|
2002
|
|
|
Eleberri luzea da, ia bostehun orrialdekoa, aurrekoa baino askoz konplexuagoa, eta narratzeko ekintzari buruzko gogoeta planteatzen du.
|
Horregatik
esan genezake metanobela bat dugula aurrean, hots, kontatzea bera kontatzen duen eleberria, birtuosismo estilistiko handiz kontatu ere.
|
|
2007
|
|
|
|
Horregatik
esan dezakegu hizkuntzak berezkoa duela dimentsio humanizatzailea edo, bestela, hizkuntzak soilik ahalbidetzen diola gizakiari bere ingurunetik kritikoki urruntzen, gertatutakoari buruzko hausnarketa egiten, egin nahi duena aldez aurretik arrazoitzen... " Hizkuntzaren funtzio emantzipatzaile horiek", finean," autonomiaren eramaile bezala" edo" autoerrealizazioaren eta bizitza pertsonalaren estiloaren baliabide bezala" dihardute, horrela gizakiak aukera duelarik" bere burua berak izan nahi duenaren arabera moldatzeko" 124 Hala ere, aurrekoaz gain, Lochek beharrezkoa ikusten du hizkuntzaren zeregin askatzaile hori hizketa ekintza konkretuetan aztertzea —bai orokorrean bai hezkuntzan—, ze hitz egite hutsak ez du besterik gabe gizabanakoa humanizatzen.
|
|
|
" Egiaz ez dugu espresuki hizkuntza eta hiztunen komunitatea aurkitzen, baizik eta ‘hizkuntzak eta hizkuntz komunitateak' pluralean" 136 Hizkuntz komunitateak, zehazki, gizabanakoaren hizketaren eta gizataldeen kulturaren aurrebaldintza dira, ze," indibidualki sortutakoa besteek interpretatu ahal izateko", honela Casado," sortzea bera komunitate batean —posibilitate sistema baten esparruan— gertatu behar da" 137 Elkar ulertzerik gabe ez dago elkar egiterik —ez hitz egiterik ez beste ezer elkarrekin egiterik—, eta, zentzu honetan, hizkuntz komunitateak kulturaren conditio sine qua non dira.
|
Horregatik
esan dezakegu, Moreno Fernandezekin batera, hizkuntzak gizatalde bat barrutik lotzen duela, hain zuzen giza jarduera kolektiboa bera ere ahalbidetzen duelako:
|
|
|
" Hizkuntza eta hezkuntza", horrenbestez, autore horren obran maiz agertzen diren kontzeptuak dira, eta beroriek, egiaz, elkarreraginean —ez bakarrik elkarren ondoan— kontsideratzen dira, garbi geratzen delarik horrela egiazko aztergaia hizkuntzaren berezko funtzio hezitzailea dela.
|
Horregatik
esan dezakegu Bollnowen hizkuntzarekiko interes pedagogikoa ez dela didaktika linguistikoaren mailakoa, baizik eta bere egitasmoa hizkuntzak berak gizakiaren izaera osoan eta, bereziki, gizakiaren garapen integralean betetzen duen papera aztertzea dela. Kontua da, beraz, autore horrek filosofia, pedagogia, antropologia eta hizkuntza elkarreraginean kontsideratzen dituela edo, zehatzago esanda, hizkuntzaren antropologia filosofikotik hizkuntzaren antropologia pedagogikora igarotzeko beharra ikusten duela.
|
|
|
Kontua da," giza formazio" bezala itzul dezakegun —eta garapen pertsonaletik gertuago dagoen— Bildung horrek, bere baitan," hezkuntza" bezala itzultzen dugun —eta integrazio sozialetik gertuago dagoen— Erziehung delakoa biltzen duela33 Horren haritik, eta alemaniar tradizioan bereziki," pedagogia" (Padagogik)" hezkuntza zientzien" (Erziehungswissenschaften) marko orokor bezala agertzen zaigu, hura batez ere" giza formazioaz" eta hori batez ere" hezkuntzaz" arduratzen diren heinean34 Azken batean pertsona —beti" helburu" eta ez" bitarteko" dena— humanizazio prozesu ororen abiapuntua eta helmuga da.
|
Horregatik
esan dezakegu, Gudjonsekin batera, Bildung delakoak ez duela batere gaurkotasunik galdu:
|
|
|
batean edo bestean, talde txiki edo handi batean" 47 Modu horretan egiten dugu topo polis arekin, ze, nahiz eta orokorrean giza askatasunaz eta giza sormenaz hitz egin ahal eta behar izan, egia da ere gizabanakoa ez dela inoiz hutsetik abiatzen, baizik eta bere gizataldeak historikoki landutako kulturaren oinarritik.
