Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 263

2000
‎Hori dela eta, kosta ahala kosta egiten du aurrera, Mendebaldeko mitologia musikal ofizialean oinarrituriko eta iritzi sasizientifikoen laguntzazirauten duen musikologia ofizialak uzten dituen zirrikituetan zehar. Beraz, artikulu hauJose Luis Alvarez Enparantza musikaria omentzeko izateaz gain, musikologia bestemodu batean ulertzeko bidean lagungarria izatea ere nahiko genuke.
2002
‎Laugarren atalean, berriz, gizarte ereduak eta sistemak beren legitimazioa galdu ahala, politika modu berri batean ulertzeko proposamena egingo dizuet. Orain arte politika beti elite politikoarekin, sistema politikoarekin, legebiltzarrarekin lotuta egon bada, gure bizitza baldintzatzen duten erabakiak mikrolektronikan, manipulazio genetikoan edo teknologia nuklearrean daude gaur egun. Politikaren kontzeptuak eta gure portaerak egoera berri honetara egokitu ditugu, eta horren araberako gogoeten bidez estrategiak pentsatu.
‎" zerbaitez edo norbaitez iseka egiteko era, adierazi nahi denaren kontrakoa esatean datzana". Baina, ironia, modu zabalago batean uler dezakegu, esate baterako, umore fina eta zorrotza, aldi berean gaiztakeria puntu bat duena. Eta bide horretatik inoiz jo duten gaur egungo euskal idazleen zerrenda luzea da; izan ere, Luis Fernandezek aukeratutako bidea, gure gatazkaren errealitate gordina erlatibizatzeko eta kritikatzeko ironia erabiltzearena, gero eta ohikoago bihurtu da gure literaturan:
2003
‎Beno, badakizu auzo herriek beti liskarretan bizi behar izaten dute, eta Lezo eta Donibane horrela ibiliko ziren. Dena dela testuinguru batean ulertu behar dira kontu horiek, Hugo II. Gerra Karlistaren ondo ondoan dator eta dena hondatua aurkitu zuen, hondamendi handia zegoen, bazterrak utziak. Eta hau donostiarren alde esan beharra dago, donostiarren izua horregatik ere bada, Donostia libratu zen bonbardatua izatetik, lehenago esperientzia zuten, hiria erre zutenekoa.
‎Clifford Geertz en" eskolakoa", nahi izanez gero. Etnografia modu jakin batean ulertzen zuen Geertz ek. Haren arabera, thick description a zen antropologia sozialaren helburu, hau da, komunitate baten deskribapen trinkoa egitea.
‎Bestalde, guk ez dugu inoiz pentsatu Euskal Unibertsitateak udakoa izan behar zuenik. Inoiz lortuko den Euskal unibertsitatea euskal kultur dinamika oso batean ulertu behar da, eta UEU alor bat gehiago da dinamika horretan. Behar bada, unibertsitatearekin lotuago agertzen den sail bat, garrantzitsuago seguru asko, baina sail bat besterik ez126.
‎Ondoren, oro har, udalerri bateko hirigintza legeria azaltzen da, hirigintza eremutik datozen jabetza eskubidearen mugak neurri batean ulertzeko. Horrela:
2004
‎Gorabehera politikoetan euskara nahitaezko elementu bat den neurrian, euskararen arazoak eduki politikoa du betidanik Euskadin, eta arrazoia dago esateko inor ez dela apolitikoa hemen. Politizatu hitza, aldiz, beste era batean ulertzen dut, alegia: arazo konkretu batez, euskararena, nuklearrena, emakumeena?
‎Ea nolako jakite isuria darion: . Hizkuntzaren fenomenoa ezin daiteke ulertu hizkuntza horren funtsapena den giza taldearen partaidetzarik gabe eta, beraz, giza taldeen arteko negozio guztietan bezala, harreman linguistikoa botere egitura batean ulertu behar da. Hizkuntza baten egoera linguistikoa beste gainerako hizkuntzen presioaren emaitza da eta, honekin batera, hiztunek beren hizkuntzari eusteko erakutsi duten indarraren isla.
‎Puntu hau amaitzeko, eta euskal subjektura itzuliz, esan dut euskara, euskaldunak eta Euskal Herria izan liratekeela abiapuntu. Horrek ez du esan nahi horiek modu hertsi batean ulertu behar direnik. Adibidez euskaldun hitzak printzipioz, euskaradun?
‎birakuntza sokratikoa, eta kristaua? neurri batean ulertzeko [lehen tratatua, batez ere].
‎Giza zientziek, aldiz, erabateko oinarri enpiriko bat dute eta berau oso bakanetan baztertzen dute, eta maiz baliatzen dira prozedura sozio eta psiko metrikoez errigore matematikoarekin". 14 Argi ikusten da, beraz, giza zientziekin egin ohi den injustizia. Arazoa, haatik, erraz konpon liteke zientzia kontzeptua era zabalago eta aldi berean zehatz batean uler baledi. Cencillok honako ezaugarri hauek eskatzen dizkio jakintza bati zientzia estatutua erdiets dezan:
2005
‎Eta tradizioaren eta sormenaren arteko konexiotik ekiten duela bai bisio mailan eta bai eguneroko ekintzan. Modu propio xamar batean ulertu ditu hainbat gauza: artistaren tokia mugimendu artikulatu batean, sorkuntzaren kokapena merkatuan, administrazioarekiko interlokuzioa, arazo politikoarekiko kokapena, transmisioa ulertzeko modua, hedapenaren neurria...
