|
2000
|
|
|
«Tribu» da hitz horietako bat. Egia esan, niri ez zait gehiegi gustatzen nahiz eta onartzen dudan argi aski
|
adierazten
duela esan nahi duen kontzeptua. Hau guztia eta «tribu» hitza lotu behar dut gizon euskaldun baten izenarekin.
|
|
|
». Izenburuak bertzelakorik
|
adierazten
digun arren, XIV. eta XVII. mendeak ere aztergai izan ditu atarrabiar honek. Ezin ahantzi, era berean, garai hartako Nafarroako Erresuman egungo Nafarroa Garaiaz landa Nafarroa Beherea eta Arabako Errioxa ere bazirela.
|
|
|
Halaxe, «Total recall» filmari, «Desafio total» jarri zitzaion gazteleraz, eta euskaraz «Oroimena erronka». Aurki emango den «Extreme measures» filmari «Al cruzar el limite» gazteraz «Muturreko neurriak» ipini ordez, azkenean «Muga zeharkatuz gero» jarri zaio, filmaren haria hobeto
|
adierazten
duelakoan.
|
|
|
Pianoaren birtuoso honek teklak nola laztantzen dituen entzute hutsak obra hau liluraz ikusteko atxikitzen zaitu. Ezer gutxi hitz egiten duen arren, musikaren bitartez dena
|
adierazten
du Salvadorrek. Eszenategia nahiz argiztaketa, kutunki zainduak daude; egin kontu, arre koloreko kroskoa eta maratil borobilak, itsasoa irudikatzeko urdin sarkorreko merkurio tanke bat eszenategian zehar eta piano bat untzi barruan.
|
|
|
Zurien armadaren (pelikulen erara) gidari bilakatuta" azal gorrien" kontra arituko da" neutralitate" guztiarekin. Bide nabar, (Hori da liburuaren mamia) laberintoan, azti batek lez, nazionalistak, bai moderatuak, baita erradikalak ere, zein gaiztoak diren behin eta berriro
|
adierazten
du.
|
|
|
Gure kezkak. Horregatik miretsi ditugu batzuk, lotsa eta beldurrik gabe esan beharrekoa
|
adierazten
dutelako. Sarritan borroka galduetatik etorri garelako eta adiskideen hitzek galdu dutelako herri hau, idazle gazte batek aipatu bezala.
|
|
|
Dispertsatuagoa, talde bakarrean bildu beharrean hainbat talde txikitan biltzen direlako. Horrek aniztasuna
|
adierazten
duelarik. Aniztasuna ikuspegietan, jokamoldetan eta esanahian.
|
|
|
Halaxe
|
adierazten
du aditu batzuek" BusinessWeek" aldizkarirako egin berri duten txostenak. Txosten hori ekonomia aztertzen duen" Dinero" aldizkarian aurkeztu zen gazteleraz, eta hortik atera ditugu datuok eta jarraian aipatzen ditugunak.
|
|
|
Gazte sozialistekiko errespetu guztiarekin, PSE EEk ez du bat egiten herritarrei inolako kontsulta egin behar horretan. Besteak beste, herritarrek hauteskundeetan beren iritzia ematen dutelako; garbi
|
adierazten
dute nahi dutena. Dena den, PSE EEko euskal gazteek zehaztu dute adierazi zutena eta ez du balio polemiketan sartzeak.
|
|
|
" Eman eta gero" k ere harrera ona izan du; nahiz eta ipuin konplexuagoa izan. Mundua borobila, txikia eta erabat ezberdina dela
|
adierazten
dugu, eta gure arazoek larriak ematen badute ere, munduak bere bidea segiko duela. Zu pozik baldin bazaude panpin jakin batekin, ziurtzat jo umeek ere maitatuko dutela, hori berehala helarazten da haurrengana.
|
|
|
Sasoi bat amaitu bide da eta beste bat hasi. Hori
|
adierazten
digute su etenaren hausturak, paper aireratzeek, EHren proposamen publiko berriak, Ibarretxeren jarrerak... Urratutako konfiantzak berregitea da eragile politikoen lehentasunezko zeregina.
|
|
|
Barbie panpina egiten dutenek ez dituzte bere ezaugarriak kaxa eta etiketetan euskaraz
|
adierazten
. Neurri batean, ulergarria da, kanpotik baitator eta izena bera ere amerikarra baitu ilehoriak.
|
|
|
Esaterako, Cafes Aitonak gaztelaniaz bakarrik aipatzen du Donostian duen helbidea eta bere iraungitze data. Donostian eta Oiartzunen egiten den La Casa del Cafek berriz, helbideak eta euskaraz
|
adierazten
ditu. Iurretako Cafes Baque k euskara baliatzen du, baina soilik testu publizitarioa idazteko, non bere Kafe Eskolaren iragarpena egiten duen.
|
|
|
Bertsotan ari diren neska mutikoek ispilu aurrean beharrean telebistari begira kantatzen dute. Mikel Mendizabalek
|
adierazten
duenez," nabaritzen da orain bertso eskoletan umeek ahal den azkarrena telebistako izar bihurtu nahi dutela, eta haiei begira daudela".
|
|
|
Munduan kontsumitzen den energiaren %35 petrolioa da, eta horrek garbi erakusten du munduko ekonomian duen funtsezko garrantzia. Halaber, herrialde ekoizle eta esportatzaileentzat esan nahi duen negozioa
|
adierazten
du. Nahiz eta oraindik datu ofizialik ez dagoen, upelaren batez besteko prezioa 25 dolarrekoa izan dela kontuan harturik, 1999an 170.000 milioi inguru dolarreko (30 bilioi pezeta, 1,2 bilioi libera) dirutza bildu zutela esan genezake.
