|
2001
|
|
|
Hori dela eta, orain arte pentsaezinak ziren ikuspegi batzuk irekitzen ditu patologia horren aurkako borrokan. Ikastetxe gutxi Ros, Viver Manresa eta Jiménez Cossío doktoreek adierazi dutenez, kateter baten bidez, altzairu hedagarrizko sare
|
bat
osasun eremuko stent deiturikoa– sartzen da izterretik barrena arteria femoraletik. Gorputzaren alde horretatik, kateterra aortaren eremu kalteturantz doa.
|
|
2002
|
|
|
Tratamendu kirurgikoaren pean jar daitekeen pazientearen profila «Parkinson gaixotasun tipikoa, eboluzio urte asko dituena, tratamenduaren konplikazioak edo blokeo gogorrak, oharkabeko mugimenduak edo dardara oso larria dituena da», gehitu zuen neurologoak. Espainian, gaur egun, hamazazpi
|
bat
osasun zentro daude «arrisku txikiko» kirurgia hori egiten, eta, Nieves Ama Birjinaren kasuan, urtean mota horretako hogeita bost bat ebakuntza egiten dituzte, paziente bakoitzak aldez aurretiko azterketa eta jarraipena egin behar izan arren, nahiz eta astean behin egin nahi duen. Bestalde, Malagako Ospitale Kliniko Unibertsitarioko Víctor Manuel Camposek gogorarazi zuen Parkinsonen gaixotasunak 60 urtetik gorako pertsonak jasan ohi dituela, nahiz eta kasu batzuetan «35 edo 40 urte» gazteagoetan ere gertatzen diren.
|
|
2003
|
|
|
Bi aleak hil honen 1ean eta 3an jaio ziren San Diegoko zooan (Kalifornia). Proiektua San Diegoko Zoologia Elkarteak, Iowako enbrioi teknologiako laborategi batek eta Advanced Cell Technology (ACT) ikerketa genetikoetako enpresak elkarrekin egin zuten, eta oztopo batzuk aurkitu zituen bietako
|
bat
osasun arazoak izaten hasi zenean. Christina Simmonsek, San Diegoko Parke Zoologikoko bozeramaileak, azaldu zuen bi “banteng” aleetako bat sakrifikatu behar izan zutela, haren osasunak behera egin baitzuen, eta animaliak ez zuela salbaziorik.
|
|
2004
|
|
|
Espainian bakarrik 3.000 milioi euro inguru kostatzen da. Kopuru horretatik heren
|
bat
osasun laguntzarako erabiliko litzateke eta beste bi herenak gizarte kostuari dagozkio. Polenari alergia tratatzeko, lehenik eta behin, alergologo batek gaitza eragiten duten kausen eta polen moten diagnostikoa egin behar du.
|
|
|
Hala, Osasun eta Kontsumo ministro Elena Salgadok atzo esan zuen, bi kasuak gure herrialdearekin muga egiten duen eskualde batean agertu zirela jakitean, “prebentzio eta kontrol mekanismo guztiak” jarri zirela martxan. Horietako
|
bat
Osasun Publikoaren Zuzendaritza Nagusiak abisu neurriak eta zaintza epidemiologikoa abian jartzea izan zen, komunitateen bidez, bereziki Andaluziaren bidez. Lasaitasunerako deia Salgadok aukera baliatu zuen lasaitasunera deitzeko eta argi uzteko, oraingoz, “ez dagoela inolako alarma motiborik”, Espainian antzeko kasuak gertatu izanaren zantzurik ez baitago. Ministroak azaldu zuen, gainera, kasu gehienetan “onbera samar egiten dutela”, nahiz eta Irlandako bi herritarrengan “entzefalitis moduko arazoak izan diren”.
|
|
|
Lankidetzan aritzeko betebehar orokor bat exijituko zaie agintariekin elikagai enpresen ustiatzaile guztiei, hornitzen edo hornitzen duten elikagai baten arriskuak saihesteko edo murrizteko hartutako neurriei dagokienez. Izan ere, horietako edozeinek uste badu edo pentsatzeko arrazoirik badu merkaturatu duen elikagaietako
|
bat
osasunerako kaltegarria izan daitekeela, berehala eman du horren berri, bai eta azken kontsumitzailearentzako arriskuak prebenitzeko hartu diren neurrien berri ere. Ondorioz, beren produktuaren «arriskuen ebaluatzaile» moduko bat dira, bai eta merkaturatzen edo banatzen dituzten beste batzuena ere.
