|
2013
|
|
|
Guda ondoren, kartzelan egon zen hiru urtez, eta gero deserriratua eduki zuten. 1951n itzuli zenean Euskal
|
Herrira
, Karmen' go Amaren Egutegiaizenez birsortu zuen karmeldarren euskal aldizkari zaharra, 1957tik aurrera Karmelaldizkaria izendatzen dena. Beraz, pertsona ezaguna zen euskal poesiaren esparruan.
|
|
2014
|
|
|
(...) gorpu zen arima gabeko hezur hutsez [mintzatu zitzaigun] Azkue, 1891n: . Erbesteko hamarrakaz lotu eta eskubide urtetsuen hautsaz itota dandarrez eroan dala Bizkaiaren arimea Euskal
|
Herrira
: gugan bere hazurrutsa itzi dabe?.
|
|
2016
|
|
|
Esan dugu dagoeneko Pottaldizkariak jaidura berezia izan zuela kanpoko literatura Euskal
|
Herrira
ekartzeko, besteak beste itzulpenen bidez. Alderdi praktiko horretatik ez ezik, teorikoki ere itzulpengintzaren defentsa egin zuen Atxagak Potten hirugarren zenbakian, akaso zenbaki guztietako artikulu mamitsuena dugun. Itzulpena eta traizioaren praktika, n. Artikulua Pottugalete ezizenarekin sinaturik badago ere, Atxagarena dela ziurta dezakegu (Sarasola, 2015).
|
|
|
– Bestetik, kontziente gara, etorkin hauek oro har ez direla espres Euskal
|
Herrira
etorri, euskaldunon komunitatea geure eskubideak bermatzeko bide aldapatsuan gabiltzan lurraldera. Beraiek printzipioz. Espainiara?
|
|
2017
|
|
|
Ukaezina da eiherak (ihara, ihera), hau da, errotak, gizatalde edo herri neolitiko eta brontze arokoen ekonomian izan zuen garrantzia, eta, seguru asko, ez zen beste modu batean izan gizatalde euskaldunen kasuan ere. Ekonomiak, geografiak eta inguruak orokorrean garrantzia izan behar zuen ezinbestean herrien baitan eta, hala izanik, hizkuntzan ere arrastoa utzi behar, erromatarrak Euskal
|
Herrira
iritsi baino lehen. Hala dio Michelenak (1989, 11) ere:
|
|
|
Ez da, beraz, gure ustez Dasconaguerre inoiz itzuli ez Frantziara ezta ere Euskal
|
Herrira
. Ez dago ziurtasunik bere Tunisiako egonaldiaz, baina 1890 eta gero bai kokatu da argi ta garbi Londresen, emaztearekin eta Gabrielle alabarekin.
|
|
|
Ez zen inoiz itzuli Euskal
|
Herrira
eta bere seme alabak guztiz barreiatuta egon dira Estatu Batuetan (Arthur), Tunisian (Ferdinand), Parisen/ Aljerian (Albert) eta Ingalaterran (Gabrielle eta Alfred). Gaur egun badirudi ez dela inor Dasconaguerre abizena eramaten duenik.
|
|
2018
|
|
|
Hortaz, zentsurak, denborak aurrera egin ahala zorroztu zituen irizpideak eta zaildu zituen sormen lanak aurkezteko baimenak. Hego Euskal
|
Herrira
ere iritsi zen agindua eta El Diario Vasco egunkariak argitaratu zuen ikuskizun nahiz ekitaldien debekua gehiago zehaztuko zuen idatzia, probintziako gobernu ordezkariaren eskutik, 1943ko maiatzaren 22an:
|
|
2020
|
|
|
Jadanik 50eko hamarkadan, industria bizkortu zen eta lekualdatze nabarmenak egon ziren, bai landa eremuetatik hiriburu eta hiri ertainetara, bai lan bila Euskal
|
Herrira
joandako migranteen artean. Aurreko mundu tradizionalarekiko haustura gertatzen ari zen zentzu ugaritan, eta oinarrien astintze horrek bere isla topatu zuen artearen esparruan ere, gerraosteko tentsioek eta hiritartzeak markatutako euskal identitate berri baten bilaketa hasi zuten artista gazteei esker.
|
|
|
Liberazioaren gortean epaitu zuten. Zazpi hilabetez preso egon ondoan itzuli zen Euskal
|
Herrira
. Ordurako Eskualduna astekaria debekatua zuten, eta Herria astekariak hartua zuen segida, Piarres Lafitteren gidaritzapean.