‎Izatez, ikaslearen lana erraztu nahi izan dugu, eta horretarako, bildu eta, hein batean,, mamurtu? egin ditugu normalean eskuliburuetan sakabanatuta eta gordinik egoten diren oinarrizko ideiak, ezinbestekoak direnak zoologia era zientifiko batean ulertzeko. Esan gabe doa, Zoologia Orokorra hau lagungarri suerta daiteke, halaber, lizentziatura bereko gainerako zoologia irakasgaietan, kontzeptuak freskatzeko edo.
‎beste era batean ulertzen dut. Oraingo gazteen artean badira bertsokeraz, izaeraz eta aldartez asko gustatzen zaizkidan bertsolariak.
‎Baina ados nago haiekin, zeren eta herri inguru askotatik bota gaituzte. Neurri batean ulertzen dut, jendeak bizi behar duelako, artzainok ere industria behar dugu, esaterako; baina hori konpentsatzeko horren ordezkoa genuke sari moduan. Behin baino gehiagotan adierazi diet politikariei ez dudala ulertzen zergatik ez diren utzita dauden baserriak prestatzen eta artzain gazteei ematen.
‎–Ez, ez didazu ulertzen. Baina egunen batean ulertuko didazu. Orain, zure lagunik onena izaten jarraitu nahi dut.
2006
‎Hala ere, beste modu batean ulertzen hasi ziren liberal sutsuak (donostiarrak) eta liberal kontserbadore edo epelak foruen bidezko agintaritzaren geroa. Nafarroako buruzagientzat desamortizazio legeez baliaturik elizaren lurren jabe egin eta aberastu zirenak, aski zen zerga eta udalen aurrekontuen kudeaketa, bestelakoan Estatuaren agintea onartzen zuten.
‎Beraz, desira umea edukitzeko erabakiaren osagai garrantzitsua dela onartzeak ez du bere azterketa sozial hori ukatzen. Izan ere, desira azter daiteke, errosozialak ditu eta gizarte testuinguru batean ulertzen da. Horrela, sarritan entzundako planteamendua desegokitzat jotzen dut gurasotasunerako erabakia aztertzerakoan:
‎Bertute hitzak —edo bere ordainak beste hizkuntza batean— gorespena inplikatzen du, bizio hitzak gaitzespena inplikatzen duen bezalaxe. Eta nabarmenki modu barkagaitzenean jokatzen ez duen inork ez lioke inongo gaitzespenik erantsiko aho batez zentzu on batean ulertzen den termino bati; ez eta txaloka hasi ere adierazpenak gaitzespena eskatzen duenean. Homerok arau orokorrak ematen dituen bakoitzean, ez dago inongo eztabaidarik; baina jarreren irudi zehatzak osatzen dituenean, eta Akilesengan heroismoa eta Ulisesengan zuhurtasuna errepresentatzen dituenean, garbi dago Homerok lehenengoarekin nahasten duen basatasun maila eta bigarrenarekin nahasten dituen maltzurkeria eta iruzur maila Fenelonek onartuko lituzkeenak baino askoz handiagoak direla.
2007
‎Su etenaren usainean edo negoziazio politikoen gorian," bakearen truke, deabruarekin ere negoziatu behar dela" eta gisakoak saltzea eta atentatu garaian elkarrizketa eta negoziazioaren irtenbidea madarikatzea erabat kontrajarriak dira. Neurri batean uler daitezke politikaren azaleko fluktuazio gisa, baina inoiz ez sakoneko korronte gisa.
‎Ikus daitekeenez, beraz, prozesu batean ulertzekoak dira aukera teknologikoak eta ebaluazio teknologikoak. Alabaina, onartzen dugun unetik zientziagintzan elementu ugarik eragiten dutela, pentsatzekoa da intentzionalitatearenrolak lehentasun logiko eta tenporala eskaintzen dizkiola ebaluazio garaiari.
‎alde batetik, gobernuek argi eta garbi onartzendute linealtasuna gainditu eta berrikuntzak konplexutasunean aritu beharra; bestetik, ordea, konplexutasun horren zedarritzean gobernuek lehenesten dituztenpolitikak oraindik ere agerikoagoak dira. Beste hitzetan esateko, testuinguruhonetan ekimen desberdinek berretsiko lituzkete gobernu politiken asmoak.Berrikuntza sustatzea eta hor konpromiso publikoa kontsideratzea bateragarria da, modu integratu batean ulerturik, berrikuntzaz gobernuek adierazten dutenarekin; ez, ordea, gobernuen politika errealekin. Ezagutzaren politikek ipintzen dituzkeerronka hauek agerian, zientzia politika ikertzetik harago joz gero soilik lortuahalko duguna.
‎aurrerakuntza zientifikoekiko itxaropenaeta zientzialarien profesioa modu positiboan balioztatzea. Konfiantzaren arazoabeste modu batean ulertu beharra dago. Nire ustez, konfiantzaren auziak ez dioheldu behar zientzia eta ezagutza zientifikoa maila abstraktuan ulertzeari.
‎Funtsezkoa da bereizketa hori ondo egitea; zientzia etaezagutza zientifikoaren eskumen zehatzak, adituek horiekin gauzaturiko erabilerak, politikarien lehentasunak hartu behar genituzke aztergai. Horiek dira herritarrenerreferentzia, zientzia eta teknologia maila orokor batean ulertu ordez; azkenhoriekiko baikortasuna eta konfiantza, bere horretan, aldi oro berresten ditu herritarorok. Ondo zedarritu behar dira objektua eta bere esanahia, beraz, konfiantzarenauzia ikertzerakoan.
