|
2000
|
|
|
Aldi berean, gogoratu behar da ipuinetan leku izen konkretuak eta zehatzak ere ageri direla leiendazkoekin
|
bat
ez datozenak, kontrastean bezala sartuak. Hain zuzen ere egilearen geografia pertsonalari hurbilen zaizkionak dira aipatzen dituen toki horiek, esate baterako, gai arturikoa duten ipuinetako bitan Durango eta Mugarra mendiko oinetan kokaturiko toki zehatzak aipatzen dira.
|
|
|
Gizakia da, bere abstrazioan, testuotako pertsonaia nagusia (bostetan agertzen zaigu izen baten konkrezioa: Remigio abadea eta Jaun Done Gabriel, tonu nagusiarekin
|
bat
ez datorren testu bakarrean, Ingrid, Lenin eta G.), bizitzaren zelda espazio eta egunen gurpil erlojurik gabea denbora. Ezagutzaren giltza, berriz, galdera eta zalantza.
|
|
|
Bigarren mailako pertsonaia batzuen jokaera, agian, ez dago garatuegia eta oso sinpleak eman lezakete, batez ere On Benjaminekin konparatzen baditugu. Eleberria, oro har, gustatu zaidan arren, esan behar dut, baita ere, puntu
|
bat
ez dudala hain gustukoa izan: bukaera efektistegia izan da nire iritziz.
|
|
|
" Haizeak gauza gozoak esan nahi zizkidala bururatu zitzaidan. Derrota
|
bat
ez dela derrota guztiak, maitasun bat ez dela maitasun guztiak. Gure zain izoztuen barruan odolak gatzatu gabe dirauela, bizirik, bero, ero".
|
|
|
" Haizeak gauza gozoak esan nahi zizkidala bururatu zitzaidan. Derrota bat ez dela derrota guztiak, maitasun
|
bat
ez dela maitasun guztiak. Gure zain izoztuen barruan odolak gatzatu gabe dirauela, bizirik, bero, ero".
|
|
2001
|
|
|
Era berean pertsonaia berria sortuko da: europarra izan arren, Europako interes ekonomikoekin
|
bat
ez datorren pertsonaia ziniko eta antiheroia, galtzaileen alde (eta indigenen ondoan) jartzen den pertsonaia.
|
|
2002
|
|
|
Jon Kortazarrek oroitarazi digun moduan, 1990etik 2000 urte bitartean 38 idazlek argitaratu zuten euren lehen poema liburua eta horien artean kausi ditzakegu 70eko hamarkadan jaiotako euskal idazle berri asko: Kirmen Uribe, Asier Serrano, Igor Estankona, Jose Luis Padron, Urtzi Urrutikoetxea, Castillo Suarez, Xabier Olaso, etab. Poesiarentzat garai onak ez diren hauetan, guztiz azpimarratzekoa da poeta gazteon lan gehienak kaleratu dituen Susa argitaletxearen ahalegina, poesia sail
|
bat
ez ezik, Koldo Izagirrek zuzendutako XX. mendeko euskal poesia kaierak izeneko bilduma eskaini diguna. atxikiz ulertua (grekerazko" kanon" hitza zurginek neurketak egiteko erabili ohi zuten makilatxoa izendatzeko erabiltzen baitzen), ezta zentzu biblikoan ulertua ere, baizik eta XVIII. mendeaz geroztik literatur kritikan eta teorian aztertu den modura ikertuz: hizkuntza desberdinetako literaturetan eredugarritzat hartuak izan diren testu edo egileen inguruko hausnarketa gisara.
|
|
|
Par. Eta ez
|
bat
ez anhitz ere iduriko eztute.
|
|
|
Bainan zure buruan handitasuna eta gauza handiak batean gogar baldin baditzazu, bertze handitasun berri
|
bat
ez ahal zaitzu irudituko, eta hori ere bat izanen dena, eta horregaitik bertze oro ere handi izanen dena?
|
|
|
Par. Hortaz, izaki guztieri banakaturik othe da existentza, hain zuzen ere izakirik batere tipi nahiz handi, horren gabe eztelarik? Edota, galdera hori kirtenkeria
|
bat
ez izaki, izategabekorik ezpaitateke?