|
|
|
' Pertur',' Naparra' eta' Popo'". Hori bai, zehaztu nahi dute ezker abertzaleko jende askoren laguntza ere izan dutela eta beraien ere
|
adierazten
diete hauei guztiei.
|
|
|
BVErenak diren beste atentatuetako batzuk hor sartu gabe. Horrez gain, desagerketaren berri bazuela ere
|
adierazten
du, BVEk bere gain hartu zuela, baina Komando Autonomoek erreibindikazio hau zalantzan jarri zutela.
|
|
|
Lehenean inprentako bi akats daudenaren susmoa aitatzen du eta bigarrena ematen du ontzat. Umanzelorria hitzak, jarioa duen elorria
|
adierazten
omen du. Hostoa zahartu ahala zekentzen zaio, bai, estepari eta elorri izan daiteke, baina benetako umanzia edo jarioa loretzera doazen begi pipitten inguruan sortzen denez, umanzelorea ez ote da izen jatorrena?
|
|
|
Bestetik Eusko Jaurlaritzarekin garbiketa bat egitea hitzartuta dugu. Zikinak (otea edo sasia) kendu, megalitoa agirian utzi eta zutarritxo bat jarriko dugu hor megalito bat dagoela
|
adierazten
duen informazioarekin.
|
|
|
" Me dijo la virreina" (1942 aldekoa), bere aldetik, garai beretsuan kokatzen da, baita botikako solasaldietan aritzen direnak ere, baina eszenatokia ponposoagoa dela erraiten ahal da, baita eliteko pertsonaien nagusitasuna ere, haiek antolaturiko eta gauez burutu beharreko jai, dantzaldi bat lekuko. Testua irakurtzerakoan, halere, prosa baino olerkia dela dirudi, mamia baino estiloa landu baita,
|
adierazten
dena musika bailitzan
|
|
|
Etxea hitzak duen egitura zentzuan lorategi hau etxea bera zen, hobeto esanda. Hau hizkuntzek ere jaso dute eta herri askok lorategia eta baratza hitz batez
|
adierazten
dute. Gerora, ugazaben denbora alferrik galtzea estetika hutsera bideratzen denean, sortzen dira baratza estetikoak edo egun ezagutzen ditugun lorategiak.
|
|
|
" Donostiako Euskal Jaietan" nahiago zuen harek murgildu, nahiz era berean triste agertu, baina" François Mauriac hil zaigu" lako. Antza denez, gure aldizkariaren orduko arduradunek asko maite zuten idazle frantziarra, haien ustez" irurogei urte ontan, izan dugun nobelista eta idazlerik onenetakoa, dudarik gabe", eta horixe
|
adierazten
zuten azalean. Editorialean, berriz," euskaldunen lagun andi bat" izan zela azpimarratzen zuten:
|
|
|
Eta baita organoak garrantzia handia izan duen tokia ere. Bertako seme den J. Sergio del Campok lan honetan
|
adierazten
duenez, lau mende baino gehiagotan organo jarduera erabat azpimarragarria garatu zen Otxandioko Santa Mañe parrokian, eta horrek ageri agerian uzten du Otxandiok bizi izan duen musika giro aparta. Jose Etxebarria fraidearen etorrera (fraide honek organoari egindako berrikuntzak mundu osoko organo zaleen esker ona jaso zuten) eta Santiago Herdoizaren bidez Otxandion martxan jarri zen organo tailerra, horren adibide baino ez dira.
|
|
|
ARALAR ildoko kideek aspaldian ahoz eta idatziz
|
adierazten
ari direna txosten batean agertu dute ezker abertzaleko korrenteko kideek. Gaur egun, ezker abertzaleak daraman bidearekiko desadostasunak agertu ondoren, bide politikoen hautu garbia egin behar dela diote, horretarako aukerak dauden bitartean.
|
|
|
Halako poesia ukitu samurra ezin, bada, berrien gordinkeriarekin nahastu eta, behin puntu horretara ailegatu eta gero, honoko hauxe
|
adierazten
zitzaion irakurleari: " Gorritiko erriaren berri 11.gn. orrialdean ikus. Bitartean, euskal amona guziei Jean Barbier-ek egin eta Mikel Laboak zabaldu duan' Amonatxo' abestiaren hitzak eskeintzen dizkiegu".
|
|
|
Mozkin onuragarri hauei esker fondo propioak eta 571 milioi pezetatako balantzearen maniobrarako fondoa sendotzeko aukera izango du. Kopuru hauek eta beste hainbat datuk, bertako arduradunen iritziz, Inasmeten ondarearen osasun ona
|
adierazten
dute
|
|
|
1999an 25 urte bete dituen Ikerlanek elektronika, mekanika eta sentsoreen arloko 400 proiektutik gora osatu ditu. Teknologi gune honek, aldizkari honetara helarazitako memoriak
|
adierazten
duenaren arabera, 1.817 milioi pezetako diru sarrera izan zuen 1999an. Bertan 149 langile eta 40 bekadun aritu ziren lanean.