|
|
2005
|
|
|
Valladolideko Ospitale Kliniko Unibertsitarioa auzitara eraman liteke, bi gaixo nahasi eta beste gaixoaren gaitzaren batekin lan egiteagatik, Valladolideko El Día egunkariak dioenez. Gertaerak joan den igandean gertatu ziren, 37 urteko gaixo
|
bat
osasun zentro horretan ingresatu zutenean, belarrian arazo bat izateko. Gaixoaren familiaren harridura izugarria izan zen, ebakuntzaren ondoren arazo bera zuela ikusi zuenean, ez baitzioten belarriko ebakuntzarik egin.
|
|
|
Espainia da biztanleko baliabide gutxien bideratzen dituen Europako herrialdeetako
|
bat
osasun arretarako
|
|
2007
|
|
|
Azterketa horiek oinarri izan behar dute albaitari ofizialak dagokion osasun ziurtagiria eman dezan. Arauak argi uzten du baimen hori ez datorrela
|
bat
Osasun eta Kontsumo Ministerioaren 1993ko maiatzaren 12ko Aginduan aurreikusitakoarekin (agindu horren bidez ezarri zen esportaziorako osasun ziurtagiri ofiziala). Esportazioko osasun ziurtagiri ofiziala Agindu berriak esportatzaileari osasun ziurtagiri ofizialaren baldintzak eta eredua ezagutzeko eskubidea ematen dio, esportatu beharreko haragiari edo haragi produktuari eska dakizkiokeenak, helburuko hirugarren herrialdearekin ofizialki adostu ondoren.
|
|
|
Konparaziozko alegazioak dituzten elikagaien kasuan, hala nola «eduki handiagoa» edo «eduki murriztua», konparatzeko elementua gehitu da. Propietate osasungarrien gaineko alegazioen kasuan, hots, elikagaien kategoria
|
bat
osasunarekin lotzen dutenen kasuan, Europar Batasuneko araudiak debekatu egiten du gaixotasun baten prebentzio, tratamendu edo sendatze propietateak aipatzea. Kasu horietan, aldez aurreko ebaluazio zientifikoa eta ondorengo baimena behar dira.
|
|
|
Hala ere, erakunde humanitarioek diote sistema horrek ez duela lortu palestinarren bizi baldintzen narriadura saihestea. Hala, helburu espezifikoetako
|
bat
osasun eta hezkuntza sektoreari laguntzea zen arren, 2006an TIMek ez zuen sendagairik eman, eta, sortu eta hamar hilabetera, ekarpen txikia egin du. “Horren guztiaren ondorioz, behin baino gehiagotan agortu dira intsulina bezalako bizi botikak, eta beste sendagai batzuek bost hilabete baino gehiago daramate izakinik gabe”, dio Tina Miñanak.
|
|
|
Hiru urtez, eta sei hilabeteko aldietan, 18 eta 55 urte bitarteko 2.801 langile heldu izan ziren. Gizonen %80, 4 erdaindua zegoen (gehienak metodo tradizionalen bidez eta zati txiki
|
bat
osasun langileen bidez). Bi urteko jarraipenaren ondoren, 30 infekzio berri izan ziren GIBagatik (17 gizon zirkunzidatuetan eta 13 ez zirkuntziatuetan).
|
|
2009
|
|
|
Konpainia honek konpromisoa hartzen du bere produkzioaren zati
|
bat
osasun arazo larrienak konpontzeko esleitzeko
|
|
|
Bizkarreko minaren irtenbidea: prebentzioa Ikastetxeetan takilak dituzten ikasleek maizago eramaten dute pisua, eta bizkarreko mina ez da hain ohikoa Prebentzio neurri eraginkorrenetako
|
bat
osasun hezkuntza da, baina, Juan José Rodríguez Sendín Espainiako Medikuen Elkargoen Kontseilu Nagusiko lehendakariaren arabera, ez zaio behar adinako garrantzia ematen. Erakunde honek eta Kovacs Fundazioak urteak daramatzate lanean bizkarreko minari buruz kontzientziatzeko, haurrei, nerabeei eta gurasoei buruzko kanpainak eginez.
|
|
2010
|
|
|
Psikoterapeuta
|
bat
osasun mentaleko profesionala da (psikologoa edo psikiatra), eta tratamendu psikologikoa egiteko prestatuta dago. Baina pertsona askok erantzuten ez dakiten lehen galdera hau da:
|
|
|
Horregatik, finantzabide iraunkorrak behar dira, finantza mekanismo berritzaileen bidez, hala nola Europar Batasunak gaur egun sustatzen duen finantza transakzioen gaineko zerga. Baliabide horien bidez bildutako diruaren zati
|
bat
osasun arazoei aurre egiteko gorde litzateke, hala nola desnutrizioari aurre egiteko, GIB/ HIESaren tratamenduak finantzatzeko edo tuberkulosiarentzako tratamendu berriak garatzeko.
