|
2000
|
|
|
kritikoa izaki euskaldun askok ere ez dute gehiegi maite izan, ikusi bestela EAJ ko
|
batzuen
portaera berarekiko, bereziki, Estatu Batuetan «gerra hotza»ren garaian, «macartismo»a bere erpinean zegoenean. Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean.
|
|
|
igaro ditugu, eta ezin esan gauzak zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere,
|
batzuen
bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla. Eten eta inboluzio horren adierazle dira su etena apurtzeko erabakia, espainiar hauteskudeen aurrean ETAk eta HBko zenbait sektorek ezarri duten abstentzioaren aldeko zentzurik gabeko jarrera hori, eta hilabete guzti hauetan modu lotsagabe eta etengabean ezagutu dugun kale istiluen presentzia instrumentala.
|
|
|
Herrialde aberatsak geroz eta aberatsagoak dira, eta herrialde pobreak, berriz, geroz eta pobreagoak. Herrialde aberatsak dira herrialde pobreen kontura bizi direnak, eta, aldi berean, herrialde bakoitzeko aberastasuna gutxi
|
batzuen
artean kontrolatzen dute. Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari den herrialde pobreen kanpo zorra da.
|
|
|
Arrazoi desberdinengatik balio handia duen hainbat paisaje natural, hondatzen ari gara. Duela 100 urte baino gehiago zenbait herrialde paisaje jakin
|
batzuen
babes premiaz ohartu zen. Testuinguru horretan sortu zen 1872 urtean lehen parke nazionala Estatu Batuetan (Yellowstone); «Natura preserbatzeko eta oraingo nahiz etorkizuneko belaunaldien gozamenerako».
|
|
|
Debeku honetatik at leudeke jarduera zientifiko eta dibulgatzaileak, nahiz eta hauek ere murriztuko dituzten. Erreserba naturaletan berriz, neurriak ez dira hain zorrotzak eta bertako ekosistemak izaera berezia duten arren, bertako natur baliabideak ustiatu daitezke neurri mugatzaile
|
batzuen
barruan. Lekune naturaletan berriz, giza jarduerak baimentzen dira eta gehienetan oso azalera txikiko inguruneak izaten dira.
|
|
|
Kapitalismo depredatzaileak lehenago burutzen zituen monopolioei orain deitzen diete oligopolio, baina, nire aburuz, izen zuzenena aukeratu banu, plutokrazia deituko nioke mustro horri, hots, aberatsen erreinua, sigla
|
batzuen
atzetik ezkutatuta.
|
|
|
Orain beraien bunkerrak blindatu dituzte, agintzeko eta ustiatzeko ahal duten guztia. Errealitate gordin honetan azpimarratu behar dugu familia bakar
|
batzuen
esku egongo garela non alderdi politikoak seme kutunenak izango diren eta bide nabar ustelkeriaren mundua zabalduko duten muga barik. Horretaz gainera ez dute izango inolako lotsarik langileak kaleratzeko; eta irabazitako aurrerakuntzak zapaltzeko.
|
|
|
Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti: beste partidu politikoen deskalifikazioa, lau ideia orokor bezain sinple eta, hori bai," Guk geurean jarraituko dugu bide onetik baikoaz", beti ere goi maila batean, oso altutik doan mailan, oso urrun ikusten diren helburu
|
batzuen
atzetik beti...
|
|
|
Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika eginez, hau da, soluzio zehatzak lortuz jendearen onurarako. Minimo
|
batzuen
babesean bildu behar gara berehalaxe (beti ere bakean, elkarren arteko errespetuan, inolako indarkeriarik gabe) euskal herria eta euskal kultura maite dugunok, zeren, iruditzen zaidanez, nazionalismo espainolaren oldarra indartsu baitator oraingo honetan
|
|
|
Txosten honetan esaten denez, gehienak bazar, merkatu eta drogerietan erosten dira, eta begiek behar duten babesa ez eskaintzeaz gain, ikusmenarentzat arrisku larria ekar dezakete, deformazioak, erreflexioko akatsak eta baita graduaziokoak ere eduki ditzaketelako. Betaurreko desegoki
|
batzuen
eragina eguzkiak larruazalaren gain eragiten duena bezain atzeraezina izan daiteke. Antiojo horietako kristalek ez gaituzte beti eguzki izpi infragorri eta ultramoreetatik babesten, eta horrexegatik antiojo normalizatuak erabili behar dira, babes horren berri ematen duen etiketatu berezia dutenak, dio INCIVIren txostenak.
|
|
|
Oraingoan, lan berri honetan, gai berdinera hurbildu da, baina alderdi esoteriko eta erritualari garrantzi handiagoa emanez. Izan ere, liburuak jasotzen dituen 160 sendabideetatik
|
batzuen
eragin positiboa onartzen bada ere, askok eta askok kutsu esoteriko eta erritual nabarmena du. Hots, metodo berezi horiek aplikatuta ez da nahikoa eta horietan sinestu egin behar da.
|
|
|
Kasualitatez izan zuten Tanttakakoek Novecento pianojole honen berri. Kike Diaz de Radaren arreba Mediterranioan zehar bidaiatzen ari zela, argitaletxe txiki bat duten italiar
|
batzuen
laguna egin zen. Haiek izan ziren testua eman ziotenak.