|
|
|
15, 30, 40 eta 50 50era iritsitakoan" chico" bat lortzen da eta marra bat egiten da markagailuaren ondoan. 5" chico" egindakoan" pajero" bat lortzen da, markagailuaren inguruan egindako borobil batez
|
adierazten
delarik. Jokalekuaren neurriak aldaraz ditzakeen marra sistema bat dauka, eta beraz, zelaia edo aldea aldatzera behartuta egon daitezke taldeak.
|
|
|
Baina, horrez gain, Lizarra Garaziko Akordioa gatazka politikoaren konponbiderako alternatiba bilakatu zen. Argi
|
adierazten
zuen Euskal Herriak Madril eta Parisekin duen gatazka historikoak izaera politikoa duela eta konponbidea klabe demokratikoetan garatu dela, eragile politiko, sindikal eta sozialak prozesuan parte hartuz. Euskal Herria ideia eta proiektu politikoen konfrontaziorako esparru demokratiko bilakatzeko alternatiba ezin hobea da Lizarra Garazi diagnostiko mailan, konponbiderako pausoen zehaztapenetan zein edukiaren giltzarrietan.
|
|
|
Maritzuli konpainiak, Claude Iruretagoyenaren eskutik," Ingura Mingura" ikuskizuna aurkeztu zuen iragan irailaren 17an Biarritzen. Tradizioa arte garaikide bihurtuta eta eszenatoki handietan aurkeztuta zer izan daitekeen
|
adierazten
digun lana da" Ingura Mingura".
|
|
|
Emakumeen Mundu Martxak bortxakeria mota guztien aurkako benetako babesa ere aldarrikatzen du. Horregatik, emakumeak eta neskatoak kontrolatzeko xedea duten edozein eratako aginte politiko, erlijioso, ekonomiko edo kultural gaitzesteko eta haien oinarrizko eskubideak bortxatzen dituen erregimen oro salatzeko eskatzen diete giza eskubideen alde daudela
|
adierazten
duten gobernu guztiei. Halaber, exijitzen du emakumezkoen aurkako bortxakeria guztiak oinarrizko giza eskubideen aurkako bortxakeriatzat har ditzatela beren lege eta egintzetan, honelako ohitura, erlijio, kultura edo aginte politikorik onartu ezin dela adieraziz.
|
|
|
Eta norena ote errua? " Gure txepelkeria eta lelokeriarena ere ez da txikia",
|
adierazten
zuen, deblauki. Zer zela-eta?
|
|
|
EAJk esaten du, ETAri gure proiektua aurkeztu genionean ETAri esan zioena: " Aizue, badakigu behin betirako su etena eskaintzen duzuela, eta gainera, proiektu honen truke armak uzteko asmoa
|
adierazten
duzuela, baina guk proiektu honetan ez dugu sinesten". Herri honen tzat proiektu politiko bat aurkezteko asmotan ari bagara (EHk bere proiektua dauka, ETAk azaldu zuen bera baina beste joskeraz, EAJk berea, EAk berea eta ABk beste bat) har dezagun denbora bat bakoi tzak bere proiektua aztertu, trukatu, berrikusi, elkarri aurkeztu eta elkarrekin jarraitzeko.
|
|
|
Izan ere, aukeraketa eta itzulpenaren egileek ohartarazten digutenez, ipuin hauetatik asko frantsesera itzuliak zeuden aspaldi, baina ez hala Cervantesen hizkuntzara, gaztelerara esan nahi dugu. Ipuinaren itzulpena eskaintzeaz gainera, haietako bakoitzaren amaieran, non entzuna izan zen, noren ahotik eta nork jaso zuen
|
adierazten
dute zehatz mehatz.
|
|
|
BIGARREN Mundu Gerra eta gero bere sorreran izan eta mende erdi pasatxo kristau demokraten internazionalean egon ondoren, PPk EAJ erakunde horretatik kanporatzea lortu du, erakundeko estatutuak aldatzeko zenbait trikimailu egin ondoren. Txikiaren historiak, argudioak eta printzipioak, handiaren indarraren aurrean gutxi balio dutela
|
adierazten
du jel tzaleentzat horren mingarria den gertaerak. Jazarpenak aurrera darraiela jakinarazi dio PPk EAJri.
|
|
|
Oñatiarra dela
|
adierazten
du harrotasunez, 49 urte ditu eta Algortan bizi da. Zuzenbide ikasketak egin zituen Donostian eta ondoren ELAn aritu da lanean, lehenbizi Donostian bertan eta gero, 1977tik aurrera, Bizkaian.
|
|
|
Asisko Urmenetak eta" Zazpiak Batman" kolektiboak ARGIAren eskutik kaleratu berri duten liburuxka honek euskarazko lokuzio, esklamazio eta esamoldeak jasotzen ditu, euskaldunok modu libertigarri eta biziaz komunikatzeko dugun beharra asetzeko lagungarri gerta dakigukelakoan. Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri batzuek ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean
|
adierazten
duten bezala. Asmatzerakoan kontuan izan omen duten bakarra, beren bizimodua, kultura, egoera, umorea eta inguruari begira esamolde hauek egoki eta baliagarriak izatea dela diote baita ere.
|
|
|
Progresistatzat jo daiteke artikulua, baina hasi eta berehala egiten zuen baieztapen bat marka horretatik kanpo gelditzen dela iruditzen zait. Hau da, Francoren gobernuak eta Vaticanoak 1953an izenpetu zuten Konkordatuaz ari zela, hau
|
adierazten
zuenean: " Garai hartan, hamaika kristau amets gozoetan asebeteta ikusi genuen".
