|
2007
|
|
|
Eskariak egiteko eskubidearen titularren esparru subjektiboa adiera zabalean zehazten da. Bada, ulertu
|
behar da
eskubide hori dutela pertsona fisikoek nahiz juridikoek, euren naziotasuna kontuan hartu gabe. Azken buruan, eskubide hori interes legitimoak defendatzeko bidea da, eta eskubide horren bidez herritarrek zeregin publikoetan parte har dezakete, banaka nahiz modu kolektiboan.
|
|
|
Eskarien izapidetzaren helburua nahitaez izan
|
behar da
eskubidea asetzea. Hala ere, legeak ez ditu aztertu izapidetza horren nondik norakoak; legeak arreta berezia jarri du eskarien jasotzaile diren botere publikoen eta agintarien betebeharretan.
|
|
|
Azkenik, kontuan izan
|
behar da
eskubide-adierazpenak Konstituzioaz gain autonomia-erkidegoetako autonomia-estatutuetan ere agertzen direla. Estatutu horien jatorrizko idazketan eskubide-adierazpen zehatzak agertzen ez ziren arren, geroko eraldaketetan (2006tik aurrera), autonomia-estatutuetan eskubide eta askatasunei buruzko titulu bat sartzea orokortu egin da.
|
|
|
Dena den, kontuan izan
|
behar da
eskubide horiek zabaltze-indarra dutela, horien mugen interpretazioa modu murriztailean egin behar dela beti (odiosa sunt restringenda) (maiatzaren 23ko 66/ 1985 KAE, urtarrilaren 13ko 3/ 1997 KAE, etab.), eta murrizketa hori behar den moduan justifikatu behar dela proportzionaltasun-printzipioarekin bat etorriz; hau da, aztertu egin behar da mugak xede legitimo bat duen, xede horretarako egokia... Modu horretan, Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentzia bat datoz askotan oinarrizko eskubideek izan ditzaketen mugei dagokienez; izan ere, eskubideak legez onartu behar dira, horien beharrizana gizarte demokratikoaren ikuspegitik neurtu behar da, gizartearen oinarrizko balioak edo printzipioak errespetatu behar dira, aplikazio-prozedurak botere judizial independente eta inpartzialak kontrolatu behar ditu, aurretik ezarritako prozedura erabili behar da, eta eskubide eta askatasunen murrizketak inoiz ez dira aplikatu behar ezarritako xedeak baino harago (1976ko abenduaren 7ko GEEAE. Handysidede kasua?, 1978ko irailaren 6ko GEEAE. Klass kasua?, 1979ko apirilaren 26ko GEEAE. Sunday Times kasua?, 1983ko martxoaren 25eko GEEAE
|
|
2008
|
|
|
Sozietate kotizatu bateko administratzaileei ordainsari moduan akzioen gaineko aukeratze-eskubideak eman bazaizkie 2000 urteko urtarrilaren 1a baino lehen, eta sozietate-estatutuetan ez bada esan-bidez ezarri ordainketa-modu hori, akziodunen batza orokorrak emandako onespena
|
behar da
eskubideok egikaritu edo besterentzeko.
|
|
|
Epe horretan, sozietate lagatzailearen hartzekodunek eta lagapen-hartzailearen zein-hartzaileen hartzekodunek lagapenaren aurka egin dezakete, sozietatearen bat-egite kasuetarako ezarritako baldintza eta ondore berberekin. Aurreko paragrafoak aipatzen duen iragarkian esan-bidez jaso
|
behar da
eskubide hori.
|
|
|
Bestalde ere, denborazko betekizuna dugu: kontsulta egin
|
behar da
eskubideak egikaritzeko, aitorpen eta autolikidazioak aurkezteko edo betebeharrak betetzeko epea bukatu baino lehen; are gehiago, kontsulta egitean, bertan adierazitako inguruabar, datu eta aurrekariak zeuden-zeudenean iraun behar dute, baita kasuari dagozkion legea eta jurisprudentzia ere.
|
|
2009
|
|
|
Konstituzioko 14 artikuluaren idazkeran hizkuntza hitza sartzea komeni zela begi-bistakoa zen, batik bat nazioarteko itunekiko koherentziagatik. Honi buruz, kontuan izan
|
behar da
Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunak (2.2 art.) eta Giza Eskubideak Babesteko Europako Hitzarmenak (14 art.) hala jasotzen dutela eta dakigun bezala, Espainiak bi testuak berretsita dituela.
|
|
|
Gainera, eta hau ere esan dugu?, ez diogu abantailarik ikusten Euskadin eskubide hori ukatu eta indargabetzeari, nahiz eta konstituzionala eta legezkoa izango litzatekeen, Euskararen Legea hartarako aldatuz gero. Baina, gainera, kontuan izan
|
behar da
eskubide hori ez dela absolutua eta mugarik gabea, bi hizkuntzak" erabiltzeko adina" ikasteko obligazioak mugaturiko eskubidea baita.
|
|
|
(...) Eta, dirudienez, era horretan kohesionatutako taldeek boterearen eta jarduera edo, talde bizitzaren? mailarik gorena iritsiko badute, akzio sinboliko indartsu bat gertatu
|
behar da
eskubideak edo boterea eskuratzeko edo berrezartzeko proiektu batekin batera, are gehiago proiektu hori ukatzen duen talde bat dagoenean aurrean".
|
|
2012
|
|
|
Oraingo honetan ez da lortu, baina segitu behar da ildo horretan. Batzuetan, ikusarazi
|
behar da
eskubideak errespetatu behar direla edozein kasutan. Behin-behinekotzat jotzen dugu, kasu honetan, zezenketekin segitzea.
|
|
2013
|
|
|
Diotenez, hiltzeko eskubideari bermedun mugarik ez jartzeak praktika sozialki ezin bideragarria bihurtuko luke eutanasia, homizidio edo erailketa-ekintzen estalgarri jotzeko arriskuarekin. Arrazoibide nagusi hori erabiltzen da, «aldapa irristakor» goiburupean, hiltzeko eskubidea galarazteko; dena dela, argi utzi
|
behar da
eskubide bat bere termino zehatzetan zaintzea edo gordetzea zaila izateak ez duela zertan eskubide hori bertan behera utzi.
|
|
|
inor ez da immunea. Gogoratu
|
behar da
eskubideak gehiegizko pisua duten pazienteak errespetuz eta duintasunez tratatzea da uneoro. Obesitatearen mitoa elikatzen duten mezuak eta iragarkiak Aurreiritzia betikotzen (eta kaltea handitzen) gehien laguntzen duen faktoreetako bat komunikabideetan etengabe agertzea da, kanpo-itxura nabarmentzen baitute eta mezu oker bat azpimarratzen baitute etengabe:
|
|
2018
|
|
|
Irudikatu nahi bada gizarte zibila patriarkatua garaituz sortu zela, eta kontratu sexuala ezkutuan eduki nahi bada, orduan nahitaez ezabatu edo berrinterpretatu
|
behar da
eskubide politikoaren jatorria. Freuden istorioetan, kontakizun klasikoetan baino askoz ere argiago agertzen da kontratu sexuala jatorrizko itunaren parte dela.
|
|
2023
|
|
|
Nire ustez, azken legealdi honetan inoiz baino urrats ausartagoak egin dira. Baina, oraindik ere, lan handia eta neketsua
|
behar da
eskubideak konkistatzeko. Asko kostatzen da eskubideak konkistatzea, baina oso erraz gal litezke.
|
|
|
Nire ustez, azken legealdi honetan inoiz baino urrats ausartagoak egin dira. Baina, oraindik ere, lan handia eta neketsua
|
behar da
eskubideak konkistatzeko. Asko kostatzen da eskubideak konkistatzea, baina oso erraz gal litezke.
|
|
|
Hedatutako ordezkaritzaz hitz egin ohi da, enpresa kontratari eta azpikontratarietako langileei, lege-ordezkaririk ez dutenean, eskubidea aitortzen zaielako, enpresa nagusiko langileen ordezkariei galderak egiteko, lan-jarduera betetzeko baldintzen inguruan, lantoki berean lan egin baina ordezkaritzarik ez duten bitartean. Alabaina, argi utzi
|
behar da
eskubide horretara ez direla biltzen langileek euren enpresei begira egin ditzaketen erreklamazioak (LELTBren 42.7 artikulua).
|