|
2002
|
|
|
Arantxa Iturberen Ezer baino lehen (1992) liburuko narrazioak ez dira, ziurrenik, Montoiarenak bezain latzak,
|
baina
emakumeen eta gizonen arteko harremanei buruzko ikuspegi ezberdin eta fresko bat aurkezten dute postal gisako ipuin hauek. Sinpleak eta era berean eraginkorrak dira, umore finaren eta ironiaren erabilera benetan buruargiarekin.
|
|
2003
|
|
|
Konfiantza ematea baita halakoetan komeni dena, susmo txarrik ez eragitea. Maletaren ondotik sartu nintzen, beraz,
|
baina
emakumeak buru belarri jarraitu zuen idazten, begiak paperetik altxatu gabe. Eta nire etorreraz ohartu zenean, bere oin biluziak pareko eserlekutik jaitsi zituen, oinetakoetan egokitu.
|
|
2006
|
|
|
Amona Erikaz gogoratu nintzen. Hobeto esateko, frau Gerdaren eromenaz esaten zituenak etorri zitzaizkidan burura,
|
baina
emakumeak ezin gintuen Amona Erika eta ni lotu, aitona Karl baitzen Lindemann, eta ez amona. Hala ere, horretaz konturatzeak ez ninduen lasaitu, frau Gerdak niri begira segitzen baitzuen, kopeta zimur zimur, nire deiturak zerbait oroitaraziko balio bezala.
|
|
|
Eskatu, berriz, bati baino gehiagori; ez zeukanari emateko. Badaki gaur ez litzatekeela ondo ulertuko,
|
baina
emakume gajo haiek ez zeukaten etorkizunik dirurik izan ezean. Nori eskaturik ere ez.
|
|
2007
|
|
|
Atari guztietan emakumeak negar aieneka, erremolkeetan pilatzen ari zirenen artean beren gizonak aurkitu ezinik. Umeak" nora daramate aita?, nora daramate?" galdetu eta galdetu ari ziren,
|
baina
emakumeek nahiko lan bazuten senarrari, urrutitik bazen ere, azken hitzak egiten.
|
|
|
Barreka ari dira, zoriontsu. Haien atzean, bi gizon bibotedunek diosala egiten diete kapela atzamar puntekin ukituz, irribarretsu,
|
baina
emakumeek ez diete jaramon handirik egiten. Ilehoriak egutegiko orria altxatu du, eta agosto irakurri ahal izan du.
|
|
2008
|
|
|
Nigatik, nahi duzunean, diotso Rosak labur eta eratsu,
|
baina
emakumeak esaldia bukatzerako, Tomas zutik da.
|
|
|
[Arrazoia gorririk.]" Biluztu zaitez!", esan dezake poliziak edo agintzeko dagoen beste edonork, eta berak dakien eta dezakeen eran esango du,
|
baina
emakume batek, eta gutako edozeinek barruan daramagun emakumeak, nahiago eta beharrago du eskuarki konfiantzan biluztua izatea tarteka edo maiztxo, eztiki edo basatiki, baina biluztaile boteregabe batek dakien eta dezakeen eran. Bata biluztasun polizial arrazoiduna da, eta aitorpen edo ondorio bat nahi luke; besteak ez luke behar arrazoirik, aitorpenik, ondoriorik eta holakorik batere.
|
|
|
Kantua bukatu eta" nik harrapatzen bazaituzteeet!" egiten omen zuen agureak, haiek kurrixka batean eta korrika jarriaz. Guretzat ez dakar argi haundirik; badakigu nahi baino lehen dardarka biziko garela,
|
baina
emakumeentzat bai: erakusten du emakumea bere mundualdian hiru emakume dela.
|
|
|
Haur bat adoptatzeko prozesuan baldin bazaude, haurdun zaudela sentituko duzu, bai, baina sentimendua bakardadean eraman duzu. Haurdun zaude,
|
baina
emakumearen sabela ez da handitzen eta hori da jendeak ikusten duena. Beldurra sentituko duzu.
