|
2009
|
|
|
Nahiz eta urte asko lehenago idatzia izan. Baina, aitortu
|
behar dut
, erabat ahaztuta nengoen poemarekin. Olerkiak gure aitaren gaitzari egiten dio erreferentzia.
|
|
|
–Mama, avui vaig al cole? (Ama, eskolara joan
|
behar dut
gaur?)
|
|
|
Kaosa ordenatzen saiatzeaz gainera, hizkuntzari erreparatu behar diogu: zertaz idatzi nahi dudan erabaki bezain pronto, asmatzen hasi
|
behar dut
zer hizkera klase erabiliko dudan: pedal biko bizikleta bat da idazkuntza.
|
|
|
–Antonio, pegamin
|
behar dut
etxetxoa bukatzeko.
|
|
|
–Antonio, pegamin
|
behar dut
. Antonio, pegamin behar dut?
|
|
|
–Antonio, pegamin behar dut. Antonio, pegamin
|
behar dut
–
|
|
2010
|
|
|
Hain zuzen, esango nuke idazle/ kazetariaren inplikazioa gakoa dela kontakizunean, ez baititu gertakariak besterik gabe azaltzen; aitzitik, irakurleak liburuan protagonista diren pertsonen bizipenak bere egin ditzala, irakurlea hunkitu dadila laburrean esanda, saiatzen da. Aitortu
|
behar dut
Postkronikaken moduko liburuak irakurriak nituela aurretik eta, alde horretatik, ez nau ezustean harrapatu. Hala ere, interesgarria iruditu zait kasu honetan Euskal Herriari loturiko pertsonen testingantzari heldu izana.
|
|
|
Oraingo honetan irakurtzeko eduki ditugun bost liburuetatik hiru fikziozkoak izan dira eta bi ez-fikziozkoak. Bostak interesgarriak, eta estiloaren aldetik iruzkin bat merezi dutenak; edozelan ere, esan
|
behar dut
nik ezin ditudala era berean irakurri: batzuetan pertsonak daude eta besteetan pertsonaiak, batzuetan istorioak daude eta besteetan gertakizunak.
|
|
|
Guri dagokigun kasuan, egia da Yurre Ugarteren lehen lan honek iradoki egiten duela (lanbro bat, eldarnio bat), baina kontakizun handi horren baitan istorio txiki bailara kontatzeko grina erakusten du liburuak, gertuko zaizkigunak, familia girokoak asko, intimoak, izeba harekin kafea eta galletak hartzen genituenekoak bezala. Esan
|
behar dut
, hala ere, eta izeba hark bezala, liburuak ez duela zirrara berezirik eragin nigan, epel xamar utzi nau irakurketak. Dekoratuan erakargarri agian, baina atze-oihala duela ments iruditu zait, efektu hutsean geratu zaizkit liburuko istorio, irudi eta kolpe ugari (nahiz eta badituen sakonera handiagoko uneak, etorkinak aipatzen dira, mugako bizimodua, Lourdesek aipatu duen irabazle eta derrotatuei buruzko irakurketa).
|
|
|
Manolo ikusi
|
behar dut
, erran nizun.
|
|
|
Manolo ikusi
|
behar dut
, nik berriz.
|
|
|
«Gramatika ona duzu, baina estiloa eskas». «Eta zer egin
|
behar dut
–» Idazle batzuen liburuak eman zizkidan, irakur nitzan: Lorca, Cernuda, Vicente Aleixandre, J. R.
|
|
|
Eta nik akrobata izan
|
behar dut
|
|
2011
|
|
|
Beti bezala, gure aurretik baitoa Sarrionandia, eta oraingoan ere literaturaren teoria eta kritika irakurle aparta dela erakutsi baitigu. Aitortu
|
behar dut
faszinazio erabatekoz irakurri dudala Moroak gara behelaino artean?, izugarria dela liburuan dagoen dokumentazio lana, eta txundigarria, oraingoan ere, kulturaren teoria garaikidean ohikoak diren termino eta kontzeptuen erabilera. Literatura konparatu garaikidea, Reader Response Criticism delakoa, New Criticism-aren ostean hedatua den close reading analisi modua?
