|
2010
|
|
|
Oraindik bide luze eta aberatsa du eta Ana Urkizaren liburua bidelagun on ona gertatuko zaio. Nik, biografia hau gidari dudala, liburuaren iruzkin txiki bat egin nahi izan dut Karmelen irakurleentzat,
|
baina
ez biografia osoarena, guretzat urrunena den zatiarena baizik. Augustinen gaztaroari erreparatu diot, bada, geroko guztiaren abiapuntu eta oinarria hor ikusi baitut.
|
|
|
Ez dakit, 2zpa3 besterik mintzatu ez baziren ere, koadrila handi samarra (8/ 10?) otu zitzaidan. Begiak itxita (buruan estalkiren bat jarrita nengoela uste dut,
|
baina
ez nago seguru), pareta baten aurrean zutik, paretara begira, eta nire atzean, urruti samar, besteak.
|
|
|
(Irten baino lehen, aukera izanda? norbaiti nire galdera egiteko erabakia hartu nuen, tinko,
|
baina
ez nuen gauzatzerik izan. Jainkoa ere(. Jainkoa, Aberria, Erregea?
|
|
|
zergatik dira eskariak auzi honetan askoz handiagoak aurrekoan, alegia auzi nagusian, baino? Guri ere sarri etorri zaigu galdera hau burura,
|
baina
ez dugu orain arte erantzunik aurkitu. Ez, behintzat, gure logikari dagokionik.
|
|
|
Gaur egun nik konbatitu egingo nuke zientzia politikotik zekenkeria, joera akumulativoa, sozialismo moderatuak (moderatua bai,
|
baina
ez aberatsen morroi izateraino, eta bai sendoa) bultzatzen dituen neurriekin, adibidez, seguritate soziala bultzatuz, seguritate sozial indartsua, lanaren eskubidea efektivoa eginez denean, eta hori planeta osoan. Hor agerian geratuko litzateke zenbateriano den gure zivilizazioa oparoa, ala, nik uste dudan moduan, pobrea, eta horren ondorioz akumulativoa, eta gerrazale eta patriarkala.
|
|
|
Berehala bertsotan hasita, eguerdia inguru hau kantatu zuenean. Bertso saio guztian ez zitzaien ez jan ez edateko eman eta, jakina, gose egarriak egon behar;
|
baina
ez isilik. Bere ziria non sartu, zulorik txikiena atxeman orenean, zapla!, sartu gure bertsolariak?
|
|
|
To, haur horiek bataiatzean behar dinagu Matxini ekarrarazi bertsoen emateko! Amak Matxinen aditzea bazuen,
|
baina
ez zuen ezagutzen. Ekarriko dinagu!
|
|
|
Baina ni ez nago paralisiak jota. Egia da ezen espresatzen naizela hizkuntza oso minorizatu batean (euskara zorioneko hau!), eta horren aterpean izkutatzen naizela nonbait han (ni ez nago obsesionatuta euskarakin, gustoko dut
|
baina
ez ditut nire arropak urratzen filologoendako geratzen bada). Zeren zenbatek irakurriko ditu nire izkribuak?.
|
|
|
Eta nire mezua, nire filosofia, ez da ia inora iristen, antzua gertatzen da neurri handian. Eta hori egia da,
|
baina
ez osoro, eta euskaraz ere zuhurra izatea ez da soberan dagoen bertutea, izkutuan egina agerian ikusiko baita Jesusen arabera.
|
|
|
Ni jonki iza na naiz eta badakit farmako diferenteekin sentimentu diferenteak, paradisiakoak ere, edukitzen (garunako fenomeno biokimikoak ikusten ditut nik hor). Ez dut horregatik bide mistikoak albo batera uzten,
|
baina
ez dira demostragarriak.
|
|
|
Niretzat ezin estudiatu daiteke Jesus soilik gizon edo soilik Jainko bezala, alde bi horiek oso lotuta ageri baitira eskrituretan, eta misterio santua delako, eta misterioez badaitezke ondo asmatutako metaforak eta holako esan,
|
baina
ez gehiago.
|
|
|
Bi hilabete eta erdi geroago, gerra zibila piztu zenean (19361939), Probintziako lurraldea erdi bi egin zen elkarren aurkako bi zatitan bereizirik. Araba, Logroño eta Nafarroako probintzia zibilek nazionalen alderdira jo zuten eta alde horretako karmeldarren komunitateek normal samar jarraitu ahal izan zuten beren bizitza,
|
baina
ez abertzaletzat begiz jota zeuden erlijiosoentzat arrisku gabe. Gasteizkoa izan zen bere bizitza irabiatuena ikusi zuen komentua, ikasleen mobilizazioagatik eta etxearen parte bat kartzelatzako egokitu behar izan zelako.
|
|
|
Astialdietan mojei gustatzen jaken ikasleak jo eta ke saltoka eta korrika jolasten ikustea. Teresari jolas batzuk atsegin jakozan
|
baina
ez beste batzuk. Ez jakozan gogokoak fisikoki jolas gogorrak ziranak.
