|
2000
|
|
|
Eta haiek ziren, pinturaz eta arteaz denaz bezainbatean, jauregian genituen apaindurak, aita Donibane Lohizunetik larunbat hartan itzuli zenean, aita Bartolome Ziaurrizkoa Urbiainen genuela, lau egunetako misioneen emaiterat etorria. Eta haiek ziren apaindurak, eta aita asmo berri batzuekin zetorren, zeinak amari jakinarazi nahi izan baitzizkion etxeratu bezain fite, baina alferrik, zeren eta amak aita jesuitaren predikuak aditu nahi baitzituen eta berant
|
baitzebilen
. Eta itzuli zen ama elizatik, etxeratu ginen elizarat joan ginenak, eta afaltzeari ekin genion, handik gutirat.
|
|
|
Nola oroitarazi zidaten don Fidelen hitzek Alain Coup d’Œil itsas lapur begibakarrarenak, noiz eta kortsario frantsesak garbi utzi baitzidan ezen haren begia Jainkoaren begia zela, eta begi hark erabakitzen zuela bizitzaren eta heriotzaren arteko aldea bere menekoen artean! Zeren eta don Fidel ere halatsu
|
baitzebilen
bere plantazioneko erresuma tipi hartan, bertze jainko tipi bat bezala, bere faboreak eta eskubideak menekoen artean banatzen. Baina ez:
|
|
|
Burua galdu arte erran dizut eta ongi erraiten ari natzaizu, zeren jakizu ezen egun batean ama sutan jarri zitzaidala eta erran zidala etxe hartan berak manatzen zuela eta berak deliberatuko zuela norekin ezkonduko nintzen ni eta norekin ezkonduko ziren bertze bi ahizpak, eta nik ihardetsi niola ezen, orduan, mendozatarren zaldizainarekin ihes eginen nuela. Eta, uste nuenean belarrondoko bat emanen zidala, zeren lehendanik ere bere onetik kanpoan
|
baitzebilen
ama historia harekin, zaldizain hura hutsaren hurrengoa zelakoan osoriotar batentzat, aitzitik, ihardetsi zidan: ‘Mendozatarren zaldizainarekin ihes eginen dunala...?
|
|
|
Eta nik Gorukirekin hitz egin nahi izaiten nuen, haren kontsolatzeko, baina ez nekien nola, egunez ezinezkoa zelako, zeren eta trabailuz trabailu
|
baitzebilen
, eta gauez ere neke eta gaitz izaiten zelako, indiar guztiak lastozko txabola haietan pilaturik bizi zirenez gero, borzpasei guardiak guardiaturik.
|
|
|
Eta zeren, bertzalde, aitona Nikolas gero eta urduriago
|
baitzebilen
denbora hartan, Villagrandeko dukearen kontu harekin, nik uste, ez dakit jeloskor zegoelako edo barrendik zalantza edo itzal batek jaten zuelako. Harik eta harekin xakean ari nintzen egun batean eskatu zidan arte ezen bakarrik utz nezala... eta, handik aitzina, bakarrik aritu zen, bere buruaren kontra edo barrendik jaten zuen bere itzal haren kontra arituko balitz bezala.
|
|
|
Eta, nola ene gaitza frantses eta napolitarren artean
|
baitzebilen
, bururatu zitzaidan, lehenik, ene balizko sendatzearen ordainean, Donejakuerako bidea egitea, Napolitik hasi eta Frantzian barrena, bertze napolitar gitarra jole hark bezala... edo konfesore batenganat jotzea, hark delibera zezan ene bekatuaren penitentzia eta ordaina...
|
|
|
Orduko Pitita, Xanek nahi izango zukeen baino askoz urrunago zen. Elurra zela ta, une batez Xanek esperantza izan zuen, Pititak itxoin egingo ziola; edo, indarrak berritzeko ez bazen (hura behinik behin, ez
|
baitzebilen
eskasean), bederen mendizaleen artean hala zelakoz usantza, mokadu bat jateko geldituko zirela. Ez zen halakorik izan.
|
|
2002
|
|
|
Atilio izeneko liberto batek, anfiteatro bat eraikitzeari ekin zion Fidenasen, gladiadore ikuskizunak eskaintzeko asmotan; baina ez zizkion oinarri sendoak ezarri eta egurrezko egitura ere ez zuen irmo finkatu, ez baitzuen diru gehiegirik eta ez
|
baitzebilen
munizipioan ospea lortu nahian, soilik irabazi doilor baten bila baino.
|
|
|
Gernika errausturik ikusi izanak min handia eman zion. Fernandok, aldiz, ez zuen ikusi, Callaon gora
|
baitzebilen
. Ez ikusitakoak ez dezake ikusitakoak adinako oinaze sortu.
|
|
|
Negua mutu, Emma mutu. Marriot Gernikan egon ahal izan zen egun hartan, faxisten eremu gero eta zabalagotik
|
baitzebilen
. Kronikak, hala ere, hogeita zortziko gertaerak zekartzan.
|
|
2003
|
|
|
EHASen Euskaldunak aldizka rian idatzitako bi artikulutan zera esaten zen: kanpaina ezker espainolistaren emaitza zen, euskal arazoak hartutako tamainaren aurrean ezker espainolista bere burua ber kokatu nahian
|
baitzebilen
. Unibertsitate arloan, gainera, EHASeko kidearen iritziz, Euskal Kultur Taldeen sorrerak, UEUren lanak (abertzaleek sortutako ekintza eta Euskal Herri osoan ari zena) eta ezker abertzalearen inguruko ikasle erakundeen agerpenak bultzatu zuten espainolisten jarrera aldaketa.
|
|
|
Eta, alde batera, ez dakit ez ote zen hobe izan. Psikologoarekin
|
baitzebilen
asko eta asko. Galoidunen emazteak, bestalde, zein baino zein buruiritziago, ez ziren lehen mailakoekin aise  nahasten.
|
|
2004
|
|
|
argazkia ikusi eta patrikan sartu zuen, Müllerri deus erran gabe. Astakiloa, bestalde, ez zen ezertaz ere ohartu, lanpetuegi
|
baitzebilen
bi iheslarien kontrako birao eta irain zaparrada botatzen. Juduaren egongelako apaingarriak Tommy aren kulatarekin apurtzen ari zen burusoil madarikatua.