‎Ideia hauekin oso bestela ulertzen ahal dugu, beraz, ezagutza zientifikoa.Galdeketetan ezagutza zientifikoa modu zehatz batean ulertzen da, negoziazio etagatazketatik libre, naturaren baitakoa legez; oso bestelako aukera da ZientziaIkerketek eskaintzen digutena. Nire zehaztapena ez da zientziaren ideologiasozialera edota zientzia sisteman interes sozialek izan dezaketen eraginera mugatu; Habermas ek aipatu izan duena baino sakonagoa da ezagutza zientifikoarensoziologiak ekarria:
‎Ib., 304 Dena den, Fichte-k modu esklusibo batean ulertzen du planteamendu transzendetalaren zuzentasuna (Humboldt-ek onartuko ez duena). Bestalde, arrazoimena hizkuntzaren mendekotasunetik guztiz libratzera jotzen du, beraz ukatu egiten du hizkuntza eta arrazoimenaren berdinketa:
‎ezagutza ez da hasten ezagutzaile pasibo soil batekin, sentsazioen hartzailea, baizik eta ezagutzailearen jarduera batekin; beraz, aktibitate intelektualaren forma batzuekin; hots, ezagutza «kontzeptu» batzuekin hasten da («zer», «nolakotasun», «berdintasun/ ezberdintasun»), eta hastapeneko kontzeptu horiek, berak ezin dira izan enpiriko edo eduki sentigarridunak, horiek eratzeko beste kontzeptu batzuk liratekeelako beharrak, eratzaileak soilik direnak, hots, eduki sentigarri gabekoak edo hutsak, forma soilak. Abiapuntuko kontzeptu basiko edo iturrizko hauek Platon-ek modu batean ulertu ditu, Descartes-ek beste batean; Kant-en ikerketa guztia ezagutzaren oinarri apriorizko horren bila hasi da. Baina berak ulertu duen bezala, orain hau dugu inportantea?, apriori horrek sentsu
2008
‎Izan ere ordura arte euskarazko telebistaren eginkizun eta egiteko nagusitzat euskararen susperkuntza jotzen zen. Helburu hori telebista sortu zen testuinguruaren arabera ulertu behar badugu, susperkuntza modu global batean ulertzen zen: hots, euskara Euskal Herriko jendarte osoaren ondasuna den neurrian, euskal jendarte osora ere hedatu beharra.
‎Eta badakizu zer gehiago esan zidan? Deabruak ustez hartutako gaixoak gaixo hutsak direla, beharbada, eta deabrua bera ere beste era batean ulertzen hasi dugula. Zer pentsaturik eman zidan; are gehiago:
‎Bai, bai, badakit. Eta neurri batean ulertzekoa da bere jarrera. Ezin nuen espero beso zabalik hartzea, baina?
‎(Isilune tentsoa). Egunen batean ulertuko duzu nire bizitzan egin dudan guztia zuengatik egin dudala, familiarengatik.
‎DNS laburdura ingelesezko Domain Name Server esalditik dator, domeinu izenen zerbitzaria alegia. Gizakiak modu erraz batean uler ditzakeen domeinu izen sinbolikoak, www.ueu.orgadibidez, konputagailuak erabiltzen dituen IP helbideetara itzultzen dituen zerbitzu ezaguna da DNS. Beste noranzkoan ere erabil daiteke zerbitzu hau, hots, IP helbide batetik abiatuta dagokion domeinu izena itzul dezake, erabiltzaileei lana erraztuz.
‎Horretarako, ordea, beharrezkoa da Oteizaren eskultura eta testu ugariak testuinguru zabalago batean kokatzea, euskal kulturara soilik mugatu gabe. Era horretara, Oteizaren sorkuntza lan garrantzitsua modu egokiago batean uler daiteke, bere garaikoak ziren beste artista eta jokabideekin harremanetan jarriz.
‎Antzezle bakoitzak berdin antzera rol nagusi zein txikietan intentsitate oneko pasarteak eta makaltasun boladak izan ditu, eta aldikada onen artean Ofeliaren eroaldi poetikoa eta Hamleten Izan ala ez izan bakarrizketa gogoratuko ditugu. Hain zuzen ere, Bottok bere pertsonaiari eman dion kutsu ez transzendentala guztiz berria egin zait, eta interpretazio estilo horri esker beste era batean ulertu dut Shakespeareren txatalik famatuena. Gainontzeko antzezleen kasuan, ordea Jose Coronado, Nieve de Medina, Luis Hostalot..., Madrilgo produktuetan askotan gertatzen dena ikusi dugu:
‎Eta badakizu zer gehiago esan zidan? Deabruak ustez hartutako gaixoak gaixo hutsak direla, beharbada, eta deabrua bera ere beste era batean ulertzen hasi dugula. Zer pentsaturik eman zidan; are gehiago:
‎Zentzu nagusiaz gain, akzidentea bigarren zentzu batean uler daiteke: akzidenteak" substantzian parte hartu ez izanik gauzari berez egokitzen zaizkion [ezaugarri] horiek" dira.
2009
‎Ez. Eta neurri handi batean ulertzekoa da. BECera joan eta pasatzen ez bazaizu, herriko bertso afari batera.