|
|
|
protagonist (ar) en izaera nahaspilatua (k) baina ezinago nekoso egiten dizu irakurketa, kaotikoa baita hari eroalea. Irakurle gisa ordena pixka bat
|
behar dut
, jakin behar dut, edo susmatu behintzat, testuak nondik nora naraman, eta Mea culpa, ostera, protagonistak grabagailuari bote-prontoz botatakoen metaketa da, «bururatzen/ gertatzen zaizkidanak ez ahazteko», Lur-en ahotsak dioskunez liburuaren lehen lerroan bertan.
|
|
|
Hizkerari eta estiloari erreparatzen bazaio, fikzioan esaten zaigu eskolatu gabeko emakume horrek alfabetatze kurtsoa egin ondoren lortu duela idatzi hori osatzea, noizbait alabak irakurriko duen itxaropenez. Itzulbiderik gabeko mintzo horrek hartu behar zuen tonua zen giltza narrazio honetan, eta aitortu
|
behar dut
niri kosta egin zaidala ahots horren zinezkotasunean sinestea.
|
|
|
«harekin guhaur, askotan mintzatu gira, bai haurren altxatzeaz, bai jakitate hutsaren hedaduraz, bai Alemaniako filosofo goibeltsuez, bai girixtino garbiaren alegrantziaz; onez-onean mintzatu gira, gizonez-gizon, gibeleko bortarik gabe: aitor dut ez ginela beti ados, frangotan bakotxa gure hartan ginaudela kantitu gabe; bainan erran
|
behar dut
maiz eta ardura hitz bereko gertatzen ginela, bedera bide eginik ere». Edozelan ere, Lafittek akabuan artegira itzuli den ardi galdua bailitzan irudikatu du beti Etxepare:
|
|
|
garajatik ez omen da hanbat igitu Beribilez. Irri egin nuen gogotik, baitakit aspaldian eskualzaleen bihotzeko eta, erran
|
behar dut
ere, sakelako berri».
|
|
|
Adierazgarri direlakoan, adibide batzuk hautatu ditut, xurga-erraztasun hori egiaztatzeko baliagarriak. Baliteke adibide horiek aliritzira hartuak direla iruditzea norbaiti, baina aitortu
|
behar dut
hautapena ez dela egokiera hutsekoa izan. Tebeo irakurle aseezina izan naiz urte askoan, eta irakurketa horretan aurkitutako euskaldunen eta euskalduntasunaren agerraldi txundigarrieenen eta ia beti sasikoen erregistro, hautapen eta dekantazio bat dago proposatzen ditudan adibideen atzean.
|
|
|
«Leku hau zatarra da benetan. Alde egin
|
behar dut
hemendik lehenbailehen, zioen gazteak?. Ingalaterrara joango naiz».
|
|
|
«Hara, so egizu, Jose Luis: hala segitu behar baldin badugu, nik beste norbait ere
|
behar dut
moderatzaile, pixka bat aldatzeko!». Eta Jose Luisek erran zidan:
|
|
|
Ez dakit, orain Sarrionandiaren liburu mardul hori eramango nuke, Moroak gara behelaino artean? Klaro, horrelako liburu bat irakurtzeko nik,
|
behar dut
hanka puskatu igual.
|
|
|
Labandaren firfira. Ura ipini
|
behar dut
tea egiteko. Eskutik labain egin dit Pattiren poema-liburuak.
|
|
2013
|
|
|
Behin, Brasilen bizi zela eta euskal literaturaz gogaituta zegoela kontatu zidaten. Eta aitortu
|
behar dut
hala sentitu dudala batzuetan Joseba Sarrionandia, beste pertsona bat balitz bezala.
|
|
2015
|
|
|
Kanta
|
behar dut
dakizun nekhea.
|
|
|
Ura beroegi dagoela ohartzen naiz baina oraindik eutsi diezaioket. Harrikoa egitera gogoz eta gorputzez lotuko nauen sentsazio fisikoa
|
behar dut
, oinazea bada ere.
|
|
|
Juri Gagarin kosmonauta sobietarra zen eta horrek, seguru asko, badu zerikusirik nire ezer gutxi gogoratze horrekin, urte haietan Sobietar Batasuneko oro susmagarria egiten baitzitzaigun. Gaurtik ikusita, halere, bidaia hura txalotzeko modukoa izan zela aitortu
|
behar dut
. Gizaki batek lurrari bira osoa eman zion lehenengoz eta, bide batez, frogatu zuen ez zegoela espazio zabalean bidaiatzeko oztopo gaindiezinik.