|
|
2009
|
|
|
Sylviek zer esango zain geratu zen Dario,
|
baina
emakumeak ez zuen ezer esaten. Zurbil eta nekatu antzean nabari zitzaion aurpegi eder hura.
|
|
|
Indarberrituta sartu zen eraikinean;
|
baina
emakume atezainari galdetu zionean: " Zer pisutan bizi da Asfar doktorea?", dudak eta etsipenak harrapatu zuten berriro.
|
|
|
Handik pixka batera, agur esanik, bikotea aldendu egin zen. Beste neska batek Lidiak bezala jokatu izan balu, jeloskor jarriko zen Sara; bai, Sara ere jartzen zen jeloskor batzuetan; bazekien Anandak ez ziola inori biderik emango,
|
baina
emakume batzuek eskaintzen zizkioten begiradak ez zituen atsegin, eta susmo txarrak eragiten zizkioten. Haatik, zer diren gauzak, Lidiari zegokionez, ia irrikatzen zegoen Ananda beregana zezan, etxe gaineko terrazan ilargipean neskatxa igurtzi zutenean desio izan zuen bezala.
|
|
2010
|
|
|
Ez zuen inolako susmagarri arrastorik utzi nahi eta bide puska bat egingo zuen oinez Maria Fernandaren etxeraino. Ziur zegoen ezkaratz hartan ez zuela ezer berezirik aurkituko
|
baina
emakume hura bere lekuan kokatzeko eta berari buruzko irudia osatzeko bizitokia zein zuen jakiteak lagunduko zion, noski. Arte eroslea baldin bazen, inguru aberatsean biziko zela imajina zezakeen baina bizilekuaren datua zehatzago ezagutu nahi zuen.
|
|
2011
|
|
|
Haiekin nintzen batean emakumea ez zen azaltzen eta atean geratu ginen zain. Geroxeago mandatu batzuekin etorri zen eta bertan geratu nintzen afaltzen zuten bitartean,
|
baina
emakumeari ez zitzaion gehiegi gustatu ni han geratu izana. Maite ere maiz ikusten genuen.
|
|
2012
|
|
|
Bera aktoresa aparta da, horra kritikari eta aditu guztiek aho batez onartzen duten egia,
|
baina
emakumea izatea du tamala. Esaten ari naizenak badu argibiderik:
|
|
|
Bat batean, gaztetan izan zuen nobio jokozale bat etorri zitzaion gogora. Oso zeuden maiteminduta,
|
baina
emakumeak jokoari beldurra ziolako utzi zion harekin ibiltzeari.
|
|
|
Hasieran, medikuak ez du emakumea ezagutzen. Atetik sartu denean bihotzak brinko egin diola, bai, luke kontrakorik esan,
|
baina
emakume ederrekin sarritan gertatzen zaion kontua da. Halako batean, ordea, ohartzen da emakumea gaztetan hainbeste maitatu zuen neska hura dela.
|
|
2018
|
|
|
Aldarria entzunda, gizonetako bi altxatu egin ziren eta hirugarrenari lagundu zioten bi hanken gainean jartzen, beldurren hozkadak direla-eta burua ezin jasorik gelditu baitzen. Soldadu bat andreari hurbildu zitzaion eta umea eskatu zion,
|
baina
emakumeak gehiago estutu zuen haurra bularraren kontra. Soldadua ofizialarengana bueltatu zen zalantzati, eta horrek handik urrutiratzeko keinua egin zion erdeinuz.
|
|
|
Ni Surapee naiz berak, herabe,
|
baina
emakume sugearen alaba naizenez, titiriteroek Sugandila deitzen didate, edo Sugalinda.
|
|
2019
|
|
|
Kafetegian, hiru gehiago ikusi ditu. Gutxi gorabehera, hogeita hamabost urte dituztela pentsatu du,
|
baina
emakume ederrak dira hala ere, edonork nahiko luke haien ondoan ikusia izan.