|
Horregatik
esan dezakegu, Ortega Gasset gogoratuz, anthropos delakoa ez dela hainbeste naturaren emaitza baizik eta batez ere historiaren fruitua: " Gizakiak, azken batean, ez du naturarik baizik eta historia.
|
|
|
Beste hitzetan esan dezakegu, aurrekoa zehaztuz, gizakiaren humanizazio prozesuak suposatzen dituen —eta elkarren osagarri diren—" munduaren" zabaltzea (kanpora begira) eta" ni" aren sakontzea (barrura begira) ezin daitezkeela kontsideratu ere egin hizkuntzarik gabe.
|
Horregatik
esan dezakegu" formazioa hizkuntzan eta formazio gizatiarra", Menzeren hitzak gure eginez," modu bereiztezinean datozela bat": " Formazio linguistikoak, azken batean, batek bere burua etengabe ‘objektiboago’ eginez joatea esan nahi du, alegia, nitasunean lotuta egotetik askatzea edota nitasun hori bera infinituki zabalduz joatea" 121 Hizkuntzari buruzko hausnarketa horiek, hala ere, pedagogiatik abiatutako ikerketa linguistikoen esparru orokorra baino ez dute zehazten, eta, zentzu honetan, hezitzaileak ezinbestean aztertu du ere gainontzeko giza eta gizarte zientziek hizkuntzaz esaten dutena.
|
|
|
Baina zientzia horiek, gehienez, hezkuntza den fenomeno osoaren atal bata edo bestea ikertzen dute bakarrik —berori deskribatuz, antzekoekin erkatuz e.a.—, ze hezkuntza fenomenoa —jarduera den heinean— ezin daiteke bere horretan eta guztiz zientifikoki agortu.
|
Horregatik
esan dezakegu hezkuntza ikertzen duen diziplina," pedagogia", aldi berean dela zientifikoa eta humanistikoa edo, bestela, aldi berean dela —egun ohikoak diren hitzak erabiliz—" gizarte zientzia" eta" giza zientzia". Hezkuntzaren ikuspuntu" paidetikoak", azken batean, gizakiaren gizatasunaz modu sakon eta zabal batez galdetzeko beharra aldarrikatzen du:
|
|
|
|
Horregatik
esan dezaket, orduan ezer asko uste ez banuen ere, zedarri bat izan zela hura nire bizitzan, egun haietan hasitakoa dela gaurdaino ekarri nauen clochard bide galduaren erreten hau, ordukoxea dut, halaber, libururik gehiago ez irakurtzeko xedea, zertarako liburuak. Ehunka eta milaka ukango nituen ordurako irakurriak mesederako izango zirelakoan, baina sinets iezadazu, mon ami, liburuak kalterako baino ez dira, kaka zahar hutsa, denbora alferrik galtzeko asmatu diren trepetak baino ez, batez ere nobelaren ezpalekoak.
|
|
2009
|
|
|
Asko kosta izan da, eta bilera asko egin behar izan ditugu hona iristeko.
|
Horregatik
esan dezakegu eman dugun pausoa historikoa dela?.
|
|
2010
|
|
|
bere osagarriak nolabait topiko berberaren zati dira.
|
Horregatik
esan dezakegu testu globala ez dela esaldien loturaz osatzen, baizik eta esaldi sekuentzien loturaz. Beraz, bidezkoa da paragrafoari izaera makro-egiturazko hori aitortzea (ikus gure artean, Makazaga 1996).
|
|
2011
|
|
|
moroak gizaki zapalduak dira, herri zapalduak, kultura zapalduak.
|
Horregatik
esan dezakegu euskaldunak eta amazigak (eta, ziur aski, munduko beste herri asko) funtsean berdinak garela guztiok zapalduak garelako, zapalketa historia luze baten oinordekoak garelako. Baina aldi berean inor ez gara moroak, zapalduak izan nahi ez dugulako eta zapalketaren kontra matxinatzen garelako.
|
|
2014
|
|
|
Demokrazia ordezkatzaileari sexua axola zaion bezala (Jonasdottir, 1993), parte hartzaile eta deliberatiboari ere axola zaio (Martmez, 2015a).
|
Horregatik
esan dezakegu erabaki hartze prozesuetan, proposamen parte hartzaileen interes estrategikoa talde sozial guztien parte hartze berdinzalea aldarrikatzean datzala; planteamendu horiek bultzatzen duten parte hartzearen nozioaren unibertsaltasun nahia eta publiko eta pribatuaren banaketa, sakontze demokratikoa mugatzen eta baldintzatzen dutela.