‎Honela diote: " Guk ingelesez dagoena egun batean ulertzen duguna, urtebete behar dugu katalanez ulertzeko." Zera esan nahi du: bcn ikusten dudanean —arraroak dira, gero, katalan hauek—, Bartzelona esan nahi duela.
‎Gaztetatik klasikoen zalea, hiru urtez Unibertsitate internazional batean egongo da estudiatzen Erroman, latina izaki komunikazio mintzaira arrunta lagunartean, latin, greko eta hebraieraz estudiatuz ikasgaiak, Europa osoko hainbat lagunekin batera biziz egunero. Ikusi dugun eran, Arruti, momentu batean Espainiari diosalak bidaliz bere herrimina kantatu duena 126, laster bere euskalduntasuna modu berri batean ulertuz joango da 127. Erroman batez ere euskararen kontzientzia ematen du argitu zaiola, behiala Etxepareri argitu zitzaion eran egin ere: beste hainbat hizkuntzak parte duen korroan, euskara ezin da falta.
‎Maria Bibianak, aldiz, egoera bertsuan zegoen arren, begiak zabaltzea erabaki zuen: ikusten zuen, bai, berak ere, jauregia gainera erortzera zihoakiola, baina begiak zabalik nahi zituen, jakin ez bere buruari iruzur egin nahi ez ziolako edo ulertezin zitzaiona istant batean ulertzea espero zuelako; begiak ez ezik, ahoa ere zabalik nahi zuen, gainera, hondamenaren zerrendarekin lotutako galdera bat bederen egiteko, beste galdera guztiak alferrikakoak zirelakoan:
‎Orduan, baina, esker oneko agertu beharrean, Gabinok modu txarrean begiratu zion aitari, mutil hura, berez hain ona zirudiena, aita ere gorrotatzeko gai ote zen, bada??, segundo bakar bat ere iraun ez zuèn begiraldian, aitak botatako esaldia Gabinok beste modu batean ulertu balu bezala: –Ez badu nahi, utz ezazue, mila aldiz hobe baita ezertxo ere ez egitea marrazkitxo axaleko horiek egitea baino!?; marrazkigintzaren ihesbiderik ezean, baina, marrazkia baitzen Gabinok aurkitu zuèn leihoa, nondik bere beldurrak eta bere ezintasunak kanporatzen baitzituen, bere orekari eusten laguntzen ziòn ariketa paregabean?, barruan pilatzen zitzaizkion pentsamendu eta sentimendu ezkorrak, handik edo hemendik lehertzen zitzaizkionak, halabeharrez, orduz kanpoko orduetan eta lekuz kanpoko lekuetan; egun batean, esaterako, izeba Ernestinari berari eman zion erantzun zakarra:
‎Teofilo Mariak, baina, nekez antzeman ziezaiokeen aitaren barne egoerari; Teofilo Mariak, izan ere, nahikoa zuen bizkar gainean zeramàn zama astunarekin, egunetako bahiketa latzaren ondorioz; Nikolairen tratu ankerrak, izan ere, ezinbesteko marka jarri zion: zaurien marka sakona eta mendeku gosearena, prozesu dialektiko batean ulertuak, zauriak sendakizun eta mendeku gosea sendagai, sendakizunaren neurria nolako, sendagaiarena halako; hala, bada, Nikolaik Teofilo Mariaren sentiberatasunean eta haren urguiluan eragindako zauriak, jariatzen hasi orduko gorroto iturri bihurtuak, barru barrukoak ziren, eta barru barrukoa zen, ondorioz, mendeku gosea, suzkoa ere bazena, esaterik balego; geroztik, baina, azkenaldiko segundo gutxi haietan, zehatzago esateko?, beste bitan zauritu zuten Teofilo Maria:
‎Erakunde hauek badute euren dinamika, bere berezkoa, eta dinamika horrek batzuetan geldotasuna ekartzen du. Tradiziotik datozen inertziak handiak dira, baina XIX. mendean eta XX. mende hasieran akademiak modu batean ulertzen ziren, eta beste ulerkera bat eman behar diogu Euskaltzaindiari, XXI. mende hasieran hizkuntza bera eta hizkuntzaren beraren egoera soziolinguistikoa, soziologikoa eta politikoa ez baitira akademia klasiko batenak bezalakoak. Gizarteak eskabide batzuk baditu, eta akademiak, beste eragileekin batera, horiei erantzun egin behar die.
‎Horren arabera, informazioa eta ezagutza dira aldekotasunaren aurrebaldintza; proiektua ezagutzeak aldekotasuna sendotzeko balio badu, ezagutza faltak aurkakotasuna eragiten du. Gaur egunean, hipotesi hori baliogabetua geratu da, nahiz eta larregitan euskal politikarien ahotan ikuspegi hori nabarmendu ohi den15 Halere, hipotesia baliogabetua geratzeak ez du esan nahi ezagutzak inporta ez duenik, bere rola beste modu batean ulertu behar dugula baizik. Horren inguruan osatuko dugu atala.
‎auzia mahai gainean agertzen dugu, eta Caicoyak ziztu bizian erantzuten dit: . Beste modu batean ulertzen ditut arkitekturitza horiek, ez zuk ulertzen dituzun moduan. Arkitektoa orkestrako zuzendaria da, eta agian orkestra osatzen duten 50 instrumentuetatik bi edo hiru jotzen badaki ere, ezin da harago joan.