|
|
|
Gasteizko bertso eskola sortu eta Laudiokoak eman zion segida. Gerora Amurrion, Agurainen, Aramaion, Legution eta Kanpezun sortu izan dira bertso eskolak, Abel eta beste
|
batzuen
lan ixilari esker. Horrez gain, ia ikastola guztietan ikastaroak eta egin dira.
|
|
|
AZKEN ASTEOTAN GAUZATU DA aurreneko euskal ziberjauzia eta,
|
batzuen
aburuz, Interneten dagoen aurreneko euskal multinazionala sortzeko aurreneko urratsa. Elosegitar anaia donostiarrak izan dira ziberjauzi harrigarri honen protagonistak.
|
|
|
nazionalistak hedabide publikoak erabiltzen ari dira posizio politiko konkretu batzuk indartzeko eta eskakizun zehatzak egiteko. Alderdi konkretu eta bakar
|
batzuen
eskakizunak dira eta ez gizarte osoarenak. EITBk gizarte osoaren zerbitzura izan behar du.
|
|
|
Eta adierazpen hauek burutu zirenean ez zuten balio gaur egungo aitzakiek: " biolentziarekin elkarlana ezinezkoa da", zeren, 1997ko azarotik 1999ko abendua bitartean su etena espetxeetako frontean indarrean egon zen, eta
|
batzuen
konpromiso mailak ez ziren areagotu (urtarrilaren 9ko manifestazioa salbu).
|
|
|
30 urterekin aneurisma batek jo eta gorputzaren eskuin aldea zeharo elbarritua geratu zitzaion. Bere biografia lausotua dago kontu honi dagokionez;
|
batzuen
esanetan," bon vivant" edo parrandazale porrokatua genuen Urrabieta. Besta" basati" baten ondoren desagertu eta inork ez zekien non zegoen.
|
|
|
Posmodernismoa asko tematu da munduaren ikuskera absolutizatuak faszismo eta sektetara iristeko ematen zuen bideaz, baina gure bizitzak antolatzen laguntzen digun" komunitatea" errazegi ahaztu du. Blasise Pascalek XVII. mendean esandakoa ekarriko dizuet goroa, ondoren," Lazedemoniar eta beste
|
batzuen
heriotze emankorrek ez gaituzte aztoratzen, izan ere zer dakarkigukete. Baina martiriren eredua bestelakoa da, hunkitzen gaituzte gure porputz atal direlako.
|
|
|
Bertatik Bizkaiko Golkoko aktibitatea kontrolatzen zen. Bertara bildu zen zonaldeko merkataritza esparrua, inguruko beste portu
|
batzuen
eta mende batzuk lehenago Paduren Ermandadearen hiriburu izan zen Castro Urdialesen kaltetan.
|
|
|
Telezaborra izan ala ez, jendearen esku dago saio mota hauek iraunaraztea edo komuneko bonba sakatzea. Dena den, gizaki
|
batzuen
portaera behatzeko parada damaigute halako saioek. Diruak eta itxurak itsututako egungo gizartearen adierazgarri.
|
|
|
Egia ere bada erosteko ahalmena oso bestelakoa dela Ekialdeko herrialde
|
batzuen
eta besteen artean. Eslovenia, Txekiar Errepublika, Polonia, Errusia, Letonia eta Lituania dira Europako mailara gehien hurbiltzen diren herrialdeak.
|
|
|
Antzeko industria kultura honen erakusgarria izan da Bilboko Makina Erremintaren azken Biurtekoetan ikusi ahal izan dena. Horrenbestez, makina erremintaren sektore garrantzitsuan konpromiso maila handia erakutsi duten Txekiar Errepublikako eta Esloveniako enpresa
|
batzuen
erakusmahaiak ikusi ahal izan ditugu.
|
|
|
Herrialde horietan bilera batzuk egin dira hango administrazio
|
batzuen
eta euskal enpresarien artean. Iragan otsailean, Errusiako Rostov Don lurraldeko Administrazioak Errusiari buruzko ekitaldi berriemailea egin zuen Bilbon SPRIren, Merkataritza Ganbaren eta ICEX erakundearen laguntzarekin.
|
|
|
Ekitaldi horretan lurraldea modernizatzeko hamaika proiektu premiazko aurkeztu ziren, eta gonbita egin zitzaien euskal enpresariei proiektuetan parte hartzera. Besteak beste, aireportuko terminala berriro eraikitzeko, gas urtua garraiatzeko zisternen produkzioa handitzeko eta altzairugintzarekin zerikusia duten beste proiektu
|
batzuen
berri eman zuten
|
|
|
Ez da horrela eraikitzen herri bat. Eztabaida baten ontzeko eta proiektu
|
batzuen
aitzinarazteko beste egin molde bat aurkitu behar litaike. Orain den nahaskeriak talde abertzale politikoen artean duda gehiago sortzen ahal ditu, xarma galtzeak eta gibelatze hotzak baizik ez ditu ekartzen ahal.