|
|
|
Argitaratu diren lanetan, gure Erriaren aztertzeko urrats moduko aberatsak eskeintzen ditu zenbaitek. Eta uste dugunez, aztertze lan sakonagoari eltzeko asmoa ere
|
adierazten
du norbaitek. (...) Gure indarraren bateratzea konkretatu beharra dugu sail bakoitzean.
|
|
|
" Ez. Itz honek
|
adierazten
du Frantzian Napoleon ezkero eta Europan gizaldi ontan izandu dan politiko aundienetakoaren izakera, De Gaullen izakera". Miresmen punttu bat nabarmentzen zitzaion astekariari politiko frantziarrak egindakoak aitatzerakoan, zela Hitler-en aurka, zela" Rusia, England, Iparamerika" koei aurpegia erakutsiz, zela bere herriaren iritziaren aurka jokatzerakoan.
|
|
|
Cooper ingelesa obea atera da oraingoan gure' Urtain' baiño". Horreraino konforme, baina" bat obea izateak bestea txarra dala
|
adierazten
al du. Ezta pentsatu ere orrelakorik!
|
|
|
Deportetik bizi bear duanak, eta deporteari urretik jarraitzen dionak, ez du batere arritu behar bein galdu eta bein irabaztearekin". Oharpen hau egin eta gero," Ez da jostaillua"
|
adierazten
zuen. Zergatik?
|
|
|
Bere balioz iritsi da gaurko mailla ortaraiño, ta ez guk asko lagundu diogulako. Au da egia" eta" negargura gogorra ematen dit; amildegira goazela
|
adierazten
dit". Dena den, zera adierazten zion" Urtain" i:
|
|
|
Au da egia" eta" negargura gogorra ematen dit; amildegira goazela adierazten dit". Dena den, zera
|
adierazten
zion" Urtain" i: " Guretzat ordea, Joxe Manuel, irabazle ziñanean bezin aundi zera galtzaile irten zeran ontan".
|
|
|
Jendearekin hitz egitea garrantzitsua dela, itxuraz zer esanik ez badago ere. Hitz egite soilak asko
|
adierazten
duelako: elkarrekin komunikatu nahia, aurrekoa ere gure maila berean onartzea, alegia merezi duela gure hizketa eta arreta... eta abar luzea.
|
|
|
Momentu honetan dugun gabezia handienetako bat zera da: mundu zabalean bat bateko bertsolaritza zer den
|
adierazten
asmatu behar dugu. Gaur hemen dagoen bat bateko bertsolaritzak ez du inolako antzik ahozkotasunaren adituek deskribatzen duten ahozko poesiarekin.
|
|
|
Autoreak ez duela existitzen esaten dute, onomatopeia mordo bat daukala, joste lan asko baina originaltasun gutxi; sozialki liturgikoa dela baina ez errelebantea, komunikabide izateko batere onarpenik ez duena... Bat batekotasunaren adituak dabiltzan mundu horretan bat bateko bertsogintza gizarte honetan zer den eta nolako barne prozesuak dituen
|
adierazten
asmatzen badugu, ondorengo 20 urteetan ahozko literaturaren gairik preziatuena mundu mailan bertsolaritza izango litzatekeela. Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako ez dakit zer triburekin berdin.
|
|
|
giro politiko horri buruz jendeak zerbait entzun nahi zuen eta oso zaila zen zerbait entzutea publikoki bertsolarien ahotik ez bazen. Bertsolariek zerbait
|
adierazten
bazuten, horrek sekulako arrakasta lortzen zuen.
|
|
|
Eroski Taldeak argitaratzen duen aldizkarian
|
adierazten
denez, igaro berri den urrian Espainiako Estatuan jadanik milioi eta erditik gora pertsonek zuten euskarri digitalen bat kontratatua. Hil horretan Canal Satelite Digitalek ia milioi bat abonatu zituen, eta Via Digitalek, berriz, 600.000 Kontutan izanik abonatu bakoitzak hilero eta gutxienez 3.700 pezeta (148 libera) ordaindu behar dituela negozioa begi bistakoa da.
|
|
|
Horrela, errepidearen bidegurutzearen beste aldean bata bestearen alboan Beotibar pilotaleku ospetsua, 1904ko Artxibo Probintzialaren aurrealde ederra eta San Frantzisko komentuaren eraikin trinkoa ikusiko ditugu, eta gure atzera so eginez aldiz, neoklasiko isabeldar estiloko Kultur Etxea (Gipuzkoako Diputazioa izandakoa) eta bere ondoan antzina hiriko sarrera
|
adierazten
zuen Gaztelako atea.
|
|
|
258 eskultore eta 9 talde omen dira guztira EAEko leku publikoetan beren eskulturak ezarriak dauzkatenak. Den denen katalogoa eskaini eta bakoitza zenbat aldiz egokitu den saridun
|
adierazten
da.
|
|
|
Zuzendaritzaren hautaketak, ostera, zauri sakonak zabaldu ditu: batetik, Nicolas Redondo Terreros %51 eskasarekin hautatu zuten idazkari nagusi eta igandean Bizkaiko PSE EEn egindako kongresuak barne saltsak gori gori daudela
|
adierazten
du. Redondo Terreros eta Jesus Egigurenen arteko aliantzak bere zailtasunak bizi bide ditu, batez ere alderdi sozialistan hain indartsua den Ibarrezkerrean.
