|
2002
|
|
|
Aristokratek, kirolariek, aktoreek, abeslariek eta enpresaburu edo politikariek aurpegia eta ahotsa jartzen dizkiote elkartasun handiagoa eskatzeari.
|
Lehen
adibidea Audrey Hepburn aktoreak eman zuen. Afrikara joan zen, funtsak eman zituen eta ahulenei laguntzeko ospea eman zion.
|
|
2005
|
|
|
J. ERKOREKA.
|
Lehen
adibide oso grafikoa jarri dut. Zenbat ikastola ez lirateke izan ere egingo Iparraldean, urteetan zehar Herri Urratsik izan ez balitz?
|
|
2007
|
|
|
|
Lehen
adibidea, arrosak bezain freskoak dira bere masailak, erkaketa arrunta da, mundu errealaren deskribapena egiten duen heinean, zeren bere termino guztiak baitira, izan, semantikoki normalak eta hizkuntzaren maila estandarrarekin bateragarriak: esku hutsekin konprobatu daitekeen zerbait da arrosaren eta masailaren freskotasuna.
|
|
2008
|
|
|
|
Lehen
adibidea Polinesiaren bihotzean dugu. Ekuatoretik kilometro gutxira dagoen Tuvalu irla multzoa 2050 urtean desagertuko da, itsasoak erabat estalita.
|
|
|
Hiru adibideak dagokien testuinguruan ikusi orduko ohartzen gara bakoitza modu batekoa dela, eta ez dagoela guztiak eredu bakarrera ekartze rik.
|
Lehen
adibidean, oso esanahi berezia du aurpegi hauste> izenak, osagaien esanahitik abiatuaz asma ezin daitekeena. Hautsi ren argumentuak, perpause an daude, nolabait?
|
|
|
|
Lehen
adibidea Txomin Agirreri 1906an eginiko eskari batean aurki daiteke. Agirre Erromara joan zelarik, Azkuek bere fedearen aldeko eskari bat egiteko erregutu zion:
|
|
|
|
Lehen
adibidean awk programaren barruan param1 aldagaian egongo da komandoari pasatzen zaion lehen parametroa.
|
|
2009
|
|
|
|
Lehen
adibidean, Ezetz Asmatu! motako joko sinple bat garatuko dugu, bide batez if egituraren funtzionamendua hobeto ulertzen lagunduko diguna.
|
|
|
2.1
|
Lehen
adibideak
|
|
|
|
Lehen
adibidea hain kritikatua izan den Douglas Gordon eta Phillipe Parrenoren Zidane, XXI. mendeko erretratu bat da, partida oso batez Zidane futbol jokalaria zelaian zehar jarraitzen duena. Kritikatua, Zidaneren figura jendea erakartzeko erabiltzea leporatu izan baitzaio.
|
|
2012
|
|
|
Burgosko Gorteetan 1515ean, erresumaren alde bakarreko eta behartutako anexioa gertatzean Gaztelarekin, teorikoki, berezko erakunde eta legeak mantendu zituzten, horien artean gorteak.Erakunde eta legeok praktikan Espainiaren inperio interesen menpe geratubaziren ere, erresumak mantendutako autonomia mailak nabarmendu beharrekogertakari multzoa eragin zuen, oso garatutako eta ezbeharren aurrean zaildutakokultura politikoarekin elkartuta.
|
Lehen
adibidea da erresumako gorteen kemenabera: Gaztelako Gorteek baino jarduera askoz ere biziagoa izan zuten konkistarenondotik iraun zuten hiru mendeetan.
|
|
|
apalagoak jartzen dira, baina horma baten zabalera edo zabalera osoa hartzen dute, heldu baten begien parean.
|
Lehen
adibidean, lau metro liburu ditu guztira, eta bi metroko bi apal daude. Horri esker, erosotasunez berrikusiko da liburutegiaren edukia, eta azpiko espazioa beste edozein altzarirentzat erabili ahal izango da.
|
|
2014
|
|
|
Horretaz dihardugula, esan dugunaren erakusgarri, merezi luke hiru adibidejartzea edizio eta azterketa berrien beharraren erakusle.