|
|
|
" El PaØs" eko gehigarrietako kritikoek, kalitatearen arabera edo interes politiko ekonomikoen arabera, liburu
|
batzuen
kritikak egiten dituzte. Kritikak liburutegi sareko zuzendariak hartzen ditu (agian, irakurtzen ere ez daki, baina diru kontuak berdintzen oso ona da), eta zera esaten du:
|
|
|
Nuarbekoa den federazioko bati bultzada bat eman nion. Enbor
|
batzuen
kontura eztabaidan ari ginen; halako batean berotu, berak hitz itsusi bat bota eta nik bultzada bat eman nion. Barkamena eskatu nion arren, abokatuak, ministroak eta denekin hitz egin zuen ni zigortzeko.
|
|
|
PSEren proposamena bake plan bat bezala saldu nahi izan digute. Bake planak, ordea, ez dira Legebiltzarreko ez legezko proposamenen ondorioz inola ere aurrera aterako, baizik eta
|
batzuen
eta besteen arteko hizketaldien ondorioz. Alderdien arteko elkarrizketek giro eta abagune apropos bat sortu behar dute mahaia eraikitzeko, baina ez Legebiltzarrean eginiko printzipio deklarazio baten bitartez.
|
|
|
Sarasua anaiek behin abestu zuten: " Larraonara gatoz txalo
|
batzuen
bila... bihar etziko langabetu pila". Txaloak jaso bazituzten ere, oker zeuden, orduko" bihar etziko" lan hark pilarik ez du utzi eta.
|
|
|
Eta honen ordez zer eskaini? Ikastaro honetan, beti ere irudiaren gizartean bizi garela kontuan hartuta, gai historikoak azaltzeko irudia nola erabili jorratuko da adibide batzuen bidez. Era berean, Euskal Herrian gero eta erakunde gehiagok hartzen duenez irudi historikoa gorde eta artxibatzeko ardura, hauetako
|
batzuen
lana ezagutzeko parada ematen da; Euskadiko Filmategiaren eginbidea esaterako, Martin Ibarbia zuzendariak azalduta.
|
|
|
aipatzen duten lehen izkribuak 1616 urtekoak dira eta Teguiseko pilotalekuaren ondoan zeuden etxe
|
batzuen
salmenta dute mintzagai. Tiagua eta Soo rekin batera, Teguise da, hain zuzen, joko guneetariko bat.
|
|
|
Hegoaldera etortzean bizi izan nuen giro aldaketa benetan latza izan zen: nire gurasoak beste aldean gelditu eta ni osaba
|
batzuen
etxera etorri nintzen, batxilerra ikastera, hango ikasketak ez baitzizkidaten onartu. Jesuitetan sartu ninduten, eta hura beste giro bat zen:
|
|
|
EAJk ez du inongo aukerarik edukiko ezker abertzalearen ildotik joanez gero. Oker handia dago bai
|
batzuen
bai besteen azterketetan. Bakegintzak eta normalizazioak beharrezkoa duten zutabe bat jorratu behar da:
|
|
|
Batetik, ETAren su etena ez zela akordio
|
batzuen
ondorioa izan, baizik akordio saiakera baten ondorioa. Lizarrako Akordioaren proposamenaren inguruan ñabardurak izan ziren.
|
|
|
Hortik aurrera, deabru xarmangarri batzuren gorabeherak kontatzen zaizkigu idazlan honetan. Christine Nostlinger idazle austriarrak gazteen heziketa eta prestakuntzari buruz ideia oso liberalak ditu, eta horregatik nahikoa polemiko da
|
batzuen
ustez. Ez hala bere irakurle preziatuenentzat, ordea, haur eta gaztetxoen artean arrakasta handia izan baitu beti.
|
|
|
Hika mika
|
batzuen
ostean Uxue Ikastolaren baitan zatiketa bat gertatu zen, eta bertatik sortu zen San Fermin Ikastola. 1970 urteko apirila zen.
|
|
|
Ez da harritzekoa PSE edo UGT bezalako alderdi edo sindikatuak bat egitea Ibarretxek deitu manifestazioekin, azken finean
|
batzuen
eta besteen praktika berdina izaten ari baita. Areago, badirudi bi alderdi hauen arteko akordioa jadanik egina dagoela eta PSE EEk goratu" demokraten biltzea" gauzatzear dagoela.
|
|
|
Herriko taldeetan indar nagusia eman edo indar metatze bat talde baten inguruan ematea dira aipa daitezkeen jarrera horietako batzuk. Jarrera hauek, azken gertakarien eta azken kanpainen antzutasunek bertze bide
|
batzuen
jorratzeko borontateak ondu dituzkete. Hortik etor daiteke berrikuntza bat ABren baitan.
|
|
|
Egoera oso bestelakoa baita Bilbo Handian, Urola Kostan edo Lapurdin. Erabilera portzentajeak gora egitea da
|
batzuen
lehentasuna, kalitatea guztiena.
|
|
|
Ardiak, behiak eta gero gizakia. Katearen hasiera eta amaiera horrela da aditu
|
batzuen
ustez. Behiek belarjale izateari utzi zioten eta ardiek" scrapie" gaitza kutsatu zieten.