|
|
|
Edo gehiegi kezkatzen zuen, beharbada, eta hargatik atera zitzaidan kontu harekin, nire galderari ihes eginez. Ihesi
|
baitzebilen
gizon hura, antza: ez al zigun aita eta bioi esan, bada, hura ezagutu genuèn egun berean," ez dago bakarrik, etxetik ihes egiten dugunean ere oroimenean itsatsita geratzen baitzaizkigu etxeko fantasmak..."?
|
|
2005
|
|
|
Liskarrak baretzeko hitz egokia tartekatzen maiz asmatzen zuen. Alabaina, beldur nintzen yoga ikastaro bat egin nezan aholkatuko ote zidan, edo haragia beharrean tofu jateko, kalaka haiekin
|
baitzebilen
orduan.
|
|
|
droga saltzen zuela; bestela, inork ez zuen ulertzen nondik ateratzen zuen dirua. Hala eta guztiz ere, edo oso trebe aritzen zen, edo beste zerbait ere bazen tartean, polizia ez
|
baitzebilen
haren atzetik, beheko auzoko beste gamelu batzuen atzetik bezala. Kontuak kontu, Marro desa  tsegina zen auzoko bizitzan; arriskutsua iruditzen zitzaien denei, eta hura kalean ibiltzeak urduri ipintzen zituen auzotarrak.
|
|
|
Alberto afaltzera geratuko zela esan zigun amak, sotoko kontuak egin behar zituztela, kontable iaio bihurtua
|
baitzebilen
ama azken aldian.
|
|
2006
|
|
|
Torturatu eta hil egin zituzten. Naziek sekulakoak egin zituzten eskualde honetan, maki aski bihurria
|
baitzebilen
hemen.
|
|
|
Keinu lizun bat egin zidan. Burua makurtu nuen irribarrea disimulatzeko, herr Haspern gertu
|
baitzebilen
.
|
|
|
Aitzitik. Baina aitor dut nire irudimenarena beste upeleko edabe bat zela, hura bai
|
baitzebilen
Umbertok deskribatu bezala: bide luzea egiten zuen bere kasa, ezin nuen bridatu, aldizka adoretu eta aldizka urduritu egiten ninduten aldartetara iristen zitzaidan.
|
|
|
Bitartean, hasia nintzen ulertzen Autobiografiatuak, benetan, une zehazgabe batetik aurrera zer nolako tirria eduki zion Zamariari; hari buruzko inpresio txar orokorra ematen saiatzen zen, batere halabeharrezkoa ez zen plan ongi kalkulatutako bati jarraiki: Zamariaren akatsak –bai eta fisikoak ere, herrenka
|
baitzebilen
futbolari zela lesionatu zenetik! – azpimarratuz, liburuaren pasarte ongi pentsatutakoetan estrategikoki barreiatutako berari buruzko datu negatiboak edo jarrera bidegabeak leporatuz (Zamariak sistematikoki, eta datuak emanez, ezeztatzen zituenak); eta are nazkagarriagoa zen, dena maitasun faltsuzko erretorika ustel baten barruan, eta aitakeria enparagarri batez –hauek ere ongi hausnart... Nola hala egingo nion galdemodua edo:
|
|
2007
|
|
|
Astean hogeita zortzi pound kostatzen zitzaigun errenta, eta biok lan egiten genuen, nik platerak garbitzen hotel batean, baina bion artean osatzen genuen soldatarentzat askotxo zen hori. Orduan Azpeitiko mutil gazte bati esan genion gurera etortzeko, etxe bila
|
baitzebilen
Londresen. Baginen hiru.
|
|
|
Azken atal honetan, hamar kutxazainetik hiruk ez dute planteatu zaien proba gainditu (duela lau urte baino gehiago, orduan %20 inguru
|
baitzebilen
proportzioa).
|
|
|
Jesusek ez zion erantzun. Hari ere horren inguruko zurrumurru dezente iritsi zitzaion, baina ez zuen aintzakotzat hartu nahi izan, hori bezalako beste hamaika kontu ahotik ahora
|
baitzebilen
aspalditik, egoera nahasiaren ondorioz.
|
|
|
Burua pareta erraldoi haren goialdetik tentu handiz ateratzen zutenean, olatu apartsuak beheko arroketan lehertzen ikusten zituzten, hanpurutsu, eta antxetak hara eta hona zoroan, parajearen zaindari. Kresalak begietan egiten zizkien kilimak gogoratzen zituen, eta haien txima luzeak haizeak harrotuta, Arrantzales harkaitzean beti haizea
|
baitzebilen
, baita Igorren errautsak haizatzera joan zireneko hartan ere.
|
|
2008
|
|
|
–Konforme, adiskideak, esan zuen John Luxeak, hantxe inguruan
|
baitzebilen
, makulua besazpian hartuta, eta niretzat hain ezagunak ziren doinua eta hitzak kantatzeari ekin zion:
|
|
|
Ez neukala denbora galtzerik bururatu zitzaidan; eta, ezpeleta saihestuz, hantxe
|
baitzebilen
berriro kubierta gainean bandarik banda, txopa aldera jo eta kabinako eskaileretan behera jaitsi nintzen.
|
|
|
Bidean badakit hizketan joan ginela. Askorik ez, egia da, beherapenen lehen egunak ziren eta jendetza
|
baitzebilen
kalean, emakumeak bereziki, esku bietan poltsa andanak eta ume negartiak zintzilik zituztela. Gogoan dut bidean edaritegi baten atean gelditu ginela, baina ez zegoela mahairik libre.
|
|
|
Nik ulertzen nion, nola ez, bere haserrea edo bere zaputzaldia, bere senarra edo senargaia beste emakume batekin
|
baitzebilen
. Baina ez nekien zer egin, nola lagundu.