|
|
|
Begi berberak, aingeru aurpegi berbera, baina jadanik ondo ez doakiona gorputzaren gainerakoari. Ume aurpegia da
|
baina
emakume heldu bati erantsia, haur erraldoi bat bezala. Elik irribarre egin du, nabarmenki urduri.
|
|
|
Zergatik hil Reyes bezalako emakume bat? Ezin zuen esan ezagutzen zuenik,
|
baina
emakume lasaia, adeitsua eta zuzena iruditu zitzaion. Etxearekin eta eraztunarekin gogoratu zen ondoren.
|
|
|
Ados, ez nuen Jainkoaren babesa, ez nuen maitale baten geriza, baina ongitxo nekien antzaren antzekoa izan behar nuela, lotara biltzen direlarik beren gorputza habia zaiela, burua beren hegaletan babesten dutela, eta nik ere neukanarekin etsi behar nuela. Mari Xorren antzera?. Ez dakit Vinson eta Byron izenen artean dagoen eufoniagatik izan zen, baina Nekatoenera bidean oroitu nuen, behin batez, literatura erromantikoko irakasle aditu bat makurkeriaz salatu, Siberiara zigortu, eta ziega ilun batean giltzapetu zutela, edateko eta jateko ezer gutxirekin;
|
baina
emakumeak buruz baitzekien Lord Byronen Don Juan obra osoa, bere baitan bertsorik bertso errusierara itzultzen hasi zen, eta bertsook gogoan atxikitzen; noizbait ere, irakaslea ziegatik itsu eta ahul irten zelarik, itzulpen osoa adiskide bati xehe xehe errezitatu zion, eta horixe da gaur egun errusieraz daukaten bertsio kanonikoa. Antzeko zerbait sentitzen hasia nintzen ni Vinson jaunarekin, bizirauteko arrazoi sentimental bat bederen.
|
|
2020
|
|
|
Gorpu hondakinak aztertzeko denbora dezente behar da, eta neska honek, hain ondo kontserbatuak, ordu mordoa kenduko digu. Beste hilobian zenbat gorpu dauden ez dakigu oraindik; alegia, ez dugula ideiarik ere zenbat lurperatu ote zituzten hor, dozena erdi bat, akaso,
|
baina
emakume hau bakarrik dago, eta lan zehatzagoa egitera behartuko gaitu. Emakume hau...
|
|
|
Lehenengo galderan orrialdea zulatzen du bolaluma puntarekin eta urratu txiki bat uzten du paperean. Harreragilearengana jasotzen ditu begiak, hark eman baitio inprimakia,
|
baina
emakumeak ez dio begiratzen, eta paperera begiratzen du berriro. Bigarren galderaren izenburua" Pesimismoa" da.
|
|
2021
|
|
|
Bere irudipena besterik ez zen izango beharbada,
|
baina
emakumearen aurpegia tristuraz bete zela begitandu zitzaion. Orduan konturatu zen alabaren antz handia zeukala amak.
|
|
2022
|
|
|
Marcok galtzen eta alkandoraren artean sartu zuen fusila eta pentsatu nuen: " Mutil honek egunen batean bere buruari egingo dio tiro inozoaren inozoz",
|
baina
emakume berriaren hitzek atera ninduten pentsamendu horretatik.