|
|
|
Hiru edo lau kapitulu idatziak neuzkan jada Faustineren pertsonaia liburuan sartu nuenerako. Frantziarra zela ikusten nuen
|
baina
ez nuen nahi paristarraren estereotipoari erantzun ziezaion. Orduan, nongoa izan zitekeen pentsatzen hasi nintzen eta ez dakit zergatik, Euskal Herrikoa izan zitekeela pentsatu nuen.
|
|
2011
|
|
|
5Jose Luis Gaytan de Ayala Markinako alkate tradizionalista zen 1933tik; Gipuzkoako Diputatu probintzial izan zen 1926tik 1930era, Primo de Riveraren diktadura garaian; eta 1936ko hauteskunde orokorretan, Espainiako legebiltzarrerako Comunion Tradizionalistako hautagaia izan zen,
|
baina
ez zuen jesarlekurik lortu Diputatuen Kongresuan.
|
|
|
Ardiak txakurraren menpe alhan utzi eta nengoen lekurantz igo zen. Beldur nintzen niregan etor zekidan nire begiluzekeria egotziz
|
baina
ez. Bere bidea zen eta hobeagorik ez banu komitatu ninduen berekin jarraikitzera.
|
|
|
Handik denbora gitxira pertsona berak motibo bera aitatu eutsanean, ostera, haserre baten purrustadaka hasi jakun. Hor bitartean zer edo zer jazo zala igarri genduan,
|
baina
ez genkian zer. Tarte hori nahiko laburra izan zalakoan nago, baina berak kazetari batek eginiko elkarrizketari erantzunez, sei hilabete edo izango zirala dino.
|
|
|
Pedro Laín Entralgorekin batera Francoren alderdian jartzen da, ez errepublikaren alderdian. Gudari bezala izena eman zuen,
|
baina
ez zuten onartu frontera joateko. Bere antxinako ezagun mordoa, camarada?
|
|
|
Alemaniar batzuk eta Tovarrek aurkeztu zuten euren burua. Unibertsitateen gobernuko arduradunek aztertu zituzten aukeragaien titulo eta lanak,
|
baina
ez zuten argi ikusten. Orduan artekari bati iritzia eskatu zioten.
|
|
|
Lino eta haren lagunak batasunean bizi ziren, garraztasunik gabe, bai kartzelan zeuden garaian eta baita gero ere. Herriaren hondamena ikustea negargarria zen,
|
baina
ez zuten itxaropenik galdu. Espetxean ikasteari eman zion A. Linok, batez ere hizkuntzak ikasteari.
|
|
|
Haritschelhar jaunak kantu horien iturria aurkitzeko zoriona izan zuela eta Baionako Musée Basque ren aldizkarian haien kopia argitaratu zigula. Han dator kanturik luzeena,
|
baina
ez zela guztiz ezezaguna,. Azkue zanak bere euskal kantutegian emon euskula zati bat, bere doinu eta guzti?.
|
|
|
Gai eta albiste aski ezezagun eta interesgarriak ateratzen zituela bere jakinduriaren kutxatik ikusi dugu hona arte,
|
baina
ez gara horretan luzatuko. Izenburuak jarriko ditugu soilik:
|
|
|
Denok maite genuenamets gorritik iratzartzen gintuen oilarra,
|
baina
ez zen gutarikoa, horregatik erre genuen lapikoan.Denok maite genituenbaserriko larrean bazkatzen zuten ardiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik amilarazi genituen haitzartean.Denok maite genuenerbiak oso urrunera usaintzen zituen ehiza txakurra, baina ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak, baina ez ziren gutarikoak, ho...
|
|
|
Denok maite genuenamets gorritik iratzartzen gintuen oilarra, baina ez zen gutarikoa, horregatik erre genuen lapikoan.Denok maite genituenbaserriko larrean bazkatzen zuten ardiak,
|
baina
ez ziren gutarikoak, horregatik amilarazi genituen haitzartean.Denok maite genuenerbiak oso urrunera usaintzen zituen ehiza txakurra, baina ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia, baina ez ...
|
|
|
Denok maite genuenamets gorritik iratzartzen gintuen oilarra, baina ez zen gutarikoa, horregatik erre genuen lapikoan.Denok maite genituenbaserriko larrean bazkatzen zuten ardiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik amilarazi genituen haitzartean.Denok maite genuenerbiak oso urrunera usaintzen zituen ehiza txakurra,
|
baina
ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia, baina ez zen gutarikoa, horregatik josi genizkion hegoak atarian.Denok maite genituenuzta jasotzen laguntzen ziguten morroiak, baina ez ziren gutarik...