|
|
|
Egoeraren larritasuna gordintasunez planteatu zen 1845eko ekainean, hartzekodunek Bergarako epaitegira jotzen zuten bitartean, lurrak bahian hartu zituzten biztanleekin akordiorik ezin lortuta
|
baitzebilen
udala841 Arazoa korapilatsuegia zen,«, teniendo tambien presente los diversos intereses de cada uno de los concejantes tanto por ser acreedores como poseedores de terrenos y que esta circunstancia los hacia discrepar acaso entre si demasiado», eta alkateak bilera bertan behera utzi eta lau egunetara jarraitzea agindu zuen, gai horretan inolako interesik ez zuen aholkulari baten laguntzarekin.
|
|
2009
|
|
|
Atezainak Agirretxeren eta Carlos Buenoren erremateak atera ditu azken minutu horietan. Luzapenean oinazez eutsi dio Realak berdinketari, Kordoba itsu itsu
|
baitzebilen
golaren bila.
|
|
|
–Goikoetxeak dio Iratiko pistara joan zela arratsalde hartan, baina Ana ez zela agertu. Berandu iritsi omen zen, errepidean istripu bat aurkitu eta trafikoa oso mantso
|
baitzebilen
. Pare bat orduz itxaron omen zion Anari eta azkenean, erabat ilundu zuela ikusita, alde egin omen zuen.
|
|
|
Eztulaldiaren gailurra atzean utzia zuen arren, eztul egiten jarraitzen zuen Adak: haiek, baina, gehiago ziruditen gezur eztulak egiazkoak baino, Ada denbora irabazi nahian
|
baitzebilen
, antza, bukatzear zuèn jertse bat ateratzeko, baita orratzen kaxa ere, nondik titarea hartu eta hatz erakuslean ipini baitzuen; begiratu zuen batera eta bestera, gauza bakoitza bere lekuan ote zegoen jakiteko.?
|
|
|
zentilitro bat isurkari, bestela esanda, isurkari oro bezala grabitatearen ezin saihestuzko lege zurrunen menera zegoena, ahotik zintzurrera eta zintzurretik beherantz egiteko prest; esan nahi baita Adari kontrako eztarrira joan zitzaiola ardo gozoa, eztul bortitza eragin ziona; utzi zuen botila mahai gainean nola edo hala, jarraitu zuen eztul egiten gero eta ahalegin bortitzagoan. Ada denbora irabazten ari zen, dudarik gabe, aurka zituèn eszenaren parametroak aldatzeko asmotan edo?, egin zituen horrela hamar segundo, hogei, berrogei? erruduna izateaz gain, halabeharraren biktima ere izan zela erakutsi nahian
|
baitzebilen
, antza, ardo gozoa arnasbidean garraztu zitzaion gero!?, zenbat eta eszena luzeagotu, orduan eta biktimago; lasaitu zenean, izebak kargu hartu zion, haserre:
|
|
|
Lorenzoren egoera, beraz, orekari batena zen, zeina altzairuzko hari ezin estuago baten gainean
|
baitzebilen
, erori ez erori. Rodolfok hitzaren makilaz akuilatzen zuen Lorenzo maiztxo?, harik eta bere ateraldi harekin ibilbidea kolpetik egin zuen arte; erakustaldiaren ondorioz, Lorenzok, bere chaise longue an eserita zegoen une hartan, ez etzanda, bi kontu behar zituen buruan:
|
|
|
Ordainean, ardirik tristeenaren begiak ipini zizkion Adak, hitzik ez. Amak hunkituta behar zuen alabaren begiradarekin, baina heldu zen Adari ere kontuak eskatzeko ordua, apetatsu baino apetatsuago
|
baitzebilen
azken bolada hartan?
|
|
|
Ada, baina, zeharo aztoratu zen, zurbildu ere, zurbildu zen, odola bat batean izoztu balitzaio bezala?, munstroaren irudia gogotik ezin kendurik
|
baitzebilen
eta halaxe ulertu baitzuen, ausaz, Domingok esana: –Munstroa bizi da!
|
|
|
Amak ere. Reginak? egiteko haiek guztiak muga bat bezala hartu zituen, berak bakarrik zekien zenbat sufritu zuen afera harekin!?, bere bizitza birkonpontzeko eta bere egunerokotasunari aire berri bat emateko garaiz
|
baitzebilen
, ausaz, senarrak inoiz esan eta Reginari buruan iltzatuta geratu zitzaiòn esaldiaren gainetik: –Beldur naiz haurra betiko biziko ez ote den, bihar bertan hiltzen bada ere??; izan ere, bere gorputzaren lotsa izan zen azken aldi hartan, eta iritsi zen unea, iritsi zen aldia, iraganaz ahazteko eta iraganeko lotsa lurperatu izanaz lotsa ez izateko?
|
|
|
emakumea arina zen, zinez, eta arina zuen ibilera, grazia handikoa, txori gangardun bat iduri: argioilar bat edo; eta jostalaria behar zuen?; ondoren, Domingok aurrera egin zuen, aurrera eta aurrera, bidean hamaika emakume ikusten zituela, gazteak eta ez hain gazteak, ederragoak eta itsusiagoak, denak hain berdinak eta denak hain diferenteak?, jende asko
|
baitzebilen
hara eta hona, eguraldi ona egiten zuen eta nonahi sumatzen zen jai giroa?, harik eta, hirigunean sartzen zelarik, plaza ezagun baterantz abiatu zen arte, non barrakak eta bestelako postuak baitzeuden.
|
|
|
Nazario eta Teofilo Maria ustekabekoaren eraginpean zeuden, eta, hala eta guztiz ere, bai bata bai bestea berehala ohartu ziren zer gertatzen zen, aspalditik
|
baitzebilen
bala bala berria, Calvo Soteloren hilketaren ondoren areagotu zena, gerra piztuko ote zen ez ote zen; huraxe zen, bada, kontua: azkenean piztu egin zela!