|
|
|
Par. Bertze gauzak eztitezke, beraz, ez
|
bat
ez ez bia, ez nehongo numeruz expressa edo agerrazi.
|
|
|
Euskal kantak izaten zuten aldi, haren ezpaiñetan. Alabaiñan euskal melodi bakar
|
bat
ez omen du osoro armonizatu. Behin batean, bai esan ere Aita Donosti zenduak zer bakan hori, eta Ravel-en erantzuna:
|
|
|
Par. Elhe beraren arauera, batasunetik anhitzetara iragantzean eta alderantzira, bata ezta
|
bat
ez anhitz: ezta zathitzen ez biltzen.
|
|
2003
|
|
|
Haserre hori, azalekoa barik, sakonekoa zen agian: euskaraz literatura idazten zuten euskaldunberriei buruz berak zuen eritzia eta aldiko erakunde, administrazio eta euskalzale askok zutena
|
bat
ez zetozen inolaz ere, eta horrek eragina izan zukeen hartu zuen erabakian.
|
|
|
aurreko urteetan be, zelan edo halan, Bizkaiko Eleizeak beti izan ditu jokabide nausi batzuk, asmo jakin batzuk. Egia esan, Pastoral Plan
|
bat
ez zan argitaratu 1973 urterarte. Orduantxe egin zan lehenengoa, luzea, 2 Bilbo Herri Irratian alkarrizketea," Jaunaren Itza" irratsaioaren barruan, 1975 urterako Pastoral Egitarauaz, 1975eko zemendian.
|
|
|
Horregaitik, ez dago munduan herririk, zelan edo halan jakintza ta arte berarizko
|
bat
ez daukanik: folklore edo herrijakintza.
|
|
|
Antologia honen orrietan ezkutaturik dagozan aberastasunak ahalik ondoen aurkitu ahal dagizuzan, hirulau aurkibide be jarri deutsuguz, irakurle. Izan be, honelango liburu
|
bat
ez da egiten, eskuetan hartu eta jarraian irakurteko; era askotara erabili daiteke eta erabili behar da, bakotxean zer lortu nahi dan eta horixe bilatuz, irakasle argi baten zuzendaritzapean, ahal bada.
|
|
|
Gauza
|
bat
ez zuen kontuan hartu: irakaslea sartu zen, eta segundo bakar bat baino ez zuen behar izan egoera ikusi eta ulertzeko, egun hartan oso sentikor baitzegoen.
|
|
|
Zaindariak, ez
|
bat
ez bi, tiroka hasi ziren, euren kideek gorputzak lurrera bota ondoren. Egundoko kea eta ezpalak atera ostean eta danbada ito zenean, buruzagiak begiratu bat egin zuen.
|
|
2004
|
|
|
Urteberri eguna izan arren, beste asko ere, beste toki askotan, batzarretan egongo dira, dudarik gabe, zertarako edo hartarako, batzarrak egitea premiazkoa, derrigorrezkoa, nahi ta nahi ezkoa baita gaur. Batzar
|
bat
ez egiteko ere batzarra egin behar; batzar bati boikota egiteko ere batzarra egin behar.
|
|
2005
|
|
|
Gure bizi esperantzaren erdirik ez. Bai, nondik mila deabru daukate horrelako zoriona, guri, baitezpadakoak zaizkigun oinarrizko gauza horietarik denetarik bihi
|
bat
ez dutelarik urrunera ere ikusten, ez telebista, ez hozgailu (alta, nihon baitezpadakoa balitz!), ez beribil, ez opor, ez SMIG, ez segurtasun sozial, ez zahar arranda, ez... Eta nork erran dezake ez direla zoriontsu?
|
|
|
Gaur egun hiru: 67, 75, 80 urtetakoak! 171 Heldu baita hamar urte barne apez bihi
|
bat
ez dela geldituko! Apezik ez, mezarik ez.