|
|
|
...larrua, Moises, aita guztien aita, neskamearekin oheratu zena emaztea antzu zuelako, halaxe esaten zuten, eta Moises neskamearekin oheratu zela ere ez da seguru, beharbada Abraham izan zen, edo Noe, bost axola, gizonen arteko bat izan zen bizar zuria luze eta zahar jakintsuen eitekoa, gizonen arteko bat askoz ere nahiago zituenak putak bere emaztea baino, Jainkoa puterioan ohoratzen zuenetako bat,
|
baina
emakume hark izena bazuen, bai, Agar izena zuen, izen bat zuen baina izenaren jabe izatea ez da aski haren larruan egoteko, Bibliak aipatzea ez da aski puta bat baizik ez izateko, eta ni beste emakume hura banintz, Sarah, zin degizut neure eskuez akabatuko nituzkeela biak, Itsaso Gorriaren eta suzko sasien suminez akabatuko nituzkeen, haiek elkar ukitu baino lehen garbituko nituzkeen, bele zaharr... Nire bezero troparen artean bada beste Michael bat, lehenago Jack zena, izena aldatu eta bere arrastoa ezabatu nahi izan zuena inondik ere, izen bat ahantzarazterik balego bezala, izenak putei axola balitzaizkie bezala, eta beharbada bezero horrek ere ahaztua du bere buruari eman zion gai  tzizena, beharbada egun batean kapritxo horixe eman zion bere buruari nire ate aurrera etorri aurretik, silaba bakarreko izena edukitzen asperturik zegoenean nonbait ere, berarekin ibili dudan hoztasuna sentitu nahi zuen, eta delako Michael hori beti beltzez jantzirik etorri ohi zen, judutzat identifikatzen duten txapela eta berokia jantzirik, eta nik sekretuan Sabbat eko belea izenarekin bataiatu dut, izen horrekin bataiatu dut Michael hileta aura batek inguratzen duelako, sudur makoa delako eta oroz gain begiratzeari uzten ez dizuten begi txiki erregarriak dituelako, Michaelek judu ez diren puten hankartean darabil judukeria, pentsatu ere ez juduen artean erabiltzea judukeria, kasu eman behar du komunitateak ez dezan jakin Yahveren legeen ezkutuan puterioan ibili ahal dela, nonahi dagokeela abentura, baita judu ez diren gazteen sabelpean ere, eta sinetsi gero, zoragarri zait rabino hori, nire rabino hori kasik egunero etortzen zait ile kiribil grisa belarri atzean duela, begizta horixka handiak alkandoratik zintzilik, eta txirikorda txiki batzuk korapilatuak ez dakit zein kultu praktikarako, eta kultu horretaz ere ez dakit ezer, edo ia ezer ez, juduei soilgunea estaltzen dien txano biribil hori eta kasher sukaldea besterik ez, harrizko murru baten aurrean egiten dituzten errezoak eta zirkuntzisioa, liluragarria zait Moises gogorarazten baitit, katekesi garaiko gizona, nire aitaren Bibliako huraxe, Moises gogorarazten dit zahar jakintsuaren bizarzuria, luze, zutik desertuko hondarra zapaltzen duten larruzko sandaliak jan  tzirik eta dena dakienaren aire horrekin, zeru itsasoei begira bidea irekitzeko ahaleginean, Jainkoaren hatzak hautatua izanaren patriarka duintasunez zutik, bertute guztietako gizona, gizateria Lur agindura eramateko enkargua duena, gela honetaraxe, adibidez, non bezeroen zain bainago, nire ohean herri guztiak batzen dira-eta, japoniarrak eta indiarrak, non belaunikatzen baita bere buztanaz seinalatzen nauen gizon pila hori ere, neu ere hautatua naiz eta hori baino gehiago, zerumugako promesa horixe naiz, tira, inoren kirtena ahora sartzeko behar dudan denboran, gero denak atzera berriz ere beren jainkoagana bidaltzen baititut, atzera behar duten denbora hartzera, atzera betiko bizira itzultzeko, bakarrak eta mimatuak direla pentsatuz, egiaren jabe direnen bide zuzenean daudela pentsatuz, Michaelek Moises dakarkit gogora, hark gogor ekiten zien gauari eta ekaitzari besoetan Legearen taulak zeramatzala