|
|
|
(?) Ada pozik zegoen: egongo ez zen, bada, baldin eta, aitaren borondatearen gainetik, ikuskizun paregabe hura ikusi bazuen!; poz hura, gainera, nabaritu egiten zitzaion, baita etxeko automobilean hiri inguruko airedromorako bidean zihoanean ere, berritsu
|
baitzebilen
neska, mutilei. Domingori batez ere, hegaldiari buruzko milaka galdera egiten zizkiola, pilotuak bolante bat ote zerabilen, autoetan bezala, edo eskutoki bat, bizikletetan bezala; hondarrezkoa ote zen hiri inguruko airedromoko pista, hondartzakoa bezala; abioi bat Everesteraino igo zitekeen ala ez; zergatik Gaztelako errotek ez zuten hegan egiten, helizeak bazituzten?; airedromora iritsi zenean, berriz, eta abioia eta pilotua ikusi, halako desilusioa sentitu zuen, pilotuarekin batez ere:
|
|
|
Anarkistek garrantzi berezia dute liburuan, indartsu
|
baitzebilen
CNT Trintxerpen hogeita hamarreko hamarraldian. –Avance marino?
|
|
|
Gainerakoan, honako hauek ziren Xahoren xede nagusiak: ideia errepublikazaleak hedatzea, Ancien Regime delakoaren kontra egitea eta bere hautagaitzaren aldeko kanpaina sustatzea (politikan sartuta
|
baitzebilen
atharraztarra). Haatik, nola erlijioak hala ideia tradiziozaleek gotorleku sendoa zeukaten garai hartan Ipar Euskal Herrian; pentsatzekoa da, hortaz, Atharratzeko semearen testuek zer esana emango zutela.
|
|
|
Bi taldeek atzo egin zuten ofizial akordioa. Albisteak inor gutxi hartu du ustekabean, talde zuri gorriko erdilari basauriarra aspaldi
|
baitzebilen
talde bila Joaquin Caparrosen aginduetara jokatzeko aukera gutxi zituela ikusita. Estatistikak argigarriak dira:
|
|
|
Ada izoztuta bezala gelditu zen lehen istantean: ...zitzaiola ardo gozoa, eztul bortitza eragin ziona; utzi zuen botila mahai gainean nola edo hala, jarraitu zuen eztul egiten gero eta ahalegin bortitzagoan –Ada denbora irabazten ari zen, dudarik gabe, aurka zituèn eszenaren parametroak aldatzeko asmotan edo–, egin zituen horrela hamar segundo, hogei, berrogei... erruduna izateaz gain, halabeharraren biktima ere izan zela erakutsi nahian
|
baitzebilen
, antza –ardo gozoa arnasbidean garraztu zitzaion gero! –, zenbat eta eszena luzeagotu, orduan eta biktimago; lasaitu zenean, izebak kargu hartu zion, haserre:
|
|
|
emakumea arina zen, zinez, eta arina zuen ibilera, grazia handikoa, txori gangardun bat iduri: argioilar bat edo; eta jostalaria behar zuen...; ondoren, Domingok aurrera egin zuen, aurrera eta aurrera, bidean hamaika emakume ikusten zituela –gazteak eta ez hain gazteak, ederragoak eta itsusiagoak, denak hain berdinak eta denak hain diferenteak–, jende asko
|
baitzebilen
hara eta hona –eguraldi ona egiten zuen eta nonahi sumatzen zen jai giroa–, harik eta, hirigunean sartzen zelarik, plaza ezagun baterantz abiatu zen arte, non barrakak eta bestelako postuak baitzeuden.
|
|
|
Ordainean, ardirik tristeenaren begiak ipini zizkion Adak, hitzik ez. Amak hunkituta behar zuen alabaren begiradarekin, baina heldu zen Adari ere kontuak eskatzeko ordua, apetatsu baino apetatsuago
|
baitzebilen
azken bolada hartan...
|
|
|
Eztulaldiaren gailurra atzean utzia zuen arren, eztul egiten jarraitzen zuen Adak: haiek, baina, gehiago ziruditen gezur eztulak egiazkoak baino, Ada denbora irabazi nahian
|
baitzebilen
, antza, bukatzear zuèn jertse bat ateratzeko, baita orratzen kaxa ere, nondik titarea hartu eta hatz erakuslean ipini baitzuen; begiratu zuen batera eta bestera, gauza bakoitza bere lekuan ote zegoen jakiteko....
|
|
|
Nazario eta Teofilo Maria ustekabekoaren eraginpean zeuden, eta, hala eta guztiz ere, bai bata bai bestea berehala ohartu ziren zer gertatzen zen, aspalditik
|
baitzebilen
bala bala berria, Calvo Soteloren hilketaren ondoren areagotu zena, gerra piztuko ote zen ez ote zen; huraxe zen, bada, kontua: azkenean piztu egin zela!
|
|
|
Egoera berezi hartan erabaki ezin bereziagoak hartu zituzten arren, guztiak zeuden, ez pozik –hura ez zen kuple edo pasodoble bat kantatzeko egoerarik egokiena, azken batean–, baina bai kontzientziarekin lasai, agidanean, edo lasai samar gutxienez, nahiz eta nekez aitortuko zuen inork gauzak beste modu batean ere egin zitezkeela, baita beste mila modutan ere, hemen xehetasun bat aldatuz eta han beste bat; ez zeuden, ez, pozik, eta, hala eta guztiz ere, aita kalonjea pozik zegoela esan zitekeen, poz pozik ere bai, beharbada –gazteagoa ere ematen zuen, zimurrak lehen argiaren argitan ezabaturik–, jakin ez bere betebeharra ongi bete izanaren sentipena orduantxe bereganatu zuelako –isipua primeran dantzatzen zuen behinik behin, gotzain baten solemnitatearekin–, edo oroimenean, artean ere, dir dir egiten sumatu zuelako haurra agurtu aurreko esaldia –dikzio onaren perla eta goi oratoriaren altxorra–, bere burua inkontzienteki gorestera eraman zezakeena. Amak ere –Reginak– egiteko haiek guztiak muga bat bezala hartu zituen –berak bakarrik zekien zenbat sufritu zuen afera harekin! –, bere bizitza birkonpontzeko eta bere egunerokotasunari aire berri bat emateko garaiz
|
baitzebilen
, ausaz, senarrak inoiz esan eta Reginari buruan iltzatuta geratu zitzaiòn esaldiaren gainetik: " Beldur naiz haurra betiko biziko ez ote den, bihar bertan hiltzen bada ere..."; izan ere, bere gorputzaren lotsa izan zen azken aldi hartan, eta iritsi zen unea, iritsi zen aldia, iraganaz ahazteko eta iraganeko lotsa lurperatu izanaz lotsa ez izateko... bizirik zituèn beste sei seme alaben etorkizunak behartzen eta obligatzen zuen hartara, gainera.