|
|
|
Parisen ikasten ari zen garaian jarri zen harremanetan Manex Hiriart Urrutirekin. 1899an itzuli zen Euskal
|
Herrira
, eta Hazparnen ireki zuen bulegoa. Euskaltzaindia sortu berritan hil zen.
|
|
|
Jean Etchepare Bidegorri (Mar Chiquita, Argentina, 1877ko urriaren 30a Kanbo, 1935eko urtarrilaren 9a) haur denboran joan zen Argentinatik Euskal
|
Herrira
, Lekornera, gurasoekin. Larresoroko apez eskolan ikasi zuen.
|
|
|
1930ean, apezpiku bihurtu zen, Kartagon (Tunisia) lehenik, eta Gordusen gero. 1937an itzuli zen Euskal
|
Herrira
. Eusko Ikaskuntzako presidente ardura hartu zuen 1948an, eta ondoko urtean euskaltzain egin zuten.
|
|
|
Jean Lissar (Rosario, Argentina, 1871ko otsailaren 6a Hazparne, 1943ko urriaren 3a) politikari gisa egin zen ezagun, Hazparneko auzapez eta kontseilari nagusi, diputatu eta senatari izan baitzen. Haur denboran joan zen Euskal
|
Herrira
. Larresoroko ikastetxean ikasi zuen, eta geroago medikuntza ikasi zuen Parisen.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko 51 herri agertu dira sorlekuen zerrendan. Gehitu behar lirateke Amerikan sortu baina haur denboran Euskal
|
Herrira
jindakoak. Hazparnen sortu ziren hamar laguntzaile, zazpi sortu ziren Baionan, eta launa sortu ziren Donibane Lohizunen, Baigorrin eta Kanbon.
|
|
2021
|
|
|
Euskal
|
Herrira
etorrita, orain artean ez da araurik eman J.S. Elkanoren izen deiturei dagokienez.
|
|
|
XX. mende amaieran, Euskal
|
Herrira
ere emakume poesiaren gorakada etorri zen. Ezagunena Amaia Lasa dugu, 1971n Poema bilduma liburua bere anaia Mikelekin batera plazaratua.
|
|
2022
|
|
|
Honako atal honetan, ikergaiari buruzko nozio eta ikuspegi orokorrak ekarriko dira. Horiek guztiak eleaniztasunaren talaiatik eginak izango dira, alde batetik, nazioarteko ikuspegiak eta boladan diren ekarpenak Euskal
|
Herrira
ekartzeko eta, bestetik, gurean bertan eginiko azterlanen ondorioak hedatzeko. Hein berean, euskararen egoera soziolinguistikoari men egin eta berau ikergune dituzten lanak aztertuko dira; halaber, Hegoaldeko testuinguruan egindako ikerketa izaki, Euskal Autonomia Erkidegoko (EAEko) eta Nafarroako Foru Komunitateko ekarpenei egingo zaie bereziki so, eleaniztasunaren, euskara eta jarreren, usteen nahiz egoeraren azterketa kritikoa egiteko.
|
|
2023
|
|
|
Ikerketa honetan jasotakoak horixe iradoki du, behintzat. Euskal
|
Herrira
iritsi berriak direnekin errespetuz, aukera dago euskaraz eta euskaratik herria egin eta euskararen hiztun komunitatea zabaltzeko. Aukera dago, iritsi berriak diren haurrak euskaraz emozionatuz eta kulturek ematen diguten aukera ugaritasunarekin elkar elikatuz, euskararen eta euskal kulturaren uretan pulunpa egiteko.
|
|
|
Pulunpa (e) ta Xin! Euskal
|
Herrira
iritsi berriak diren erdal jatorriko ikasleentzat garatutako harrera eta murgiltze plan integrala da. Sozializazio prozesua bideratzeko, kulturartekotasuna, jolasa, emozioak eta euskara ditu ardatz, eta, euskararen erabilera sustatzearekin batera, aisialdiaren bitartez, hizkera komunitatearekiko, euskararekiko eta euskal kulturarekiko atxikimenduan eragina izateko esku hartze pedagogikoa proposatzen du.
|
|
|
Euskal Hezkuntza Sistemak bere baitan jaso beharreko oinarrien endekalogoa" n, honelaxe egiten dio kulturartekotasunaren ikuspegitik hezkuntza inklusiboari erreferentzia: " Euskal
|
Herrira
etortzen direnen jatorrizko izaera errespetatuta, euskal herritar izateko baliabideak eskainiko dizkiena [da], eta, aldi berean, euren ekarpenak aberastasun gisa ulertuko dituena. Jatorri askotariko ikasleak modu orekatuan eskolaratuko dituena, euren beharrak erdigunean jarrita" (EHIE 2021:
|