|
|
|
zibilizazio guzietan heriotzeari lotu sineste, otoitz eta ohidurak dira zibilizazio bat hiltzen delarik azkenik galtzen direnak. Duela 100/ 150.000 urte hasi ziren gure arbasoak hilak ehortzen errito zenbaitekin, eta erroak hoin barna dauzkan ohidura
|
bat
ez da horrela eta horrela desagertzen. Ez du beste misteriorik gure elizak Omiasaindoretan beteak izateak.
|
|
|
Ez ote dugu borrokatu behar, gogorki borrokatu behar, mundu honetan gure ziloa egin nahi baldin badugu? Barea iduriko gizon melenga
|
bat
ez da sekulan aterako gure munduan.
|
|
|
Nolaz dira gure elizetako sainduak hoin seriosak? Iparralde honetan bihi
|
bat
ez dut ikusi irriz. Hemendik kanpo, oso guti.
|
|
|
Gure apezpiku guziek badute Frantziako lehendakariaren benedikapena, hau, hargin beltza eta poligama izana gatik Mitterand en gisa. Horra zergatik Baionan apezpiku euskaldun
|
bat
ez izatea segura dugun. Eta luzaz oraino.
|
|
|
Halaber afal ondotik eta oheratu arte, besaulkietan erroraino sartuak daudelarik denak, telebistari begira. Zenbat etxetan ez dakite Irakeko gerlaren berri xehetasun guziekin, emaztea, senarra edo haurraren kezka bihi
|
bat
ez delarik ezagutzen, ez delakotz elgarren arteko solasik?
|
|
2006
|
|
|
Beste neskame
|
bat
ez badogu hartu behar, badakizu zuk egiten dozun guztia ontzat emoten dodana; zelan ikusten nozu afarirako jantzi barriagaz?
|
|
2007
|
|
|
Paseatzea gu Españira egin genduan pentsatu. Orain erraxa dala kontatzen
|
bat
ez da eiten aspertu.
|
|
|
Bañan
|
alare
bat ez da azten gauza politak ikusten.
|
|
|
Pedro de Medina sevillarra, Marineo Sículo italiarra, Juan de Valdés, Alonso Venero edo Martín de Viciana, kanpokoen artean. Baina horien aurrez aurre izan ziren beste batzuk
|
bat
ez zetozenak; hau da, erromatarrak etorri aurretik Hispanian beste hizkuntza batzuk ere egiten zirela baiesten zutenak: Ambrosio de Morales, Juan de Mariana edo Bernardo de Aldrete, esaterako.
|
|
|
Antza, gatx egiten jakozan jentearen begiradea, aurrereretxiak eta ezjakintasuna. Kontau deust zein zaila dan erlijino txiki batekoa izan eta mendebaldean bere nortasunari eustea, inguruko ia guztia
|
bat
ez datorrenean zure kultura eta sinismenagaz. Eta, aldi berean, azalaren koloreak ikusiezineko hormak altzetan dauzala.
|
|
2008
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoa eta Nafarroa administrazio banatan zatituta egoteak eragin zuzena dauka Euskal Irakaskuntza Sisteman; administrazio bakoitzak curriculum bat zehazten du, eta Euskal Hizkuntza eta Literatura irakasgaian aldeak daude curriculum bien artean. Gainera, Batxilergoko edukiak oso lotuta egon ohi dira Unibertsitaterako hautaprobekin, eta Nafarroako eta EAEko ikasleen hautaprobak ez dira berdinak; horrek eragiten du, hein batean, bi erkidegoetan irakasten diren literatur edukiak
|
bat
ez etortzea.
|
|
|
Hori eginda, ez zan izaten astoarentzat beste lanik. Jaten emon eta gero, eguraldi txarren
|
bat
ez bazan behintzat, larrara ateraten genduan. Garra garra egiten eban ia egunero, lurrean etzunda, bizkarreko hazkurak kentzeko.
|
|
|
Beste gauza
|
bat
ez eban, ostera, sekula ikasi. Oletako mandaskan ura edaten geratzen zanetan beti egiten eban ganean eroana botateko moduko atzerakadea.
