|
2000
|
|
|
Mikel Lopetegi... Hirurena izan zen latza,
|
baina
niretzat Kirruli eta Mikelena gogorrena, neu nengoen moduluan gertatu baitziren. Kirruliren gorpua zaintzen egon nintzen goizean, Elurtxurirekin batera.
|
|
|
Amak Ordiziarako trena hartu zuen, eta nik Donostiara. Penaz eta minez zegoen ama berarekin etxeratu nahi izan ez nuelako,
|
baina
nik ezin nuen aitaorde harekin eta giro hartan bizi.
|
|
|
Nire lagunartekoak futbolzaleak ziren,
|
baina
ni ez nintzen futbolaren lagun. Atotxa futbol zelaian behin bakarrik izan nintzen; Realak eta Atletico Aviacionek jokatu zuten.
|
|
|
Ezkondu aurretik elizan froga moduko batzuk gainditu beharra zegoen; elizako kontuak, edo apaizenak, garai batean lehen jaunartzerako egiten zuten moduan. Otoitzak bazenekizkiela eta abar erakutsi behar zen,
|
baina
nik otoitzik ez nekien bat bera ere. Ezkonduko gintuen abadeak bazekien horretan ez nenbilela sobrante.
|
|
|
niri egundoko lepagainekoa esku zabalarekin; eta nik, orduan, lurretik alikate handiak hartu eta zait! kolpea hankartean; barrabilak ez nizkion harrapatu izango, baina bai inguruko zerbait... eta estutu egin nion; berak zapladaka ekin orduan,
|
baina
nik askatu ez, estutu baizik. Han amaitu ziren istiluok.
|
|
|
Lauaxetak erreka ertzean egin zuen bizarra, Araxesen ura baliatuz. Niri ere eskaini zizkidan bere trepetak,
|
baina
nik ezetz esan nion, bizarra uzteko asmoa nuela. Bizarra egin ondoren, inguruan artean ere jenderik ez zela baliatuta, gerritik gora biluztu eta errekako urarekin soina freskatu eta garbitu zuen Lauaxetak.
|
|
|
Esne kondentsatua eta gaileta batzuk jan genituen, bordatik irten gabe, kanpoan euria ari baitzuen artean ere. Eguraldi harekin onena Goizuetara jaistea genuela zioen Lauaxetak,
|
baina
nik aurrera jarraitzea erabaki nuen. Elamatik barrena Artikutza ez genuela oso urruti esan nion, eta atertzen ez bazuen han gelditu ahal izango ginela.
|
|
|
Eguzkia nagusitzen hasia zenez, bazen jende pixka bat. Lauaxetak esan zidan ohitua zegoela jendea" ia soinutsik" ikusten hondartzetan,
|
baina
nire iritziz ez zen oso lasai sentitu. Zorionez, hondartzaren alderdi nudistan sartu baino lehen mendi aldeko bidea hartu genuen.
|
|
|
Margaren gutunak, neure gogoarekin guztizko harmonian," txaretatik, zelaietatik, soroetatik, basoetatik, mendietatik, herrietatik" pasatzeko agindurik zidanez, zuzenean joan beharrean Altzo herritik eta Otsabio menditik barrena joan ginen Lauaxeta eta biok Lizartzarantz, bidea luzatzeko beldurrik gabe. Bide hartatik jota ere, bagenuen gauerako Orexara heltzerik, aise gainera,
|
baina
ni bidea patxadaz egitearen alde nengoen, eta gaua Lizartzan pasatuko genuela esan nion Lauaxetari.
|
|
|
Trafiko urriko errepidea zen Angiozartik Bergarara bitartekoa. Paraje ederren ikusmira eskaintzen zuen eta horretarako zurezko banku egokiak zeuden errepide ertzean txukun apailatuak,
|
baina
nik horretaz ohartu gabe egin nuen bidea, inguruko errealitatetik urruntzen ninduen lilura itsugarri batek bereganatua banindu bezala. Normalean horrelako xehetasunetan erreparatzea maite banuen ere, orduko hartan ez nintzen, haren ondotik pasatzearakoan, errepide ertzeko San Kristobal –belarriko minaren kontrako santua eta txoferren zaindaria– han zegoenik ohartu ere egin.
|
|
|
Hainbat artikulu idatzi eta argitaratu nituen, gainera, tarte horretan, orain seguru askorik –ez naiz, egia esan, bilatzen saiatu ere egin baina– inongo hemerotekatan ezin aurkitu ahal izango liratekeenak. Lauaxetak eta biok Tolosan Martxelo Otamendirekin topo egin genuenean, Martxelok Lauaxeta ez zuen ikusi
|
baina
ni bai, nahiz eta ni ere hila nintzen ordurako. Ez dakit zergatik.
|
|
|
" ixilpeko obra batzuk egin zituen", esan zuen; sekretuka, hurrean zen etsairen batek adi balezake lez; ordea beraiekin Ivan txikia besterik ez zen; esan zituen hitz haiek Xanengan sortzen zuten efektua ikustearren pixka batean isilik egon eta gero: " ixilpekoak ziren", esan zuen,"
|
baina
nik banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago: " orain baino orduan errazago jakiten ziren gauzak", aitortu zuen.
|
|
2001
|
|
|
Zergatik, ez dakit. Imajina dezaket,
|
baina
nire analisiak oso hego laburrekoak dira, egia esan, eta hortaz, ez dakit zuzenak diren. Nik arrazoi batzuk uler ditzaket, besterik ez.
|
|
|
Gure harridurarako –harridura erlatiboa; besteak bai, harrituta zeuden,
|
baina
nik nire dudak neuzkan aldez aurretik–, B hasperen egin eta makila alde batera bota zuen, kasik begiratu ere egin gabe.
|
|
|
Etorri berriek kalamar latak eta, orokorrean, mahai gaina estaltzen zuten gauza guztiak bota eta bultzatu zituzten, kalapita handiz;
|
baina
ni beren itxura arras bitxiari gelditu nintzen so: tunika zuri luzeak zeramatzaten, oinetaraino iristen zitzaizkienak, eta burua punta zorrotzean bukatzen zen kapirote batez estaltzen zuten, aste santuko marmo edo mozorroen moduan.
