|
2000
|
|
|
|
Euskal
Administrazioaren erantzukizuna
|
|
2002
|
|
|
Yolanda Jubetok sektore publikoaren azterketa zabala gauzatzen du hamabigarren kapituluan.
|
Euskal
administrazioen eskuduntzen mapa azaltzen da lehenik, ondoren Ogasun Publikoaren azterketa gauzatzeko kontzertu eta komenioekonomikoaren analisia ahaztu gabe. Jubetok aztertzen duen beste arlo korapilatsubat aurrekontu publikoarena da, sarreren eta gastuen arteko banaketa funtzionalakontuan hartuz.
|
|
|
Arrantza sektorean ere eskumenen gatazka dago. Hain justu, 1979ko Autonomia Estatutuaren arabera, arrantza jarduera EAEko eskumen esklusiboa bihurtuzen, baina EEan sartzerakoan, gobernu zentralak bakarrik negoziatu zuen, eta geroztik ez du onartu
|
Euskal
administrazioaren presentzia negoziazioetan, euskalarrantzaleen interesen aldeko jarrera azaltzeko. Horrez gain, administrazio zentralak EBko arrantzari buruzko bileren aurretik inoiz ez du kostaldeko Erkidegoekinnegoziatu.
|
|
|
Dena den, kupoa ez da urtero bere osotasunean kalkulatzen. Bere sorreratikKontzertuan jasotzen denez, bost urterik behin negoziatu behar da
|
Euskal
Administrazioak Estatuari ordaindu behar dion Kupoa ezartzeko metodologia. Bost urtehorietako lehenengo kupoa oinarri gisa erabiltzen da hurrengo urteetakoa kalkulatzeko.
|
|
|
Laburbilduz,
|
Euskal
Administrazioek Estatuari egiten dioten ekarpen nagusiakupo edo ekarpenaren bidez egiten dute; batetik, Estatuak bertan eskumen esklusibo batzuk mantentzen dituelako, eta, bestetik, autonomia erkidego hauei dagozkienzerga batzuk biltzen jarraitzen duelako. Estatuak egiten dituen gastu horiei. Zamaez itunduak?
|
|
|
|
Euskal
administrazio publikoen sarrerek eta gastuen bilakaerak lotura zuzenakizan dituzte: sarreren ikuspegitik, kontzertu eta hitzarmen ekonomikoekin, etagastuen aldetik, eskuduntzen transferentziekin.
|
|
2003
|
|
|
|
Euskal
administrazioek tinko eutsi diote proiektu horri, azken hamarkadanegindako txostenei erreparatuz ikus daitekeenez13 Euskal Ya deitutakoak 194 kilometro bide izango lituzke Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, eta 441 hektarea lur okupatuko lukete trenbideek. Halaber, alderik alderako bosna kilometroko segurtasun hesi bat paratuko lukete ibilbide osoan.
|
|
|
Liberalizazioaren europar arauak direlamedio eta konpetentzia librea errespetatzearren Espainiako gobernuak ezin zuenonartu ENDESAk egin zion eskaintza fusiorako.
|
Euskal
Administrazio eta sindikatuen aldetik, oso txarto ikusi zen jokabide hori eta bertoko interes ekonomiko etasindikalen aurkako erasotzat interpretatu zen. Ez dugu aldiz, inongo kritikarikentzun Iberdrolak Mexikon edo Brasilen dituen negozio globalizatzaileengatik, handik ekartzen dituen etekinak salatuz.
|
|
2004
|
|
|
Bizkaiari nagokiola, aipa dezadan egun nahiko ezezaguna den kontua. Horretan ere nabari daiteke Aranaren desagertu ondorengo urteetan bere ekimenak izan zuen indarra
|
Euskal
Administrazioan. Sabino hil eta urte batzuetara (1917), abertzaleek eskuratu zuten Bizkaiko Foru Aldundiaren gobemua, Ramon de la
|
|
2006
|
|
|
1
|
Euskal
administrazio publikoak ez zuela bestelako administrazio publikoen eraginez agindurik jasan behar.
|
|
2007
|
|
|
9 puntua
|
Euskal
Administrazio Publikoek eta beren menpeko erakundeek, herritarrek aukerako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubidea bermatuko dute eurekiko harremanetan; hartara, aurreko ataletan zehaztutakoez gainera, jendaurreko lanpostu guzti guztietan derrigortasun datak ezarriko dira 2010eko mugarekin, gehien jota ere.
|
|
2008
|
|
|
|
Euskal
administrazioen, eta gehienbat Eusko Jaurlaritzaren aldetik, bideak errazteko politika sendoa eskatzen du. Hau da, diasporara errespetuz inguratzea euren esanetara jarriz, eta euren eskuetan tresnak ipintzea, euskaldun izan nahi duenak eta amankomunean daukagun kultura eta identitatearen alde lan egin nahi duenak hala egiteko laguntza eta sostengua izan ditzan.