|
|
|
Honek borondate politiko gutxi dagoela, eta beharbada, politikoentzat Alardearen auzia kalkulu politikoetan ez dela errentagarria adierazten du. Areago, antza, kasu zenbaitetan alderdi politiko
|
batzuen
interesen kontra doa neurria. Hauen balorazioa politikoa da eta hauteskundeen errentagarritasunari begira egina.
|
|
|
Nafarroako euskararen aldeko taldeen artean elkargunea bilatu beharra dago; irekia, inork manipulatu gabea, araubide jakin
|
batzuen
legez funtzionatu eta erabakiak hartuko dituena. Lehen dimititu zuen Euskararen Kontseilu eta orain ezabatu den Hizkuntza Politika Zuzendaritzaren hutsuneak betetzeko, neurri batean bederen, eta Euskal munduaren barnerako eta kanporako erreferentzia eta gida izateko.
|
|
|
3 Ez dute asmo abangoardistarik, komunikazioa da gehien axola zaiena, baina aldi berean, estetikari guztizko lehentasuna ematen diote, euskal literaturak eman dituen idazlerik estetikazaleenetako
|
batzuen
, Oihenarte, Lauaxeta eta Lizardi, Mirande eta Mikel Lasaren obren eragina euren obretan nabari daitekeelarik. Euskal literaturaz kanpoko eraginen artean, aipagarria da honen guztizko barietatea azpimarratzea, Japoniako haikuen orientalismotik T.S. Eliot edo Ezra Pound bezalako idazleetaraino doalarik.
|
|
|
Oro har, pertsonaia ezberdinen berri eman ahal izateko narratzaile orojakilea aurki badezakegu ere, batzuetan, bere iraganeko pasarte
|
batzuen
berri ematerakoan, Pedro pertsonaiak hartuko du hitza lehen pertsonan. Honela, bi maila narratibo bereiz daitezke:
|
|
|
Oro har, ipuin hauetan lehenengo pertsonako narratzaile orojakilea dugu. Baina, narratzaile hau batzuetan autodiegetikoa da, eta besteetan homodiegetikoa, beste pertsonaia
|
batzuen
gertaerak azaltzeari ekiten baitio. Gainera, kasu guztietan ipuineko pertsonaia batek ematen digu istorioaren berri.
|
|
|
Beste batzuetan, ordea, argi dago narratzailea beste pertsonaia bat dela. Bestalde, askotan pertsonaia narratzaileak fokalizazioa darabil beste pertsonaia
|
batzuen
lekukotasunak hurbilagotik ematearren.
|
|
|
Hona hemen Cilleroren narrazioetan aurki daitezkeen ipuin mota hauetako zenbait ezaugarri: espazio eta denboraren zehazgabetasuna; izenburuek askotan narrazioaren muinera heltzeko giltza eskaintzen digute; hitz gutxitan gauza ugari esan nahi direnez, konnotazioa gailentzen da; umorea eta ironiaren erabilera; beste genero
|
batzuen
parodiak egitea; eta azkenik, hauen amaieran arreta berezia jarri ohi da, ezustea edo ezaguna denaren itxuraldaketa bilatuz.
|
|
|
Nire ustez, idazleak gainera nahiko ondo daki honelako joku batean sartu dela, libururaren izenburua lekuko. Hor kontatzen diren amodiozko istorioek, liburu dibertigarri eta harrigarria egiteko asmoak hala bultzatuta, gehiengikerien irudia eman nahirik, patologia
|
batzuen
adierazbideak ematen dute. (El Correo (Territorios))
|
|
|
Hau da, bi narrazio hauek ez dira leku jakin batean kokatzen. Hiri edo herri konkretu
|
batzuen
izenak aipatzen diren arren (Bartzelona,...), desiraren inguruko gorabehera nagusienak non gertatzen diren ez da zehazten. Izan ere, lerindarrak" desioen hiria guztiok bizi garen hiria" dela diosku, (Elizondo, Edurne:
|
|
|
Lehenengo hiruretan Erdi Aro bitxi batera eramaten gaitu idazleak. Erdi Aro bitxi samarra, edo erdi asmatutakoa, zeren, narrazio hauetan, historiari dagozkion elementuekin batera, leiendetatik aterata daudela ematen duten elementu
|
batzuen
integrazioa ere gertatzen baita. Laugarren narrazioa,(...) desberdina da.
|
|
|
Eleberri poliziakoen generoarekin harreman estua duenez, bi genero hauen artean antzekotasunak badira: krimen baten ondorengo egoera; ikertzaile papera bereganatzen duen pertsonaia baten edo
|
batzuen
ikerketa; eta azkenik, errudunen harrapaketaren bidez korapiloa askatzen da.
|
|
|
Honen guztiaren berri emateko lantxo hau lau ataletan banatu dugu: lehenik, bilduriko kritikaren zerrenda jaso dugu urtez urte; bigarrenik, hamarkada honetako eleberri eta ipuin bilduma
|
batzuen
iruzkinak eskaini ditugu; hirugarrenik, hamarkadaren ikuspegi orokor bat emateko asmoz, azken ohar orokor batzuk bildu ditugu; eta azkenik, eranskin labur bi atondu ditugu: batean idazleen gaineko datuak batu ditugu, eta bestean, literatur kritikaren inguruko hainbat terminoren azalpen labur batzuk eskaintzen dira, iruzkinetan erabilitako terminologia ezezaguna zaionari laguntzeko xedearekin.