|
Lehen
adibidea emateko, goi nafarrerazkoak izan ez arren, Simancaseko espioitza gutunen kasua eredugarriiruditu zaigu. XVI. mendeko gutun horien hainbat edizio ditugu:
|
|
2015
|
|
|
Aipagarria da korronte arkitektoniko honek Euskal Herrian, eta Gipuzkoan bereziki, izanzuen presentzia.
|
Lehen
adibideak 1920 eta 1930 hamarkadetan eman baziren ere, 1936koGerraren ondoren hedatu zen indar handiagoz. Industria arkitekturan eman zen bereziki (Fernandez Altuna, 2004), erregimen frankistarekin eraikin publiko eta etxebizitzek irudihistorizistei erantzun behar zieten bitartean, eraikin industrialetan modernotasunerako askatasunhandiagoa baitzegoen (Collantes eta Otamendi, 2011).
|
|
|
|
Lehen
adibidea Jose Iribas, Nafarroako Hezkuntza kontseilariak, botatako ergelkeriak jarri digu: “ni todos los españoles tenemos que bailar flamenco ni todos los navarros que aprender euskera; no se es mejor navarro por saber euskera”.
|
|
|
|
Lehen
adibidean bezala, baliabide estilistiko batekin ordaindu da kasu honetan erlatibozko esaldi bat, eta, ondorioz, aldatuta dago jatorrizkoak dioskuna:
|
|
2016
|
|
|
|
Lehen
adibidez, lagun batzuekin hara joaten nintzen, baina ez zitzaidan Kutxi kalea gehiegi gustatzen, euskaraz hitz egitea eta bai, baina Zapateria kalean edo gauez Pravdan jartzen zuten musika gehiago gustatzen zitzaidan. Hor nabaritzen nuen.
|
|
|
Eta aurten ranssomwarearekin eraso ugari izaten ari den arren, malware mota hori ez da berria.
|
Lehen
adibideak 90eko hamarkadan aurkitu daitezke, AIDS Trojan ekin, ranssomwarearen portaera bera erreproduzitzen zuen lehen elementuetako bat izan zen, eta gaur egungo aldaketarako 170 euro inguruko erreskatea eskatzen zuen, fitxategietarako sarbidea itzultzeko. Gero, beste kasu batzuk etorri ziren, 2005etik 2006ra, batez ere Errusian.
|
|
2017
|
|
|
|
Lehen
adibide kurioso bat aipatu didazu, kontu hau dela eta…
|
|
2019
|
|
|
Aldiz, hirugarren adibidean, bustiduraadierazkorrak hitzaren balentzia indartzen du.
|
Lehen
adibidean, ez dago ez bat ezta bestea ere.
|
|
|
Era berean, obra hauek beste hainbat arte arlotan izan diren mugimenduen eskutik uler daitezke, hala nola espresionismoa edo futurismoa.
|
Lehen
adibide argia Fritz Langen Metropolis pelikulan dugu, 20ko hamarkadan eginikoa, eta XX. mende osoan zehar erraz aurki ditzakegu antzeko xedea duten fikziozko munduak, bizi dituzten garaiei erantzuteko sorturikoak; Adox Husley eta Brave New World, George Orwellek erakusten digun Londres
|
|
|
|
Lehen
adibideak Alexandro Handiaren aipu bat du protagonista. Behin Mazedoniako erregeari galdetu ziotelarik nola lortu zuen hainbat biktoria, hark erantzun zuen:
|
|
2020
|
|
|
5 Adibideetan zein testutakoa den eta zein lerrotan agertzen den adieraziko da.
|
Lehen
adibidea, Azpimarra saioko lehen testuari dagokio, eta 3 lerroen artean dago.
|
|
|
Azken hori argitzeko, bi adibide datozkit burura.
|
Lehen
adibidea, Demokratak eta biolentoak liburutik eratorria, Frantziako Iraultzatik sortutako hiritartasun ideiaren ingurukoa da. Lehen adibide honetan, unibertsaltasun abstraktuak dakarren alde negatiboa agertzen zaigu.