|
|
|
Lyonsek haren proportzioa handitzeko aukera proposatzen du, energia gastua handitzeko eta, beraz, hartutako kalorien eta gastatutakoen arteko oreka errazago doitzeko. Baina gomendio eta aholku batzuk ez datoz
|
bat
osasun agintariek egin eta egiaztatu dituztenekin, denboran zehar pisua galtzeko duten eraginkortasunari dagokionez: Elikadura erregimena, beste “dieta miragarri” batzuen oso antzekoa izateaz gain, hiperproteikoa da, epe luzera mota horretako elikadurak osasunari dakarzkion arriskuekin eta gaixoa elikatze eredu osasungarri egokietatik urruntzeko eragozpenarekin.
|
|
2011
|
|
|
Lanean 12 eta 17 urte bitarteko 38 neska nerabek parte hartu zuten, gehiegizko pisua garatzeko arrisku handia zutenak. Talde bat pertsonen arteko terapia tratamendu batetik igaro zen, eta beste
|
bat
osasun arretako arauekin lotutako hezkuntza programa batetik. Urtebete geroago, pertsonen arteko terapia egin zuten nerabeek besteek baino atzerakada gutxiago izan zituztela ikusi zen.
|
|
|
ekoizpen animalien medikuntza, etiologia, gaixotasunen prebentzioa eta tratamendua (pertsonentzako kutsagarriak eta infekziosoak barne), epidemiologiaren printzipioak eta gaixotasun agerraldien ikerketa. Albaitariaren erronka nagusietako
|
bat
osasun publikoa da; izan ere, oilasko, esne, gazta, arrautza edo arrainaren bidez transmititzen diren gaixotasunen mehatxupean daude kontsumitzaileak. Eritasun horiek erakusten dute beharrezkoa dela profesional trebatuak izatea, arriskuetarako sarbidea izan dezaten eta arrisku horiek murriztu edo ezabatzeko beharrezko prozesuak ezar ditzaten, besteak beste, exotikotzat jotzen direnak.
|
|
|
Horretarako, adituek 208 haurren neurriaren jarraipena egin zuten, dialisialdiaren hasieran eta amaitzean neurketak eginez. Azterlan hori Ana Sánchez Moreno doktoreak koordinatu du, eta zortzi autonomia erkidegotako hamar
|
bat
osasun zentrok hartu dute parte. Gainera, lan onenaren saria jaso berri du Espainiako Nefrologia Pediatrikoko Elkartearen azken biltzarrean.
|
|
2012
|
|
|
Zerrenda honetako adierazpen guztiak EFSAren Nutrizio panelaren ebaluazio zientifikotik igaro dira. 250
|
bat
osasun adierazpen egin daitezke, eta, batez ere, bitamina, mineral eta zuntzentzat eta zenbait koipe osasungarrirentzat frogatuta dauden efektuak biltzen dituzte. Besteak beste, bihotzaren, muskuluen, azazkalen egituraren edo azalaren funtzioen mantentzeari buruzko adierazpenak dira, ez hain indartsuak, gaixotzeko arriskua murrizten dutenak.
|
|
|
Tratatu daitekeen infekzio
|
bat
osasun globalerako mehatxu bihur lezake
|
|
|
Espainiako osasungintzan murrizketak, zabarkeria eta akats medikoak edo intimitatea edo datuen konfidentzialtasuna bezalako eskubideak urratzeak osasunarekin lotutako asegabetasuna eta gatazkak eragin ditzakete. Erabiltzaileen, profesionalen eta ospitaleen arteko arazoak konpontzeko modu azkar, erraz, merke eta eraginkor
|
bat
osasun arloko bitartekaritza da. Prozesu hori borondatezkoa eta judizioz kanpokoa da, eta bi aldeei akordio egokia lortzeko aukera ematen die.
|
|
2015
|
|
|
Kalitatea zaintzea eta kaltegabekeria, zoonosiaren aurkako borroka eta biomedikuntzaren alorreko ikerketa albaitaritza zerbitzuen funtsezko zereginak dira. Izan ere, albaitariaren erronka nagusietako
|
bat
osasun publikoa da, kontsumitzaileak ez daitezen egon haragi, esne, arrautza, gazta edo arrainaren kontsumoagatik transmititutako gaixotasunen eraginpean. Albaitaritzako ikerkuntzaren irismena, beraz, bikoitza da.
|
|
|
‘ Elikadura eredu osasungarritik urrundu daitezke. Elikagai bakar
|
bat
osasuna hobetzeko gai dela sinetsaraziz gero, ustekabeko ondorioak sortzen dira. Horrela ez da ikasten modu osasungarrian jaten, baizik eta egungo elikadura patroiak iraunarazten dira, non, dietaren elikagai ez osasuntsuak kendu beharrean, «gure ohitura txarrak» (uko egiteari uko egiten diogunok) «konpentsatu» egiten diren.