|
|
|
Biharamonean, bazterrak edurtuta egon arren, asto ganean eroan ninduen parrokiara, auzoko Isidrak eta anaia Josek, bataioa egitera. Arazo larriren
|
bat
ez bazan, sasoi haretan ahalik lasterren bataiatzea zan ohikoa.
|
|
|
Lukutsak ilaran jarri, lehiakide bakotxaren parean, eta zeinek lehenago sartu kopaletean. Holako aproba
|
bat
ez dot inoz ahaztuko, ganera. Anaia gazteagoaren kontra lehiatu behar neban, anaia eta arreba nagusien gozagarri.
|
|
2009
|
|
|
Baladak genero berezia dira herri literaturaren barruan, eta kantagai eta aztetgai hartu dituzte hainbat adituk. talde horren ordezkaria da, eta gainera, balada
|
bat
ez da balada bihurtzen, harik eta taldeak onartu eta taldekantu bihurtu arte, tradizioak ezinbestean eragindako aldaketek moldatuta.
|
|
|
Musika dela eta, balada
|
bat
ez da balada kantatzen ez bada.Testua eta doinua elkarren menpe daude, eta ez da normala balada baten bertsio bera erritmo eta neurri ezberdineko doinu ezberdinetan aurkitzea, ezta doinu bera balada ezberdin askotarako erabilita ere. Dena dela, doinu barietatea testu aldaerak baino hainbat txikiagoa da normalean.
|
|
|
Bijilia okelarik ez jatea da, eta baraua, ez jatea edo eguneko jatorduren
|
bat
ez egitea. Barausi dau izaten zen baraua errespetatzen ez zuenaren gainean esaten zena.
|
|
|
Gizon ernegadu, pirri halako
|
bat
ez dozuela inoiz ezagutu. Ez eidazue esan ezetzik; etxetik urrun urten barik beharbada.
|
|
|
Zer eta, txarri bat! Sei zazpi arroako txarri biribil
|
bat
ez zan, ba, nire gau haretako gorri bildurgarria. Hango barre egin beharra!
|
|
|
Hiru lau laiakada emon ebazanean, harrituta geratu zan Erramon. Zer eta, besigu eder
|
bat
ez eban, ba, atera laia ertzean, dingilizka?!
|
|
|
zaldi guztien errege irudian eta halakotzat eukien zaldiak eurak be, hain egoan dotore eta agurgarri gure Txiki. Bibotedun gizon
|
bat
ez formalagorik. Ez horixe!
|
|
|
Ikarearen ikaraz, konortea galduta, lurra jo ez ebenean! Zer eta, otso handi bildurgarri
|
bat
ez zan, ba, portalean egoana?! Otsoa zan bai; euren amak etxe aurrean sikatzen itxiriko jantziak soinekotuta etorken otso goseti bat.
|
|
|
Juanitok ateak itxi aurretik, eleizan sarturiko aker handi
|
bat
ez zan, ba, gure zorioneko demoninoa?
|
|
2011
|
|
|
Nonor gaixorik egoanean, ze gaixo eukan be sarritan ez zan jakiten oraingo moduan eta asko zertatik gaixorik egozan be jakin barik hilten ziran. Baten bat gaixotzen zanean be, gaixo larriren
|
bat
ez bazan behintzat, medikuarenera barik, etxeko erremedioetara joten zan gehiago.
|
|
|
Baina gauza
|
bat
ez genduan ondo ulertzen, gazteenok batez be. Gotzaina, Pablo Gurpide Jauna, Comillasekoa bera be, han egoten zan, baina danok sartu ahala, belaunikotu eta mun egiten geuntsan eskuan.
|
|
|
Noiz hartuko ete doguz gugaz
|
bat
ez datozanak borondate oneko gizon emakumetzat?
|
|
|
Gure Inasi serora jatorra be azpian harrapau eben harritxu batzuk. Kanpantorreko harri handiren
|
bat
ez egoala sendo ezarrita be jabetu ginan. Hori izan zan gero urteetako lanaldia izan zana hasteko errazoia, izan be, konponketa batak bestea dakar.