|
|
|
...zartzen gintuen oilarra, baina ez zen gutarikoa, horregatik erre genuen lapikoan.Denok maite genituenbaserriko larrean bazkatzen zuten ardiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik amilarazi genituen haitzartean.Denok maite genuenerbiak oso urrunera usaintzen zituen ehiza txakurra, baina ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak,
|
baina
ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia, baina ez zen gutarikoa, horregatik josi genizkion hegoak atarian.Denok maite genituenuzta jasotzen laguntzen ziguten morroiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik lurperatu genituen baratzean.Denok maite genuenhazienda kiskalia bisitatzera etorri zitzaigun jainkoa,...
|
|
|
...iak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik amilarazi genituen haitzartean.Denok maite genuenerbiak oso urrunera usaintzen zituen ehiza txakurra, baina ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia,
|
baina
ez zen gutarikoa, horregatik josi genizkion hegoak atarian.Denok maite genituenuzta jasotzen laguntzen ziguten morroiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik lurperatu genituen baratzean.Denok maite genuenhazienda kiskalia bisitatzera etorri zitzaigun jainkoa, baina ez zen gutarikoa, eta horregatik abandonatu gintuen deserrian.
|
|
|
...n ehiza txakurra, baina ez zen gutarikoa, horregatik tirokatu genuen basoan.Denok maite genituenmerkatura eramaten gintuzten bi astoak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia, baina ez zen gutarikoa, horregatik josi genizkion hegoak atarian.Denok maite genituenuzta jasotzen laguntzen ziguten morroiak,
|
baina
ez ziren gutarikoak, horregatik lurperatu genituen baratzean.Denok maite genuenhazienda kiskalia bisitatzera etorri zitzaigun jainkoa, baina ez zen gutarikoa, eta horregatik abandonatu gintuen deserrian.
|
|
|
...ez ziren gutarikoak, horregatik moztu genizkien hankak ukuiluan.Denok maite genuennotizia arrotzak ekartzen zizkigun uso mezularia, baina ez zen gutarikoa, horregatik josi genizkion hegoak atarian.Denok maite genituenuzta jasotzen laguntzen ziguten morroiak, baina ez ziren gutarikoak, horregatik lurperatu genituen baratzean.Denok maite genuenhazienda kiskalia bisitatzera etorri zitzaigun jainkoa,
|
baina
ez zen gutarikoa, eta horregatik abandonatu gintuen deserrian.
|
|
|
Jaioterrian egin zituen lehen ikasketak La Salleko Anaien ikastetxean eta 1934an, 11 urte zituela, Zornotzako ikastetxean sartu zen latin eta giza zientziak ikasteko. Gerra sortu zenean, haren ondorioen beldurrez, mutikoak nor bere etxera bidali zituzten, baina Manuel Juaristi Zornotzan gelditu zen, A. Anjel Iturbe ikastetxeko zuzendari eta herrikideak eskaturik; egun batzuk geroago biak elkarrekin Azkoitira joatekotan ziren,
|
baina
ez zuten asmo hori bete ahal izan, gerrako fronteak aurrera eginik, Azkoitia francotarren mende geratu zelako.
|
|
2012
|
|
|
Esaterako, Santa Teresa Lisieuxkoaren Autobiografia eta Olerkiak poz pozik gogoratzen ditut; gomuta gozoa itzi eustien. Haren gainerako idazkiak orraztea, zuzentzea eta batasuna emotea pixka bat zailago egin jatan,
|
baina
ez horrenbeste. Teresatxoren heriotzaren mendeurreneko urtea eta Eliz Irakasle izendatu ebenekoa berariazko eraz gogoratzen ditut.
|
|
|
Bat nuen ia neure adinekoa, elkarrekin Santuen bizitzak irakurtzeko biltzen ginen; hau zen nik maiteen nuena, nahiz eta nik guztiei maitasun handia izan eta haiek ere bai niri. Santuek Jainkoagatik igarotzen zituzten martiritzak ikusiz, Jainkoaz gozatzera joatea oso merke erosten zutela iruditzen zitzaidan eta nik neuk ere desira bizia nuen hala hiltzeko,
|
baina
ez Jainkoa maite nuela neritzolako, zeruan ondasunak handiak zirela irakurtzen nuenenez gero, haietaz laster batean gozatzearren baizik, eta neba honekin elkartzen nintzen horretarako zer bide zegoen tratatzeko. Mairuen lurraldera joatea erabaki genuen, Jainkoaren maitasunagatik eskatuz, han burua moztu diezagutela.
|
|
|
1334: Alfontso XI.a Bizkaian sartu eta mende hartu gura izan eban,
|
baina
ez eban lortu. Bizkaitarrak ez eben indarrez etorri zana euren jauntzat hartu, eta bakeak egin behar izan zituan 1335ean.
|
|
|
c. Platon idealista (idea grekeraz forma da) zerura begira dago, Aristoteles idealista ere lurrerago, eta ni, idealista intuizioz ez naizen hau materiari begira (ez ditut zienziaren edozein momentuko definizioak definitibotzat hartzen,
|
baina
ez kontradikzioaren prinzipioa aintzat hartzen dut beti (zientzia egiteko oinarrizko modu bakarra baita), eta hartzen ditut, adibidez, gaur egungo zientziaren definizioen unibertsaltasuna ez definitibotzat eta bai hipotetikotzat, baina ez forma inmutable bezala, definizio zehatzagoak beti direlako posible). Eta beste bide batetik topo egingo dut aristotelismoarekin, eta tomismoarekin ere.