|
|
2015
|
|
|
Nire iritziz bistakoa da ezin dela pentsamendua eta sentsibilitatea guztiz banandu eta kontrajarri, munduarekin dugun kontaktua beti izaten baita kognitibo eta sentsitiboa, munduarekin dugun harremana ez baita Behatzaile Arrazionalaren urrutiko begirada hotza eta arrotza, baizik eta munduan lokazturik dagoen esku hartzaile konkretuaren bizipena.
|
Horregatik
esan dezakegu identitateen ezagutza jakintza praktikoa dela (egiten jakite bat) eta, are gehiago, mundua atzemateko sentsibilitate bat dela.
|
|
|
Sarritan, gauzak berez direla handiak edo berez direla ttikiak uste izaten dugu; ez gara ohartzen handitasuna edo ttikitasuna gauzek elkarrekin daukaten harremanetako bat besterik ez dela.
|
Horregatik
esan dezaket, horretaz oharturik, Obabako eliza izan dela, nire bizitza guztian, sekula ikusi dudan lekurik handiena. Erretoreak bakarrik utzi ninduenerako, nire begiak ohituta zeuden iluntasunera, eta herriko eskolaren ehun halako zen barru hura ikusten zuten, etxean neukan gelaren mila halako ere bazena.
|
|
2017
|
|
|
|
Horregatik
esan dezaket ziurtasun osoz zu ez zinela jaioko, ez zinela izango, edo ez zinela zu izango bederen, edo auskalo izatekotan ere zer izango ote zinen, hirian ospetsu egindako artista batek, amets baten aginduz, jaioterrira itzultzea erabaki ez balu, inguru guztia idazkun errepikakor eta absurdo haiekin estaltzera: “Gola Galkargo”, “Gola Galkargo”, “Gola Galkargo”...
|
|
2018
|
|
|
|
Horregatik
esan diezadakezue zuek ere bazaretela.
|
|
2019
|
|
|
Ez kopuruan bakarrik, baita esperientzian ere, eta hori ekosistema osoaren mesedetan gertatzen da.
|
Horregatik
esan dezakegu bozgoraz, aniztasunak osatzen duen baso honetan nekez bizi daitekeela esperientzia bizigarri eta sanoagorik, inguratzen gaituztenen berotasuna hurbil sentitzen dugunean baino. Bertso mundua, era batera edo bestera, barruan daramagunok eta bizitzeko aukera izan dugunok, zorioneko gara.
|
|
|
Etorkizuneko estandarra ere harreman eta baldintza horien arabera eraikiko da.
|
Horregatik
esan genezake gure nazio linguistikoaren etorkizuna estandarraren bilakaeraren araberakoa izango dela.
|
|
|
Inguruko berri, menderen mendetatik ezagutzen duen erlea.
|
Horregatik
esan lezake, segurantzia osoz bi gauza eder argitzen dituela pasarte ttiki horrek: alde batetik, egungo Marilesakene (ahoz Malesakene) etxearen izena nori zor diogun, eta bestetik, oraindik zehatzago, lekuan lekutua, egun Lesakalorreta deneko borda izenaren aurreneko aztarrenak erakusten.
|
|
2020
|
|
|
Eta bat dator, horixe datorrela.
|
Horregatik
esan nezake Egunsentiaren esku izoztuak liburuko poema zenbaitek, amaierakoek bereziki, Biziaren ikurraken hasi zen enun  tziazio poetiko goiarnastu eta klasikozalearen bilaketa goien gradura eramaten duela, euskal poesia garaikidearen gailurretako batera.
|
|
2021
|
|
|
Olaziregik azaltzen duen moduan," narratzeko ekintzari buruzko gogoeta planteatzen du.
|
Horregatik
esan genezake metanobela bat dugula aurrean, hots, kontatzea bera kontatzen duen eleberria" eta" oinarri autobiografiko ukaezina du". Horrez gain," eleberriak intertestualitate zabala du, hainbat collage eta pastichez osatua" (Olaziregi, 2002:
|
|
2022
|
|
|
Aro planetarioa hori dena gertatzen ari den espazio denbora da, modu berean gizateria osoan, testuinguru politiko, sozial eta kulturalen dibertsitateaz harago.
|
Horregatik
esan genezake, Alexandre Koyreren liburu garrantzitsuaren izenburura joz eta parafrasia eginez, gure aroa unibertso infinitutik ahitutako planetara igaro dela.
|
|
2023
|
|
|
Izan ere, gertakizun orok denbora zatitu eta aurreko bat eta ondorengo bat markatzen ditu gertatzen diren eremu bakoitzean.
|
Horregatik
esan dezakegu Euskal Herrian Irulegi aurreko bat eta ondorengo bat dagoela, eta egongo dela.
|