|
|
2013
|
|
|
Hori ere, dena den, gaur egun ez da hain zorrotza. Izan ere, herri batzuetan hurrengo asteburuan ospatzen dituzte alboko herriarekin
|
bat
ez egitearren; eta maskaradek eurek ere maiatzera arte irauten dute. Hau da, nahiz eta inauteriek Garizumaren oposizioan hartu euren zentzu betea, Garizumak eta hausterre egunak beren indarra galdu duten neurrian luzatu egin dira.
|
|
|
Hori be, dana dala, gaur egun ez da hain zorrotza. Izan be, herri batzuetan hurrengo astegoienean ospatzen dabez alboko herrietakoakaz
|
bat
ez egitearren; edo Zuberoako maskaradek eurak ikusten dogu maiatzera arte irauten dabena. Hau da, nahiz eta Inauteriak Garizumeagaz oposizinoan hartu euren zentzun betea, Garizumeak eta Hausterre egunak euren gizartc indarra galdu daben neurrian luzatu egin dira.
|
|
2015
|
|
|
Euskara batuaren auziari atxikiz, baina, Jan Mukarovskyk txekiar hizkuntzaren neologismoen inguruan esandakoan oinarritzen zen, esateko euskararen arazoa, izatekotan, artifizialtasun faltarena zela. Hau da, hizkuntza estandar arautu (artifizial) indartsu
|
bat
ez zegoenez garai hartan oraindik, arauetatik aldentzea neologismoak sortzeko, esaterako, aski zaila zen. Teoriko txekiarraren Lenguaje standard y lenguaje poético lana gomendatzen zuen eta araugileen zein sortzaileen eginbeharra aldarrikatzen.
|
|
|
Esanahiari buruz mintzo zen kritikaria baita ere. Garmendiak esanahiaren hustuketa moduko baten alde egiten zuen liburuan, Kortazar
|
bat
ez zetorrena: " testoa esanguraz hustuaz mami barik geratu da.
|
|
|
Horregatik" euskaraz bai baina" baita telebistari dagokionez ere. Erdal telebista bat kopiatu eta euskaraz egitearekin ez litzateke nahikoa, beraz; telebista ez alienante bat zuten helburu, euskarazko telebista alienante
|
bat
ez litzatekeelako ez gizartearentzat eta ezta euskararentzat aurrerapauso.
|
|
|
Hitz bat oraindik: editoriale
|
bat
ez da beti sortzen plangintza kulturalaren hutsuneak betetzearren. Ez gaude horri begira.
|
|
|
Idazle ontzat daukat Izagirre. Ezker Abertzalea deitzen zaion talde horren ideologiarekin oso atxikia ematen du, baina hori baino, beste gauza
|
bat
ez ote den daukat susmoa. Seguru asko bera oso kritikoa izango da dagoen lekuen dagoela, baina bere burua du ikusi, hala ere, multzo horretakoa ez den beste irudi batekin.
|
|
|
Gaur gaurkoz, eta notizia hoberik ez datorkigun bitartean, euskalduna izatea desgrazia bat, deskalabro
|
bat
ez ote. Hizkuntza osatu bat ez dugu, botere politikoari berriz urrutitik ere ez diogu usainik hartu, krisi ekonomikoak burlarik handiena geuri egingo digu, besteek bai bait zekiten ezer gutxi zirela, eta guk berriz uste genuen...
|
|
|
Gaur gaurkoz, eta notizia hoberik ez datorkigun bitartean, euskalduna izatea desgrazia bat, deskalabro bat ez ote? Hizkuntza osatu
|
bat
ez dugu, botere politikoari berriz urrutitik ere ez diogu usainik hartu, krisi ekonomikoak burlarik handiena geuri egingo digu, besteek bai bait zekiten ezer gutxi zirela, eta guk berriz uste genuen...
|
|
2017
|
|
|
189 Saga labur honetako bigarren nobelaren hasierako sekuentzia narratiboak ederki biltzen du Metxaren pertsonaiak gorpuzturiko muturreko inkonformismo hori, bere burkideekin ere sekula
|
bat
ez etortzera bultzatzen duena. Sekuentzia horretan, Metxa tunel bat egiten aurkezten zaigu koilara txiki batez soilik lagundurik.