|
|
|
Ondorioz, datozen liburu hauetan ikusi ahal izango dugunez, pertsonaia arruntei jazotzen zaizkien gertaera eta pasadizo arruntak kontatzen zaizkigu: gizon emakume
|
batzuen
bizitzaren hainbat une ezberdin. Askotan pertsonaia hauek droga, alkoholarekin arazoak dituzte eta bere inguruari ilusiorik gabe begiratzen diote:
|
|
|
Pertsonaiak eta gertakariak askotarikoak badira ere, hari narratibo bakarrean biltzen jakin du. Bigarren mailako pertsonaia
|
batzuen
jokaera, agian, ez dago garatuegia eta oso sinpleak eman lezakete, batez ere On Benjaminekin konparatzen baditugu. Eleberria, oro har, gustatu zaidan arren, esan behar dut, baita ere, puntu bat ez dudala hain gustukoa izan:
|
|
|
. BARNE FOKALIZAZIO: fokalizazio (ik.) mota honen bidez, narratzaileak pertsonaia
|
batzuen
edo pertsonaia jakin baten barne munduari, honen kontzientziari arreta eskaintzen dio. Hortaz, egoera aurkezteko ikusmenaz gaindiko beste zentzuez ere baliatuko da.
|
|
|
Haatik, ezin dugu ahaztu euskal literaturaren inguruko kritika publikoa batik bat hamarkada honetan zabaldu eta garatu dela. Izan ere, 1990 urtean Euskaldunon Egunkaria kaleratzen hasi zenetik (VII), egunkarietan euskal literatur lan gehienen berri ematen hasi dira, ordura arte lan
|
batzuen
kaleratzea ez baitzen aipatu ere egiten. Ordutik aurrera, pixkanaka gainerako egunkarietan ere euskal literaturari txoko txiki bat eskaintzen hasi dira.
|
|
|
Iruditzen zait, gure hizkuntzan, naturaren baitan bezala, ezagutzen dena baino gehiago dela oraindik ezagutzen ez dena. Horregatik, bere zoria ezin dezakegu utzi aldian aldiko politikari arin
|
batzuen
baitara.
|
|
|
Horretaz gehiago jakin nahi duenak, gogorik baldin badu behintzat, beste agiri
|
batzuen
iturriak ere aurki litzake. Adibidez, Eusko Ikaskuntza erakundeak bere sorreratik laster argitara eman zuen liburuxka interesgarri bat:
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin,
|
batzuen
iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste
|
batzuen
ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
Nortasun etnikotzat honako hau hartu ohi da: osagai kultural komunen eta jatorrizein izaera komunaren oroimen historikoaren existentzian oinarritutako talde nortasuna.Hau da, nortasun etnikoa gizarteko praktiken multzo propio
|
batzuen
presentzian (hizkuntza, ohiturak, bizimodua eta abar) oinarritzen da. Alabaina, gizarteko praktikahorien presentzia enpirikoa ez da nahikoa, berez ezberdintasunaren, eta, beraz, taldearen existentziaren?
|
|
|
Alde batetik, nazio estatuen ezarpenetik eratortzen dirennazio nortasunen kasua dugu: nahiz eta askotan talde etniko bat beste
|
batzuen
gaineanaltxatu eta bere kultura eta definizio propioak ezartzen dituen, ezagutzen ditugunestatu nazio gehienak etnia anitzekoak izateak hauxe erakusten digu: estatu nazioak ezdira, besterik gabe, nortasun etniko nagusitu baten garapen politikoaren emaitza.
|
|
|
Aldi berean, prozesu hauek guztiak kontrako norabidean ere ari dira gertatzen: hots, euskal nortasunaren deuseztatzea berealderdi etnikoan eta nazionalean, bai beste nortasun
|
batzuen
eraikuntzaren helburuekin (espainola edo frantsesa), bai globalizazio ekonomiko, politiko zein kulturalaren ondorioz.
|
|
|
hauen adibide batzuk AlsaziakoFrance 3 Rund Um eta Lille-ko Europole dira. Tokian tokikoaz, mugaz gaindikoaz etaEuropaz azaltzen den interes berri hori, 1992 urteko gertakizun
|
batzuen
elkarketakazal ditzake: Frantziako eskualdeetako bigarren hauteskundeek, 1992ko martxoan, garrantzi berria hartu zuten, Europak eta eredu federalistek gero eta gehiago markatzenduten paisaia politikoan, subiranotasunaren printzipioan oinarrituta.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian berriemailerik ez zuenez, GureIrratiari. Baionako euskal irrati soziatiboari? bere zerbitzuak galdetu zizkion.Korrespondentzia honek Gure Irratiari aukera eman zion finantza mailako laguntzaizateko euskal irrati publiko baten partez, ofizialak ez ziren lan
|
batzuen
ordainetan.1988an, bi irratien arteko lankidetza hitzarmena izenpetu zen, Gure Irratiaren zerbitzuak ofizialtzeko. Euskadi Irratiak Gure Irratiari egindako pausuaren berezitasunmodura, diogun ezen 1992tik aurrera, beraien arteko erlazio eta finantza mailakolaguntza mantendua izan zela.