|
|
|
Hondarribiko azken Alardearen auzian EAEko Justizia Auzitegi Gorenak Jaizkibel konpainiari arrazoia eman zion arren, Eusko Jaurlaritzako barne sailak ez zuen bermatu erabakia. Zer
|
adierazten
du horrek?
|
|
|
Emakumeon eskubideak ez daude bermatuta, eta tresnak badaude horretarako. Honek borondate politiko gutxi dagoela, eta beharbada, politikoentzat Alardearen auzia kalkulu politikoetan ez dela errentagarria
|
adierazten
du. Areago, antza, kasu zenbaitetan alderdi politiko batzuen interesen kontra doa neurria.
|
|
|
Aurreko legearen bidez Adin Txikikoen arazo larriari erantzun eta tratu sakon bat eman nahi zitzaion. Berean, bozkatzeko gai ez direnak zergatik ez ditugun penalki helduak bezala tratatu behar
|
adierazten
zen. Orain, bat batean, terrorismoari lotutako delituak (nahiz adin txikikoen delituak izan) beste era batean tratatu nahi dituzte.
|
|
|
Aipamen honekin lotzen badugu epilogoaren amaieran dioena, garbi ikus genezake, Atxagaren ustez, Sarrionandiaren literaturak eta dudarik gabe
|
adierazten
duen joera etikoak nabigatzera badaramala, nahiz eta hartu lukeen portuaren ideiarik ez duen, eta nabigatu egiten duela" Baina nabigatzen ari da. Eta oraingoz, hori da funtsezkoena." (141) Beraz, nabigatzailearentzat egitea posible zaion eta ezinbestekoa duena egiten du, nabigatu, horretarako sortua balitz bezala.
|
|
|
boterea, iraultza, lengoaia, zapalketa... baina honetan aurrekoetan baino osatuago eta sendoago azaltzen omen da Sarrionandiaren pentsaera. Lopez Gasenik 1993an
|
adierazten
duenez, Marginalia, Ez gara gure baitakoak (1989) liburuari dagokion beste aurpegia da" gogoeta teorikoen alderdia." (Egan, 1993)
|
|
|
Eguberri amarauna poemak egitura zatikatua du, 43 zatitan banaturik dago eta 305 lerro ditu. Poemen gainean agertzen den zenbakiak poema osoan zenbatgarren lerroan gauden
|
adierazten
digu eta, bide batez, zenbait poema elkarren artean bereizten. Kandela kolektiboak (Euskal Letren dantza 1983, Hordago 1983) dioenez," poema laburrak ditugu normalean, labur eta zuzenak, koplak bezain motzak gehienak baino askoz ere garratzagoak.
|
|
|
Kartzelan zegoela idatziriko Ni ez naiz hemengoa liburuak
|
adierazten
duen poetikaren pitzadura ematen du aditzera kartzelatik ihesi egin ondorengo poema honek. Halere liburuari hasiera ematen dion" Irakurtzailearentzako abisua" hitzaurreak aditzera ematen du itxaropentsuagoa den oreka berreskuratze saioan ari dela poeta bere baitan:
|
|
|
Bestalde, saioei berei dagokienez, gehienak idazle edo filosofo ezagunen aipamenen bat abiapuntutzat hartu eta bere argudioak eta ondorioak
|
adierazten
ditu segidan. Literatur piezei dagokienez, berriz, hiru aipatzen ditu Joxerra Gartziak beste guztien gainetik" Euria esan eta euria erortzea" (191 or.)," Ziutateko enparantzak" (201 or.) eta" Laberintoa habitatu" (206 or).
|
|
|
Bi eleberri hauetan oso gai ezberdinak jorratzen dituen arren, badira bietan errepikatzen diren hainbat ezaugarri: batetik, bietan pertsonaia nagusien sentimenduei garrantzia berezia eskaintzen zaie; bestetik, bietan estilo irakurterraza eta zuzenaren bidez
|
adierazten
dizkigu gertakizunak; azkenik, bi eleberrietan gai politikoa aipatu egiten da, bigarren mailako pertsonaiei loturik joan ohi dena.
|
|
|
Naturaleza malkar eta elkor horretan beste nehon baino eskuera handiagoa du norbere ahalmenak oro, hala nola asmamena, adimena, jakin mina... erabiltzeko." (Habe 295) Horregatik, lurralde horretatik ezin izango du ihes egin eta erabaki bat hartu du. Irakurleoi erabakia zein izango den izenburutik bertatik
|
adierazten
zaigunez, idazleak erabakiari berari garrantzia eman baino, nahiago izan du patrimonioa salgai jartzeak pertsonaiari sortarazi dizkion sentimendu, oroitzapen eta gogoetak islatzen saiatzea. Hori lortzeko" hainbat gairi buruzko aipamen eta hausnarketak ere, Saint John Perse nobel saridun poeta frantsesaren aipuekin eta Jaun Notarioaren ikuspuntu existentzialista ezezkorrarekin nahastuta" darabiltza.
|
|
|
Xede honekin, askotan gaueko harremanen berri ematen zaigu. Batzuetan gaueko behin behineko harreman hauen bidez, maitasuna eta desioen ezintasuna
|
adierazten
zaigu. Bestalde, gaueko giro honetan garrantzia berezia izango dute, bai itsasoak, bai marinel zaharrek.
|
|
|
Honen izenburuak erakusten duen bezala, ipuin hauetan guztietan bizitzaren pusketak erakusten zaizkigu. Pusketa hauek osagarriak direla esan genezake, guztiek bizitzaren ikuspegi bat
|
adierazten
baitute. Ipuin guztietan pertsonaia baten bizimodu arrunteko egoera arrunta aurkezten zaigu.