|
|
|
Nik zelai berde eta birjinak zanpatzen ahal ditut, basamortuan ibili behar izatea da zuen kondena. Haur bati begiratzen zaion aitakeriaz eta kondeszendentziaz begiratzen ahal didazue,
|
baina
ni oraindik emoziorako gauza naiz; zuengan, bitartean, emozioa ezinezkoa da, hil egin duzue emozioa, hitz zaparrada baten pean ehortzi duzue, milaka tona sintagma gainetik ezin kendurik dabilen gaixoa da, zuengan, emozioa; gehienez ere emozioaren planta tristeak egiten dituzue, simulakro hitsak, itxura patetikoak, antzezpen penagarriak. Agian, bidearen hondarrean, zuek bezalakoak izango naiz; are, oso litekeena da.
|
|
|
Mariskalak, zalditeria eskuadra batzuen ondoan gelditurik, aginduak ematen jardun zuen luze. Horietako batzuk aurrera bidali zituen, kargan,
|
baina
ni nahikoa horditurik nintzen, eta ez nuen gertakarien gaineko ideia garbirik egiten. Bat batean sarjentu nagusiak oihu izugarria egin zuen:
|
|
|
Papera eta boligrafoa eskatu, gondola ibai ertzean geldi zezaten erregutu, eta Aita Zaindarien artean egondakoan ikasitakoa praktikan jartzea beste erremediorik ez nuela etsirik, lanerako prestatu nintzen, baldintza literario bakar bat ezarriz: konforme,
|
baina
nire bukaerak ez du happy end ik edukiko.
|
|
|
Horietako denbora batean, zu zaude,
|
baina
ni ez; beste batean, ni bai, eta ez zu; beste batean biak, baina zu hilik zaude; beste batean, ordea, neu naiz hilik datzana; baina guzti guztietan, zerri hanka hauek izugarri goxo daude.
|
|
|
Ulergarria iruditzen zait zerbait izan nahi izatea. Arrazoi pixka bat ematen ari natzaizue, zuena, neurri txiki batean bada ere, ulergarria iruditzen zaidala esaten ari naizenez;
|
baina
nik, beharrezkoa den une eta toki guztietan, ukatu egingo dut ulergarria iruditzen zaidanik zuen nahi izate ero eta tenorez kanpoko hori. Ez duzue zer eginik.
|
|
|
Londresen jaioa naiz, esplikatu zuen Berlusgoñik, arbasoak errusiarrak zituen Parisko aristokrata judutar baten seme nagusia; txikitatik eduki dut letra inprimaturako joera oso errotua; familiatik datorkit. ...tean ikasten nuen; buruz oso betea ez zen osaba batek irakurtzen zizkidan Bibliaren pasarterik adierazgarrienak polonieraz; sei urte nituenean buruz nekizkien Dostoievskiren nobela gehienak, errusierazko bertsioan edo galegozko itzulpenean; zortzi urte nituenean nire familiak Berlinera joan behar izan zuen, aitaren lan arazoak zirela medio, eta han, ezinbestean, alemanarekin familiarizatu nintzen;
|
baina
nire egiazko pasioa serbokroaziera zen, nire lehen amoranteak, Belgradeko opera kantari batek ohean hitz egiten zidan hizkuntza. Hori Tuaregekin bizitzera joan baino lehen izan zen; islandieraz eta moldavoz defenditzen naiz, Reyjavikeko azentu markatuegia dudala leporatzen didaten arren.
|
|
|
– Estimatzen haut, Markos, benetan. Bazakiat batzuetan zakar samarra naizela
|
baina
nire papera horixe duk...
|
|
|
ez diat inongo azalpenik zor, hi bezalako kaka umerik agoantatzea gibelak ez zidak agintzen. Ez nauk hire hobe beharrez ari,
|
baina
nire lanak baditu arau puta batzuk. Haien artean hi bezalako babalastoak balizko arriskuaz ohartarazi beharra kasu.
|
|
|
Lehen itxia eta erasokor zegoen hura ustekabez zabaldu egin zen. Ez dut uste horretarako arrazoi sendorik zegoenik
|
baina
nire buruko hutsune amaraunetik horixe berreskuratu nuen biharamunean eta merezi duen sinesgarritasunaz kontatzen dut.
|
|
|
Tira, askotan saiatu naiz uzten baina alferrik. Badakizu, gaztetako bizioak nekez gainditzen dira,
|
baina
nik ez dut esperantza galdu. Kasu askatzeko esperantza?
|
|
|
Komisarioak jakin minez begiratzen zidan, bigarrenez ahalegindu zen aurpegiaren zurruna leuntzen, alferrik. Garbi zegoen ez zidala ezertxo ere sinesten,
|
baina
nik ezin nuen besterik egin.
|
|
|
Edo agian ez, zeren eta isiltasun larri hartan txalo ozen batzuk entzun bainituen; eta orduan lehengo eskale bizar urdin hura ikusi nuen berriro, txaloka erotu beharrean eta niri bizkarrean txapaka eginez, animatu nahian. Ez dut ondo gogoratzen,
|
baina
nire baitarik indar apurrak bildu eta irribarre xaloa eskaini niola uste dut. Ez dut sekula ahantziko agure txiro horren imintzio eta espantuetan zetzan goxotasuna.
|
|
2002
|
|
|
– Barka egik elkartasun falta,
|
baina
nik gustura edango diat zer edo zer.
|
|
|
– Habanoak direla diote,
|
baina
nik uste dut Kanarietatik edo ekartzen dituztela. Neuk Kuban erretakoek behintzat bestelako zaporea zuten!
|
|
|
– Eurek dute kriminaletik eroatea, susmoa daukat sekulakoa izan balitz eran antolatu dutela,
|
baina
nik uste dut geuk alderantzizkoa saiatu behar dugula. Auzi administratibo gisa tratatu behar dugu, isun bat ez ordaintzeagatik atxilotu balute legez.
|
|
|
|
baina
ni zuganatu egin naiz harresi haien itzal laiotzetatik,
|
|
2003
|
|
|
Ni ere bakarrik nago, erantzun dio Damianek. Bai,
|
baina
nik maite zaitut, Véroniquek. Maite zaitut, Damian.
|
|
|
Ez didazu sinetsiko,
|
baina
ni biologiako ikaslea naiz egiazki, esan dio mutilak. Hobeto orduan, erantzun du lehor Damianek eta afaltzeko ezer ba ote den begiratzera noa, esan die gelako atea itxi baino lehen.
|
|
|
Hori bai ezetz erantzun dio Damianek. Nahi baduzu kanpoan afalduko dugu,
|
baina
nire etxean inola ere ez. Ezagutzen dut Hondarribian ostatua zabaldu duen sukaldari frantses gazte bat.