|
|
|
(•) Ada pozik zegoen: egongo ez zen, bada, baldin eta, aitaren borondatearen gainetik, ikuskizun paregabe hura ikusi bazuen!; poz hura, gainera, nabaritu egiten zitzaion, baita etxeko automobilean hiri inguruko airedromorako bidean zihoanean ere, berritsu
|
baitzebilen
neska, mutilei –Domingori batez ere– hegaldiari buruzko milaka galdera egiten zizkiola, pilotuak bolante bat ote zerabilen, autoetan bezala, edo eskutoki bat, bizikletetan bezala; hondarrezkoa ote zen hiri inguruko airedromoko pista, hondartzakoa bezala; abioi bat Everesteraino igo zitekeen ala ez; zergatik Gaztelako errotek ez zuten hegan egiten, helizeak bazituzten...; airedromora iri... izan ere, gizon eder galant batekin topo egitea espero zuen –balleteko dantzari gizonezko bat, adibidez, Enrico Carusoren ahotsa zuena–, baina han ez zuen gizon eder galantik ikusi, burusoil itsusi bat baizik –aita ere burusoila zuen, baina aitarena beste gauza bat zen, inondik ere! –, bulldog baten antza ere hartu ziona, hain zuen sudurra sartua, hain handia ahoa, eta hain zakarra ahotsa:
|
|
|
Ada, baina, zeharo aztoratu zen –zurbildu ere, zurbildu zen, odola bat batean izoztu balitzaio bezala–, munstroaren irudia gogotik ezin kendurik
|
baitzebilen
eta halaxe ulertu baitzuen, ausaz, Domingok esana: " Munstroa bizi da!
|
|
|
Lorenzoren egoera, beraz, orekari batena zen, zeina altzairuzko hari ezin estuago baten gainean
|
baitzebilen
, erori ez erori –Rodolfok hitzaren makilaz akuilatzen zuen Lorenzo maiztxo–, harik eta bere ateraldi harekin ibilbidea kolpetik egin zuen arte; erakustaldiaren ondorioz, Lorenzok –bere chaise longue an eserita zegoen une hartan, ez etzanda– bi kontu behar zituen buruan: alde batetik, barruan pilatutako ezinegona kanporatzeko ordua zen, edo tentsioaren energia potentzialari atea zabaltzekoa, bestela esanda, beste energia mota bat bihur zedin:
|
|
|
Bertan, tresna bat erosi zuen Morasánek motorrontziarentzat. Iluntzen hasia zen, baina etorbidea bizi bizi zegoen, jendea dendatik dendarako prozesioan
|
baitzebilen
. Azken egunetan ez bezala, tenperatura atsegina zegoen kalean.
|
|
|
Inazio ez zen bat etorri, eta Churchillen aholkulari taldea utzi zuen; Agirre lehendakariari laguntzera itzuli zen, zeina garai hartan Belgikako lurretan
|
baitzebilen
; gerra amaieran, Ameriketara igaro ziren, eta Inazio, Mexiko hiriburuko institutu batean irakasle jarduteko lana eskaini ziotelarik, aldendu egin zen Agirrerengandik.
|
|
|
Eman genioan egurra behin, bilera debekatu batean, traidore eta guzti deitu genioan. Gero, pena eman zidaan, garai hartan hondoa jota
|
baitzebilen
, euskaltzale eskuindarrek eta ez hain eskuindarrek bazterrean baitzeukaten, gero eta bakartuago eta aldenduago. Handik hilabete batzuetara, minbiziak eraman zian.
|
|
|
Zenbait kontakturen bidez jakin nian arreba ez zegoela oso ados ere teoria haiekin, baina, Anandaz txora txora eginik
|
baitzebilen
, haren zorakeria guztiak irensten zitian. Ananda neurri neurrira etorri zitzaiean jeltzale esoteriko haiei, asko baitzeukan eskaintzeko, eta gainera proiektuari exotismo ukitua ematen baitzion, hedapen unibertsala:
|
|
2010
|
|
|
gogora bitez erromantzeen artean erdi arotik idatzita zetozen okzitanieraren historia eta gaurko egoera1, edo erdi aroko prosa katalanaren arrakasta eta ondoko ibilera2; bere txikian, bereziki harrigarria da islandiera idatziaren historia (gogora erdi aroko loraldi goiztarra, eta laxness nobel Sariaren XX. mendeko arrakasta, 1955) 3 soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain baina ez da uste behar babes sozial eta ofizialik onenak izan eta beren hiztunen kopuruan gora egin dutenek ere hizkuntza idatzi eta kultural izatera iristea samurra izan dutenik; alderantziz, urratsez urrats joan dira aitzina garapen linguistiko kultural horiek, adibidez gure inguruko erromantze arrakastatsuenetan ere. hizkuntzen historia horietan beti egon dira une erabakigarriagoak, eta, besteak beste, aipatzekoak dira batzuk: ...ook of Common Prayer hura (1549) edo King James’s Bible (1611) 7, alemanieran luter en Die Bibel() 8, etab. ikus daitekeenez, bere lehen urratsetan herri hizkuntzen garapen kultural idatzia erlijio bizitzatik gertu ageri zaigu, olerkian bezalatsu kultur prosan. gero eta nabariagoa zen prosa didaktiko erlijioso erromantzearen premia, apaizeria xumea, latina ahaztuta, bertatik gero eta urrunago
|
baitzebilen
. horrelako beharren isla da, zalantzarik gabe, berant erdi aroan Mart� n pérez ek idatziriko Libro de las confesiones delakoa (urteetan idatzi eta berrikitan inprimatua). apaiz lanetarako liburu kanoniko morala da, gaztelaniaz emana garaiko kleroaren egoera kultural eta soziolinguistikoari erantzun nahirik9 espainiako hego mendebaldean eta portugalen zabaldu zen, eskuizkribuzko kopiatan. ez... kostata eta berandu, baina kultur esparru berri posibleen artean zegoen, beraz, eliz erlijiotasun herritarrari zegokiona, eskritura Santuetatik hasi eta liturgia, kantategi, olerki eta herritarrentzako teologiaraino hel zitekeena. eliza katolikoan trentoko kontzilioak ez zituen itxi ate guztiak, eta, kontrarreformako zurruntasun guztien gainetik, jakitun
|
|
|
Dortmund-eko aireportuan, Kanaria Handira bidean, aireratzera zihoan Air Berlin airelineako hegazkin bat pistatik irten egin da. Pilotuak izoztuta zegoen lurrean hegazkina gelditzeko beharra izan du, kontrol aparatuak ez
|
baitzebilen
guztiz ondo.