nola eskaintzen baita haur jaioberri bat sakrifizioan, bai, Michael Moises horixe da, zeinaren inguruan trumoiak eta tximistak erortzen baitira, infernua zerutik baletor bezala, betiereko kondena jendearen buru gainean pitzatzera balihoa bezala, tximista zuri handiek denboren eta idoloen hasierako herria aldizka argitzen dutela, zeru goienetik ospakizunean esku hartzen zuen urrezko ardi larrua, Moises, aita guztien aita, neskamearekin oheratu zena emaztea antzu zuelako, halaxe esaten zuten, eta Moises neskamearekin oheratu zela ere ez da seguru, beharbada Abraham izan zen, edo Noe, bost axola, gizonen arteko bat izan zen bizar zuria luze eta zahar jakintsuen eitekoa, gizonen arteko bat askoz ere nahiago zituenak putak bere emaztea baino, Jainkoa puterioan ohoratzen zuenetako bat, baina emakume hark izena bazuen, bai, Agar izena zuen, izen bat zuen baina izenaren jabe izatea ez da aski haren larruan egoteko, Bibliak aipatzea ez da aski puta bat baizik ez izateko, eta ni beste emakume hura banintz, Sarah, zin degizut neure eskuez akabatuko nituzkeela biak, Itsaso Gorriaren eta suzko sasien suminez akabatuko nituzkeen, haiek elkar ukitu baino lehen garbituko nituzkeen, bele zaharraren sexuak puta gazteenari ekin baino lehen, eta jarraian zeruari zuzenduko nintzaiokeen garrasika urkatu nazatela, gurutziltzatu nazatela, akabatutu nadila traizionatu egin nautelako, baina zer jainko suerte zara zu gizonak beren mirabearen besoetara bultzatzen dituzuna, mirabeei putarena egiten uzten diezu, eta alderantziz neu izan banintz mirabe hori, neure buruaz beste egingo nukeen, Jainkoa desafiatuko nukeen bertan suntsitu nintzan, gatzezko estatua bihurtu nintzan gizateria krimen horretatik kanpo utzi ahal izateko, Historia beste modu batera idazteko, beste nonahi gertatzeko, eskutik heldurik doazen aiten eta amen bizian, mirabea atzetik doakiela segurtatuz, gurasoak zein dituzten eta mirabearen funtzioa zein den badakiten seme alaben bizian.
|
|
|
Nire bezero troparen artean bada beste Michael bat, lehenago Jack zena, izena aldatu eta bere arrastoa ezabatu nahi izan zuena inondik ere, izen bat ahantzarazterik balego bezala, izenak putei axola balitzaizkie bezala, eta beharbada bezero horrek ere ahaztua du bere buruari eman zion gai  tzizena, beharbada egun batean kapritxo horixe eman zion bere buruari nire ate aurrera etorri aurretik, silaba bakarreko izena edukitzen asperturik zegoenean nonbait ere, berarekin ibili dudan hoztasuna sentitu nahi zuen, eta delako Michael hori beti beltzez jantzirik etorri ohi zen, judutzat identifikatzen duten txapela eta berokia jantzirik, eta nik sekretuan Sabbat eko belea izenarekin bataiatu dut, izen horrekin bataiatu dut Michael hileta aura batek inguratzen duelako, sudur makoa delako eta oroz gain begiratzeari uzten ez dizuten begi txiki erregarriak dituelako, Michaelek judu ez diren puten hankartean darabil judukeria, pentsatu ere ez juduen artean erabiltzea judukeria, kasu eman behar du komunitateak ez dezan jakin Yahveren legeen ezkutuan puterioan ibili ahal dela, nonahi dagokeela abentura, baita judu ez diren gazteen sabelpean ere, eta sinetsi gero, zoragarri zait rabino hori, nire rabino hori kasik egunero etortzen zait ile kiribil grisa belarri atzean duela, begizta horixka handiak alkandoratik zintzilik, eta txirikorda txiki batzuk korapilatuak ez dakit zein kultu praktikarako, eta kultu horretaz ere ez dakit ezer, edo ia ezer ez, juduei soilgunea estaltzen dien txano biribil hori eta kasher sukaldea besterik ez, harrizko murru baten aurrean egiten dituzten errezoak eta