|
|
|
c. ...teles idealista ere lurrerago, eta ni, idealista intuizioz ez naizen hau materiari begira (ez ditut zienziaren edozein momentuko definizioak definitibotzat hartzen, baina ez kontradikzioaren prinzipioa aintzat hartzen dut beti (zientzia egiteko oinarrizko modu bakarra baita), eta hartzen ditut, adibidez, gaur egungo zientziaren definizioen unibertsaltasuna ez definitibotzat eta bai hipotetikotzat,
|
baina
ez forma inmutable bezala, definizio zehatzagoak beti direlako posible). Eta beste bide batetik topo egingo dut aristotelismoarekin, eta tomismoarekin ere.
|
|
|
Alde bakarra da hau: ni ez noa idealismoaren bidetik, forma inmutableen cosmos inteligible hori izan daiteke eta da intuizio ezin hobea,
|
baina
ez deritzot demostragarria denik. Materialismo estrikto batetik ez naiz ateratzen.
|
|
|
Nik hor hasten dut ikerketa, estudioa, argi lagaz materialista naizela, eta kontuan hartuz abantaila bat dugula, hau da, cosmos materiala ez da erabat Heraclitok definitzen zuen moduan, isuri etengabe ininteligiblea, ez, presentatu egiten zaigu bizi gaitezentzat formaltasun batez ere, eta hor badezakegu ikertu kausa formala. ...tu egiten dugu ikertutako definiziorik hoberenak unibertsalak direla, eta hor jada badugu kausa formala definitua hipotesian (beti egiazko materiaren ezagutza unibertsalaren azpian, eta horrela hasten gara kuantifikadoreen logikan, eta prozesu bera gertatzen dela konturatzen gara, formekin teorizatzen dugu, operatzen dugu, eta deribazioak irekitzen ditugu sarritan, suposamenak direnak, hipotesiak,
|
baina
ez gaudela hor kuantifikadore unibertsalean esango genuke logika formalean). Eta suposamena da hipotesis bat bezala, eta hor hasten ahal da metodo hipotetiko deduktiboa (bada posible bariableak inmutable direla suposatuz unibertsal bihurtzeak egitea, predikatuen logikan egiten ahal diren moduan, baina egiazki, materialismo estrikto batean gaudela ez badugu ahazten, unibertsal bihurtutako teoria horiek egiazko unibvertsaltasunaren azpian daude beti, nik uste dut erraz conprenitzen ahal dela hori, hain zuzen ere hipotesien ikerbidetik goazelako).
|
|
|
9 Nire amaren partetik nik banuen osaba bat franziskanoa zena eta Argentinan edo Paraguain zegoen misiolari (nik behin banion karta bat bidali bertara joateko mediku
|
baina
ez zidan erantzun) eta harek esaten zuen Vatikanoko bigarren Kontzilioak aldaketak zekartzala, eta oraindik, ekarri behar zituenak??. Ez da Elizaren betiko mezua aldatzen, baina bai aktualizatzen.
|
|
|
–Ez,
|
baina
ez da uztailaren hamazortzia dalako, Santa Maña dalako baino, Arriandiko jaiak?.
|
|
|
Hormekin hitz egiteko joera ere areagotu zitzaion, agian bakardade kontuengatik. Honetaz gain, parkeko bankuetan esertzen zenean, belarria luzatzen zuen,
|
baina
ez etxekoandre aspertuek bezalaxe zer entzungo, baizik eta jendearen murmurioak salbamendu flotagailuak bezalakoak izaten zitzaizkiolako.
|
|
|
Eskuila beltz kolorekoa bizkar leunetik igaro, buztana eta belarriak laztandu, begi ertzetan pilatutako bizpahiru makarrak kotoizko makilatxo batez banan banan erauzi eta uhaleria era laxoan jarrita, hortik zehar ibil zedin utzi zion. Misisipi izaeraz barnekoia zenez, antzeko moduan zeuden hiru katuri bafadak baino gehiago aharrausi nagitsuak ziruditen hiru aire ahokada jaurtiki ondoren, kristalezko mahaitxora egin zuen jauzi eta han zeuden arrosa eta mitxoleta batzuen artean aienatu zen,
|
baina
ez zen isildu, handik miau luzeak igorri baitzituen, boxer baten zaunkekin nahastu zirenak. Itziar Oizek gurutzaketa hura ustiatuz, boxerraren zaunken eta Misisipiren miauen zenbait akats ortografiko apuntatu zituen koaderno gorrixkan eta jarraian, ondoko Yorkshire terrierrarentzat zeuden txirbil nutritiboetatik bizpahiru hartu zituen (ohituta zegoen horrelako gauzak egitera, batez ere detektibe aroan Ezdeus txakurra eduki zuenetik).