|
|
|
Ebakuntza. Ondo pentsatu
|
baina
nik ez daukat zalantzarik: oraingoz ebakuntza da bide bakarra.
|
|
2004
|
|
|
Irudi hartako Mirenen ihesa ekidin nahian, barra barra hasi zen edandako zerbeza ugaria lagun: " Ongi aritu da Harakin ongietorrian,
|
baina
nik beste hitz batzuk erabiliko nituen, ez duzu uste?; komisaldegian kristorenak eta bi egin dizkigute; nik uste dut, genekien hoberen egin ditugula gauzak; asko akordatzen naiz etxera eman zintudan hartaz, ongi egon zen ezta?; nahi duzu beste zerbeza bat; bai, Bazterrek etorri egin behar zuen afarira, ama ikusiko zuen bihar, baina Bazter batzuetan oso arraroa da, nik batzuetan ezin dut berarekin...
|
|
|
Gora Iraultza Sexuala. Barre egin genuen,
|
baina
nire barrea ez zen besteena bezalakoa, nire barrea zerbait aurkitu ondoren ikaragarria dela susmatzeak beldurraren dardaretan ezinean dabilenaren barrea zen. Ergela hots egin nion Fermini, eta areagotu egin ziren denon barreak.
|
|
|
" Nik uste diat Fermin egokia dela; beste bat izanen duk nahi izanen duena,
|
baina
nik uste diat Fermin baietz".
|
|
|
|
baina
ni ikusi gabe,
|
|
2005
|
|
|
Gustura esango nien ur parkearena eta Menorcakoa, seguru nagoelako haiek ez direla Menorcan egon eta ur parkean ere ez direla egon. Beñat bai, Beñat egon da, berak kontatu zidan,
|
baina
nirea handiagoa zen, hori seguru, eskailerak zituelako eta gero bi toki zeudelako jauzi egiteko eta azkenean piszina handi bat eta han zeuden aita eta ama" zer moduz?" galdezka, inbidiaz.
|
|
|
Juan, nire senarra, joan den urtean hil zen. Huts handia utzi zidan,
|
baina
nirekin sentitzen dut egunero, lagun, goizetik gauera arte.
|
|
|
Ondotxo daki zer pentsatzen dudan nik horretaz. Maitasuna zigilatzeko paper eta instantzia beharrari alferrikako irizten diodala –ez zaio gustatzen entzutea,
|
baina
nire jaioterriko bake epaitegia eta eliza urpean daude: paper bustiak baino ez dira– eta batez ere, buruan norberak bere irudi eta oroitzapenak dituela, eta nik gogoan dudala aitak alde egin aurretik nola utzi zuen ezkon eraztuna erortzen arrebaren arrain-ontzira, eta nola Tom eta Jerry apartatu egin ziren izututa, eraztuna uztai inerte baten gisan uretan murgildu zenean.
|
|
|
" Gortina hori ez dugu irekiko, Lydieri horrela gustatzen zaio". Lydie lo zegoela esan zuen berak,
|
baina
ni ez nengoen hain seguru. Txori begiak zituen Lydiek, eta txoriek lo gutxi egiten dute.
|
|
|
Gauza ederrak ugari bai,
|
baina
nik bilatzen dudanik ez, bat ere. Soilik geratzen zaizkit bi karpeta, eskuz idatzitako orri soltez beterik.
|
|
|
Uste duenez, aurki bota egin behar omen dute errepide berri baten karietara, eta hori gertatu baino lehen erakutsi nahi dit. Ez dela etxe aparta,
|
baina
niretzako moduko gizona izan omen zen Lakoizketa hori. Botaniko ero bat.
|
|
|
– Erran nahi duan bezala,
|
baina
nik ez nian Senpe kasatu.
|
|
|
Horrek ez daki zer den plano bat, ezin izan liteke abanzada bateko zelataria. Barka ezazu, kapitain jauna,
|
baina
nik ongi dakit nola funtzionatzen duen ontzi gorriak, zelatariak bolondres eskatzen dira, eta mutil horrek ez zuen pausoa bolondres emanen, edo beharbada bai, beharbada pasatu egin nahi zuen nazionaletara eta zorabiatu egin da menditarte biluzi honetan, atzera bere lerroetan zegoela usteko zuen gizajoak, iparra galduta, halako taxu oneko mutilak.
|
|
|
Ez ote da ohiko samarra tribunalek errugabe lagatzea emazte desleiala akabatu duen gizona? Ez, inork ezin lezake,
|
baina
nik epelkeria horren guztiaren kontra neukan arrazoi Manoel Arauxoganako mespretxuan, eta esaten dudana frogatzeko noa orain, urteetan umotu behar izan duen urrats, marinelak emaztea herrestan eraman zuen karrika beretik barrena gordin. Lady Godiva naiz, zaldiz ez joatea eta ezein zergaren aurkako protesta ez izatea, nire hau.
|
|
|
Alta, badakit gaurgero ez dudala etxetik irteterik edukiko, nik ere alde egin dudala herri zoragarri honetarik. Inork ez dit ileetarik tirako,
|
baina
nire herritar guztiek eramanen naute arrastaka biluzik eguzki beteko espaloi madarikatu honetan aurrera beren marmar merkeek adatsetik helduta," Beha ezazue, hori da, hori da denok probokatu nahi gaituen martiri ustekoa!". Zatarkeria handiena naizelako naiz ikusgarri.
|
|
|
Arrantzan hasten badira ez zietek filiñoei baino are zekenago ordainduko? ...nan, zertan gabiltzan gu biok, hirekin ni, horregatik etorri zaidak malkoa, egik kontu zer den niretako orai galdatu didaana, barkamen zoragarria duk, hik pentsa ezak nahi duana, errak berriro hik badakiala zergatik erori hintzen eta ez zela nire hobena izan, berdin zaidak, eta nik baietz erraten diat Eustakio, jakina baietz, hik ez duk konprenitzen ahal, hik ez dakik, hik dena kontrolatu nahi duk
|
baina
nik badaukat zokoño bat inork inoiz jakinen ez duena, han ez dik inork zangoa sartzen, nire gotorlekua duk, nire dorretxea, hiru mila zaldik zaindu eta 380 voltiok hesitutako barrendegia, burutik egin ote zaidan, ez dakik nola, bai, bai erraten diat, bihar atxilotzen banaute ere hi bezala zafratzen banaute ere ez ditek kausituko, hik irakats iezadak nola funtzionatzen duen eta neure gain bertze ...