|
|
|
besteak beste, Gaztelugatxe, Atxuri, Lekeitio, Deustu, Erandio, Portugalete, Santurtzi, Indautxu, Gernika,... aipatzen ditu (Eusko trenbideen aipamena ere egiten da). Kronotopoari dagokionez, espazioa zehazturik agertzen den arren, denbora ez da hain zehatz
|
adierazten
, nahiz eta garaiaren inguruko erreferentzia ugari egin: ELA, PNV, ETA, Franko, ertzainak,...
|
|
|
Bertan, umorea eta ironia azpimarratzen ditu ezaugarri nagusitzat. Baina, amaiera aldera honakoa
|
adierazten
du:
|
|
|
Istorioaren iraupena ere zehazki
|
adierazten
da: 2004 urtean hasi eta 2008 urteko gogoetekin amaitzen da.
|
|
|
Grafikoki puntu gutxi eta koma asko ditu, pertsonaiaren oroimen erritmoaren arabera doa ipuina aurrera, atsedenik gabe, pertsonaiak oroimena arnasarekin batera bota nahiko balu bezala. Besteetan bezala, doinu hitsa da oraingoan ere, munduan esperantzarik ez dagoela
|
adierazten
digu pertsonaiak hasieratik bertatik. (Juaristi, Felipe:
|
|
|
Iñaki Petxarromanen ustez," sinbologia eta errealitatearen arteko nahasketa eder batean, Azken fusila itxaropenaren sinboloa da; gerra galdu ostean, oraindik dena galduta ez dagoela
|
adierazten
duen sinboloa." (Hika) Sinbologia honekin bat etorriz gero, txapelokerrek garaipena irudikatuko lukete; burdinbidea eraikitzen ari diren presoak, berriz, galtzaileen mendearen irudia izango lirateke. Iruzkingile honek aipatzen duenez," bi arlo politikoa eta pertsonala elkarrengandik ezin aldendurik azaltzen zaizkigu."
|
|
|
Bi plano hauen gertaerak egoki tartekatzeko, liburuaren atalak ere bi zatitan banaturik daude, hauen hasieran zenbait autoreren zitak eskaintzen zaizkigularik. Honela, gerra garaiari dagozkion atalak zenbaki erromatarrez
|
adierazten
dira, eta bigarren planokoak, aldiz, italieraz emandako izendapenez. Goraxeago aipatu bezala, Axun izango da bere parte hartze eta oroitzapenen bidez, bi planoak uztartuko dituen pertsonaia.
|
|
|
" hurbil, Bizkaian daudelako biak; urrun, etengabeko aldakuntzek bien arteko zubi iragangaitza eraikiz joango delako." (Egan 48) Honela, herri bakoitzaren egoera zerbaiten adierazle litzateke: " Udarbe dugu tradizioa eta euskaltasuna
|
adierazten
dituen nekazal herria. Urtuellaren ardatza, berriz, meatzean dago, industrializazioan eta baita ideia berrietan ere." (Egan 48) Antza denez, gertu dauden bi herri hauen arteko urruntasuna deskribatzeko asmoz, bi mundu erabat ezberdin deskribatu dizkigu.
|
|
|
Honek guztiak Aranbarriren eleberria gogora dakarkigu: aitzitik, gure aburuz, testu zati ezberdinak lotzeko urratsak Canoren eleberrian argiago
|
adierazten
dira Aranbarrirenean baino; gainera, azken honetan indeterminazio guneak ugariagoak dira.
|
|
|
" Garai oso irekia izan zen. Itsasoari beldurra galdu zitzaion." (Argia) Izan ere, honen hitzetan" Liburuaren bi ardatzek Erdi Aroa ez dela hain iluna eta euskaldunak ez garela itxiak
|
adierazten
dute." (Argia)
|
|
|
Bestalde, lekuari buruzko aipamen gutxi egiten direla azpimarratu behar da. Javier Rojoren hitzek oso ongi
|
adierazten
dute adierazi nahi duguna:
|
|
|
Gertakizunak nahasian badaude ere, kontaera bakoitzak linealki aurreratzen du. Dena den, narratzaileak ematen dizkigun denbora xehetasunak nahiko ilunak dira, gertakizun batzuetatik besteetara igarotzen den denboraldia ez digu garbi
|
adierazten
. (Egan 51)
|
|
|
Beraz, bai gaur eguneko literatura hobeto ulertu eta ezagutzeko, eta, bai aurrerantzean egin litezkeen lanen osagarri modura baliagarria izango delakoan, gai honi heltzea erabaki dugu: 90eko hamarkadako narratiba (lanaren edukia eta mugak zehatz
|
adierazten
dira datozen lerroetan). Honetan bakarrik gelditu gabe, interesgarria iruditu zaigu lan hauei buruz kritikak dioena biltzea, gaur eguneko literatur giroaren isla zehatzagoa lortuko dugulakoan.
|
|
|
Izan ere, gure erakunde honen arautegia 1920 urtean egina da eta 1976 urteko otsailaren 26an Espainian Errege Dekretuz onartua izan baitzen (ikus, argibide gehiagotarako, liburu honetako 51 orrialdea). Eta horien arabera, euskararen alde nola joka dezakegun
|
adierazten
nuen.