|
|
|
Oi uriaren abotsa, amarena! Oi aspaldi dakidana ikutzen deustazu, eragiten! Baina eurak dira oindino!, oindino loran eguzkia eta jai argia, oi maiteenok!, eta ia argiago leen baino begietan.Bai!, antzinakoa ber bera!, irautia. Asko da,
|
baina
ez daumaitekor eta ospetsua danak azurrezko zintzotasuna galtzen.Baina altxorra, alemaniarra, bake sakratuarenarkupean dana, gazteentzat eta zaarrentzat da gordea.Zoro dot berba egiten. Pozarren da.
|
|
|
Bikain ez danik ez dau jainko batek maite, a ulertzeko ia txikiegia da gure poza.Baina aurkikuntzak etxearen zirrituetan gertatzen dira.Txiroa da doixtarren espiritua. Ezkutuagoa gogoa.Baina ari soinu batek eskeintzen ditu orduero soinuak, eta poztu dagiz bearbada urreratzen diran zerutarrak.Presta egizue au eta olan da ia baketukopozgarri artera etorri dan ardurea.Olako ardurak bear ditu, nai ta naiez, arimanabeslariak ekarri eta sarritan,
|
baina
ez bestelakoak.
|
|
|
Larreako liburu hau eskuetara etorri zaidanean, berehala joan naiz komentutik gizarterako hedapen historikoa nola jaso duen begiratzera. Sakramentuak, predikua, liturgia, etxe barruko arauak eta abar nahitaezkoak izan ohi dira honelako mikro historietan,
|
baina
ez da hain samurra izaten komentuek sortu ohi zituzten kanpoko gizarte sareak zenbatu eta herritarrek osatutako hori nolakoa zen ezagutzera ematea.
|
|
|
Etengabe idazten zuela Olertin 1962tik aurrera dio Santi Onaindiak lerroetan,
|
baina
ez dio erreparatu 1937ti goikok 1962ra arteko isilaldi luzeari; ez du aipatzen behintzat. Luis Arostegik bai erreparatu dio eta harridura pitin bat agertzen duela esan behar:
|
|
|
10 Diferenteak gara,
|
baina
ez hainbeste. Beheko tabernan egon naiz lagun batekin eta hori esan diot, eta konforme zegoen nirekin.
|
|
|
Eta filosofoak bazuen idatzita laga nola klase media nagusi baten iraultzak ezinezkoak ere zirela, eta horretan bat egon izan dira filosofoarekin Carrillo eta Fraga. Hierakiak badaude,
|
baina
ez ditzagun puztu eta inmobilizatu naturaren kontra, ezuste desagradablerik eduki ez ditzagun.
|
|
2013
|
|
|
Aspalditik ez baduzu esku samurrik izan ondoan, inoiz ez bezalako udare bat, laranja urtsuak eta platano sentsualak jan eta dastatzeko gogoa sartzen bazaizu, behar baduzu laztana (eta ez losintxa) eta zerbait gozoa(
|
baina
ez melenga), gerturatu zaitez Boteroren pinturara. Arazoekin eta intelektualkeriekin burua apurtu nahi ez baduzu eta, berriz, une samur bat igarotzea xede baduzu, adiskidetasuna eta elkartasuna zer diren jakitea beharrezkoa bazaizu, zaratez gogait eginda bazaude eta soinua bere betean entzuteari ezinbestekoa baderitzozu (isiltasunaren parekoa den hori), hor dago Botero.
|
|
|
Mezan geundenok begirada eta gogoa euri zaparrada hartan genituen, baita meza egiten ar izen apezak ere. Gure begiek urruneko mendietara begiratzen zuten eguzkia bilatzen edo?,
|
baina
ez zen esperantzarik igertzen Zuberoako zeru estali ilun haietan. Aldarearen gibelean eserita arizaleak, pastoralerako jantzita, zeuden.
|
|
|
Jeannine Poitrey k Vocabulario de Santa Teresa liburuaren sarreran dio, gaztetan Teresak zaldun liburuak irakurtzen zituela, ez haietan atsegin hartzen zuelako soilik, baita idazten eta ideiak komunikatzen ikasteko eta estiloa lantzeko ere. Geroago, bere garaiko liburu espiritualak ere irakurri zituela dio,
|
baina
ez estiloa lantzeko, espirituzko irakaspenak jasotzeko baizik. Teresaren garaikoek esaten omen zuten berari entzuten zeudela zirudiela haren libururen bat ozenki irakurtzen zenean.
|
|
|
–Hemen ez da ezer sentitzen, gozatu baizik zer gozatzen den ulertu gabe. Ulertzen da bai ondasun bat gozatzen dela, ondasun guztiak batera biltzen dituena,
|
baina
ez da ulertzen ondasun hau. Zentzumen guztiak daude poz honek harturik eta haietako bat ere ez dago beste zerbaitetan aritzeko libre, ez kanpotik eta ez barrutik aritzeko.
