|
2003
|
|
|
Euskal
|
Herrira
egin nuen bidaian neure buruari jarri nion xede nagusietako bat oraindik bizirik iraun zezaketen hondar historiko zaharrenak bilatzea izan zen, baita biztanleriaren antzinako egoeraren aztarnak aurkitzea ere, dela tradizio zaharren bitartez dela kantu nazionalen bidez. Alta, laster galdu nuen ezer garrantzitsurik aurkitzeko itxaropena. Baliteke, beste ezein herritan, aurreneko kristau biztanleen gaizki ulerturiko zelu erlijiosoak ez suntsitzea herrialde honetan adina behinolako paganismoaren hondarrak.
|
|
|
Euskal
|
Herrira
noiz heldu zela ez dakigu; baina Kortesekin joandako euskaldunek behintzat ezagutuko zutela ziur gaude.
|
|
2004
|
|
|
Kontzeptuen edukien azterketatik ez da balio adoktrinatzaile gordinik inon aurkitzen. Hego Euskal
|
Herrira
mugatu ohi den lurraldetasun eredu bat antzematen da inplizitu, euskararekiko interes bat (baina Antzinaroan bukatzen dena), eta gainerakoan garai desberdinetako datu sozial, politiko, ekonomiko eta kulturalak daude, hobeki edo okerrago laburbilduta, baina aski modu neutralean aurkezten direnak. Beraz kontzeptu historikoak ez daude helburu finalista bat iradokitzeko antolatuta (demagun Euskal Herriaren historia askatasunaren aldeko borroka konstante bat izan dela frogatzeko, edo kontrara Euskal Herriaren historia betidanik Espainian kokatu dela adierazteko).
|
|
|
Ingurune hori zergatik den Euskal Herria (eta ez euren udalerria, probintzia, EAE, Espainia edo Europa) ez da argitzen. Inplizitu doa Euskal Herria izeneko lurralde bat dela, nahiz gero ez den bere hedadura inon zehazten eta de facto Hego Euskal
|
Herrira
mugatzen den kontzeptuen egitarauan. Ikasgai honek susta ditzakeen euskal balioen artean. Euskal Herriaren historia hobeto ezagutzeko interesa eta jakin mina sortzea?
|
|
|
Egun Euskal Herrian dauden hiru eremu politiko administratiboen ereduak (EAE, Nafarroa, Iparraldea) lehenago historiaren arlo batzuetan suma daitekeen joera hirukoitz hori reifikatzera daramatza historialari batzuk, ahaztuz egun bezain markatua sekula ez dela izan tripartizio hori. Hego Euskal
|
Herrira
mugatuz Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa artean, adibidez, iraganean antzekotasun eta harreman instituzional handixeagoak zeuden Nafarroa Garaiarekin baino, bai, baina hiru probintzien arteko lotura ez zen inondik egungoa bezain sendoa, eta halaber Nafarroa Garaiaren urrunketa beste probintziekiko sekula ez da egun bezain markatua izan. Beraz kontu eduki behar da, bestela oso erraz aditzera eman daiteke EAE eta Nafarroa egun bi autonomi erkidego badira sakoneko arrazoi historikoengatik dela, ene ustez, aurrekariak aurrekari, askoz gertukoagoa den espainiar Trantsizioa egin zen moduak finkatu zuenean ekidinezina ez zen bereizketa hori.
|
|
2009
|
|
|
Ikuskaturiko egunkari askotan aurki ditzakegu horrelakoak, El Anunciador Vitoriano n esaterako (1886/11/16 eta 1889/08/23), la Gaceta del Norte n (1912/01/12) edo La Libertad gasteiztarrean, azken horretan 1916 eta 1919 artean Amerikatik Euskal
|
Herrira
bisitan itzultzen diren emigrante aberatsen berri ugari azaltzen dira, 1919ko maiatzaren 14koa dugu hau: «, ha llegado de la Argentina el rico comerciante, paisano nuestro, Don Luis Goldaracena, hijo de nuestro amigo Don Miguel, dignísimo Interventor que fué de la Diputación.
|
|
|
Emigrazioaren inguruko gaia oso zabala eta askotarikoa da, azken urteetan emigrazio bakarra baina gehiago «emigrazio asko» egon direla azaldu nahi izan da3; Amerikako euskal presentzia hasi zenetik, zenbait prozesu sortu ziren, emigrazio selektibo eta elitista, masiboa baina homogeneoa, politikoa, eta abar. ...rriz begien bistan ditugulako egin dira ezagun, ez dugu ahaztu behar Euskal Herria ez dela sortzen ari den immigrazio prozesutik kanpo geratzen, zeinaren bidez herri txiroetako populazioak garaturiko herrietara jotzen duen?; immigrazio prozesu honek, nolanahi ere, aldaketa nabarmenak ekarriko dituela ez dago dudarik, bertoko kulturan eta pentsamenduan, esaterako, eta beste herri batzuetatik Euskal
|
Herrira
etortzea erabaki duten horien «irudia» sortzen ari gara gaur egungo gizartean. Ez gara orain aztertzen hasiko zein den osatzen ari den irudi hori, baina zalantzarik gabe, garai bateko emigranteen irudia zein zen jakiteak asko lagunduko digu gaur egungo immigranteen «irudia» eratzeari buruzko guztia ulertzeko.
|
|
2011
|
|
|
Ikerketa atzetik aurrera egin bada ere, lanaren egituraketa aurretik atzerakoa izan da ulergarritasunaren bidean eta Tolosaren gertakarien azalpen soiletik hastea irla bat bezala gera ez dadin. Zentzu horretan, lehen pausua 1934ko Urriko Euskal
|
Herrira
eta Espainiara bere orokortasunean hurbiltzea izan da, greba haren ezaugarri orokorrenak bilatze aldera. Bigarren puntu batean Tolosaren aurrekari historikoak azalduko dira, batez ere bere bilakabide industrialean, langile klasearen sorreran eta honen antolaketa moduetan azpimarra eginez.
|
|
2014
|
|
|
era nabarmenean egin zuen gora Hego Euskal Herriko eta Lapurdiko populazioak, eta motel jaitsi zen Baxenabarren eta Zuberoan. Egoera horren arrazoiak begi bistakoak dira; izan ere, 1973an hasi zen krisi ekonomikoa urte batzuk geroago heldu zen Euskal
|
Herrira
eta aurreko hamarkadako fenomeno berdintsuak gauzatu ziren. Hau da, mantendu egin zen immigrazioa, ahulago gertatzen bazen ere, eta, bestalde, bereziki altua zen jaiotze tasa.
|
|
2022
|
|
|
Katalina ala Antonio behar du? EN Wikipedian gizonezko tratamendua ematen zaio, artikuluari izena aldatu ez bazaio ere, eta eztabaida hor dago, oraingoz Euskal
|
Herrira
heldu ez dena.
|