‎Nik uste dut gaur egun berriz ere jarri behar direla mahai gainean abertzaletasunaren ikur bereizgarriak. Bizi garen lurralde honetan, udalerria unitate gisa hartzen badugu, %80tik gora abertzaleak dira abertzaletasuna zentzu zabal batean ulertuta eta hiriak eta hiriburuak liberalak izaten jarraitzen dute terminologia zaharra erabilita. Hori ez da aldatu XX. mendean zehar...
‎Gero eta txikiagoa da mundua, eta gero eta estuagoak herrialdeen arteko harremanak. Gizakiok bat batean ulertu dugu itsasontzi berean goazen marinelak garela. Baserri eta herrixketan jaioak, mundukume bihurtu gara.
‎Zoritxarrez, guk ez dugu ikusten ETAren amaiera epe laburrean edo erdian. I, igo Urkulluren proposamena egoera jakin batean ulertu behar da. Euskadiren egoerari aurre egiteko hamar ardatz planteatzen ari gara:
‎Hautua egin behar badut Halloween nahiago, gabez lotan nagoelako. Kalabazak dira zer bi horiek komuna dutena; beldurraren adierazlea batean, eta soziala beste era batean ulertzen dutenei emana bestean. Eta honetaz gotzain laguntzailea isil batean, total mutu, itxura batean testu sakratuetan ez baitago kalabazaren gaineko aipurik; hobeto horrela, aipurik izatekotan seguru kalabaza hura transgenikoa zela!
‎Lanak figuratiboak dira oro har, eta margoaren lengoaia abstrakzioarekin lotu ohi da. Hala ere, zentzu zabalago batean ulertu behar dugu harreman hori: Sotoren lanak margoari buruz hitz egin nahi du, ez horren errepresentazioaren kapazitateari buruz.
‎Maria Bibianak, aldiz, egoera bertsuan zegoen arren, begiak zabaltzea erabaki zuen: ikusten zuen, bai, berak ere, jauregia gainera erortzera zihoakiola, baina begiak zabalik nahi zituen, jakin ez bere buruari iruzur egin nahi ez ziolako edo ulertezin zitzaiona istant batean ulertzea espero zuelako; begiak ez ezik, ahoa ere zabalik nahi zuen, gainera, hondamenaren zerrendarekin lotutako galdera bat bederen egiteko, beste galdera guztiak alferrikakoak zirelakoan:
‎Teofilo Mariak, baina, nekez antzeman ziezaiokeen aitaren barne egoerari; Teofilo Mariak, izan ere, nahikoa zuen bizkar gainean zeramàn zama astunarekin, egunetako bahiketa latzaren ondorioz; Nikolairen tratu ankerrak, izan ere, ezinbesteko marka jarri zion: zaurien marka sakona eta mendeku gosearena, prozesu dialektiko batean ulertuak, zauriak sendakizun eta mendeku gosea sendagai, sendakizunaren neurria nolako, sendagaiarena halako; hala, bada, Nikolaik Teofilo Mariaren sentiberatasunean eta haren urguiluan eragindako zauriak, jariatzen hasi orduko gorroto iturri bihurtuak, barru barrukoak ziren, eta barru barrukoa zen, ondorioz, mendeku gosea... suzkoa ere bazena, esaterik balego; geroztik, baina –azkenaldiko s... Adak zauritu zuen, lehenik, bere galdera inpertinente harekin, eta aitak gero, hari laguntza eskatu eta kasu txikienik ere egin ez zionean; Teofilo Maria bakarrik zegoen, beraz, baina ez hain bakarrik, beharbada, bai baitzirudien, bezperan irratiz entzun zituèn berrien arabera –berrien artean, esatariak aldarri sutsuak egiten zituen, baita behin eta berriro errepikatu ere harako lelo hura," ¡ Con Dios hacia la victoria!" –, hiria inguratua zegoela eta errenditzeko zorian; haren haritik, aitak Nikolairi ganbararen gau ilunean esandakoa gogora zezakeen:
‎Orduan, baina, esker oneko agertu beharrean, Gabinok modu txarrean begiratu zion aitari –mutil hura, berez hain ona zirudiena, aita ere gorrotatzeko gai ote zen, bada? –, segundo bakar bat ere iraun ez zuèn begiraldian, aitak botatako esaldia Gabinok beste modu batean ulertu balu bezala: " Ez badu nahi, utz ezazue, mila aldiz hobe baita ezertxo ere ez egitea marrazkitxo axaleko horiek egitea baino!"; marrazkigintzaren ihesbiderik ezean, baina –marrazkia baitzen Gabinok aurkitu zuèn leihoa, nondik bere beldurrak eta bere ezintasunak kanporatzen baitzituen, bere orekari eusten laguntzen ziòn ariketa paregabean–, barruan pilatzen zitzaizkion pentsamendu eta sentimendu ezkorrak, handik edo hemendik lehertzen zitzaizkionak, halabeharrez, orduz kanpoko orduetan eta lekuz kanpoko lekuetan; egun batean, esaterako, izeba Ernestinari berari eman zion erantzun zakarra:
‎Esperantza handia jarri genuen unibertsitatean (modu zabal batean ulertutako kultura baten suspertzearekin zerikusirik lukeen itxaropen batez ari naiz zuzen zuzenean). Konbentzituta geunden unibertsitateak ekarriko zizkigun onura kulturalak sekulakoak izango zirela; memoria kolektiboa suspertzeaz gainera, memoria hori aberastuko zuela ikerketarekin, garai joanen irakurketa berriekin; formazio benetan humanistiko batek egon behar zuela ezein klasetako ikasketen oinarrian; formazio humanistikoak behar zuela izan alor guztietako lanaren hazi eta ongarri.