|
|
|
Lehen adibidea, Demokratak eta biolentoak liburutik eratorria, Frantziako Iraultzatik sortutako hiritartasun ideiaren ingurukoa da.
|
Lehen
adibide honetan, unibertsaltasun abstraktuak dakarren alde negatiboa agertzen zaigu. Demokrazia modernoetako hiritartasunak familia, auzoa edo herria bezalako elkargo naturalak ezabatu dituela dio Azurmendik (1997).
|
|
|
Bigarren adibidea Marxek langileria klase unibertsal moduan deskribatu izana da.
|
Lehen
adibidean abstrakzio prozesuaren alde negatiboa ikusi dugun moduan, bigarrenak abstrakzio prozesuaren baldintzen baitan praxi politikorako sortzen diren aukerak jartzen dizkigu begi bistan. Zerk ahalbidetzen du langile klaseari izaera unibertsala aitortzea?
|
|
2021
|
|
|
|
Lehen
adibidean latinezko hitzei zabaltzen die bidea zeren ek, eta adizkiak ez du menderagailurik erakusten. Hirugarrenean menderagailua ageri da, batetik, adizkiak en hartu baitu.
|
|
|
etxera joan ostean; ez diot zentzurik ikusten Gasteiza joateari; Gasteiza joateak ez dauka zentzurik.
|
Lehen
adibidean, joan partizipioa oste postposizioaren osagarria da. Bigarren eta hirugarren adibideetan, bestetik, t (z) e amaieradun aditz izenak a determinatzailearekin eta datibo/ ergatibo kasu markekin agertzen dira (joteari/ joateak).
|
|
|
Erreferentzia adjektiboek ere modifikatzen duten izenaren ezaugarriren bat adierazten dute, baina horretarako kanpoko zerbaitekin (entitate edo eremu batekin) erlazionatzen dute izen hori (egoera ekonomiko) edo izenaren argumentu bat adierazten dute (Txetxeniaren aurkako eraso errusiarra).
|
Lehen
adibidean ekonomia izenari egiten zaio erreferentzia egoera izena modifikatzeko; bigarrenean, erasoa nork egin duen adierazten du errusiar adjektiboak. Erreferentzia adjektibo ‘sailkatzaile’ esaten zaie lehen motakoei, ‘tematiko’ bigarrenei.
|
|
|
|
Lehen
adibidean soineko bakar batez ari gara; soineko bakar hori da bi bider jantziko dudana. Bigarren adibidean, aldiz, bi dira eta bi horien arteko erabateko antza, berdintasuna predikatzen dugu.
|
|
|
Ezagutzen dituzu hemen egonikako haurrak?; Ezagutzen dituzu hemen dauden haurrak?
|
Lehen
adibidean erraten da haurrak ez daudela gehiago hemen; egon direla, bai, baina ez direla gehiago hemen. Hots, aditzak adierazten duen egoera bukatu zela.
|
|
|
Garrasi egin die irakasleak, isil daitezen.
|
Lehen
adibidean ‘denak isiltzea’ gauzaturiko ondorioa da, perpaus nagusian berariazko egilerik aipatzen ez delarik; bigarrenean, berriz, irakaslearen borondatea ematen da aditzera perpaus nagusiko gertakarian eta ondorioa, ‘ikasleak isiltzea’, gertakizun da. Argi ikusten da perpaus mota bien aldea biak biltzen dituen esaldi honetan:
|
|
|
Zilegi da horrela jokatzea/ Zilegi zaizu/ duzu horrela jokatzea.
|
Lehen
adibidean ez dago kontrolik; bigarrenean, datiboak (zuri) edo subjektuak (zuk) ezartzen du kontrola. Ohartzekoa da datiboak rol desberdina duela adibide honetan (kontrolatzailea) eta balioespen predikatuetan (irizlea):
|
|
|
‘norbaitek zerbait egiteko eskatu/ galdatu norbaiti’).