|
|
|
Eurogutuna zertan den argitzeko, laburki eman ditzadan bertan jasotzen diren punturik aipagarrienak: hasteko, sarrerakoan, Europak bere jatorriz duen hizkuntz aberastasuna
|
adierazten
du, denak osagarritzat joaz eta gizarte oreka egokia lortzeko arau juridikoen beharra aipatuz. Horretarako, lehen partean erabaki orokorren adierazpena dakar, ondokoetan zehaztasunak agertzeko.
|
|
|
Hala ere, Espainian, 1978ko Konstituzioak ez zuen jarraitu Suitzakoaren bide eredugarria, ezta ONUk 1948 urtean giza eskubideez agertu zuen agiriaren 2 artikuluak bere orokortasunean
|
adierazten
duena ere. Baina oroigarriagoa dugu oraindik Unesco erakundearen L, emploi des lan gues vernaculaires dans l, enseignement (1953), guztiontzat hain gomendagarria dena.
|
|
|
Pirinioaren bi alderdietan era berean mintzatu izan dira; Okzitaniako Languedoc hizkuntzaren dialektoak ere gure mende honetara arte berdintsu erabili dira Ipar hegoaldean. Baina argi utzi nahi dut, Languedoc baino lehenago, Neolitos garaian euskara erabiltzen zela, bertako leku izenek
|
adierazten
diguten bezala. Gai horretaz hitzaldi bat eman nuen Andorran:
|
|
|
III, Lib. XXIIII, cap. XV), Nafarroako errege Santxo Azkarrak, Gaztela eta Aragoitik bere erresumaren mugak gordetzeko,
|
adierazten
du beste zenbait gazteluren artean nola eraiki zuen Treviñokoa ere. Hara hitzez hitz zioena:
|
|
|
193 1620an Pedro Gonzalez de Castillo apezpikuak ere argi
|
adierazten
zuen: –Establecemos,
|
|
|
GobernuarenaginduzOrdenakogoi agintariakeurenkarguetatikkenduakizan zirenetahaienlekuanapezpikuakezarriziren; beraz, komunitatebakoitzakbere priorea huatatu behar zuen konstituzio graaian336 Horrela
|
adierazten
zuen OrdenakoJeneralakgobernuarrotzarenportaerazaridela: urtarrilaren29anjaso zuen, berekarguautzieginbeharzuelajakinaraztenziotenDekretua? 337.
|
|
|
Imajinatzen al duzue herriek burujabetasuna batuta eta baketsuki lortzea? Herri horren borondatea
|
adierazten
duengutun bat agintarien etxera bidaltzea nahikoa balitz. Ba, guri harrigarria egitenbazaigu ere, horrelako kasuak gertatu dira munduan.
|
|
|
Baina globalizazioak ez du
|
adierazten
orokortze orekatua. Globalizazioa bera, jarduera ekonomiko batzuetan bideratzen da bereziki; eskualde batzuen arteankokatzen da, eta makroeskualde batzuen barnean garatzen da bereziki.
|
|
|
Herri hauek (Polonia, Txekia, Eslobenia, Hungaria eta Herri Baltikoak kenduz) Hirugarren Munduan birkokatzen ari dira. Dena den, prozesu honetan eratutakohogeita lau nazio berriek aurrerapauso ikaragarria
|
adierazten
dute Nazio Askapenerako gatazkaren ikuspegitik. Era berean prozesu honetan gertatutakoak berriz ereazpimarratzen digu, ezen eskubide indibidualak, partaidetza, konkista sozialak, autogestioa, autodeterminazio eskubidea eta iraultza kulturala bezalako elementuek, ezinbestekoak izateaz gain, garrantzi estrategikoa dutela proiektu berriak gauzatzeko.
|
|
|
Kultura mailan, garapen eredu horren aurrerakadak kultura ezberdinen amaiera
|
adierazten
du (amerikar kulturaren onarpena oinarritzat hartuz) eta halaber, gizaki kontsumidore/ produktorea sortuz, zeina zori indibidualaren bila dagoen, non, hobeto bizi, ahal izango den, solidaritate, komunitate edo izate sozialik gabe, inperialismo indartsuenaren menpean, honek daramatzan kategoriak, hizkuntza eta kultura onartuz.
|
|
|
Enpresa multinazionalen interesetan egindako munduko baliabideen ustiakuntzak baliabide energetikoenagorpenaren arazoa ekarri digu (gaurko abiaduran jarraituz gero, 50 eta 200 urtebitartean gure baliabide energetikoak agortu egingo dira). Horrez gain, gaur egunakumulatutako arazoak edo ingurugiroaren desorekak (ozono geruzaren zuloa, klimaren aldaketa, uraren kutsadura, oihan tropikalen suntsipena, euri azidoa, hondakin toxikoak, berotegi efektua, erosioa, arazo nuklearrak eta abar), guztion biziraupenerako baldintza materiala den gure ekosistema kili kolo dagoela
|
adierazten
digu.Era berean, hazkunde ekonomikoaren mugak erakutsiz, gaur egun daukagun garapen ereduari buruzko ikerketa eta eztabaida soziala ezinbesteko bihurtzen da.
|
|
|
Iraultza garaitikcitoyennete kontzeptuak,, hiritartasunak? alegia, bere hartan ez zuen bakarrik
|
adierazten
eskubide eta betebeharrei zegokien atala, frantziar estatutarekiko atxikimendu argi eta nabarmena ere baizik. Errepublikako hiritarrak ziren frantziarrak, etahorretan ez zegoen zalantzarik.
