker berezia eman
|
beharrean
nago Santiago De Pablo-ri, oraindik kaleratzetu gabe dagoen1998ko zerrenda nire eskuetan jartzeagatik, Vasconia aldizkariaren 31 zenbakian argitaratuko denahain zuzen.
|
|
|
XIX. eta XX. mendeei buruzko historiografiak azken bi mende hauetan EuskalHerrian hezkuntzak izan dituen ezaugarri nagusiak ezagutzea ahalbidetzen badiguere, ezin da esan gauza bera Aro Berriari dagokionez, edo, ikuspegi historiografikotik behintzat, egoera askoz ere pobreagoa dela aitortu
|
beharrean
gaude?; aregutxiago, Erdi Aroari buruz ari baldin bagara. Aurkitzen ditugun lanak oso sakabanatuak dira, eta askok ez dute ezer berezirik eskaintzen, edota oso ikuspegi mugatua dute.
|