|
|
|
Komunikabideetan sexismoa ekiditzeko. Estilo liburua eta
|
Euskal
Administrazio Erakundearena, biak 2005ekoak.
|
|
|
Hitzaldiaren hasieran esan dugu
|
Euskal
Administrazioa dela, gaur egun, euskaraz testu gehien plazaratzen duena, eta, hortaz, erreferentzia bihurtu zaigu hizkuntz korpusa normalizatzeko prozesuan. Bide horretan, adi egon behar dugu geroak zer ekarriko, eta zuzen eta beldurrik gabe begiratu iraultza digitalari.
|
|
2009
|
|
|
Askotan, ezkutatzen denak garrantzi handiagoa du erakusten denak baino.
|
Euskal
administrazio publikoek hizkuntza politika batzuk abiarazi dituzte, baina aldi berean politika estrukturalak, gure bizimodu eta garapenaren oinarri direnak, hizkuntza politikekin batere loturarik gabe bultzatu dituzte: lurralde antolamendua, ekonomia, industriaeta finantza politika, garraioa, obra publikoak, eta hirigintzaeta demografiagarapena.
|
|
|
EAEn antena gutxi egokitu dira eta dekodifikatzaile gutxi erosi Euskadin kablearen bidezko estaldura maila handia delako,
|
Euskal
Administrazioaren arabera.
|
|
|
Txosten horrek terrorismoaren biktimatzat hartzen ditu aipatutako talde guztien biktimak, eta, beraz, biktima guztiek daukate trataera berbera.
|
Euskal
administrazioen politika publikoak aztertu ditugunean biktima guztiak hartu ditugu kontuan, eta, aurrerantzean, biktima guztien gaineko politikak eta ekintzak aztertuko ditugu.
|
|
|
" Oso baxua da", adituen iritzian, Estatuak Euskadin duen administrazioan lanean diharduten langileen artean behar besteko euskara gaitasuna badutenen portzentajea, %16 baino ez.
|
Euskal
administrazioetan, aldiz, garai berean, 2007 alegia, portzentaje hori %44koa zen. Kontuan hartzekoa da, Euskadiko 2006ko Mapa Soziolinguistikoaren arabera, herritarren %37 elebiduna dela.
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
administrazio publikoko langileei dagokienez, Espainiako Gobernuak 2010erako iragarritako soldaten jaitsiera ezarriko du Jaurlaritzak, baina Gobernu Zentralaren araudiak derrigorrez betetzeko eskatzen duten puntu horietan euskal autogobernuaren berezitasuna kontuan izanda eta mailakatuta.Erretiroa dela eta 166 plaza eta azken 12 hilabeteetan bete ez diren beste 138 amortizatuko direla iragarri du... Lan pilaketagatik kontratatuko langileen kopurua %8 murriztuko dute eta ordezkapenak egiteko langileen kopurua ere beste %8.
|
|
|
Lehendakariorde eta Ogasun eta Herri Administrazio sailburu gisa, Ibarretxek ordenetan jarri behar zituen diru sarrerak, gastua kontrolatu behar zuen, aurrekontua egin eta administrazio publikoa modernizatu.
|
Euskal
Administrazio osoko buru zen, defizitik gabeko egoerarantz eraman behar zuen herria, Batasun Ekonomiko eta Monetarioa lortu ahal izateko Bruselak markatutako konbergentziarako oinarriak jarri. Gainera, krisi garaian gerrikoa estutu beharra zegoen; Eusko Jaurlaritzak berak hala egin zuen, sailak hamalautik hamarrera murriztuz.
|
|
2011
|
|
|
Taldearen ekoizpena kontuan hartuta, zuzendaritzak, batetik, egiturazkolanpostuak ez ugaritzea eta, hala,
|
Euskal
Administrazio Publikoaren araua betetzeaerabaki zuen, baina, bestetik, hedabideetako (batez ere irratietako) langile kopuruerreala handitu zuen, hainbat irratsaiotan lan egiteko merkataritza kontratuak eginda.Herri Kontuen Euskal Epaitegiak (HKEE), 2002ko uztailaren 19ko bileran, 3 EITBriburuzko erabakia hartu zuen, 1998ko txosten bat onartzeko. Hauxe dio langileeiburuz:
|
|
2012
|
|
|
1
|
Euskal
administrazio publikoak ez zuen kanpoko administrazioaren eraginik izan behar.
|
|
2013
|
|
|
Eta Euskal Herrian hori onartu egiten da».