|
|
|
Berez ez zuen zertan Norari hitzik zuzendu, udaz uda kostaren sona zabaldu ahala S.S.ko jendea hiria eurena ez balitz bezala
|
baitzebilen
hainbeste atzerritarren artean. Kanpotarrentzat udaldia beste edonon izan zitekeen, nahiz modu ulertezinean eurenak egiten zituzten zapaltzen zituzten paisaiak.
|
|
|
Zerbitzua: suerte txarra izan du bisitariak oraingoan, langile bakarra
|
baitzebilen
barraz, eguneko otorduaz eta kartaz artatzeko.
|
|
|
Albertok maratilari eragin eta hanka bat kalean jarri zuenean, egunen batean bere bilduma ezagutzera gonbidatu nahi zuela esan zion. Azaltzen baldin bazen, agian lanaz ere hitz egin ahal izango zutela, aspalditik
|
baitzebilen
urtetan sortu zuen bildumari buruzko erreportaje bat egin nahian. Danielak gustura joango zela esan zionean, Albertok txartel bat eman zion, nahi zuenean deitzeko esanez.
|
|
|
[2] Bikuñako Markesak, Lesakan bizi den 40 urteko andere oteizarrak [422] dio, berriz, akusatua etorri zela con un mozo cuñado suyo. Koinatu ez, baina, koinatu beharra zela dirudi, haren arrebarekin ezkontzekotan
|
baitzebilen
akusatua. Hala aipatzen dute behintzat beste testiguek ere.
|
|
|
Zeinen guti kanbiatzen diren gure munduko grinak. Handik sei urtera, oraindik okerrago
|
baitzebilen
jendea, Artikutza aldeko erromeria zalapartari haietan. Begira bestela, 1741eko uztailaren 30eko batzarrean, Goizuetako Herriko Etxean, jasotako festagiro bixi honi:
|
|
|
Eta nola luzatzen diren ditxosozko dote kontuak, 1756an oraindik bereak kobratu nahian
|
baitzebilen
Portolara ezkondutako Mariana Untxalo Alozartakoa [346]:
|
|
|
1893ko Melillako Gerlan Francisco Arizak antolatu zuen Guerrilla de la Muerte hura, Legioaren aurrekaritzat har daiteke. Ez zen zaila mertzenarioak lortzea Lehenengo Gerla Handiaren ondorengo urte haietan, gerlarik latzeneko giroan ohituriko jende ugari
|
baitzebilen
bazterretan. Eta nonbaitetik desagertu behar zuten pertsonak ere ez ziren gutxi; adibidez, errepresiotik ihes egindako anarkosindikalista katalanak ere baziren lehenengo legionarioen artean, kriminal
|
|
|
Duda muda izanez gero, izkribauak" Fernando" izena ipiniko zion gizonezkoari eta" Isabel" emakumezkoari. Baina bataiatzea ere ez zen nahikoa, Inkisizioa erne
|
baitzebilen
beti marranoen20 eta moriskoen21 atzetik, kristau berriok lehenagoko fedea ezkutuan mantentzen zutelako susmoarekin: 22 zerrikia ez jatea, ardoa ez edatea, kuskusa jatea edo berbereen musikarekin dantza egitea kriminalizatzen hasi ziren.
|
|
|
Haatik, ez zion inori sekulan halakorik aitortu. Maitaneri izan ezik, zeina euskal klasikoen irakurketaren iniziazio erritu aszetikoan bere kabuz murgilduta
|
baitzebilen
ordu hartan. Biek ala biek elkar ezagutu aurretik zeramaten militantzia linguistikoak zeresan handia izan zuen beraien arteko hurbiltzean.
|
|
2011
|
|
|
Hogei urteko eraman ninduten Espainiako gerrara. Lagun batzuk alde eginak ziren Zarautzen barrena Bilbo aldera, bai
|
baitzebilen
soinua nazionalak gainean zirela. Nik, berriz, gerraren nondik norakorik ere ez, artean?, bertan geratzea erabaki edo nuen, gero zer etorriko zitzaidan, haren aztarnarik gabe geratu ere.
|
|
|
Felipe? gunerik kaltetuenera, bertze hiru anaiak aitona Arsenioren ardurapean uzten zituztela, zeren aitona Arsenio, aitaren aita zena, erreumak jota
|
baitzebilen
ordurako; joan ziren, bada, haiek, bertze etxe batzuetako bizilagunekin batera, kaltedunei laguntzeko prest; itzuli ziren handik denbora batera, aritu ziren hizketan honetaz eta hartaz, eta ama, erran bakar batean tragediaren izugarria laburbildu nahi balu bezala?
|
|
|
Toribio ez zen, ordea, zuk eman zeniòn muturrekoaz ahantzi, Satur, kuadrillakooi bertzela iruditu zitzaigun arren, zuk astindutako lagunak, denborarekin, lasaitzera egin baitzuen? baina oker geunden, hura bere aukeraren bila
|
baitzebilen
: bere mendekutxoaren bila, alegia?
|
|
|
Marmar artean, autoa bide bazterrera eraman, triangelu seinaleak ipini eta hori dena egin genuen, gidari arretatsuen gisan. Alfer alferrik, seguru asko, errepide galdu hartan ez
|
baitzebilen
inor. Telefonoz deitzen saiatu nintzen, baina estaldurarik ez.