|
Lehen
adibidean, ostera, ez dago kontrola ezarriko duen datiborik eta guztiz irekia geratzen da, beraz, irekitze horren subjektua. Inpertsonaltzat hartuko genuke.
|
|
|
Hori horrela dela frogatzeko, nahikoa da perpaus horietan ezezko polaritatea duten ezer, inor, inoiz, behin ere eta horrelako elementuek (§ 13.10.7.6a) nolako jokabidea duten aztertzea.
|
Lehen
adibidearen osagarrian sar daitezke horrelakoak, ezezkoaren barruan baitago. Bigarrenean, berriz, ez:
|
|
|
[[telebistan Ø ikusteko] etxean gelditu ginen] filma; [[bart Ø ikustera] joan ginen] filma.
|
Lehen
adibidean, izen sintagma erlatibatua helburuzko perpaus jokatugabe adjuntu batean sartua da (erlatibatzerik gabe, honelako zerbait izan daiteke perpausa: Etxean gelditu ginen, filma ikusteko).
|
|
|
[Izena ahantzi dudan] norbaitek esan dit;* [Etxeraino joan naizen] norbaitek esan dit.
|
Lehen
adibidean, izen ardatzari dagokion izenlaguna (haren) aski errazki erlatibatzen dela. Alderantziz, bigarren adibidean zail da, oso, etxe ardatzari dagokion izenlagun bera sintagma erlatibatu gisa interpretatzea.
|
|
|
|
Lehen
adibideko erlatiboa, perpaus erlatibo arrunten araberakoa da, baina, solas ingurumen berezi batean ez bada, ez da ulertzen. Izan ere, izen sintagma erlatibatua ez da aditzaren osagarria, eta hari dagokion postposizioa konplexua da ((en) gatik).
|
|
|
|
Lehen
adibidean, izen sintagma erlatibatua seme izenaren izenlagunari dagokio, eta ez da oso ulerterraza sintagma. Bigarrenean, izen sintagma erlatibatua izen sintagma ergatiboari dagokio, eta guziz naturala da perpaus erlatiboa:
|
|
|
Auzokoak direla esan duzun haurrek/ Auzokoak direla esan dituzun haurrek.
|
Lehen
adibidea eraikuntza erregularrari darraikio; bigarrena, berriz, ez: dituzun aditzean, pluralaren marka sarturik dago, izen sintagma erlatibatuarekin komunztadura eginez.
|
|
|
Hurbil duzu; Itsasoa urrun daukat; Hotel hori garestiegia dugu.
|
Lehen
adibidearen parean legoke ‘hurbil da/ dago zugandik’; bigarrenean ere ‘nigandik’ edo ‘ni bizi naizen lekutik’ egongo litzateke parean; hirugarrenaren adiera berekoa genuke Hotel hori garestiegia da guretzat.
|
|
|
Nekatuta iritsi nintzen; Nekatuta gelditu nintzen (lasterketaren ondoren).
|
Lehen
adibidean bi predikazio daude, [ni — iritsi] eta [ni — nekatuta]; nolabait esateko, ‘iritsi nintzenean nekatuta nengoen’ adierazten du. Bigarren adibidean, ordea, interpretaziorik ohikoenean ez da ulertzen ‘gelditu nintzenean nekatuta nengoen’; nekatu predikatu nagusia da hemen, eta gelditu aditzak ez du adierazten ‘higitzeari edo jarduteari utzi’, baizik eta bereziki aspektua adierazten duen aditz arina da, ‘egoera batean gertatu edo suertatu’ edo antzeko zerbait adieraziko lukeena.
|
|
|
* Mikel gaixo dago, baina ospitalera eraman dute, baina berehala sendatuko da;* Josu gaztea baina langilea baina alaia da.
|
Lehen
adibidea, noski, zuzena izango litzateke aurreko edo ondoko bi perpausak eta juntagailuz elkarturik baleude: Mikel gaixo dago eta ospitalera eraman dute, baina berehala sendatuko da; Mikel gaixo dago, baina ospitalera eraman dute eta berehala sendatuko da.