|
|
|
Batasuna deitzen dioten hori nola den eta zer den, nik ezin adieraz dezaket. Teologia mistikoan azaltzen da hori, baina nik ez dakit horko izenak ematen, eta ez dut ulertzen zer den gogoa ezta nola bereizten den arima edo espiritutik ere; guztia gauza bera delakoan naiz, arima noizbait bere baitatik irteten bada ere, erretzen eta garra eginda dagoen su antzera, eta batzuetan su hau indarrez hazten bada ere; gar hau suaren gain oso gora igotzen da,
|
baina
ez da horratik gauza desberdina, suan dagoen gar bera baizik.
|
|
|
San Joanetik Etxanora igaroko ziren berehala. Egun horretan, agintari militarren aurrean bere aitorpena egin ondoren, pasaportea lortu zuen A. Simonek Gasteizera joateko,
|
baina
ez larrialditxo bat edo beste igaro gabe, A. Simon gatibu ohia izanik haiengana desertore gisa agertu bazen ere. Aitorpena egiten zuen bitartean, Zornotzako eta Larreako erlijioso eta apaizen aurka zuten amorrua erakutsi zioten eta, beste gauza batzuen artean, Altuna kapitainak esan zion, haietako batzuk larri ibiliko zirela; lehenago ere lau apaiz hil zituela eta horregatik kontzientzia lasai zuela.
|
|
|
Holakoa izan daiteke gure teorizazio gorena, gure teorizazioetan hau egiazkoa delako, besteetan egiaren haziak aurkitzen badira ere,
|
baina
ez egia azkenik, eta guk badugu teorizatu egia azkenik: cosmos honen definizio unibertsala da.
|
|
|
–Ibili geintekez hara eta hona, baita gauza asko be egin geinkez, baina Kristo Jesus iragarten ez badogu, gureak egin dau. Izango gara gotzainak, abadeak, Aita Santua, laikoak, fraileak
|
baina
ez kristauak. Saiatu gaitezan Kristo Jesusen Kurutzea lepoan hartuta beraren bidea egiten.
|
|
|
Etxegureni harrapatutako paperek esaten zuten desjabetze legeren bat praile eta mojentzat ateratzen bazuten, itxurazko salmentak egin behar zituztela. Eta ondasun mugikorrekin zor publikoa erostea komeni zela,
|
baina
ez Espainiakoa, Bretaina Handikoa edo Frantziako baizik. –Junta de Metropolitanos?
|
|
2014
|
|
|
Kazetariak hau esan zion jarraian: . Ikusleak baditu bertsolari begikoak,
|
baina
ez da pozten besteak kanporatzen direnean?.
|
|
|
Hori ederra da. Ikuslea egon daiteke bata edo bestearen alde,
|
baina
ez inoren kontra. Eta bertsolarion artean ere berdin, lagunak gara eta ez diogu ezer txarrik desio aldamenekoari.
|
|
|
Hark hartu ninduen lagun goian aipaturiko bi final haietara joateko. Biak ere ospetsuak izan ziren eta euskaltzaleek nekez ahaztuko dute Durangon jokatu zen Bizkaiko final hura,
|
baina
ez hainbeste Bizkaiko Bertsolari Txapelketako finalagatik, Durangoko Euskal Liburu eta Diskoen Azoka ospetsuak egun hartan (1966ko urriaren 30ean) estreinaldia izan zuelako baizik. Horrez gainera,. Ez dok Hamahiru?
|
|
|
Eta E. Urroz tolosarrari(? 1937), Oñatiko Eusko Ikaskuntzaren Batzarrean (1918), euskal Elizaren historia aurkeztu zuenari berea eman zaio, eta arrazoi hobeagoekin; J. Goñi Gaztanbide nafar aritzaletarrari(). A. E. Mañarikua hemen dago (19111988),
|
baina
ez dira ageri S. Insausti(? 1978), L. Murugarren(? 1999) edo aritalpenaren ondoren hildako J. I. Telletxea (19282008). Azkenik, badago Euskal Herriaz jardundako historialari kanpotarren bat edo beste:
|
|
|
Euri ona lurrak gozo gozo hartzen dauanez, halantxe hartu dabe ume euskaldunak haren mezua. Honezkero Kili kili gure historiaren zatia da,
|
baina
ez lorratz batzuk itzita atzean geratu dana, eginez eginez doan historia bizia baino.
|
|
|
Bat nuen ia neure adinekoa, elkarrekin Santuen bizitzak irakurtzeko biltzen ginen; hau zen nik maiteen nuena, nahiz eta nik guztiei maitasun handia izan eta haiek ere bai niri. Santuek Jainkoagatik igarotzen zituzten martiritzak ikusiz, Jainkoaz gozatzera joatea oso merke erosten zutela iruditzen zitzaidan eta nik neuk ere desira bizia nuen hala hiltzeko,
|
baina
ez Jainkoa maite nuela neritzolako, zeruan ondasunak handiak zirela irakurtzen nuenez gero, haietaz laster batean gozatzearren baizik, eta neba honekin elkartzen nintzen horretarako zer bide zegoen tratatzeko. Mairuen lurraldera joatea erabaki genuen, Jainkoaren maitasunagatik eskatuz, han burua moztu diezagutela.