|
|
|
Errementariarengana eramaten zituzten asto, zaldi, behi, idi edo mandotzarrak, inguruko baserri guztietatik jaisten zirela bailarara. Ondo patxadan ibiltzen ziren orduan jabe zein animaliak bide nagusitik, auto gutxi
|
baitzebilen
, eta gu aho zabalik egoten ginen munstro haiei begira. Hala ere, animaliei bezainbat kasu egiten genien lau gurpileko tramankuluei, eta ez ginen oso exigenteak:
|
|
|
Gainera, ez da plater bakarra izaten. Gauzak horrela, hotel txiroago batera aldatu nahi genuke.» Eskatzen zuena ez zen hain erraza, ordea, jende izugarri
|
baitzebilen
egun haietan Iruñean, eta ez baitzegoen gela librerik hirian. «Azkenean, kontatu digu Luis de Pablok?, soluzioa bururatu zitzaidan.
|
|
|
Zortzietan hasi zen bilera: egurrezko mahai luzea, katiluz eta paperez betea; aulki zaharkituak, handik eta hemendik ekarritakoak; diagramaz zipriztindutako arbela; argazkiz eta mapaz jositako taula...; gelan, 4 Taldeko guztiak zeuden, Eli¨ka Bla¸is izan ezik, lanpetuta
|
baitzebilen
ondoko bulegoan Pertsona Galduen datu basea goitik behera arakatzen, eskuineko ukondoan ebakiondoa zeukan neska gazte ilehori bat aurkitu nahiz. Ikerketak ez zuen aurrera egiten.
|
|
|
Une horretan bertan suhiltzaileak agertu ziren eskailera mailetan gora, eta arriskuari jaramonik egin gabe, barrura sartu ziren euren tresna guztiekin. Jan kanpoan geratu zen, etxean zer ari zen jazotzen ikusi nahian, baina ezinda, urarekin kea harroturik
|
baitzebilen
, eta gortina beltz moduko bat sortzen zuen atearen parean.
|
|
|
Izan ere, zeharo aztoraturik
|
baitzebilen
, ia bularrean min emateraino. Entzuten egon zen harriturik, ezer esan gabe.
|
|
|
1468 urtean Gipuzkoak Gaztelako erregeari ogia eskuratzeko conversa eskatzen dio, herrialde hau Frantziakoarekin gerran
|
baitzebilen
eta gosea pasatzen ari ziren.
|
|
2012
|
|
|
Neure buruari galdetu nion zergatik ez nion lehenago erreparatu: bertakoa zen, lezoarra, gu baino urte pare bat zaharragoa, eta zaila zen Ioritzez ez ohartzea, beti
|
baitzebilen
manifestazioetan edo kartelak ipintzen. Berdin zion, ez zen niretzako mutila, garai hartan, gainera, Julenekin nenbilen, eta ondo samar zihoakigun.
|
|
|
Osabaz mintzo zen santu bat balitz bezala, begirunez, aita Pierre deitzen zioten, edo bestela Salaberri, eta haren familia ezagutzeaz pozten zela erantsi zuen. Osaba bera ez zen agurtzera irtengo, gripeak jota
|
baitzebilen
. Ondoren, hango ezaugarri batzuk aipatu zituen:
|
|
|
bultzatutako alemaniar horietakoa zen, uste baino zabalduagoa dagoen espeziea, bide batez esanda. Izan ere, horrela ezagutu nuen Ernst, sefardien literaturari buruzko kongresu batera lagundu nuenean nire emaztegaia, Toledora, handik
|
baitzebilen
gizona kopla zahar batzuetako hebreerazko maileguen inguruko komunikazio bat aurkezten. Saioen osteko afarietan adiskidetu, eta berandu arte geratu ginen gau batean, kongresuko azkena, oker ez banago?
|
|
|
Itsasoaren itxurak, urrutieneko uhartearen eta kostaldearen arteko puskan, bazuen zerbait oso bitxia. Nahiz eta une horretan hain gogor jotzen zuen haizeak lehorraren aldera non itsas zabalean oso urruti ageri zen brigantin bat oihal handian bi erriza jarrita baizik ekaitzetik ezin babesturik
|
baitzebilen
, eta behin eta berriz desagertzen zen haren gila, guztiz urperaturik; ez zegoen ordea olatuen joan etorri ohikorik batere; aitzitik, itsasoak astinaldi labur, laster, haserreak jotzen zituen, norabide guztietan, bai haizearen aurrez aurre, bai beste edonola. Aparrik ez zegoen ia, ez bazen harkaitzen ondo ondoan.
|
|
|
Lema mutil gazteari utzi nion, mairua zegoen lekura hurbildu nintzen, eta, bere atzean zerbait hartzeko makurtzen nintzelako itxurak egin ondoren, ezustean harrapatu nion hankartea, besoarekin estutu, eta ontzi gainetik itsasora bota nuen. Berehala atera zen uretatik, tortotxa baino errazago
|
baitzebilen
ur gainean, eta oihuka dei egin eta erregutu zidan ontzira igotzen uzteko; igotzen uzten baldin banion, munduan zehar nirekin ibiliko zela hitz eman zidan. Ontziaren atzetik oso azkar zetorren igerian, eta berehala harrapatuko ninduen, haize ahula baitzebilen; horregatik ontzi gelan sartu, ehiza eskopeta hartu, hari begira jarri, eta ez niola inolako kalterik egin nahi, eta geldirik egoten bazen ez niola ezer egingo esan nion.
|
|
|
Berehala atera zen uretatik, tortotxa baino errazago baitzebilen ur gainean, eta oihuka dei egin eta erregutu zidan ontzira igotzen uzteko; igotzen uzten baldin banion, munduan zehar nirekin ibiliko zela hitz eman zidan. Ontziaren atzetik oso azkar zetorren igerian, eta berehala harrapatuko ninduen, haize ahula
|
baitzebilen
; horregatik ontzi gelan sartu, ehiza eskopeta hartu, hari begira jarri, eta ez niola inolako kalterik egin nahi, eta geldirik egoten bazen ez niola ezer egingo esan nion.