zirkuntzisioa, liluragarria zait Moises gogorarazten baitit, katekesi garaiko gizona, nire aitaren Bibliako huraxe, Moises gogorarazten dit zahar jakintsuaren bizarzuria, luze, zutik desertuko hondarra zapaltzen duten larruzko sandaliak jan  tzirik eta dena dakienaren aire horrekin, zeru itsasoei begira bidea irekitzeko ahaleginean, Jainkoaren hatzak hautatua izanaren patriarka duintasunez zutik, bertute guztietako gizona, gizateria Lur agindura eramateko enkargua duena, gela honetaraxe, adibidez, non bezeroen zain bainago, nire ohean herri guztiak batzen dira-eta, japoniarrak eta indiarrak, non belaunikatzen baita bere buztanaz seinalatzen nauen gizon pila hori ere, neu ere hautatua naiz eta hori baino gehiago, zerumugako promesa horixe naiz, tira, inoren kirtena ahora sartzeko behar dudan denboran, gero denak atzera berriz ere beren jainkoagana bidaltzen baititut, atzera behar duten denbora hartzera, atzera betiko bizira itzultzeko, bakarrak eta mimatuak direla pentsatuz, egiaren jabe direnen bide zuzenean daudela pentsatuz, Michaelek Moises dakarkit gogora, hark gogor ekiten zien gauari eta ekaitzari besoetan Legearen taulak zeramatzala nola eskaintzen baita haur jaioberri bat sakrifizioan, bai, Michael Moises horixe da, zeinaren inguruan trumoiak eta tximistak erortzen baitira, infernua zerutik baletor bezala, betiereko kondena jendearen buru gainean pitzatzera balihoa bezala, tximista zuri handiek denboren eta idoloen hasierako herria aldizka argitzen dutela, zeru goienetik ospakizunean esku hartzen zuen urrezko ardi larrua, Moises, aita guztien aita, neskamearekin oheratu zena emaztea antzu zuelako, halaxe esaten zuten, eta Moises neskamearekin oheratu zela ere ez da seguru, beharbada Abraham izan zen, edo Noe, bost axola, gizonen arteko bat izan zen bizar zuria luze eta zahar jakintsuen eitekoa, gizonen arteko bat askoz ere nahiago zituenak putak bere emaztea baino, Jainkoa puterioan ohoratzen zuenetako bat, baina emakume hark izena bazuen, bai, Agar izena zuen, izen bat zuen baina izenaren jabe izatea ez da aski haren larruan egoteko, Bibliak aipatzea ez da aski puta bat baizik ez izateko, eta ni beste emakume hura banintz, Sarah, zin degizut neure eskuez akabatuko nituzkeela biak, Itsaso Gorriaren eta suzko sasien suminez akabatuko nituzkeen, haiek elkar ukitu baino lehen garbituko nituzkeen, bele zaharraren sexuak puta gazteenari ekin baino lehen, eta jarraian zeruari zuzenduko nintzaiokeen garrasika urkatu nazatela, gurutziltzatu nazatela, akabatutu nadila traizionatu egin nautelako, baina zer jainko suerte zara zu gizonak beren mirabearen besoetara bultzatzen dituzuna, mirabeei putarena egiten uzten diezu, eta alderantziz neu izan banintz mirabe hori, neure buruaz beste egingo nukeen, Jainkoa desafiatuko ...larrua, Moises, aita guztien aita, neskamearekin oheratu zena emaztea antzu zuelako, halaxe esaten zuten, eta Moises neskamearekin oheratu zela ere ez da seguru, beharbada Abraham izan zen, edo Noe, bost axola, gizonen arteko bat izan zen bizar zuria luze eta zahar jakintsuen eitekoa, gizonen arteko bat askoz ere nahiago zituenak putak bere emaztea baino, Jainkoa puterioan ohoratzen zuenetako bat,
|
baina
emakume hark izena bazuen, bai, Agar izena zuen, izen bat zuen baina izenaren jabe izatea ez da aski haren larruan egoteko, Bibliak aipatzea ez da aski puta bat baizik ez izateko, eta ni beste emakume hura banintz, Sarah, zin degizut neure eskuez akabatuko nituzkeela biak, Itsaso Gorriaren eta suzko sasien suminez akabatuko nituzkeen, haiek elkar ukitu baino lehen garbituko nituzkeen, bele zaharr...