2010
‎Esan nahi dizudana da banuela neurezko joera bat, mundua zentzu platoniko batean ulertzeko: errealitate ederra han goian, globoak, zepelinak eta txistuaren notak?, eta errealitate zikina, aitaren gehiegikeriak, anai arreben arteko borrokak eta Kochen baziloak?
‎Jendetzaren zarata eten zenean, nire burua ere halaxe eten zen. Bat batean ulertu nuen ordura arte sumatu besterik egin ez nuena, hots, une erabakigarria heldua zela eta sententzia entzuteko nengoela han.
‎Zatoz hona, Lukax, zatoz hona. Nik ere nahiago nuke aita bizirik balego, baina egunen batean ulertuko duzu. Badakit zuretzat hau guztia oso gogorra dela.
‎Orobat uste dugu beste modu batean uler daitezkeela diskurtsoaren eta literaturaren gaineko analisia eta ikerketa, bi arloen artean dagoen hartu emanari dagokionez. Uste dugu Maingueneau autorearekin batera, literaturak linguistikara jotzea ez dela soilik baliabide oinarrizko bat, askoz gehiago ere badela, benetako ikerketa tresna:
‎ABEL: Badakit eta neurri batean ulertzen dut euren erreakzioa. Baina Paula emakume zoragarria da, ikusiko duzu.
‎GERMAN. Tira, lasai, neurri batean ulertzen zintudan, baina... etzen erraza nire egoera.
‎Alabaina, teknozientziaren kontzeptua ez dugu era zurrun batean ulertu behar.Hemen produkzioaren antolakuntza teknikoaren parera eramaten dugu teknozientzia eta II. Mundu Gerraren osteko antolakuntza fordistaren aldian eta egungoantolakuntza malguaren edo fordismoaren osteko garaian lortzen du bere gorengomaila. Produkzioaren edo lanaren antolakuntza teknikoak produkzio prozesuarenantolakuntza hirerarkikoa eta sistematizatua ekarri zuen.
‎Bolivia, Nikaragua, Dominika, Honduras, SaintVincent eta Grenadinak, Ekuador eta Antigua eta Barbuda. TLC formatuko akordioen aurkakoerantzun erradikal gisa ulertu genuke kideen garapena (zentzu zabal batean ulertuta) sustatuahal izateko. Hainbat alorretan (hezkuntza, azpiegiturak, energia, ingurumena, elikadura, bidezkomerkataritza...) bultzatutako proiektuak dira bere egitasmoa gauzatzeko bide nagusia.
‎Aipatutako irakurketa positiboetatik oso urrun, bide jurisdikzionala herritarrak kontrolatzeko boterea dutenek erabiltzen duten dominazio tresna dela esaten duten ahotsak entzuten dira470 Doktrina horri guztiz kontra egin gabe, eta haren argudioak zati batean ulertuz, gizabanakoaren historiako memento honetan bestela ezin dela izan eta, jurisdikzioa justifikatzen da. Gaiak merezi du azalpen bat.
‎Beraz, aski argi eranakkutsi den legez, malgutasuna lan prozesuaren ezaugarria da. Hala ere, badira lan prozesuan alderdiek duten parte hartzea eskasa dela uste dutenak, eta bide jurisdikzionalak gatazkarekiko alderdien kontrolik eza daramala azpimarratzen dute530 Hein handi batean ulertzen da kritika hori, ezin baita ukatu, bide jurisdikzionalaren eta magistratuek egikaritzen duten jurisdikzio ahalaren ezaugarria delako, lan jurisdikzioari bukaera ematen dion ebazpen judiziala magistratu baten edo gehiagoren fruitu esklusiboa dela.
‎Betiere, sistema linguistikoaren zati diren elementuak sistema komunikatibo oso baten barruan ulertu behar ditu. Beraz, adierazitako gaitasun linguistikoaz gain gainerako trebetasunak eta estrategiak garatu behar ditu egoera jakinetan komunikatzeko beharra sortzen zaion bakoitzean, ahalik eta era egokienean hizkuntza, ikuspegi zabal batean ulertuta, erabili ahal izateko.
‎Hortik aurrera, hainbat azalpen eman nion: politika gauza konplikatua zela, jende askok sufritzen zuela, zaila zela azaltzen, berak egunen batean ulertuko zuela... horiek denek gezur sunda bat zeukaten niretzat ere, eta ez dut uste Anartzi ezertarako balio izan ziotenik.
‎Esan nahi dizudana da banuela neurezko joera bat, mundua zentzu platoniko batean ulertzeko: errealitate ederra han goian —globoak, zepelinak eta txistuaren notak—, eta errealitate zikina —aitaren gehiegikeriak, anai arreben arteko borrokak eta Kochen baziloak— hemen behean...
‎–Ez dio axola, egun batean ulertuko duzu. Tira, goazen.
‎1 Eskuaren mugimenduak bi kausa ditu, lehenengoa fisikoa (zentzu zabal batean ulertuta) eta bigarrena mentala. Erantzun horrek arazo gehiago sor ditzake:
‎Hala, Kitcherren arabera, herriari erlijioa kentzen zaionean, herriak abstinentzia sindromea pairatzen du. Kitcherren ideia horiek guztiak zuzenak izan daitezke, eta erlijioari, nolabaiteko kontsolagarri gisa (zentzu zabal batean ulertuta), ateak irekita utzi behar zaizkio. Denok jotzen dugu sinesmen horietara modu batean edo bestean.
