|
2001
|
|
|
Eta batzuetan, paranoia puntu batekin pentsatzen dut, norbaitiinteresatzen zaiolako gogorarazten digutela emakumeak garela. Alegia. idazleakbai,
|
baina
emakumeak. Guk desberdin idatziko bagenu bezala... emakumeizateagatik, edo guk egiten duguna beste genero bat balitz bezala, emakumeona, noski... edota liburu dendatan gure liburuak sailkatzerakoan, saiakerak, antzerkiak, eleberriak eta emakumeenak jarri behar balira bezala...
|
|
2002
|
|
|
Zentzu horretan (ikus 11.1 irudia), 2000 urtean, Hego Euskal Herrikoaktibitate tasa %53 inguruan dabil eta Europako Batasuneko batez bestekoa bainotxikiagoa da (%56). Gizonezkoen aktibitate tasa Europako Batasunaren parekoa da (%66),
|
baina
emakumeena txikiagoa (%46, 5 Europako Batasunean eta %40 HegoEuskal Herrian). Beraz, ondoko urteetan Hego Euskal Herriko populazio aktiboaren hazkundea espero daiteke, eta, bereziki, emakumeen populazio aktiboaren gorakada.
|
|
2005
|
|
|
Gogora dezagun, Benveniste ren ikasgaien arabera, etorkizunak preskripzioa eta obligazioa dakartzala, modalitate subjektiboak, kasu honetan emakumeen asmoen oihartzunak, iragarritako asmoa egintzek baieztatu arte objektizatu ezin den arren. Izenburuan zita bera ez
|
baina
emakumeen diskurtsoa zuzenean hartzeak adierazten du enuntziatzailea haien alde dagoela. Bestalde, albisteak berak BAEk alkatearen erabakiaz duen iritziari eskaintzen dio protagonismo osoa.
|
|
2006
|
|
|
amak atsedenabehar du erditzetik indarberritzeko, baina kasu honetan ez du axola aitak ez baduordaindutako jarduerarik aurrera eramaten eta seme alaben zaintzaz ardurabadaiteke. Arau honek gurasoen inplikazioa seme alaben arduran indartzen du etazentzuzkoa iruditzen zait,
|
baina
emakumearekiko justifikatuta ez dagoen tratudesberdintasunaren sorburua dela iruditzen zait, ama denean lanik egiten ez duena.
|
|
2009
|
|
|
Beste egile batzuek (Ficham, Beach, Harold eta Osborne, 1997), berriz, generoaren arabera bikote asetasunaren eta sintomatologia depresiboaren noranzkoanezberdintasunak aurkitu zituzten. Egile horiek esan zuten hasierako bikote asetasun mailak, gizonezko zein emakumezkoetan, ondorengo sintoma depresiboakaurresaten zituela,
|
baina
emakumeengan eragina txikiagoa omen zen. Aitzitik, sintoma depresiboen maila altuak bikote asetasunaren txikitzea aurresan dezakegizonezkoetan, baina ez emakumezkoetan.
|
|
|
Azken horretan ez dagenero arteko ezberdintasunik aurkitu (Retuerto, 2004). Horrela, autore honen arabera, neska mutil nerabeek besteen egoera ulertzeko gaitasun kognitibo berdinalukete,
|
baina
emakumeengan erantzun afektibo bat emateko joera handiagoa litzateke. Fenomeno hau azaltzeko, emakumeekiko estereotipo sozialean oinarritzen daautorea.
|
|
|
Lehenengoak emakumeen desirak aske adierazteko bultzatzean aldarrikapen kutsua zuen bitartean, bigarrenak bestelako kateak ezarri nahidizkie emakumezkoei. Sexu arazoen existentzia eta garrantzia hedatzearen azpian, helburu komertzial argiak antzeman daitezke enpresa farmazeutikoen mezuetan.Hauek nagusiki tentetzearen nahasteaz eta gizonen sexualitateaz arduratu dira, kezka handien eta, hortaz, diru gehien sortzen duena delako?,
|
baina
emakumeengandik gastu potentziala ere etor zitekeela ikusirik, arreta zuzendu dute haiensexualitatera. Hauek emakumeen sexu arazoetarako «soluzioak» proposatzenhasten ari direla ohartarazi zuten emakumezko sexu terapeuta batzuek (Loe, 2001; Tiefer, 1996, 1999, 2000) eta eztabaida alor medikora ere hedatzen hasi da (Moynihan, 2003).
|
|
|
Emakumeek gizonek bainogehiago begiratzen dute, eta behin begi kontaktua ezarri eta gero, denbora gehiagozeusten diote begiradari (Davis, 1982). Bai gizonek eta bai emakumeek, elkarrengandik oso hurbil ez badaude behintzat, gehiago begiratzen diote atsegingarrizaienari;
|
baina
emakumeek entzuten ari direnean denbora luzeagoz begiratzendiote solaskideari; gizonek, berriz, hitz egiten ari direnean denbora luzeagoz begiratzen diote.
|
|
2011
|
|
|
Bornstein ek (1993) aztertu zuen ea autoinformeetan oinarritutako ikerketetan ageri ziren aldeak ikusten ote ziren test proiektiboak erabilita, eta ez zuen alderik aurkitu. Beraz, mendetasunean alderik ez dago gizon eta emakumeen artean,
|
baina
emakumeek gizonek baino gehiago onartzen dute beren mendetasuna.