|
|
|
...z dela posible ezpada egiaren gainean egindako itun bati esker, hitzez azaldu behar ez dena inola ere baina sinetsi beharrekoa, eta ituna da gogoa sentitu daitekeela lehenengo datorrenarekin, izan gizena edo ergela, baina, jakina, gizonek ez dute ikusten emakumearen gizentasuna baizik, berena ez, berek nahi duten bezalakoak izan daitezke, erdipurdikoak eta haragi bigunak, edo erekzioak dituztenak,
|
baina
emakumeei dagokienez barkaezinak dira halakoak, haragi bigunak eta zimurrak, gogoan hartu gorputzak egiten duela emakumea, puta da horren lekuko, putak darama zaharregiak eta itsusiegiak diren guztien zuzia, putak jartzen du gorputza gizonen exijentzia asetzen ez duten emakumeen tokian, beti emakume haragi tinkoagoen, gazteagoen gainean kitzikatzea dute gizonek koska.
|
|
|
...utena ez naiz ni, ezin izan ni, besteren bat izan behar du, forma lauso eta aldakor bat hormen kolorea hartzen duena, eta, gainera, ez dakit ederra naizen edo zenbateraino naizen eder, ez dakit oraindik gaztea naizen edo dagoeneko zaharregia, seguruenik emakume bat ikusten duten moduan ikusten naute, hitzaren esanahirik beteenean, bular oparoa, biribiltasun itxura, behera begiratzeko dohaia duena;
|
baina
emakume bat besteren batekin konparatzen duzunean bakarrik da emakume, gainerakoen artean ere emakume denean, eta, beraz, nirekin larrutan egiten dutenean emakume armada oso batekin ari dira larrutan, eta ni galdu egiten naiz emakume erakustoki horretan, hantxe aurkitzen dut nik emakume galduaren tokia.
|
|
|
Zer erregimentutakoak? Aldamenekoari galdetu zion,
|
baina
emakume hark jada ez zuen astirik izan ezer ikusteko edo galdetzeko. Kamioia urruntzen ari zen, jende oldean galtzen.
|
|
|
Bendak odolez orbanduta zeuzkan; ile lodi ilunak, guatan eta oihalean itsatsita. Gabrielek higuin ikara bat egin eta burua jiratu zuen,
|
baina
emakumea, Corteri irribarre eginik, solasean hasten ahalegindu zen:
|
|
|
Bota ahala ari zuen euri hotza. Automobilarekin ez zegoen kontatzerik, gida baimenik ez zeukalako eta, edukita ere, gasolinarik ez zegoelako;
|
baina
emakume zaharrak, hogeita hamar urte estalpean baztertuta zeramatzan zalgurdi bat, victoria zeritzen modelokoa, aterarazi zuen, eta oraindik ere, zaldi pare on bat edukiz gero bide luzea egin zitekeen harekin. Etxeko jende guztia jaikita zebilen etxekoandreari agur esateko.
|
|
|
Hark guztiak, gerrak, iraultzak, historiako aldakuntza handiak? menturaz berotuko zituen gizonak,
|
baina
emakumeak... Oi, emakumeentzat gogaikarria baino ez zen.
|
|
|
Gizonak... ez zegoen jakiterik, ez zegoen esaterik... Alde batera, izaki sinple haiek ulertezinak ziren,
|
baina
emakumeak gutxienez berrogeita hamar urterako sendatuta zeuden gauza haietatik guztietatik, nola eta ez ziren eguneroko eta ohiko kontuak: soinekoak, esamesa zorrotzak, munduko plazerak eta amodioarenak.