|
Euskal
administrazioek men egiten badute, estatuaren delegazio bihurtzen direla esan zuen. «Gaur, Euskal Autonomia Erkidegoan, behintzat esparru ekonomiko eta sozialean, baita kulturalean ere, PPk agintzen du».
|
|
|
etxebizitzan, zerbitzu publikoetan, osasungintzan, hezkuntzan, menpekotasunean, pentsioetan, langabezia sarietan, eta abar.?
|
Euskal
Administrazioei euren politiketan errotiko aldaketa exijitzeko: gizarte prestazioetan, hezkuntza sisteman, osasun arretan, etxebizitza eta gizarte zerbitzuetan ezarritako murrizketak indargabetzea.. Aukera berdintasun politikak diseinatzeko, lana eta bizitza pertsonala uztartzeko politika eraginkorrak.
|
|
2014
|
|
|
|
Euskal
administrazio publikoak eta haiekin loturiko gainontzeko erakunde publikoak
|
|
2015
|
|
|
Lege honen bitartez,
|
Euskal
Administrazioaren konpromisoaren beharra nabarmentzen da boluntariotza sustatzekoeta herritarrek gizartea eraikitzeko duten eskubidea gauzatzeko.
|
|
|
Halaber, fundazio bat sektore publikokotzat hartzeko baldintzak finkatzen dira. Gaur egun, Eusko Jaurlaritzan izapidetze bidean da
|
Euskal
Administrazio Publikoaren Lege Aurreproiektua. Ezinbestekotzat jotzen da bi legeen arteko koordinazioa eta koherentzia, horiek onartutakoan, sektore publikoko fundazioen askotariko arauak eta ondoriozko segurtasun juridikorik eza gainditzeko.
|
|
|
Lege berriarekin berezko erregulazio baterako espazioa uzten da, eta hori beharrezkoa da erabat; izan ere, erakunde mota hauen arteko desberdintasunak hain dira handiak, ezen araubide propioa eta bereizia eskatzen baitute. Horrela,
|
Euskal
Administrazio Publikoaren Aurreproiektuak, gertaera hau kontuan hartzen duenak, ezinbestekotzat dauka bi legeen arteko koordinazioa eta koherentzia.
|
|
|
Oinarrizko mailetako euskara ikastaroak doan eskaintzea borondate politiko hutseko kontua da.
|
Euskal
administrazioek eskainitako lan deialdi orotan euskaraz jakitea egiaztatzea nahitaezko baldintza ezartzea borondate politiko hutseko kontua da. 10/ 1982 Legebiltzarreko Legea erreformatzea udalerri euskaldunek euskara hutsez jarduteko legezko oinarria izateko, eta hizkuntza irizpideak direla-eta Espainiako Gobernuak EAEn duen erregeordeak jazarritako erakundeei Jaurlaritzak zein Legebiltzarrak babesa ematea borondate politiko hutseko kontua da.
|
|
|
|
Euskal
administrazio publikoko 70.000 langilek apirileko soldatarekin eskuratuko dute Espainiako gobernuak, defizit publikoen murriztearen aitzakiarekin, 2012an kendu gainsoldataren laurdena, aurrekontu publikoan 50 milioi euroko gastua izanen duena. 2012ko uztailaren 1a eta abendoaren 31 artean lan egin zuten guziei emana izanen zaie.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskal
administrazio publikoan, 35 oreneko lan astea ez onartua
|
|
2018
|
|
|
Bestetik, beharrez lana uzten duten langileek soldataren %100 jaustea, lehenengo egunetik.
|
Euskal
Administrazio Publikoan lan egiten duten 70.000 langileen lan baldintzak negoziatuko dituzte, Administraziokoak, Hezkuntzakoak, Osakidetzakoak, Segurtasunekoak eta Justiziakoak, zehazki.
|
|
|
Hala ere, nahikoa izango litzateke hori?
|
Euskal
administrazioan euskara beharrezkoa da zenbait postutan jarduteko, baina hizkuntza eskakizunek ez diete enplegatu guztiei berdin eragiten. Den denak, lan merkatuak hala behartuta, euskaldunduko balira, ederto.
|
|
2019
|
|
|
& Unanue López, J., 1994, Hizkuntz politika, Autonomia eta
|
Euskal
Administrazioa: hizkuntz eskakizunak Gipuzkoako toki administrazioan II. Errepublikaren garaian.
|
|
|
Los consumidores también deben ser conscientes de tener un comportamiento de consumo más sostenible, evitando productos que son dañinos para el medio ambiente o producidos en malas condiciones, o evitando productos que son perjudiciales para la salud.