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen baditugu,
|
batzuen
ikuspegitik bata bestearen osagarri denbitartean, beste batzuen ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
Hemen nortasunbiak eta erreferentzia eremu biak ez dira kontrajarriak. Baina euskal herritartasuna etaespainoltasuna hartzen baditugu, batzuen ikuspegitik bata bestearen osagarri denbitartean, beste
|
batzuen
ikuspegitik elkarren aurkakoak dira eta kontrajarrita daude.Era berean, Euskal Herria eta Espainia eremu kontrajarriak lirateke.
|
|
|
8 Programa batek Euskal Herriarekin zerikusia duela esateko, honako irizpideari jarraitu diogu: Euskal Herrian ekoitzia bada (osorik edo zatiren bat), edo ekoizlea euskal herritarra bada, edo programakEuskal Herriko errealitateren bat aipagai badu, edo kanpoko ekoizpena denean Euskal Herrirako moldatuaizan bada (adibidez aurkezlea jarrita, bideoklipen aurkezpenetan edota kirol
|
batzuen
emanaldietanbezala), orduan Euskal Herriarekin zerikusia duela ebatzi dugu. Ez ditugu hemen kontuan hartueuskaratutako kanpoko ekoizpenak, jakina, nahiz eta euskaratzea bera moldaketa bat izan.
|
|
|
e) Prime time aldian duten jarreraren arabera, hiru motatako telebistak daude: nagusitasuna eskuratu guran lehian daudenak, hauetariko
|
batzuen
itzalpeansortu diren, bigarren kanalak?, eta emisio esparru mugatuagoa dutenak.7
|
|
|
Baina, atal honen sarreran aipatu den bezala, enpresen arteko kontzentratzea etanazioartekotzea dira gaur egun sektore honetan agintzen duten dinamika nagusiak.Komunikabide ezberdinak talde multimediatiko gutxi
|
batzuen
eskuetan biltzea dakarhorrek, askotan nazioarteko dimentsioak hartzen dituztenak. Hala eta guztiz ere, egitura politiko ekonomiko eta erregulazio ezberdinak direla medio, Estatuek enpresenkontzentratze eta nazioartekotze prozesu berezituak mugatzen dituzte eta, ondorioz, Frantziar eta Espainiar Estatuetan enpresa egitura eta kategoria ezberdinak aurkitukoditugu.
|
|
|
Bertan, behartuegiten dira interes orokorreko zerbitzuak hornitzera, horregatik konpentsazio publikoak jasoz? eta, aldiberean, merkatu kometzialean lehiatzen diren enpresak zerbitzu
|
mota
batzuen eta besteen kontuak moduberezituan ematera. Erabaki honek, azken batetan, kolokan jartzen ditu aipatu xedapenetako zenbait asmoeta printzipio ere.
|
|
|
Zerbitzu horien programatzaileek edo editoreek, ordea, hitzarmenbat sinatu behar dute CSArekin (sozietateak Frantziar Estatukoak badira, edoEuropako Batasunetik kanpokoak izanda Frantziar Estatuko satelite edokable sistema baten bidez emango badira) edo deklarazio bat egin behar duteberaren aurrean (Europako Batasunaren partaide edo Europako HitzarmenEkonomikoaren sinatzaile den beste lurralde batetakoak badira). Hitzarmeneketa, maila apala goan, deklarazioek ere, ikus entzunezko komunikazio zerbitzua betebehar edo eskakizun
|
batzuen
menpe jartzea ekarriko dute, besteakbeste, programazioaren aldetik, lurrazaleko sistema analogiko edo digitalakbezalaxe, aurrerago zehaztuko den bezala.
|
|
|
Emisio kuotak ere dekretuz garatu beharrekoak dira, zerbitzu kategoria bakoitzeko, baina, betiere, legean bertan finkatzen diren muga zehatz
|
batzuen
barruan:
|
|
|
Behin gure laginean euskaraz artikulu bat aurkituko, eta ez da egunkariak berakegina, ikasle
|
batzuen
gutuna baizik. Tamalgarria da euskarak El Correon duen isla.Ikerketa egiterakoan, eskuartean izan ditugun egunkarien artean, iraingarrienetakoaizan da El Correoren portaera.
|
|
|
Herri horiei buruzko koordenatuak ematerakoan, badago zer bat den denetankomuna dena. Alegia, beste
|
batzuen
koordenatuen arabera kokatu behar ditugu herrihoriek, mapa mundietan, kartetan edo mapetan berak bizi diren lekuen errepresentaziografiko internazionalik ez dagoelako.