|
|
|
Begi grisak eta betile luzeak eta beltzak. Beti arras zaindurik bizi izan den neskatila, isila, txit ikasle ona, bazter xamar eduki dutena, ez amak maite ez duelako,
|
baina
emakumeak neska gazteagana senti ohi duen muzina ageri du harengana. Badira, izan ere, emakumearen eta neskatila gaztearen edo haurraren artean, bi jarrera, edo freskotasun horren adorazioa, edo halako etsipena:
|
|
|
Emakumeak begiak kizkurtuta zeuzkan. Eguzkiak pare parean behar zuen,
|
baina
emakumearen aurpegian ez zen ikusten jendearen poz jariorik, begi bistakoa zen ez zitzaiola soldaduen fanfarroikeria atsegin, bost axola ziola jendearen barailak ere. Egingo nuke ez zituela maite soldaduen balentriak, ez militarrak ez bestelakoak:
|
|
2023
|
|
|
Bien bitartean, emakumeei irakur  tzen irakasteko eskola bat antolatzekoa naiz, langileen  tzako gau eskola bezala, eta hor laguntzaile izan zaitzaket. Ez da erraza izango, gizonak lantokitik irtetean etortzen dira,
|
baina
emakumeen lanak akaberarik ez.
|
|
|
Edonola ere, hobe garaiz ibili eta jaiki, bestela komuna noiz libratuko zain egon behar izaten baita; garbigela nagusiko pitxerretan ura amaitzeko arriskua ere izaten da. Badago gainerako ganberetara joaterik,
|
baina
emakumeek makur begiratzen diote arrotzari, bultza egin diezaiokete, edo harramazka hartu. Ordutsu horretan gutxi dira moja zelatariak, eta liskarrak zigor gabe geratzen dira, hobe egunari horrela ekitea, jipoirik gabe, alegia.
|
|
|
Ahots hark ez zuen uzten eragozpenetarako tarterik; va pái sto diálo, esaten zuen kapitainak, berriro aurpegiz aurpegi jartzen zirenean, eta, botila eskuan zuela, beste eskuaz jasotzen zituen emakumeak lurrera botatako poltsatxoak; gamó to kerató mu, marinelak ere aurrerantz makurtzen ziren poltsatxoak jasotzera; baina kapitainak barre egiten zuen, itsasora tu eginez, gamó to Hristó, keinu egiten zien marinelei atzera zitezen; palii pústes, berriro barrez buruarekin keinua egin eta txalupara itzultzen zen marinelekin, gamó to kerató mu marmarka. Hi bai ausarta, xuxurlatzen zuen orduan Pretnar ek, beldurrez tente tente;
|
baina
emakumeak irribarre lehor bat besterik ez zion itzultzen: Hago isilik, ez sartu nire negozioetan.
|
|
|
Beste norbaitek bainatu nahi al du? Eta une batez egoera tenkatu egin zen, eta marinelak prest jarri ziren haren gainera jauzi egiteko,
|
baina
emakumeak atzean mantendu zituen kemenez; haren esku txikiak adierazten zien ez zuela amore emango, denak itsasora botatzeko gauza zela, nahiz eta berak igerian jakin ez. Orduan, denak barrez hasi ziren, kar kar kar, hesteak bota beharrean, makurtuta, belaunei kolpeka, beren kide bustiaren lepotik barreka, zeina itsasertzean beherago irten baitzen uretatik, emakumeak putzutara bota zuen lekuan ezinezkoa zen-eta irtetea, kaian ura oso sakona baitzen.
|
|
|
Gertukoenetatik jasotako mezuei buruz hitz egin dugu,
|
baina
emakumeek pisuarekiko dituzten kezkak eta gorputzaren irudiaren nahasmendua gizarteak bultzatua ere bada. Mendebaldeko kulturak, emakumea deseroso sentiarazten du neurriekin, eta horrek gorputz irudi bat osatzen laguntzen du, norberaren gorputz neurrien distortsioa sortuz.
|