|
|
|
Bigarrenean, gerta daiteke Jonek hain sarri ez deitzea, baina deitzen duen gehienetan presa handiz deitzea.
|
Lehen
adibidean, ostera, garbi dago Jonek sarri deitzen duela; aditza bi aldiz ulertuko balitz bezala da: ‘askotan (deitzen du) eta presa handiz deitzen du’ Era honetakoen artean, denbora eta lekua adierazten dituztenak juntatzen dira errazena.
|
|
|
Prolatiboa erabiltzen dugunean ere (Nire esker onaren erakusgarritzat ematen dizut opari hau; Laguntzailetzat Patxi jarri dizugu), uneko egoera adieraztearen kontuak baditu berezitasunak, eta erabiltzen den aditzak zeresan handia du horretan.
|
Lehen
adibidean, guk ezartzen diogu zerbaiti (oparia) ezaugarri edo egoera konkretu bat (esker onaren erakusgarri izatea); bigarrenean, Patxiri egoera edo une jakin baterako ezaugarri konkretu batzuk ezarri dizkiogu kanpotik, oraingoan era errealean.
|
|
|
Lanean ari zela esan ziguten; Lanean ari zela izan zuen ezbeharra.
|
Lehen
adibidean zer, galderari erantzuten dio lanean ari zela mendeko perpausak, eta esan aditzak gobernatzen du.
|
|
|
Liburu hau erostera behartuta gaude; Liburu hau erostera etorri naiz.
|
Lehen
adibidean behartuta egon predikatuak eskatzen du perpaus osagarria; hor ez da zalantzarik. Bigarrenean zalantza egin dezakegu etorri aditzak gobernatzen ote duen liburu hau erostera perpausa.
|
|
|
Emakume asko erre zituzten Europan XVI. mendean/ Europan, XVI. mendean, emakume asko erre zituzten.
|
Lehen
adibidean galdegaia (emakume asko) eta mintzagai aurreratugabeak ditugu, aditzaren eskuinean eman ditugunak. Bigarrenean, berriz, ezkerreko gunera atera ditugu bi mintzagaiak eta, horrela eginaz, hanpatu, nabarmendu egin dugu noiz gertatu zen eta non gertatu zen emakume asko erretzeko ekintza.
|
|
|
Atseden hartu, deskantsatu.
|
Lehen
adibidea ikusita, pentsa daiteke hats+ txo (atzizki txikigarria) izan daitezkeela bere osagaiak:
|
|
|
Korrok egin, eupats egin, korrokada egin.
|
Lehen
adibidea Lintzoaingoa da, bigarrena, Mezkirizkoa, hirugarrena Etxarri Aranazkoa eta, azkena, Zaraitzukoa.
|
|
|
Norberak bere ardurapean lana hartu.
|
Lehen
adibidea Lintzoaingoa da, bigarrena Mezkirizkoa.
|
|
2022
|
|
|
Eta ondorioztatu egiten zuen beti multzo larriena, handiena, ugariena, aiten multzoa zela.
|
Lehen
adibidea, berea. Ez zuen Clàudiak uste guraso gaiztoen multzoan ama gutxiago zirela, hain zuzen ere, amak ama senaz hornituak zirelako, edo, emakume, titidun eta sabelean umeak eramateko gauza zirelarik, hobeak edo lañoagoak zirelako.
|
|
2023
|
|
|
|
Lehen
adibidea. xx. mendearen hasieran euskarazko testuliburu gehienak Euskal Herrian argitaratzen ziren, baina joera hori pixkanaka aldatu egin da. xx. mendearen amaieran Hego Euskal Herrian hezkuntza lege berri bat (LOGSE) abian jarri ondoren, testuliburuak berritu behar izan ziren, eta une hori mugarri izan zen euskaraz argitaraturiko testuliburuen ia merkatu osoa kanpoko argitaletxeen esku geratzek... 104).
|
|
|
|
Lehen
adibidea. Euskara irakasteko ikasmaterial batean, esate baterako, honako elkarrizketa hau ageri da:
|