|
|
|
Horregatik, eta zuk zeuk izan ditzakezun arrazoiengatik, burujabetasunariburuz hausnartzea proposatu dugu. XXI. mendearen atarian burujabetza pentsatzenjarraitzea,
|
batzuen
eta besteen argumentuak entzun eta eztabaidatzea. Euskaldunonikuspegitik, baina ondradu.
|
|
|
Baina globalizazioak ez du adierazten orokortze orekatua. Globalizazioa bera, jarduera ekonomiko batzuetan bideratzen da bereziki; eskualde
|
batzuen
arteankokatzen da, eta makroeskualde batzuen barnean garatzen da bereziki. Gaur egungo globalizazioa, kapitalismoaren historiaren laugarren globalizazioa da; etamundu mailako akumulaziorako oinarri berria eta hedapen berria erakusten dizkigu.
|
|
|
Baina globalizazioak ez du adierazten orokortze orekatua. Globalizazioa bera, jarduera ekonomiko batzuetan bideratzen da bereziki; eskualde batzuen arteankokatzen da, eta makroeskualde
|
batzuen
barnean garatzen da bereziki. Gaur egungo globalizazioa, kapitalismoaren historiaren laugarren globalizazioa da; etamundu mailako akumulaziorako oinarri berria eta hedapen berria erakusten dizkigu.
|
|
|
Aipatu dugunez, egitura politikoaren eta sistema teknozientifikoaren artean erlazio handia dago. Hala ere, arlo honetan erabaki gehienakmultinazional bakar
|
batzuen
esku daude, eta, askotan, gobernuen kontrolpetikkanpo. Horrek galdera batzuk planteatzen dizkigu.
|
|
|
Hortaz, askatasun esparru moduan aldarrikatzen den sarea ez dahainbestekoa. Sistemaren aurka dauden ideia jakin
|
batzuen
zentsuratik informazio monopolio handiak sortzerainokoa da kontrola. Horrelako informazio konpainiahandiek mundu marjinalaren orritxoak baino erraztasun handiagoa daukate publikoarengana iristeko.
|
|
|
Norbanakoari dagokion lotura baldin bada ere, testuinguru internazionalean aldez aurretik arautueta finkatutako erantzukizun eta betebehar
|
batzuen
menpe dago. Testuinguru bakoitzean hartzen duenesanahi zehatzaren adierazlerik garbiena, agian, citoyennete a la française delakoa genuke.
|
|
|
Egile
|
batzuen
aburuz, burujabetza edo subiranotasuna zehaztean, jabetza eskubideak eta horien garapen historikoa oso esanguratsuak dira.
|
|
|
Bestalde ondorengo bideetatik eta beste ikuspuntuetatik abiatu diren terapiaaplikatu
|
batzuen
berri, hala nola familia terapia eta terapia sexualaren berri, emannahi izan dugu.
|
|
|
Hemen hain hurbil gaude psikoanalisitik, ezen batzuetan eztabaida ezina gertatzen da
|
batzuen
iritziz. Kohut ek bere azken lanean garatutako teorian pentsatzenari naiz; teoria horren arabera, irribarre egingo dion Beste bat subjektuarentzat azaleratzea da psikoanalisiaren helburua (1).
|
|
|
Urte gutxi
|
batzuen
buruan, Goodman terapiatik urrundu eta gizarte kritikaneta saioan aritu zen, ospe handia lortuz eta liburu ugari argitaratuz.
|
|
|
Sanz, A. Sarro eta T. Suarez. Esan daiteke, talde honetakokideak izan direla beren formazio mintegi eta argitalpenen bidez espainiarlurraldean Familia Terapia hedatu dutenak, lehendik lanean ari ziren besteprofesional
|
batzuen
laguntzaz, nahiz eta hauek bileran izan ez. J.A. Rios, J.L.Linares, W.
|
|
|
Hala, beraien zentroetan eta jardueran, taldeetan gertatzen ziren fenomenoakbehatuz eta aurreko autore
|
batzuen
talde esperientziaz baliatuz, psikoanalistentzako debekaturik zeuden bideetatik abiatzen ausartu ziren, psikoanalisiaren hastapeneta teknika talde egoerara moldatuz.
|
|
|
Omenezko lan ez akademiko honetan, esker oneko aitorpen pertsonala adierazten da, egindako lanez gain, pertsona gutxi
|
batzuen
balioa bizi osoko koherentzian dagoelakokonbentzimendutik idatzita. Txillardegiren bi alderdi azpimarratu nahi izan dira, egilearengan izan duten eragin praktikoagatik.
|
|
|
Ezaguna da Txillardegiren espiritu kritiko zorrotza, politika orokorrean bezala soziolinguistikan eta glotopolitikan. Eta euskararen aldeko herri mugimenduko zenbait iritzieta jokabide salatu eta astintzen badu, areago kritikatzen du alderdi politikoen zenbaitjokabide eta erakunde publiko
|
batzuen
politika, bera funtsean herri mugimenduarenaldetik jarrita dagoenez.
|
|
|
Bai alderdi barnekoak, bai Administrazioan alderdiaren ordezkaritza dutenak. Era honetan alderdi
|
batzuen
kargu plantillaederra da. Horrela izanik ere, inork ez luke neurtuko alderdi baten emaitza lortzenduen onura ekonomikoagatik.