|
Euskal
administrazio publiko gehienak (Eusko Jaurlaritza, foru aldundiak, udalak…) ere lanean ari dira, politika publikoen, programen eta tokiko ekintzen bidez Agenda 2020n eta ODetan nola lagundu daitekeen ikusteko. Zure ustez, zein dira tokiko eta autonomia erkidegoko erronka horri aurre egiteko gakoak?
|
|
2020
|
|
|
Irakaskuntza publikoan ere emakumeak nagusi dira soldatarik baxuenak dituzten eremuetan (heziketa berezia, sukaldea eta garbitasuna, haur eskolak...).
|
Euskal
Administrazio guztiek dituzte azpikontratak, patriarkatu neoliberalaren teknologia garbia, baina ez dugu arazorik ikusten soldata duinak bermatzeko erakunde publikoetan. Eta eskumenik ez dugula dioten alderdiak burujabetzaren alde antolatzen ez diren alderdi berdinak baldin badira, orduan, mezua argia da:
|
|
2021
|
|
|
Izan ere, abenduaren 18ko 3/ 1979 Lege Organikoak, Euskadiko Autonomia Estatutuarenak, bere 9 artikuluan dio euskal botere publikoei dagokiela «gizakien eta gizataldeen askatasuna eta berdintasuna zinezko eta benetako izan daitezen baldintzak eragitea», eta «oztopoak desagerraraztera bideratutako neurri oro» hartuko dutela. Beraz,
|
Euskal
Administrazio Publikoak eskumena du gurasoen eskola aukeratzeko eskubidea eta ikastegiek jaso beharreko ikasleen ezaugarriak antolatu, mugatu eta baldintzatzeko, besteak beste, generokoak, etnikoak edo sozioekonomikoak diren segregazioak deuseztatzeko.
|
|
|
|
Euskal
administrazioan diharduten milaka langile publikoren behin behinekotasunaren arazoa inoiz baino gehiago ikusten ari da pandemiak eragindako muturreko egoeran. Arazo horrek izen deiturak ditu:
|
|
|
Amurrioko Udalak eta
|
Euskal
Administrazio Publikoaren sistemari atxikitako beste erakunde batzuek jaulkitako helbideratu gabeko ordainagiriak errazago ordaintzeko, Eusko Jaurlaritzak “MiPago Wallet” aplikazio mugikorra sortu du. Trafikoko isunak ordaintzeko aukera ere emango du.
|
|
2022
|
|
|
Hezkuntzarako 1.856 postu izanen dira eta Osakidetzarako 1.273 eta 435 lanpostu Administrazio Orokorrerako atxikiko dituzte, gainerako 424 lanpostu Ertzaintzarako. " Eusko Jaurlaritzak engaiamendu fermua du behin behinekotasuna murrizteko, ildo horretan, heldu den urtetik aurrera hainbat egonkortze prozesu jarriko dira martxan
|
Euskal
Administrazioko sektore guzietan", ohartarazi du Bingen Zupiria Jaurlaritzaren bozeramaileak.
|
|
|
|
Euskal
administrazioa euskaraz abiatu zenean, Eusko Jaurlaritza finkatu eta lasterrera, administrazioa adierazteko arduralaritza bultzatzen hasi ziren gune batzuetan. Baina hitz horrek ez zuen luzera arrakastarik irabazi:
|
|
|
Hego Euskal Herriko nekazari, abeltzain eta lehen sektoreko beste langileek elikagai katearen legea berehala ezartzeko eskatu dute.
|
Euskal
administrazioei egin diete dei, «koherentziaz» joka dezaten eta, besteak beste, elikagaien ekoizpen eta salmenta prezioen arteko oreka zaindu lukeen lanabes hori garatzen has daitezen. Era berean, gogoratu dute pentsuen, argindarraren eta abarren prezioek goraka segitzen dutela, eta ekoizleak «galerak pilatzen» ari direla etengabe.
|
|
|
Haragi eta esne ekoizpen aldetik, gainerako guztiak baina urriagoa izaki, baserritarrak bazterretsia izan du aspaldi honetan eta, areago, ikuskizunetarako ia bakarrik bideratu da betizuen hazkuntza.
|
Euskal
administrazioek buru batzuk erosi eta aske utzi dituzte Goizueta aldeko inguruetan (Nafarroa eta Gipuzkoa artean), ugaltzeko eta, bide batez, mendia garbitzeko.
|
|
2023
|
|
|
Ni geografikoki Euskal Herrian bizi naiz, baina herritar bezala, nire bizitzako atal nagusietan euskal instituzionalizaziotik aparte bizi naiz.
|
Euskal
administrazioek oso eragin txikia izan dute nire bizimoduan. Nire lanak ez du inoiz loturarik izan ez ohiko lan merkatuarekin, ez eremu publikoarekin, ez hemengo enplegu bulegoekin.
|