|
|
|
Polita zen,
|
baina
niri gehien gustatzen zitzaidana zen bere molde leuna eta beti marrantatua bezala zeukan ahots hura. Eta mozorroaren barrutik are amultsuago heltzen zen.
|
|
|
Badakarte Catharina, hementxe dator, zatoz, esteka zaitzatela neure begipean, horrela, ederki Catharina, zu lasai, lan honetan nauzu ni entregu, ordu guti batzuen afera izanen da, ongi, ea sabel hori, bai, espero zitekeena da, aizu, zuk ez duzu oraiko hau hemen sartzen zaren lehen aldia, nik zu ezagutzen zaitut, bai, zure izen hori, Catharina, lau ordu ditugu lan honi akabaila emateko, tira ba, prest zaudete denok noski, ados, jakin ezazue nik egitekoak geldiro burutzea dudala laket, bortz ordu hobe, banoa beraz, kasu eman hor, kasu beheko horiek, beha ezazue, ikusi nola ateratzen dudan umea Catharinaren sabeletik, zeinen airoski jasotzen dudan, zeinen garbi, ikas ezazue, hor duzue, poliki, kuidadito pintura harrotu kablea kentzean, ederki, ikasten ari dira gainera tipulano hok, gogorra izanen litzateke denak bertan zamaketari gelditzea, bigarren traktorea ikusten diot ordea, egon, egizue leku hau ere ateratzeko, ken hadi bagonaren gaineko hori, alde egin ezak azpian harrapatzea nahi ez baduk, ongi, kuidadito mazaduraren bat egin paretatik sobera hurbil kokatu nahi izateagatik, zorionak, horrela askatzen da kakoa, ikasten ari zarete, beha ezazue niregana bai, beha zeinen harro egiten dudan eguneko lehen pausalditxoa, kafe zakuak gero aterako dizkiot, badaukazue zer ikasi, zoazte paleen bila, azpian dakartzan paper pasta fardoak hondarrean kenduko dizkiot, nongoa zara Catharina, txipretarra edo suediarra edo panamarra, uste dut zazpi ordu botatuko ditugula hau dena husten, ilunduko zaizue, niri ez manatu presaka aritzeko, egia erranen badut lanera etorri gabe egon behar nuke, Eustakiorekin eta gainerakoekin bat eginda, zuek ez bezala. Ez, zuk ez didazu erranen
|
baina
nik badakit zu ez zarela ez txipretarra ez suediarra ez panamarra, Catharina Nauwelaerts zara zu, holandarra, hemen orai berean guri ur freskoa ematera azaldu behar lukeen langilea hil zenuena, mespretxuz hil. Edo liluraz.
|
|
2006
|
|
|
|
baina
nik aurrerakoa agindu baino lehen
|
|
|
Baina argi samar zegoen ez nuela ezer egin beharrik ere. Argi zegoen nire gorputza, bere kasa beti, nire borondatearen beharrik gabe
|
baina
nire borondatearekin guztiz bat eginda kasu hartan, Ainhoarengana gerturatzeko bidea egiten ari zela, poliki poliki, guztiz arrotz eta ezezagun zitzaidan trebetasunez. Ez nekien non ikasia zen neskei gortea egiteko antzean erakusten ari nintzen tenplea eta eskarmentua, baina pozgarria zitzaidan.
|
|
|
Euskal kanturik onena zein ote den erabaki nahian dabiltza Euskal Telebistan. Ez didate niri galdetuko,
|
baina
nire ustez euskal kanturik onena Leonard Cohenek Job gogaitaraziaren ahotsez hasten zuen hura da: " Let’s sing another song boys, this one has grown old and better".
|
|
|
– Bai,
|
baina
ni txiskeroarekin inurriak erretzen ari nauk.
|
|
|
Bada oraindik horrela bizi denik ere,
|
baina
nik –edo guk– ezinezkoa dut –dugu– horrela bizitzea. Behin era honetako gogoetetaraino iritsi denak ez du atzera egiterik.
|
|
|
Lotsatuta, urduri, beheko auzora joan nintzen bizikletan ibiltzen jarraitzera. Nik uste dut berak ere nahi zuela nire adiskide egin,
|
baina
nik izua nion haren aurrean zer esan eta zer egin jakin gabe gelditzeari.
|
|
|
Ez da, horrela esanda, oso poetika ortodoxoa izango,
|
baina
niretzat poesia, funtsean, eder sentitzeko modu bat da; eta batzuetan kasik soil soilik guapo.
|
|
|
1963an jaioa naiz,
|
baina
nire oroitzapenik ederrenak 40ko eta 50eko hamarkadetakoak dira.
|
|
|
Bereak ere badirela nire lekuak. Ez diot horretaz inoiz ezer esan,
|
baina
ni ere behin, behin baino ez, emakume batekin izan nintzen nire lekuetako batean. Ilobaren amarekin.
|
|
|
Jim Morrison, Pete Townshend, Howard Devoto, Patti Smith, Ray Davies eta beste askoren ondoren –Bob Dylan falta zen, Aita Santuaren aurreko emanaldia prestatzen ari–, Jimi Hendrix, Nick Cave eta Tom Waitsek itxi zuten saioa, ofiziotan, goizaldeko ordu txikietan. Ez zen nolanahiko hirukotea,
|
baina
nik Hendrixekin flipatu nuen gehienbat. Non arraio ikasi ote du ijito horrek bertsotan?