|
|
2016
|
|
|
Elikagai
|
bat
osasunarentzat onuragarri gisa aurkezten denean, Elikadura arloko Segurtasunaren Europako Agintaritzaren (EFSA) esku gelditzen da gaia, eta hark aztertzen du ea aipamenak egokiak diren, ea baden horren inguruko ebidentzia zientifikorik, eta txosten bat egiten du, loteslea ez dena; hortik aurrera, Europako Batzordeak eta estatu bakoitzak erabakitzen dute aipamen horiek onartu edo ez....
|
|
2017
|
|
|
AEBetako National Center for Complary and Integrative Health. helduen %30ek baino gehiagok eta haurren %12k erabiltzen dituzte mendebaldeko edo ohiko medikuntza tradizionaletik kanpo garatutako terapia horiek. Osasunaren Institutu Nazionaletako (NIH) gobernu erakunde horren helburuetako
|
bat
osasun ikuspegi alternatiboei buruzko ebidentziak ematea da, zer laguntza eta zergatik ez dabilen eta zer den segurua zehazteko. Oro har, hiru talde handitan sailkatzen ditu:
|
|
2019
|
|
|
2018an salmentak% 56 igo ziren, Strategy Analytics aholkularitza enpresaren datuen arabera. Gorakadaren arrazoietako
|
bat
osasunarekin lotutako funtzioen zehaztasuna da, besteak beste, bihotz erritmoa neurtzea. Baina Konfiantza izan dezakegu datu horiekin?
|
|
2020
|
|
|
begetarianismoan ez galtzeko hiztegia Azterlanaren arabera, dieta mota hori %27 igo da gure herrialdean azken bi urteetan, batez ere emakumeei, gazteei eta hiri handietako biztanleei esker, horiek baitira aukera berdeen alde gehien egiten dutenak. Animalien ongizateaz eta jasangarritasunaz gain, gehienek haragia baztertzeko arrazoi nagusietako
|
bat
osasuna dela diote. Baina produktu prozesatu begetarianoak ere onuragarriak dira organismoarentzat?
|
|
2021
|
|
|
Espainian, Zigor Kodeak, 220.5 artikuluan, honela dio: “Sei hilabetetik urtebetera arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaie haur
|
bat
osasun zentroetan edo zentro soziosanitarioetan zuhurtziagabekeria larriagatik ordezkatuz gero, haren identifikazio eta zaintzaz arduratzen direnen zuhurtziagabekeria larriagatik”.
|
|
|
Gimnasia aparatu horiek ariketa fisikoa askatasunez egiten dute, edo entrenatzaile baten doako laguntza dute. Hiri
|
bat
osasunarekin lotutako kirol politiketan lider bihurtzeko, inbertsio handia egin behar da: 60 milioi euro urtean.
|
|
2022
|
|
|
Diziplina ugari praktikatzeko 200 espazio baino gehiago izateagatik lortu zuen, kirola eta natura hiriaren inguruko parkeekin konbinatzeagatik. Hiri
|
bat
osasunarekin lotutako kirol politiketan aitzindari bihurtzeko, beharrezkoa da inbertitzea. Baina komunitate guztiek ez dute gauza bera gastatzen.
|
|
2023
|
|
|
Adibidez, gosaritarako produktu marka askok (kakao azukreduna hautsean, zukuak, galletak, zerealak) mezu desfasatu eta funsgabeak transmititzen dituzte, hala nola “gosaria eguneko otordurik garrantzitsuena da”, “esne, zereal eta frutaz osatua egon behar du” edo gailetadun kakaoa “atleten gosaria da”. Osasun adierazpenak Beste estrategia
|
bat
osasun eta nutrizio adierazpenak erabiltzea da, mantenugairen bat dagoen edo ez eta horrek osasunean duen eragin positiboa nabarmentzeko. “Gosaritarako” zerealen edo gaileten marka batzuek bitaminak eta mineralak gehitzen dizkiete produktuei, elikagai osasungarrien itxura egin dezaten, “D bitamina iturri” edo “hezurrak garatzen laguntzen du” motako mezuekin.
|
|
|
Begietako arazoak: begiak dira arrazaren ahultasun nagusietako
|
bat
osasunari dagokionez. Askotan, herentziazko arazoak izaten dituzte, hala nola erretinaren atrofia progresiboa, kataratak eta kollie edo CEA begiaren anomalia (Collie Eye Anomy), jaiotzen direnetik txakurrei eragiten diena.
|