|
|
|
Bakarrik egotea bilatzen nuen neure deboziozko otoitzak egiteko, eta ugari ziren, batez ere arrosarioa, nire amak hain maite zuena, eta guri maitarazten ziguna. Oso gogoko nuen, beste neska txiki batzuekin jolasten nuenean, monasterioak egitea, mojak bagina bezala, eta nik moja izateko gogoa nuela uste dut,
|
baina
ez esan ditudan gauzak adina?.
|
|
|
Hau da eskuma, hori ezkerraeta bestea erdiko, hainbeste etsai bake santuaninoiz al dira biziko. Horra ateo, hara musulman, gu ei gara katoliko...
|
baina
ez ahaztu danentzat zalajatsi gure Jesukristo.
|
|
|
Fr. Fernando Mª Soloeta: . Añibarro traductor del Guero?, RIEV, 4, 1910, 592 Urkixo bera hasi zen eskuizkribua RIEV aldizkarian atalka argitaratzen,
|
baina
ez zen osorik argitaratu, 56 buruetatik bakarrik 42 argitaratu baitziren (1923tik 1933ra). Blanca Urgell-ek, 2001ean, eskuizkribu osoaren edizio kritikoa opetsi zigun:
|
|
|
Betiko Kili kili dala esan geinke: janzkera ezaguna dau, euskaldun ume eta gaztetxoen laguna da; hangoei hango erara eta hemengoei hemengo erara berba egiten ondo jakin arren, hemen bere berean dagi, herriko doinu eta guzti,
|
baina
ez berbak moztuz eta ahopean esanaz, osorik eta garbi ahoskatuz baino. Lerro laburretan idatziko dau, bertsoak idazten balebil legez.
|
|
|
Teresak ez dau nahi moja eta fraide karmeldarrak eremutar izaterik. Kontenplatiboak eta mistikoak bai,
|
baina
ez ermitauak, ebanjelizatze misio garraz txertatutakoak baino. Sonatua bihurtuko da karmeldarren artean, Teresaren esana:
|
|
|
Berezkoaz gainera, irakurketa horietatik sortuko zitzaion idazteko erraztasuna, harrigarria baitzuen, haren biografoek diotenez. Umetan zaldun liburu atsegin eta bizi bat idatzi omen zuen,
|
baina
ez da horren aztarnarik geratu. Haren estiloa esan nahi zuena albait argien eta zehatzen adierazteko egiten zuen ahaleginaren, saiatze etengabearen emaitza da.
|
|
2015
|
|
|
Hona, Andolinen komentarioa, bere sarrera hitzaldian: . Sorazuri buruz ari da,
|
baina
ez dago zalantzarik bere buruaz ere badabilela? (26 or.). Izan ere, herri xehearekiko zaletasuna, apaltasuna eta xalotasuna daude tartean.
|
|
|
Gipuzkoako kasua, zuzenean baitzegoen manipulazioan sarturik
|
baina
ez horrenbeste burdina gordinaren produkzioan, beste bi hamarkada atzeratuko zen. Hala, estreinako labe garaia burdinoletako manufaktura tradizionalaren eta burdin industria modernoaren sorreraren lotura estuaz sortu zen.
|
|
|
21928an, Jose Arriola zen Berriatuko alkatea,
|
baina
ez dakigu garai hartan zein ideologia zuen. 1931ko eta 1933ko udal hauteskundeetan zinegotzi errepublikazalea izan zen, eta Gerra Zibilaren ostean, Frankistek atxilotu egin zuten, eta kartzelan egon zen urte bat inguru.
|
|
|
Eta arrazoia du Haren Maiestateak; ez diezaiogun uka. Eta Berak gure borondatea behartzen ez duenez gero, eman diezaioguna hartzen du,
|
baina
ez zaigu guztiz ematen gu guztiz ematen ez gatzaizkion arte.
|
|
|
Zeozelan esateko, euskararik ez dakien erdaldunaren egoera lakoxea da gure artekoa: Martintxone Mungiako baserriko kartela ikusirik, letrak irakurtzen ditu,
|
baina
ez daki Martin txo nek zer esan gura duen. Biblia kontuetan, David eta Goliat entzun arren, ez daki zein den izenon azpian datzan anekdota, jatorria edo irakatsia.
|
|
|
Gainerakoan, oker handia da arazoekin ama prioreagana jotzea, baina haren agurgarritasunak izenda beza moja bat ordezko gisa, beragana jo dezaten, egokiena dirudiena; izan ere, besterik ez da egiten, hemen nire gogokorik balego,
|
baina
ez dago, eta oso urrutitik ekarri behar; beraz, itxaron egingo nuke, Jainkoak ama prioreari osasuna emateko grazia egiten digun ikusi arte.