|
|
2016
|
|
|
Bost mila pezeta jaso nituen trukean, ez zuen gaixoak gehiagorako eman. Eta aitortu
|
behar dut
Zestoako desguazearen ondotik pasatzean burua jiratzen nuela hasierako hilabeteetan, nire R7 maitea nola ote zegoen jakiteko. Nostalgia horrek ez zuen askorik iraun ordea, auto berria ekarri nuelako.
|
|
|
Ikuspegi kontua baino ez zen, ordea, beraiek jaso zuten eta bizi izan zuten garaiak ekarria, ezinbestean. Baina aitortu
|
behar dut
, urteak aurrera joan ahala, eta batez ere familia osatu eta gero, gurasoek esaten zizkidaten hitzek beste oihartzun bat hartu dutela nire bihotzean. Honekin ez dut esaten haien ideiekin bat egiten dudanik.
|
|
|
Eta ez naiz damutzen hartutako erabakiaz, jakina. Baina aitortu
|
behar dut
behin baino gehiagotan gogoratu naizela Luis San Narcisok esandako hitzekin, lanari dagokionez sasoi motelak izan ditudanean batez ere, izan zitezkeen gloriak amestuz.
|
|
|
Nire estreinaldia auto gidari moduan. Baina aitortu
|
behar dut
hasiera batean ez zela hura nire ametsetako autoa, ezta nire ametsetako lana ere. «Herentziaz» jasoak ziren biak:
|
|
|
Hamar hitzetatik bat (edo erdia) ulertzen nion! «Aizu, zure baserrira etorri
|
behar dut
euskara ikastera», nik, eta berak, «Etor hadi nahi dekenean, motel!» (edo horrelako zerbait). Handik hilabetera medikuntza utzi (oraindik ez nekien, baina utzita neukan jada) eta Berastegiko arratearren baserrian agertu nintzen nire motxilarekin.
|
|
|
Orain arteko isiltasuna hautsi da, zure aitormena
|
behar dut
. Jende aurreko aitormena.
|
|
|
Eskerrak! Metalurgia zikloa bukatu berri dut eta praktikekin hasi
|
behar dut
. (Amari.) Ez dizut disgustu gehiago emango, benetan, ama.
|
|
|
Joan egin
|
behar dut
, anderea.
|
|
2017
|
|
|
Ia hogeita hamar urte geroago, aitortu
|
behar dut
aldentze horrek sentipen gazi-gozoak ekarri dizkidala, zerbait bukatu gabe utzi nuelako irudipena. Eta azken urteotan lagunekin akordeoia jotzeko aukera izan dudan aldi gutxietan, gaztetako gozamen hura bizi-bizi sentitu izan dut beti.
|
|
|
«Kalean jo al duk hik sekula?». «Nik ez.» «Ba, bihar lehenengo aldia.» «Non jo
|
behar dut
–» Eta Martinek: «Jotzekotan toki enblematiko batean».
|
|
|
Nire umore ona berreskuratu eta barre egin dut. Eskusoinuarekin bezala, gauzen berezitasuna bilatu eta miretsi
|
behar dut
, hori bai emakume berezia.
|
|
2018
|
|
|
Orain ez da ulertzen, indarkeria eta gainerako guztia gaizki ikusia dago, baina, umiltasunez aitortzen dut, neronek neure burua ataka horretan ikusi izan banu, gogoz kontra ere, neure burua mundu horretan sartzera derrigortuta ikusiko nuen. Umiltasunez onartu
|
behar dut
. Endredoan zebilen gaztea zinen?
|
|
|
Igande goiza da. Gaur bidali
|
behar dut
, kosta ahala kosta. Eta bai, kosta egiten zait, gehienetan, galderei erantzutea.
|
|
|
Neuri, bederen, hizkuntzak markatzen dizkit norabide aldaketak, eta aitortu
|
behar dut
pentsamenduan, sorlanean ez zaidala batere axola izan sekula norabidez aldatzea. Aldaketa horiek, sarri, noizbait eta nonbait idatzita gorde ditugun hitzek markatzen dute.
|