|
|
|
Naziotasuna norbanakoaren aukera da; nazionalitatea, aldiz, estatuak aldez aurretik askripzioz erabakitako eta araututako nortasuna da orokorrean, zenbait kasutan norbanakoak aukeratzeko posibilitatea badu ere, naturalizazio kasuetan adibidez. Hizkuntza askotan ezdira desberdintzen bi kontzeptu horiek eta hitz bakar batez
|
adierazten
dira bi esanahiak: nazionalitatea (Neveu, 1997: 83).
|
|
|
Ekimen hauek guztiak agerian uzten dute nortasun formalak norbanakoarenidentitatearen elementu gisa duen garrantzia, onartu eta bertan
|
adierazten
den identitatearekin bat egiteko, edo arbuiatzeko. Era berean, eta hasieran aipatu dugunbezala, estatuari dagokion eskumen bat beren gain hartuz, ekimen hauek estatuarenlegitimatea zalantzan jartzeaz gain, borondate politiko baten adierazle gisa agertzendira.
|
|
|
Erantzuna erraza ez bada ere, printzipioz nolabaiteko akordioa egon daiteke talde batek biziberritzeko duenborondate kolektiboa dela esatean: hau da, nolabaiteko esfortzu kolektiboa, aldezaurreko arbasoen eta etorkizuneko aspirazioen arteko jarraipena
|
adierazten
duena (Weinreich 1986).
|
|
|
i) Autokategorizazioa. Haurrei, sexu, adin, eta taldekidetza desberdinak (bereTaldekoa, Estatukoa, Europarra, etab)
|
adierazten
zituzten irudiak aukeratzeaeskatu zitzaien. Beren buruak ondoen deskribatzen zituzten irudiak ordenatzea eskatu zitzaien, garrantzi handienekotik txikienekora.
|
|
|
Grafikoak
|
adierazten
duenez, lehen dimentsioak honako ezaugarri hauek antolatzen ditu: ezkerreko buruan, estatuarekiko identifikazioa (very state) eta batereherrialdekoa ez izatea (not at all regional), eta eskuineko buruan erregioarekikoidentifikazioa (region) eta batere estatukoa ez izatea (no at all State).
|
|
|
Egile askoren iritziz (Kriz, 1990; Avila, 1994), gaur egungo psikoterapiagehienen historian, Freuden psikoanalisiarekin duten harremana (gerturatzeko edourruntzekoa) ukaezina da, eta gutxi gehiago onartua denez, psikoterapia motagehienek
|
adierazten
dute psikoanalisiarekiko adostasunak eta ezberdintasunak.Halaxe da lan monografiko honetan ere. Eta gauza bera gertatzen da Freud enikasle izandako Reich en Bioenergetikan, edo Pearls en Gestalt psikoterapian, edopsikoanalisiaren eraginez sortzen diren talde psikoterapia psikoanalitikoan etapsikodrama psikoanalitikoan, edo Bowlbi ren teorietan oinarriturik atxekimenduaren teoriak psikoterapiari egiten dion eskaintzan.
|
|
|
bai inkontzientea kontuanhartzen dutenak eta bai besteak. Gainera, bereizketa honetatik harantzago joanez, analistaren inkontzienteak, bere desioak, nola erabakiko duen jarduera terapeutikoa psikoanalisian edo psikoterapian bilakatuko den
|
adierazten
du autore honek.
|
|
|
adierazpeneko, eta? konjuntzioak ez du batuketa
|
adierazten
, eta are gutxiago identitatea; psikoterapia eta psikoanalisia bi esparru baztertzaile, bata bestearekiko kanpokoak eta elkargunerik gabeak direlaadierazten du.
|
|
|
Beharrezkoa da, hain zuzen ere, nagusia izateko gogoabaino gogo indartsuago baten bizilekutzat ager dadin analista. Horixe zen Freud ekbere modura gogo zientifikoaren izenean
|
adierazten
zuena, analista sendatzeko gogoaren kontra zaintzen jarriz. Analistaren gogoa jakite desira modura bereiztea zenhori jadanik, subjektuak identifikazio desiratik harantzago aurki zezan bere desiraren auzia.
|
|
|
kosk egiteko gogo erreprimitua adeitasun etalankidetza gogoz mozorro daiteke. Beraz, pazienteari lagundu egin behar zaiofatxada hori hausten, erresistentziak eta transferentzia (hots, analista gurasoerreprimitzaile eta zigortzailearekin inkontzienteki identifikatzea) analizatzeko etaerreprimituta dauzkan arerio sentimenduak
|
adierazten
laguntzeko. Guraso gutxikonartzen dute beren haurren arerio sentimenduen adierazpena, eta pazienteguztiengan aurkitzen da jarrera negatiboa.
|
|
|
Diafragmaren eta sabeleko giharren tentsio bortitzak gorputza bitan mozten du, literalki, gorputzaren behealdeko sentipenetatik deslotuz, batez ere pelbiseko sentipen sexualetatik. Bularra airez puztuta edukitzeak, baina arnasa emateko adinaezin erlaxatu izateak, arnasbeheraren mekanismo pasiboa modu defentsibo batezkontrolatuta dagoela
|
adierazten
du. Izan ere, horrek ekarriko luke, nork bere buruabere kasa uztea?, amore ematea, bere burua abandonatzea; eta hori beldurgarrigerta daiteke, larridura sortzen duen kontrol galera gisa bizi daitekeelako.
|