|
|
|
Nik baimena banuen,
|
baina
ez nuen etxerik, ezta zurikorik ere erosi ahal izateko. Nola izango nuen krediturik, bada, Jaunak eman ezik, ni bezalako erromes batek? 10 Jaunak nahi izan zuen, bertute handiko neskatila bat, San Joserenean lekurik izan ez zuen bat, beste etxe bat egiten zela jakinik, nigana etortzea han har nezala eskatuz11 Honek zuriko batzuk bazituen, oso gutxi, ordea; ez zen nahiko etxea erosteko, bai alokatzeko (eta horrela alokairuko etxe bat hartu genuen) eta biderako laguntzarako.
|
|
|
Etxera iritsi ondoren, patio batean sartu ginen. Hormak nahiko eroriak iruditu zitzaizkidan,
|
baina
ez eguna argitu ondoren agertzen ziren bezain gaizki. Badirudi fraide bedeinkatu hura itsutu zedila nahi izango zuela Jaunak, Gure Jauna han ipintzea ez zela komeni ikus ez zezan.
|
|
|
Eta zenbait egunetan ofizialeekin etxea atontzen jardun genuenez gero, klausurarik gabe, aukera izan genuen Aita Frai Joan Gurutzekori geure jokaera guztiaren berri emateko, gogoan ongi josiak eraman zitzan gauza guztiak, bai hildurari dagozkionak, bai ahizpen batasunari eta elkarrekin ditugun jostaldiei dagozkienak, guztia hain neurtua izanik, ahizpen akatsak han ulertu ahal izateko eta Erregelaren laztasuna ongi eraman ahal izateko asaskaldi bat hartzeko baizik ez da. Hura hain ona izanik, nik behintzat gehiago ikasi ahal izan nuen beragandik, hark nigandik baino;
|
baina
ez zen irakastea nik egiten nuena, ahizpen jokatzeko era azaltzea baizik.
|
|
2016
|
|
|
Arimako Kontakizunak, Jainko maitasunari buruzko Gogoetak, Olerkiak eta obra txikiagoak,
|
baina
ez gora txikiagokoak datoz gero, hurrenez hurren.
|
|
|
Prakak bustita sumatu eta begiak lehortu dituenean ikusi du aurrez aurre begiratzen dion arma. Poztu egin da uniforme berdina ikustean, bandera berdina,
|
baina
ez dio luze iraun poztasunak. Ausartak babesean geratu dira, indar ezkutuak ahituta, eternitatean.
|
|
|
Ez astebete baino lehenago, orduko ohitura kontuan izanik. Tradizioak apirilaren 23an, san Jurgi egunean, finkatu zuen haren jaiotza; beharbada, heriotzako dataz berdintzearren, 1616ko apirilaren 23an hil baitzen,
|
baina
ez dago agiririk jaiotzako data hori ziurtatzen duenik.
|
|
|
Dena dela, beti hartu izan da Shakespeare kulturaz ongi jantzitzat,
|
baina
ez goi mailakotzat. Hortik sortu zen batzuengan, haren izenez agertzen diren literatura lanen benetako egilea, bera ez baina isilean edo ezkutuan geratu nahi zuen beste norbait izan daitekeelako susmoa.
|
|
|
Izan ere, dirudienez, poema eta teatro lanak izan ezik, ez zuen besterik idatzi; bera hobeki ezagutaraztekorik ez, behintzat. Horregatik haren bizitza pribatua misterio antzekoz inguratua ageri zaigu,
|
baina
ez beraren izeneko obra miresgarrien autoretza, hori gaur egun inork ez baitu zalantzan jartzen.
|
|
|
Haren teatro lanetan bufoiak garrantzi handia izaten du, nahi zuena esateko askatasuna ematen ziolako; izan ere, erregeari edo goi mailako pertsonei kritika egiteak gaizki emango zukeen beste edozeinen ahotan,
|
baina
ez bufoiaren ahotan; bufoiaz baliatzen omen zen, pertsona ohoretsuek esanda debekuzkoa izan litekeena esateko?
|
|
|
Saria horrela baliogabetzea eskandaluzkoa da. Sekula entzun ez dena, dio lagun batek,
|
baina
ez, hori baino gehiago da, gauza guztiz larria da(?).
|
|
|
Hemen hala gertatu dela dirudi: Santa Teresa euskal letretara ekarri dugu,
|
baina
ez liburutegiko apal batean ahaztua izateko, gure letren plazara arranditsu sartzeko baizik. Eta liburuko eskaintzaren bertsotxoaz amaituko dugu:
|
|
|
Badira sasoi horretako bertsoak, liberal eta «serbilen» arteko liskarrei lotuak. Antonio Zavalak sasoi horretako bertso sorta bi dakartza,
|
baina
ez dira liberalak: «Markina, Xemein ta Etxebarrik irurak bat agur egiten deutse Konstituzioneko damiari» eta «Donostian soldadu»; Zavala, A., Karlisten leenengo gerrateko ber tsoak, 2 arg., Auspoa, Tolosa, 1993.
|