|
|
|
saltsa ona!, esaten zuen Mixak, okela, okela ona!, esaten zuen, hitz hori bizkaian ikasi zuen, eta ordizian harritu iten ziren, hauek nondikan datoz?, eta Mixak hala iten zuen, euskaraz bere moduan eta gero numeroak erdaraz eta numeroak erdaraz esanda jendia pixka bat lasaitu iten zen, eta hura benetan gaizki nola atera zitzaigun handik nik tuterara nahi nuen, festa izugarriak izaten omen dira han, eta Mixak ezetz, hara etzuela nahi, lehenago han arizana zen eta han mobida izan zuen eta igual behar ez zuen batekin topo ingo zuela, zergatik Mixak, errusiatik etorri zenian, ekarri zutenekin eta etortzeko pasaportia eta lan baimenak in zizkiotenekin zorren bat bazuen, horregatik etzuen fotorik nahi eta horregatik ere etorri zen herriz herri nirekin, ezpaitzitzaion herrian udaletxiak pagatzen zionarekin ailegatzen eta zeuzkan diru pixarrak errusiara bidali zituen han bi alaba baitzituen eta horregatik etzuen ezta pentsioa pagatzeko ere, baionan in genituen bi gau, jarri ginen kale luze batian, han ziren saltzaile guztiak eta hainbestian, etorri zitzaigun magrebeko ume moko bat kollariak saltzen zebilena eta haragirik gabe eskatu zigun bokata bat, ezpaitzen haragiarekin fiatzen, txerria ote zen, eta Mixak in zion hari saltsarekin bokata, berrogeita hamar xentimo, eta gero sailian sailian hasi ziren etortzen magrebeko umiak, eta gero hango zaharrak ere bai, eta nik, nahikoa dek!, kontra in nien eta Mixari ere kontra ze bestela ere nahikoa lioa bagenuen, makina bat moxkorrekin peliatu nintzen, ezpainuen pitorik entenditzen eta haiek manera txarrekin etortzen, Mixak ere gutxi entenditzen zuen baina hura moldatu iten zen, moldatzeko zera hori zuen, abilidade hori, bera lasai zegoen, ni takartu nintzen, hirekin ruina zaukaat!, irribarre iten zuen, baionan bi lo in genituen, bigarren egunian, bertan, nik banku batian, zakuan, eta Mixa furgonetan manta batekin, halako batian esnatu naiz eta, arratoi bat zakuari oxka, salto in nuen, alde in zuen hark, eta ni in nintzen lurrera erori eta, lurrian nengoela begiak bildu eta atzera lo gelditu nintzen, nekia, Mixak berriz, hamabi ordu in zituen tirada batian, hark ere nekia, iten bazuen zutik ordu asko hankan mina jartzen zitzaion, zergatik behatz txikia moztuta zeukan, hori izan zen kropotkin, uste dut izena, hiri bat txetxeniatik honontza, zergatik kuarteletik lagun batekin eskapatu zenian, kamioi bat pillatu zuten eta heldu ziren hiri horretara, lagun haren etxera eta, berak botak erantzi gabe bazeraman lau hilabete, eta mina, eta mina, hanka dena haunditua eta han moztu zioten, gero handik pasa zen ukraniara, han mafia batekin tratua in edo hala etorri zen, ihes, beti ihes, esaten zidan, txikitan ere, amak minan lan iten zuen eta, mina itxi zutenian handik hanka in behar, orain, hau da nire etxia!, esaten zuen, bidia zela bere etxia, pena zuen familiagatik, umeekin askotan gogoratzen, handik, baionatik, berara goazela, furgoneta malda batian gelditu zitzaigun, hura izan zen aurreneko aldia, Mixak sartu zuen burua motorrian, jo zion ostiko pare bat, martxan jarri zen, berara ailegatu eta han jendiak irriak eta burlak iten zizkigun eta handik kontzejal batek edo eztakit zer zen bidali gintuen eta ni hitz inda nengoen hurrengo egunerako oiartzungo tipo batekin eta hark esan zigun halako ordutik aurrera jartzeko halako tokian, eta bueno, jarri ginen eta in genituen gelditu gabe hirulau ordu lanian, halako batian altxatu zen haize fuerte bat, amarratu genuen toldoa barandilla batian eta ezin, toldoa puxkatu eta noski sua itzali eta ezin aguantatu behintzat, gauzak azkar bildu eta martxa, hurrengo goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta ...o goizian, toldoa partxiatu genuen, garbitu garbitzekoak eta erostekoak erosi eta, berriz ere martxa, gasteizera joan ginen, han jarri ginen parte zaharrian, kantoi batian, hara etzen poliziarik sartzen eta han ondo saldu eta ondo egon ginen, bitartian diru balantziak in genituen eta etzen askore baina, zerbait ari ginen, Mixak orain errusiara joatiarekin iten zuen ametsa, eta nik ere nire ametsak
|
baina
nik garbi neukan gutxirekin biziko nintzela eta tailerrera pentsatu ere ez, han gasteizen haragia bagenuen oiartzundik sobratua eta hura eraman ekarriekin in zitzaigun lizundu, xerrak kutxilloarekin garbitu genituen, Mixak etzuen saldu nahi, eta nik, ba, lizun pixka bategatik, baina handik aurrera nazkatu ginen eta hasi ginen solomoa, piper saltsarekin, gasteiztik joan ginen leitzara zuzenian, ha... bilbon akitu arte!, esan genuen, bagenituen telefono batzuk, ia lotu genuen, azkenian ezetz, etziguten utzi, horregatik tafallara segitu genuen, han bukatu zitzaigun solomoa eta Mixak baratxuri zopa prestatu zuen eltzian, baratxuriak zanpa zanpa in eta eskatu genituen bar batian ogi zaharrak eta txorizo batzuk erosi genituen, handik in genuen goizueta, han jende txikitxoa zegoen, diferentzia haiekin Mixa harrituta zegoen, han leitzan ezagutu genuen saltzaile bati zerbeza kaja bat eman eta bere aldian toki bat utzi zigun, hurrengo goizian, handik gatozela, errebuelta asko eta Mixa mariatuta zijoan, baso zahar batian, basoko mutilak motozerrekin eta gazte batzuk pagoetara igoak, batzuk aurpegiak estalita, beste batzuk makillatuta bezala, kolore txuria, lekeition in genuen goizaldian ordu pare bat bidali bitartian eta zarautzen heldu bezain laster etorri ziren bi munipa eta papera eskatu ziguten eta herritik aparte jarri behar izan genuen, bermion in genuen gau ona, kontzertu haundia zegoen eta laurehun bokata saldu genituen, denak eta gehiago ere salduko genituen, argi pirrintarekin ari ginen gauzak furgonetara jasotzen, ya ari