|
|
|
Abokatu arrakastatsu (Michael Douglas) batek emakume bat (Glenn Close) ezagutuko du festa batean eta, ezkondua egonik ere, pasioz beteriko asteburua pasatuko du emakume horrekin. Abokatuak bere emazte eta alabaren babesera itzuli nahiko du abentura amaitutakoan,
|
baina
emakumeak ez du harremana eten nahi eta hor hasiko da abokatuaren amesgaiztoa.
|
|
2012
|
|
|
gizartearen antolaketan oinarrian dagoenlan banaketa sexuala; hala, aldaketen gabezia emakumeen presentzia handienaduen eremukoa dugu, etxekoa. Eremu horretan gauzatzen diren lanak bizitzarakofuntsezkoak badira ere, oraindino gure gizarteetan baliorik gabeko zereginak dira, horietan ematen den denbora bezala, zenbatezina baita emakumezkoen denbora.Jardun horiek ez dute islarik herritartasun publikoan,
|
baina
emakumeak baztertzenez dituen bestelako herritartasuna posible dela plazaratu nahi izan da idatzitakolerroetan, hori bai, ahots publikoak eta pribatuak batzen dituen politika baten baitan, estatuak lagunduta ahots horiek batze bidean.
|
|
2014
|
|
|
Esan dugunez, begirada hegemonikotik alde egin eta beste adierazpen batzuklortzeko irudikapen aktiboak bilatu izan dira,
|
baina
emakume gorputzak adieraztendirenean bezala, ezin dira ahaztu berriro hausnarketa eta kritika. Hau da, lehenemakume gorputzen aldarrikapena eta, aldi berean, emakume gorputz bezala identifikatua izanagatik jasotako zamaren salaketa ikusten bagenituen, orain, emakumeaktiboaren aldarrikapena egiten da, baina pasibotasun horren zama ere salatzen da.
|
|
|
bertsotan bazekitela» demostratzeko beharra sentitzen zutela.«Xebastiani (Lizaso) Xebastianen hizkuntzan» erantzuteko gai zirela erakutsi nahizuten. Inkontzienteki,
|
baina
emakume haiek bazekiten euren gorputzetan bazegoelaurratzailea zen zerbait, bertsolaritzan, gorputz emeak norma desafiatzen zutentransgresioa zirela, nolabait. Besteak ziren, desberdinak, araua baieztatzen zutensalbuespenak.
|
|
|
Gorputzfemeninoa eta gorputz maskulinoa perfekzio eredu berberaren arabera neurtzenziren, eta eredu hori maskulinoa izan zen, bero gehigarria sortzeko gaitasuna zuena.Gogora ekar dezagun Galenok gizonezkoaren eta emakumezkoaren organo sexualeiburuz esandakoa: esentzialki berdinak zirela baina toki diferentean kokaturik.Substantzialki berdinak ziren,
|
baina
emakumeak inperfektuagoa egiten zuten hainbatezaugarri zituen polaritateen ekonomia horretan: hotzagoa eta hezeagoa zen.
|
|
|
Lehen Mundu Gudatik aurrera, baina, zientzialari espainiarrenmota horretako gaien inguruko interesa areagotu zen, eta ustezko «auzi sexual»ariburuzko garapen teorikoak esponentzialki hazi ziren; orduan, jomuga emakumeengutxiagotasuna demostratzeko asmotik sexuak markatutako natura funtsean ezberdina eraikitzearenera pasatu zen. Esentzia ezberdin hori ez zen gizonarekinkonparatuz eskasagoa,
|
baina
emakumeen bizitzaren arlo guztiak halabeharrezeta salbuespenik gabe determinatuko zituen: haien gorputzak euren bizitza sozialeta politikoa definituko zuen, ez hainbeste ataza hau edo hura aurrera eramatekogai ez zirelako, baizik eta jarduera horiek ez zitzaizkielako emakumeei egokitzeneuren gorputz eta naturarekin talka egiteagatik.
|
|
|
Trauma osteko estreseko nahastearen maiztasunari dagokionez, gizonek trauma egoerak gehiagotan bizi izaten dituztela dirudien arren, nahaste hori gehiagotan agertzen dute emakumeek. Egia da gizonek gehiagotan ematen dutela hilgarri diren edo bizitza arriskuan jartzen duten mehatxuen berri,
|
baina
emakumeek gehiagotan ematen dute eraso sexualen, bortxaketen, haurtzaroko abusu eta baztertzeen berri. Emakumeen artean bortxaketa da inpaktu emozional handiena eragiten duena (Kilpatrick, Best, Veronen, Amick, Villeponteaux eta Ruff, 1985); bortxaketaren biktimen% 20k suizidio saioak egiten ditu.
|
|
|
Gizonetan emakumeetan baino ohikoagoa da 35 urte bitartean. 35 urteren ondoren, eskizofrenia garatzen duen gizonen kopurua jaitsi egiten da,
|
baina
emakumeena ez. Gizonek emakumeek baino eskizofrenia mota larriagoa jasaten dutela dirudi; horren arrazoia emakumeen estrogenoetan aurki liteke.
|
|
|
Nerabeak bere aurretiko irudia galdu egiten du, eta gurasoen irudi idealizatua ere galdu egiten da. Pubertaro ostean neskek gantza eta mutilek giharra irabazten dute,
|
baina
emakume anorexikoaren ideala pubertaro aurreko itxura gordetzea da. Emakume anorexikoaren balioa, zoriontasuna eta arrakasta gorputzaren itxurari eta gero eta meheagoa den itxura gordetzeari lotua dago.
|