‎Guk ez dugu aintzat hartu lekukotasuna zentzu komunaren ereduaren deskribapenean. Zentzu komunaren funtsa, ikusi bezala, hautematean, oroimenean eta arrazoitzean (zentzu zabal batean ulertuta) datza. Zenbait pentsalarik uste dute zentzu komunaren ereduaren barruan lekukotasuna sartu behar dela, saihestezina baita gure bizitzan.
‎Gogora ditzagun komunikabideak, edo botere erlijiosoa. Hezkuntza sistema (zentzu zabal batean ulertuta) lekukotasunaren garraiobide nagusietakoa da. Bide horietatik denok, neurri batean, ardi bilakatzen gara:
‎Eta lotura batek askatasunaren murrizketa dakar beti. Ildo horretatik, eta behin behineko baieztapen gisa, esan dezagun ezin dugula nahi dugun guztia sinetsi(" ezin" hitza zentzu moral batean ulertu behar dugu). Halere, gure bizibideari erreparatuz gero, egon, badago inork ukatzerik ez duen gertakari bat:
‎Ikusi ditugu ikerketaren argitzaile batzuk eta saiatu gara aurreuste batzuk auzitan ipintzen ere. Idazlanaren azken atalean Europar Batzordeak zientziaren iritzi sozialen inguruan oraintsu egindako lanei arreta ipiniko diet. Azaletik bada ere, azken urteotako bilakaerak orri hauetara aldatuko ditut, gero momentu hauetan auzia zertan datzan zehaztuko dut eta, azkenik, gure ikerketaren laguntzarekin auzia beste modu batean ulertzea proposatzen ahaleginduko naiz. Nire ustea da instituzioek zientziaren pertzepzio sozialez egindako diagnostikoa ez dela egokia, hortik proposamenen desegokitasuna.
‎Oso ondo, erantzuten dit berak beste barik, bat batean ulertu bailuen orain tokiz kanpo dagoela auto errukiz agertzea, ezta nire aurrean ere.
‎Negoziazio saioek, erromesenak ziruditen manifestazioek ez zuten aldaketarik ekartzen, ez zuten ezertarako balio. Jakin bagenekien gure borroka moldeek eragozpenak pairarazten zizkietela Bilboko langile askori, eta era berean jakin bagenekien horietako askok ederto batean ulertzen zutela zergatik jokatzen genuen gisa hartan.
2011
‎Zer esan nahi du horrek adiskidetzearen eta bakearen kasuan? Ilustratuek eta burgesiak adiskidetzea eta bakea modu abstraktu batean ulertzen dute. Beraientzat, adiskidetzea eta bakea dira gatazkarik gabeko egoera, konfliktorik gabeko demokrazia.
‎Lasterka joan behar izan zuen, neskak bizkor zeharkatzen baitzuen karrika. Artean telefonoa eskuan zuela ohartuta, sakelaratu eta bat batean ulertu zuen Lidiaren deia. Lidiak bazuen Lucíaren berri.
‎Ni ere maldizioka hasteko puntuan nengoen baina, ustekabean, baretu egin nintzen. Bat batean ulertu banu bezala Alainen haserreari neurea pilatzeak ez zuela ezer konpon­duko, eta guk irtenbide bat behar genuela, handik lehenbailehen ateratzeko.
‎GERMAN. Lukasek oraindik ez du gainditu. Eta tira, neurri batean ulertzekoa da. (Nahita) Berak aurkitu ninduen erdi hilda.
‎A, bai... zeharo ahaztua zeukan. Bat batean ulertu zuen zer falta izan zitzaion bere bizitza guztian. Georgesek maite izan zuen, baina zer esan nahi du horrek?
‎–Tira ba, hor konpon, nahi duzun bezala! Egunen batean ulertuko duzu, eta gaur esan didazunaz damutuko zara... Ez nuen nik hau merezi...
‎Okzitanieraren alde diharduten erakunde batzuk bisitatu genituen gure egotaldian, eta informazio dezente jaso genuen lurralde hartako historiaren gorabeherez: trobadoreen kontuak (Valentziara joandako trobadoreen kume ei da hizkuntza katalana; egia esan, han zeuden katalan eta okzitaniarrek ederto batean ulertzen zuten elkar, bakoitzak bere hizkuntzan jardun arren), kataroenak, frantsesen gurutzada eta setioak, harrezkeroko gainbehera, Mistral... Eta, dena ez baita lana, tartean ez ziren falta izan hondartza, paseoak, terrazetan kontu kontari ibiltzea, kontzertuak eta gisakoak.
‎Esaldi horretan, heuscal letra txikian dago eta badirudi gehiago beste zentzu batean uler daitekeela: hitz egiten duen komunitateaz ari da, herrik kasu horretan jende ere adieraz lezake.
‎Urteak eman ditut ozeanoak zeharkatzen eta orain, uste dut, laster jaurtiko dudala azken arpoia. Egunen batean ulertuko didazu. Baina zer geratzen zaigu, Giovanni?, galdetu zion Carlak, zergatik gaude horrela berriro?