ginen burniak biltzen, halako batian bronka izugarri bat, tipo txiki buru haundi bat gugana ikaratuta korrika eta ikusi ez ikusi furgonetara sartu zitzaigun eta atia itxi zuen, haren atzetik amorratu batzuk, ni, zer pasatzen da!, tartian jarri nintzen, joputa!, esaten zuten, neska bat bortxatu zuela txiki hark, nahi zizkioten barrabilak moztu, nik tranki tranki!, bakarrik esan nuen, eman zidaten ostia latz bat, ya furgonetara sartu behar zuten, Mixa etzen ikaratu eta hanka burni bat ibili zuen airian, bidali zituen bi tipo lurrera, jende gehiago etorri zen, akatu baino lehenago sartu ginen furgonetan nola hala, hautsi ziguten atzeko kristala eta burni batzuk han utzi genituen, atera ginen bermiotik, zartaien eta serbilleten artian gure buru haundia, alkandora urratua, puta, esaten zuen, puta zela, etzuen besterik esaten, neska hura, puta zela, halako batian, herritik ateratzeko maldan, taka, in zen furgoneta berriz ere gelditu, jaitsi ginen, buru haundia begiak atera beharrian ikaratuta zegoen, eskerrak eman gabe piztia bezala mendira salto in zuen, hurrengo egunian ez, hurrengoan, furgoneta karga in, nafarroa aldera abiatu ginen, ba omen ziren hango erdialdeko haranetan herri txiki batzuk, denbora hartan jaiak zituztenak, jendetzarik ez, esan ziguten, baina joanez gero poliki salduko duzue, pasa genituen harako mendiak, iritsi ginen ipuruen lurrera, galdezka galdezka, heldu ginen ariztira, feria zen ariztin, jende gutxi, haur batzuk, barraka batzuk, tipo batek puñalarekin jolas iten zuen, bi lagun padera zabalian ogia erretzen ari ziren, etorri zitzaigun herriko mutil ile luze bat, informatu zen zer zen gure nahia, esan zigun ostatuaren ondoan non jartzia genuen, nonbait, esan zigun hark, gobernuak, bertako jauntxoekin elkar hartuta, pribatizatu in nahi zituen mendi haietako lurrak, eta kontra iteko zen festa, nik susmoa, zibilak joango ote ziren eta, joan nintzen begiratzera bazterrak, ez nintzen fiatzen, Mixa mutil harekin gelditu zen, itzuli nintzenian ostatuan ziren biak, Mixa ikusten zen gustora zegoela, mutil ile luze hark, Stefan izena, galderak iten zizkion, errusiako eskolaz, siberiaz, hango ibaiez, lehortu zen itsaso batetaz, iluntziarekin hasi zen jendia etortzen plazara, guk sua piztu, bonbillak arboletatik txintxilika jarri eta, gutxi bat, gutxi bat, oso ongi saldu genuen, goizaldian, bostak seiak izango ziren biltzen hasi ginenian, denak bildu eta abiatzera goazela, furgonetak, etzuela nahi, aritu ginen, eman genizkion takateko batzuk, alferrik, ematen zuen hila zela motorra, probatu genuen Stefanek utzi zigun bateria batekin, etorri ziren ferianteak ere, motorrari begiratu, burua kordokatzen zuten, etzen hari nondik sartu eskua, ezin ezer egin, apartatu ginen, madarikatu genuen gure suertia, Mixa
|
|
|
Atzo semea ez zitzaion etxera etorri, gau osoa eman du mobilari begira, zisko eginda dago, haginak gaizki, bizkarra gaizki, buruko minarentzat hiru pastilla mota hartzen ari da. Bere auzoko tipo batekin omen dabil orain,
|
baina
nirekin jelosi antza jokatzen du beti: Non zeunden, Mixa, bakarrik utzi nauzu, ez dizut barkatuko...
|
|
|
Ez ikusteagatik... Jardin bat ere bazegoen,
|
baina
ni ez nintzen hartara ateratzen. Behin atera nintzen –gauean katu bat marruka aritu zen.
|
|
|
Guk –alegia, anai arrebok– etxekotasun handia genuen izeba Matilderekin, amaren ahizpa izanik, berak hartu baikintuen gure gurasoek hegazkin istripua eduki eta umezurtz geratu ginenean. Hori gertatu eta hurrengo urtean unibertsitatera joan nintzen, beste hiri batera, eta hori zela-eta urtebete eskas baizik ez nuen egin izebaren etxean;
|
baina
nire sei anai arrebak –txikiagoak denak, ni nagusia naizenez– izebaren etxean hazi ziren. Matilde gaixotu zenean, denoi iruditu zitzaigun justua eta beharrezkoa zerbait egitea izebaren alde, berak gure alde hainbeste eta hainbeste egin zuenez.
|
|
|
Ukabilak irmo itxirik oldartu natzaio ni naizen ezezagun hiltzaile horri, kolerak azpegiak gorriturik,
|
baina
nire ukabilkadak airean desegiten dira faltsarioa ukitzera sekula iritsi gabe.
|
|
|
–eta Goiok ez zuen buruaz ezetz esateko lanik ere hartzen, garbi bai garbi baitzen galdera erretorikoa zela–, prestakuntza, prestakuntza, prestakuntza da beharrezkoa alternatiba bat eratzen dugun bitartean, eratuko dugun egunerako, kostako da baina, hori ez dago ukatzerik, errealitatea konplexua eta aldakorra delako, horrexegatik beragatik hain zuzen, eta gero fabrikako lankideen eta sekzioko sugegorrien komentarioak, begira urliaren semea, lau urte baizik ez ditik eta lehengoan, nagusi izatean zer izan nahi duen galdetu eta ez al zian erantzun, ba, Hipertrolako ingeniari aurrez jubilatua soldataren ehuneko laurogeita hamarrarekin, Hi per tro la ko in ge nia ri au rrez ju bi la tua sol da ta ren ehu ne-ko la ro ta ha ma rra re kin, dena braust, baina silabak ongi markatuz eta silaba bakar batean zalantzarik edo tostorrik egin gabe, hori ez duk galduko, bizi bizi zetorrek, edo sandiaren aita hil berriarena, aita ona izan zuan, eta norbaitek inozoki galdetu, zer, seme alabekin mintzatzen zuan, seme alaben edukazioaz arduratzen zuan, kariñosoa zuan, edo zer, eta erantzuna labana kolpe bat bezala, ez, motel, ez, azkar hil zuan eta diru pixka bat utzi zian, dena zetorren ondo egun kloniko horiek iragateko, katean tapizeria jarri berriari errepasoa egiten, jostura bat tokiz kanpo han eta olio orban bat hemen, jardunaldi bakoitzean horrenbeste kotxe eta azkar ibili beharra orain gaueko txandan zebilen taldeak ehuneko hamarra ateratzen zielako produkzioan, Goiok ez zuen ulertzen, zertarako hainbeste presa gero handik sei hilabetera, merkatuaren egoera zela-eta, produkzioa mantsotu behar bazen eta fabrika hainbeste egunetan ixten bazuten, fabrika itxita zegoeneko egun libreak egun poltsarako, martxa hartan jubilazio egunean bi lan urteko zorra edukiko zuen enpresarekin, Armani, esplikatuzak hau, bizitza guztia lanean eta orain hauek zatozek dirua zor diedala, potroak, gero, bai, bazakiat denbora aldakorrak direla, baina ez nian uste sekula hainbeste aldatuko zirenik, lan egiteagatik ordaindu beharra, gaur jan ditudan lentejak datorren hilean pagatuko ditiat, zorretan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena egon zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, izan ere, pentsatzen zuen Goiok, ez nauk aita ona izan, azkar hil, auskalo, baina dirurik utziko ez dudalakoa segurua duk, nik ez zakiat burtsan jokatzen, orduan irri egiten zioten, ez dakiala burtsan jokatzen?, hori erraza duk, motel, ea: badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk
|
baina
nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen ... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak jaten segitu behar diat, hor konpon, hi, Goio, hori ez duk euren problema, jabeena, alegia, Armani, Armani, noizko alternatiba famatu hori, urteak dituk esaten duala ez dela biharko, baina ordutik bihar asko pasatu dituk, edozer baino lehen, ez gaitezen urduri jar, antola gaitezen, gainerako sindikatukook eta gainerako lankideok, orokorrean, bat datoz, egoera larria da, bai, baina guk ere indarra daukagu, manifestazio bat egingo dugu, hasteko, ezin gaituzte part botata utzi, konpromisoak dauzkate gurekin, ederki asko aberastu dira gure kontura, azken hamabost urteetan, borroka egingo dugu, negoziatu dute, negoziatzera behartuko ditugu, langileria berriro karrikaren jabe, beren ikur zaharrekin, jendea trumilka bildurik, Poliziaren karga bat edo beste, atxilotu batzuk, ez beste garai batean bezainbeste, hala ere, ez kargak eta ez atxilotuak, eta patronala eseri da sindikatuekin negoziatzera, ikusten, Goio, esaten zuen Armanik, ikusten, orain, albiste on horrekin batera badut beste bat txarra, urte on batzuen ondoren Elektrikak jaisten ari dituk, baina lanpostuei eutsi egingo zieagu, bai horixe, negoziazioak gogorrak izango dituk, negoziazioak gogorrak izaten ari dira, luzeak izaten ari dira, eta ez dirudi bide onetik doazenik, Elektrikak berriro behera, potroak, hi, negoziazio luzeak eta korapilatsuak eta halako desanimo orokorra zabaldu da fabrikan, aldez aurretik sentitutako derrota batena, kalean ere gero eta jende gutxiago, Poliziak ez du kargatzeko ez inor atxilotzeko beharrik ikusten, pintura planta hemen geratuko da, berrogeita hamazazpitik gorakoak aurrejubilatuko dituzte, eta gainerakoak kalera, hiru mila, bai, hiru mila baino beste lau milarena salbatu dugu, zer nahi duzue, ez dago besterik, baina nik berrogeita hamasei dauzkat, Armani, zorte txarra, Goio, zorte txarra, ahal izan den guztia egin dugu, baina ez dago besterik, azkenak argia amata dezala.
|
|
|
– Kabreatuta nagok, bai,
|
baina
nirea ezkerreko kabreoa duk.
|
|
|
– Nahi duzuena esango duzue –zioen Martak–,
|
baina
nik ezin dut ulertu Pelik hartu duen jarrera.
|
|
|
Batzuk joan ziren,
|
baina
nik besoak minduta neuzkan, hondakin horiek beroriek zirela kausa, eta geratu egin nintzen beste ardo bat eskatuta. Emilio neukan alboan, eta Emilio zentzuduna da, edo horren itxura dauka, eta horrek, gure artean, oso bakan egiten du.
|
|
|
badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk
|
baina
nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen ...
|
|
|
badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak ...ako desanimo orokorra zabaldu da fabrikan, aldez aurretik sentitutako derrota batena, kalean ere gero eta jende gutxiago, Poliziak ez du kargatzeko ez inor atxilotzeko beharrik ikusten, pintura planta hemen geratuko da, berrogeita hamazazpitik gorakoak aurrejubilatuko dituzte, eta gainerakoak kalera, hiru mila, bai, hiru mila baino beste lau milarena salbatu dugu, zer nahi duzue, ez dago besterik,
|
baina
nik berrogeita hamasei dauzkat, Armani, zorte txarra, Goio, zorte txarra, ahal izan den guztia egin dugu, baina ez dago besterik, azkenak argia amata dezala.
|
|
|
Haragi pilotatxoak egiten bukatu, irinetan pasa eta frijitzen hasi zen. Bai, bizitza asko luzatu dela esango dute, pentsatu zuen,
|
baina
nik ez nuke nahi aitona bezala bukatu, horretarako nahiago hilik. Baina gero pentsatu zuen ezen, bost edo sei urte ez zirela, aitona oraindik zer edo zertarako gauza zenean, berak ere horixe esaten zuela; eta orain aldiz, miseriak miseria, ez zirudiela hil egin nahi zuenik, bere borondatearen hain agerpen eskasa egiten zuen agure batek benetan zer nahi zuen jakitea biziki zaila zen arren.
|
|
|
Nevadako mortuko usaina, pentsatu nuen. Eta horrek bakearen sentsazioa kutsatu zidan, nonbait, lasaiago egin bainuen autorantz,
|
baina
nire biluztasunaren testiguren bat balegokeela susmatuz, eta balizko testigua non zen igarri ezinik. Aztoramen puntua ezin erabat kendu.
|
|
2007
|
|
|
Beatrice ez dakit, baina Ojaren tirakada ez da izango samurra. Emakume harrigarria izan da beti, nahi duen guztia lortzen dakien horietakoa, eta ez dago ongi agure honek esatea,
|
baina
nire bakarkako lanetan, ulertzen didazu?, beti eduki dut gogoan Ojak film hartarako egin zuen eszenetako bat.
|
|
|
Ez dakit jarraitzen ote didazun, mon ami. Aipatzen dizkizudan bidezidor hauek ez dira xuxen xuxenak,
|
baina
nik ikusitako guztiak ezin dira lau hitz soiletan bildu, eta zeuk ere jarri duzu zeure aldeko ulermenetik zerbait, gauza guztiak ezin baitira zehatz kontatu. Ez da halakorik komeni Oja bezalako emakumeak tartean direnean.
|
|
|
neure arrantza aparailuak gordetzen zituen puru kaxatxo xahar bat. Banekien laket izango zitzaiola hura han ikustea etxera heltzen zenean eta, sinets iezadazu, mon ami, ez zen gauza handia,
|
baina
nik nolabait sentitu nuen poz txiki bat bederen emango niola kaxatxo harekin ordainetan. Hutsaren hurrengoa zen arren, ez neukala beste ezer gizon handi harentzako modukorik, eta izatekotan, huraxe eskertuko zuela, zerbait eskertzekotan.
|
|
|
– Cosme, jende askok esango du zirkuarekin atzera eta aurrera ibiltzeko bizimodu hau ez dela bizimodu,
|
baina
niretzat ez da munduan hoberik, ito eta hil egingo bainintzateke leku bati goroldioaren antzera lotuta.
|
|
|
Nik nahi ala nahi ez. Eta orduan esan diot joan dadila antzarak ferratzera edo nahi duen lekura,
|
baina
nire baldintzak beteko ez baditu, Iturrino Handia ez dela agertuko ez ostiralean eta ez sekula santan. Purrustaka esan du orduan,
|
|
|
Aitortu behar dut ikusi ez ikusi batean egin zuela olioarekin nire potreta, Matisseren tankeran. Esan ere egin zidan Matisseren gustuko buru orekatua neukala nik, eder ederra,
|
baina
nire ustez, beste ehiza klase bat zerabilen hark nirekin eta, jakina, bidea itxi nion berehala:
|
|
|
Mutua dirudizu. Nahi baduzu, segi isilik, ez zaitu hemen inork behartuko, nahi ez baduzu ez ezer erantzun, ez esan ezer, gorde ongi zeure kontuak,
|
baina
nik nire gauzak aitortu behar badizkizut, zeuk ere kontatu zenidake niri zerbait. Telebista barruko hori nola izaten den, esaterako.
|
|
|
Gorpuaren argazkiak egin eta Interneten zabaltzea erabaki dut. Badakit gehienentzat haragi pixka bat gehiago ikustea bezala izango dela,
|
baina
nire betebeharra dela sentitu dut.
|
|
|
Beste guztiok barre egin dugu, eta atsoa ahalik arinen joan da ihesi, pauso txikian. Barrez segitu dugu tarte batez,
|
baina
niri kezka ez zait uxatu. Aita bazkaltzeko zain dudalako aitzakiarekin alde egin dut.
|
|
|
Beharbada ama gaizki egongo da eta Edurnek ez du niri deitzeko aukerarik izan? Asko esatea da hori,
|
baina
nire ahizparekin ez dago sekula jakiterik.
|
|
|
Pedrok arratsalderoko siesta luzea egin du gaur ere. Gauetan ez duela lorik egiten esaten dit,
|
baina
ni etxetik irteten naizen bakoitzean, goizean nahiz bazkalostean, zurrunga batean uzten dut, azken bi urteetan egunero berdin. Uste dut, bazkalostean ordu bat edo bi ematen dituela lo, eta gero esnatu eta telebista ikusten egoten dela ni iristen naizen arte.
|
|
|
Horregatik ene inkestak egundainokoan, baserriko gertakarien alorretara mugatu ziren, ardi, zaldi, haur, zahar edo ohaide eratuak bilatuz, hain zuzen. Hiritarrentzat aspergarriak ziren,
|
baina
niretzat jasangarrienak. Sabeleko uhinak jabaldu ziren.
|
|
2008
|
|
|
|
baina
nik
|
|
2009
|
|
|
Martin Etxeberriarekin hartu zuen,
|
baina
nirekin zegoen zapuztua Eizmendi jauna.
|
|
|
Gero izen berriak asmatuko nizkion,
|
baina
nik, Frantsesa deitu nion hasieratik.
|
|
|
Baina Frantsesak ez zuen Xefe ezagutzen, eta nik ez nuen Alberto ezagutzen. Eta Frantsesa ez zen Xeferekin fio,
|
baina
nik fidatu egin behar nuen Albertorekin.
|
|
|
– Hik hartu egingo huen,
|
baina
nik kendu egin dinat karga gainetik.
|
|
|
Bertso kantatzen ariko bagina zer erantzungo niokeen pentsatzen hasi nintzen,
|
baina
nik punturik lotu aurretik bota zidan berak bertsoa. Italian, hemen bezain katolikoak izan arren, hemen baino katolikoagoak akaso, inork doministiku egiten zuenean" Salute!" esaten omen zitzaion.
|
|
|
Baietz egin dit buruarekin, ia ez konturatzeko moduan, eta zirrimarratu duen gutunazalaren barruan ekarri duen agiria erakusten hasi zait. Unibertsitatearen zigilua ikusi dut agiriaren goiko aldean,
|
baina
nire egoskorkeriaz oroitu da orduan, eta begien bistatik kendu dit papera, atzera tolestu eta sakelan gordetzeko.
|
|
|
Baina ni asteazkena heltzeko irrikaz nago, esan nahi didanaz konturatzeko. Lepoa luzatu aurretik, aitzurra zelatan ote dagoen jakitea komeni dela esan ote didan,
|
baina
nire buru barruko hotsak besterik ez ditut aditzen.
|
|
|
Ardoari eman diot musua,
|
baina
nire poz guztiak zimurtu ditu sartu berri den Arrietak. Bekozko ilunarekin heldu da gaur ere.
|
|
|
Frantsesak azkar egin zituen kontuak,
|
baina
niri, halakoak pentsatzen hasten naizenean, buruak leher egin behar didala iruditzen zait. Ez naizela osorik aterako.
|
|
|
Guardiak, itzuli denean, ate zabalduari begira harrapatu nau. Harritu egin da, segur asko, atea zabalik gelditu delako,
|
baina
nire ondoraino etorri, eta eskuin eskua luzatu dit, ezkerra borratik askatu gabe. Guardiaren eskuetan nagusiaren oparia ikusi dudanean, negar malkoek egin didate irtetera.
|
|
|
Martxoan Bordelera nindoan sindikatuaren eskualde bilkurara. Bagoi onean nintzen,
|
baina
nire tokian bi burgeskume iltzatu eta ez ziren handik kantitzen, nolabait larderia apurrekoa nintzela susmatzen zutelako, ez ederra, ez aberatsa, ez kementsua; badakizu zeinen garrantzitsuak diren ezaugarriok gure egunetan. Neskatila oldartu zitzaidan, ttottogian bermaturik, beste bidaiariak jakiletuz:
|
|
|
|
baina
nireak, zuongan pentsatzen dudanean,
|