|
|
|
zuzenean, aztergai moduan hartuz, eta zeharka, bestelakoedozein aztergaitan hizkuntzaren izaera eredu analogiko moduan aplikatuz, adibidez kognizioarekin eta kognizio sozialarekin zerikusi dutenak. 2) Teoria
|
batzuen
zabalkunde eta aplikagarritasun orokorra, adibidez informazio edo komunikazio teoriekin gertatzen den moduan, gizarte harreman+ gizarte eraginakaztertzerakoan, modu honetan diziplinartekotasuna erraztuz. 3) Zientzia eta teknologia konputazionalak, zientzia mota guztietan aplikagarri eta guztien transformatzaile bihurtu direnak, bai teorikoki eta baita enpirikoki ere; orain ere, hizkuntzaeta informazio teoriak+ komunikazio teoriak oinarrian aurkitzen dira.
|
|
|
Gorago ikusitako testuaren transkripzioan, inplizituki iradoki den moduan, oinarrizkomaiztasunaren tonu batzuek baino ez dute garrantzia intonazioaren fonologian, edo, beste era batera adierazita, kurba osoaren konfigurazioa tonu bakar
|
batzuen
araberagauzatzen da. Tonuen artean mota batzuk bereizi izan dira; hala nola azentueninguruetan gertatzen diren azentu tonudunak:
|
|
|
Trifonemek (3 irudia) beren erdiko aldean fonema oso bat daukate; hauek erdiko foneman koartikulazio efektua oso handia den kasuetan erabiltzen dira; izan ere, honelakoetanerdiko fonemak ez dauka inongo alde egonkorrik, koartikulazio efektuetatikkanpo. Sistema batzuek goragoko unitateak ere erabiltzen dituzte, gehienetanhizkuntza zehatz baten fonema segida
|
batzuen
agerpen irizpideen arabera; bestalde, kontuan hartzen dute ezen, unitatea zenbat eta luzeagoa den, sintesiankalitatea hainbat eta handiagoa izango dela, baina orduan unitate kopuruhandiagoa ere erabili dugu. Unitateak aurrezteko ohiko estrategia (etahorrela sistemaren memorian espazioa ere aurrezteko), fonema baino txikiagoak diren unitateak erabiltzea izaten da; unitate hauek azpifonemak lirateke.Azpifonemak oso egonkorrak dira eta koartikulaziotik kanpo dauden fonemabatzuen zatiak atxikitzen dituzte (esate baterako, frikari ahoskabeen erdikoaldeak edo herskari ahoskabeen leherketak).
|
|
|
Argudio hau ere erabilgarria da gure kasuan, musika mota
|
batzuen
inguruansortzen diren aurreiritziak aztertzeko. Ohiko musikologian, adibidez, normala da, klasiko?
|
|
|
Euskal Herrian errotu den soziolinguistikan bertan, bestetara gabe, Estatuarenkontu hau beste edozein adierazleren pareko ageri zaigu sarri askotan. Goiko aipuhorietan bezalaxe, Estatuaren hizkuntza eragina beste faktore
|
batzuen
kideko agertukozaigu: hala nola, esaterako, hezkuntza, ekonomia, kultura, familia eta abarren pareko.Eta, gutxiespen konplexuaren?
|
|
|
Biziki adierazgarria hasiera bera: hizkuntzaren etaboterearen arteko lotura hauek begiz jo izana baita,
|
batzuen
ustez, Txillardegik euskalsoziolinguistikaren eremuan egin duen ekarpenik oparoena. Har dezagun JosuAmezaga ren iritzia, diogunaren lekuko:
|
|
|
Euskadi, ko erresumarenaldeko burrukari deritzate < politika... >). Beste
|
batzuen
ustez, euskaldunok ez dugusekulan izango askatasuna < politikaren> bidez: < politikak> kalte besterik ez diguekarri?
|
|
|
–Eurobankuek? errepresentatzen duten nazioartekogunean gordailaturiko moneta nazionalen unitateak. EEBBetako dolarreko miliardokomila
|
batzuen
baliokoa dena? –euromonetak?
|
|
|
Arturo Merayo k (1992, 150) audientzia kontzeptuari emandako definizio osatua aintzat hartzea merezi du: , irrati estazioko audientzia erlazio bat da, entzuketaren zenbatasunari dagokiona?, denbora jakin batez estazioak hedatzen duen irrati ekoizkin baten edo
|
batzuen
eta horrelako mezuak jasotzen dituzten jasotzaile kolektibo (etxekoak) zein indibidual, heterogeneo, sakabanatu, aldakor eta anonimoen artean gertatzen dena?.
|
|
|
Ramirez-ek dioen bezala (1995), batzuentzat propaganda aparatu hutsak direnak, beste batzuentzat informazio iturri ezinbestekoak dira, nahiz eta guztiak bat datozen bulego hauek hedabideetako kazetarien lana baldintzatzeko ahalmena ezagutzeko orduan. Autore honek komunikazio kabineteei buruzko datu adierazgarri batzuk eman dizkigu, baita ondorio interesgarri
|
batzuen
berri eman ere. Hona hemen:
|