‎Alferrik zen ezer esatea. Lazkanok ere hitzik gabe jarraitzen zuen, ulertu ezinik baina bat batean ulertuz, bazela hor nonbait –sarean, interneten, hor dena zegoen– gizateriaren historiako objekturik nardagarrienekin dirua egiteko prest zegoenik, souvenirren gutiziaren alde iluna ustiatzen asmatu zuenik. Izugarrikeriaren eta nazkaren artetik, galdera fribolo bat gailendu zitzaion Lazkanori:
2012
‎Sortzaileek errealitate hori ezagutu eta aintzat hartzeko ahalegina egin behar duten bezala, programatzaileek ere eskura dituzten baliabideak antolatu behar dituzte sortzaileen beharretara egokitzeko. Horregatik modu integral eta oso batean ulertu behar da ZUbi proiektuko kideen babesa.
‎Azkenik, murgiltze ereduan dabil egunero berrogei kilometro egin behar duten urepeldar gutxiengo bat. Errotik euskalduna den herri batean uler al daiteke horrelako zatiketarik. Eta gordinkiago, uler al daiteke adin bateko jendeez gain gehiengoak euskararik ez egitea?
‎–Halere, nik hau esan arren, horrek ez dizue ulermenik ekarriko. Zuen izaeran sakontzen duzuenean, zaretenaren aldarerik barnekoiena zabaltzen duzuenean, bat batean ulertuko duzue beti egon zaretela hemen?.
‎Ez al da modurik beste hizkuntza molde batean ulertzeko?
‎«Bakar bakarrik apaizeriaren falta nabaritu da. Sakristiek, nonbait, beste era batean ulertzen dute aurrerapidea. Hor konpon, jaun Loiolatarrok!».
‎Hasieratik jakin nuen... Baina zoritxarrekoa zinen, eta sakrifikatu egin nintzen, egunen batean nire sakrifizioa estimatuko zenuelako esperoan, inolako baldintzaren menpean jarri gabe eskaintzen nizun samurtasun sakona egunen batean ulertuko zenuelako ustean. Denbora luzea igaro da harrezkeroztik:
‎Hala eta guztiz ere, euskal itzultzaileen hitzaurreetan behin eta berriz errepikatzen diren hainbat ideia (jatorrizkoarekiko fideltasuna, itzultzailearen otzantasun eta txikitasuna originalaren handitasunaren aurrean...) episteme modernoak sustatutako pentsamolde baten ondorio direla ikusiko dugu, nahiz eta askotan teorian defendatutakoak praktikan ez gauzatu. Itzulpena modu postmoderno batean ulertu eta landu zuen lehen itzultzailea Sarrionandia izan zelako hipotesian oinarritu bagara ere, Sarrionandiaren aitzindari izan ziren bi euskal autorerengan itzulpenaren epistemologia postmodernoaren hainbat zantzu aurkitu uste izan ditugu, eta bi autore horien lana aztertu nahi izan dugu Sarrionandiaren itzulpen gogoeta eta itzulpen praktika aztertzeari heldu aurretik: Jon Mirandek eta Gabriel Arestik, Sarrionandiaren poesian eragin nabarmena izateaz gain, itzulpena lantzeko modu berritzaile bat aurreratu zuten, Sarrionandiak ondoren era koherenteagoan gorpuztuko zuena.
‎Bigarren kapituluan, berriz, Sarrionandia baino lehenagoko euskal itzultzaileen itzulpen lanak eta itzulpen gogoetak aztertu ditugu, eta bigarren hipotesi bat aurreratu dugu: euskal itzulpenaren historian Sarrionandia izan dela, salbuespenak salbuespen (Jon Miranderengan eta Gabriel Arestirengan aurkitu ditugun zenbait zantzu alde batera utzita), itzulpena modu postmoderno batean ulertu eta praktikatu duen lehen euskal itzultzailea. Hirugarren kapitulu honetan, bi hipotesi horiek frogatzen ahaleginduko gara Sarrionandiaren beraren lanak aztertuz.
‎Traizioa, lehenik eta behin, itzulpenaren epistemologia modernoari egiten zaio, sorburu testuaren eta itzulpenaren arteko desberdintasunak akats, inperfekzio, huts edo arazo gisa hautematen dituen diskurtso atzerakoiari. Bigarrenik, traizioa modu positibo batean ulertzen da, aurreko obra bat, traizionatuz? –eta hain zuzen ere, traizio?
‎Tira? egunen batean ulertuko du.
‎IBONzer erantzun ez dakiela geratzen da, neurri batean ulertzen du. Hasperen eta.
‎Naziotasuna, faktore objektibo etasubjektiboen arteko emaitza litzateke. Gainera Krutwig, faktore objektibo horieidagokienez, haratago doa; ez ditu modu esentzial batean ulertzen, ez ditu denboranzehar aldaketarik jasaten ez duten faktore gisa ulertzen; modu dinamiko bateanulertzen ditu. Ez hori bakarrik, faktore objektibo horiek dinamikoak izateak etamutatzeak ahalbidetzen du, haren ustez, nazio baten biziraupena.
‎Naziotasuna, faktore objektibo etasubjektiboen arteko emaitza litzateke. Gainera Krutwig, faktore objektibo horieidagokienez, haratago doa; ez ditu modu esentzial batean ulertzen, ez ditu denboranzehar aldaketarik jasaten ez duten faktore gisa ulertzen; modu dinamiko bateanulertzen ditu. Ez hori bakarrik, faktore objektibo horiek dinamikoak izateak etamutatzeak ahalbidetzen du, haren ustez, nazio baten biziraupena.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia