|
2007
|
|
|
Eskariak egiteko eskubidearen titularren esparru subjektiboa adiera zabalean zehazten da. Bada, ulertu
|
behar da
eskubide hori dutela pertsona fisikoek nahiz juridikoek, euren naziotasuna kontuan hartu gabe. Azken buruan, eskubide hori interes legitimoak defendatzeko bidea da, eta eskubide horren bidez herritarrek zeregin publikoetan parte har dezakete, banaka nahiz modu kolektiboan.
|
|
|
Eskarien izapidetzaren helburua nahitaez izan
|
behar da
eskubidea asetzea. Hala ere, legeak ez ditu aztertu izapidetza horren nondik norakoak; legeak arreta berezia jarri du eskarien jasotzaile diren botere publikoen eta agintarien betebeharretan.
|
|
|
Azkenik, kontuan izan
|
behar da
eskubide-adierazpenak Konstituzioaz gain autonomia-erkidegoetako autonomia-estatutuetan ere agertzen direla. Estatutu horien jatorrizko idazketan eskubide-adierazpen zehatzak agertzen ez ziren arren, geroko eraldaketetan (2006tik aurrera), autonomia-estatutuetan eskubide eta askatasunei buruzko titulu bat sartzea orokortu egin da.
|
|
|
Dena den, kontuan izan
|
behar da
eskubide horiek zabaltze-indarra dutela, horien mugen interpretazioa modu murriztailean egin behar dela beti (odiosa sunt restringenda) (maiatzaren 23ko 66/ 1985 KAE, urtarrilaren 13ko 3/ 1997 KAE, etab.), eta murrizketa hori behar den moduan justifikatu behar dela proportzionaltasun-printzipioarekin bat etorriz; hau da, aztertu egin behar da mugak xede legitimo bat duen, xede horretarako egokia... Modu horretan, Konstituzio Auzitegiaren jurisprudentzia eta Giza Eskubideen Europako Auzitegiaren jurisprudentzia bat datoz askotan oinarrizko eskubideek izan ditzaketen mugei dagokienez; izan ere, eskubideak legez onartu behar dira, horien beharrizana gizarte demokratikoaren ikuspegitik neurtu behar da, gizartearen oinarrizko balioak edo printzipioak errespetatu behar dira, aplikazio-prozedurak botere judizial independente eta inpartzialak kontrolatu behar ditu, aurretik ezarritako prozedura erabili behar da, eta eskubide eta askatasunen murrizketak inoiz ez dira aplikatu behar ezarritako xedeak baino harago (1976ko abenduaren 7ko GEEAE. Handysidede kasua?, 1978ko irailaren 6ko GEEAE. Klass kasua?, 1979ko apirilaren 26ko GEEAE. Sunday Times kasua?, 1983ko martxoaren 25eko GEEAE
|
|
2008
|
|
|
Sozietate kotizatu bateko administratzaileei ordainsari moduan akzioen gaineko aukeratze-eskubideak eman bazaizkie 2000 urteko urtarrilaren 1a baino lehen, eta sozietate-estatutuetan ez bada esan-bidez ezarri ordainketa-modu hori, akziodunen batza orokorrak emandako onespena
|
behar da
eskubideok egikaritu edo besterentzeko.
|
|
|
Epe horretan, sozietate lagatzailearen hartzekodunek eta lagapen-hartzailearen zein-hartzaileen hartzekodunek lagapenaren aurka egin dezakete, sozietatearen bat-egite kasuetarako ezarritako baldintza eta ondore berberekin. Aurreko paragrafoak aipatzen duen iragarkian esan-bidez jaso
|
behar da
eskubide hori.
|
|
|
Bestalde ere, denborazko betekizuna dugu: kontsulta egin
|
behar da
eskubideak egikaritzeko, aitorpen eta autolikidazioak aurkezteko edo betebeharrak betetzeko epea bukatu baino lehen; are gehiago, kontsulta egitean, bertan adierazitako inguruabar, datu eta aurrekariak zeuden-zeudenean iraun behar dute, baita kasuari dagozkion legea eta jurisprudentzia ere.
|