|
|
|
Guraso eta seme alaben arteko betebeharrei buruzko haien ideiak eta gureak oso ezberdinak dira. ...rtuta uste dute liliputiarrek; eta beren umeenganako samurtasuna ere natur printzipio beretik sortzen dela; hau dela eta, ez dute inoiz onartzen ume batek inolako obligaziorik duenik aitarekiko, honek sortu zuelako, edo amarekiko, honek mundura ekarri zuelako; zeren eta, giza bizitzako miseriak kontuan izanez gero, hau ez baita berez onuragarri, ezta gurasoen asmoan ere, hauen gogoan beste zerbait
|
baitzebilen
amodioz elkarbatu zirenean. Honengatik eta antzerako arrazonamenduengatik, haien iritziz, gurasoak dira beren seme alaben heziketaz ardura litezkeen azkenak; beraz, hiri bakoitzean haurtzaindegi publikoak dituzte, eta guraso guztiak, baserritar eta laborariak izan ezik, behartuak daude seme alabak hogei ilargialdi betetzean haurtzaindegi haietara bidaltzera bertan hazi eta hezi daitezen, adin horretarako pixka bat otzantzen hasiak direla uste izaten baita.
|
|
|
–Zertan ari haiz? , galdetu zion, makurtuta
|
baitzebilen
.
|
|
2013
|
|
|
Ingurura begiratuz gero, ez zen Garcia izan modu horretan pentsatu zuen bakarra. Miribilla parkeko maldetan gora eta behera jende ugari
|
baitzebilen
paseoan. Horiekin guztiekin batera zihoan Idoia Crespo haurra Argi zakurrarekin batera.
|
|
|
Hitzez ezin asmaturik
|
baitzebilen
, kopeta ilundu zuen Faysalek, lagunak hartu zuèn erabakia, artean, irentsi ezinean balebil bezala; kristalezko lanparen argi jabaldua ez zen, hala ere, eragozgarri izan, Hamza lagunaren keinuaz ohar zedin.
|
|
|
Paula, izan ere, krisi erlijioso batean sartua zegoen. Halako eran, non, garai batean bere izeko lez, zalantzan
|
baitzebilen
moja sartu ez sartu. Izan ere, izeko Josefinak. Rwandara igorria izan zenak?
|
|
|
Tea hartzeko tresnak erretiratu zituztenean eta jokorako mahaiak jarri, dama guztiak altxatu ziren, eta Elizabeth Darcy jauna laster bilduko zitzaion esperantza hartzen hasita zegoen, halako batez bere uste guztiak lurrean botata ikusi zituenean, Bennet anderea whisterako jokalarien ehizan
|
baitzebilen
eta Darcy jauna haren gutizia harrapariaren biktima izan baitzen, luze barik beste guztiekin batera jesarrita zegoelarik. Elizabethek ondo pasatzeko itxaropen guztiak galdu zituen.
|
|
|
Ordizian lehendabizi, Eibarren gero, Gasteizen azkenik. Halabehar huts hutsa ere ez zen izan, egia esan, emigratzeko nahia han
|
baitzebilen
ordurako, imajinazio gaztearen bazterrak harrotzen eta etorkizunerako planak marrazten. Baina askoz urrunagoko herri bat zen desio haren egiazko helburua.
|
|
|
Eguraldiak erabat baldintzatu zuen jautsiera, euriz leher eta haize handia
|
baitzebilen
. Horregatik, txirrindulariek hotz handia pasatu behar izan zuten eta ibilbidea erabiltzen zuten neurrian, lohi handia egin zen.
|
|
|
Hitzez ezin asmaturik
|
baitzebilen
, kopeta ilundu zuen Faysalek, lagunak hartu zuèn erabakia, artean, irentsi ezinean balebil bezala; kristalezko lanparen argi jabaldua ez zen, hala ere, eragozgarri izan, Hamza lagunaren keinuaz ohar zedin.
|
|
|
Paula, izan ere, krisi erlijioso batean sartua zegoen. Halako eran, non, garai batean bere izeko lez, zalantzan
|
baitzebilen
moja sartu ez sartu. Izan ere, izeko Josefinak –Rwandara igorria izan zenak– kartak idazten zizkion tarteka, izugarri erakartzen zutenak:
|
|
|
Itsasoan etxe bat ikusi zutela esan omen zieten indioek.36 Berehala, San Francisco Acapulcora bidaltzea erabaki zuten, Nicolas de Cardona kapitain zuela. Baina ontzia Navidad ondoan zela, Speilbergenekin gertatu zen, han
|
baitzebilen
kortsarioa zelatan, Manilako Galeoiaren zain. Bost edo sei ontzik osatzen zuten holandarraren flota, eta erraz harrapatu zuten San Francisco.
|
|
|
—Ez, eskerik asko; ez dago beharrik erantzun dio zipotz kutsuz kale egindako zelatariak; izan ere, bart gauean zelatari zela ahazturik eta ahazturik
|
baitzebilen
. Nahiago dut bakarrik ibili orain bakartasuna eta airea behar ditu.
|
|
|
Normalean baino harrotuxeagoa zegoen egun hartan, ez jakin zergatik, ordea, ez
|
baitzebilen
haize hegorik, eta ilargi betea ere ez zen tokatzen. Zerbait sumatu izanen zuen airean, bertzeok bereizi ezin genuena.
|
|
2014
|
|
|
Bernicek ikusi zuen Warrenek begiak ukeleletik aldendu, harekin
|
baitzebilen
jolasean, eta neskarengan iltzaturik zituela, galdezka.
|
|
|
Irribarre bat eskaini zidan eta ondoren zartagina jarri zuen su itzaliaren gainean. Gero, patatak zuritzen hasi zen, baina nire erantzuna gustatu egin zitzaion, irribarrea ahotik kendu ezinik
|
baitzebilen
.
|
|
|
Hotel ezagun baten pareko zabalunean robot bat zegoen, bere dobermanarekin. Baina ez zegoen, ez, besoak uztarturik deus egin gabe, aurrera eta atzera
|
baitzebilen
–hamar pauso aurrera eta bertze hainbertze atzera?, desfilatzen ariko balitz bezala, zabalune hura berarendako egokitua iduri.
|