|
|
2018
|
|
|
" Hori gezurra da, sekula ez da lotsorra izan; etorri ez baldin bada, bere izaera komedia guzti honekin
|
bat
ez datorrelako da, eta ez beste ezergatik. Etorri ezkeroan, higuina baino ez zuen sentituko", esan zion bere barneari.
|
|
|
Berarekin, hain maitekorra izanik, sekula ez eta, neure burutasun guztiei abegi ematera ausartzen naiz. Bederen, nahiz eta askotan nirekin
|
bat
ez etorri, ez nau inoiz gutxietsi. Ez da Augustoren moduko zatarra.
|
|
2019
|
|
|
Hala ere, agian narratzailearen ez fidagarritasuna dela eta, elikagaien prestaketaren kontuan Florak Senarrarekiko duen oposizioa azpimarratu du modu irrigarrian: " arrautzak frijitzeari buruz nuen iritzia zela eta, baina ez nirekin
|
bat
ez zetorrelako, baizik eta, besterik gabe, nik jarrera bat hartzen nuenez, hari, bere izaera finkatu behar eta, kontrakoa defenditzea tokatzen zitzaiolako" (34). Hau da, etengabe oposizioa ageri dute alor honetan, baina, berez, Senarrak ez du benetan ia inoiz sukaldatzen (35), beraz, pentsa genezake oposizio hori berak sortzen duela, nahiz eta esan, alderantzizkoa esaten duen.
|
|
|
" besterik ez bazen ere hura etxean utzi eta kalean ibiltzeko gai nintzela ikus zezaten" (57). Etengabe bere burua autoafirmatu nahi du, bera egiteko gai ez den edo bere izaera edo adimen mailarekin
|
bat
ez datorren guztia azpimarratu nahi du (Olaziregi 2008: 395).
|
|
2021
|
|
|
" Nerabezaroa bada garai bat apurtzailea, arau guztiekin apurtu behar dena, eta izan daiteke adin tarte bat literaturarekin
|
bat
ez datorrena. Zergatik?
|
|
|
Era berean, irakurgaiekin egiten den lanketari edota irudien nahiz ikus entzunezkoen irakaskuntzari aplika dakiokeen zerbait dela uste du IE4 k: " Testu bat edo irudi
|
bat
ez badakite nola irakurtzen den, ez dute jakingo nola irakatsi". Hau da, testuak edota horiei lagunduz joan ohi diren bestelako euskarriak ikuspegi literario artistiko batetik irakurtzeko eta ondoren helburu beraz irakasteko tresnak falta badira, lanketa horren eraginkortasun pedagogikoa ez da esanguratsua izango.
|
|
|
Irakurleak bere bizitzan, edo gurasoen edo aitita amamen bizitzetan eta gizartean, paralelismo asko aurkituko ditu hemen. Baina paralelismo guztiak makal edo txakil geratzen dira(" pasadizuen bilduma bat"), begien aurrera hari indartsu eta eraginkor
|
bat
ez badator. Egon seguru
|
|
|
Zeanuriko plazara oso beharrezko okasinoetan bakarrik jasten ginan. Beste auzoetara be, ezaupideren
|
bat
ez bageunkan, ez ginan joaten, urrin egozan eta. Oinez ibilteko, batetik bestera denpora luzea behar izaten zan.
|
|
|
Kontakizunaren izaeraren barne muinaz zerbait gehiago adierazten digu egiaztapen batek: estereotipoarekin bat datorren baserritar ergel bati buruzko Ipar Euskal Herriko ipuin
|
bat
ez ezik, honako hau (1820an sorgin berba esplizituki aipatu ez arren) txerri itxurako sorginen gaineko ipuin bat ere bada; gauez, ibaietan bainatzeko euren burua zubietatik behera botatzea, eta eurei lapurtu nahi dieten herritarrak uretara jaurtitzea gustuko duten sorginak: hainbat mendez, gidoi hori betetzen duten kontakizunez beteta egon da euskaldunon iruditeria.
|