|
2002
|
|
|
|
Etxeko
langileak erabiltzendituzten zerbitzuak
|
|
2003
|
|
|
Hala, etxeko zortzi garbitzailetik batek asma du eta seitik batek bronkitisa.
|
Etxeko
langileez gain, ospitaleetan eta beste osasun zentro batzuetan garbitzaile gisa lan egiten dutenek ere arnas eritasun ohikoenak jasateko arrisku handia dute. Hala ere, arriskua txikiagoa da, baita handia ere, lan horiek hotel, laborategi eta sukaldeetan egiten dituzten emakumeen artean.
|
|
2007
|
|
|
|
Etxeko
langile gisa lan egiten dutenek gainerako soldatapekoek baino irabazi gutxiago dituzte, Langileen Estatutuak babesten ez dituelako.
|
|
|
|
Etxeko
langile gisa lan egiten dutenek hainbat desabantailari aurre egin behar diote, indarrean dauden legeek gutxiago babesten dituztelako. Espainian erregistratutako 20.000.000 langileetatik, 760.000 baino gehiago etxeko lanetan aritzen dira; horietatik %90 emakumeak dira, eta %400.000 inguru atzerritarrak, Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera.
|
|
|
Espainian erregistratutako 20.000.000 langileetatik, 760.000 baino gehiago etxeko lanetan aritzen dira; horietatik %90 emakumeak dira, eta %400.000 inguru atzerritarrak, Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera.
|
Etxeko
langileak Gizarte Segurantzako Etxeko Langileen Araubide Bereziaren pean daude, eta, beraz, ezin dute kotizatu langabezia aseguruaz baliatzeko, ez eta gaixotasunagatiko aldi baterako ezintasuna kobratu ere egoera jakin batzuetan.
|
|
|
Espainian erregistratutako 20.000.000 langileetatik, 760.000 baino gehiago etxeko lanetan aritzen dira; horietatik %90 emakumeak dira, eta %400.000 inguru atzerritarrak, Estatistika Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera. Etxeko langileak Gizarte Segurantzako
|
Etxeko
Langileen Araubide Bereziaren pean daude, eta, beraz, ezin dute kotizatu langabezia aseguruaz baliatzeko, ez eta gaixotasunagatiko aldi baterako ezintasuna kobratu ere egoera jakin batzuetan.
|
|
|
Araubide berezia 760.000 pertsonak baino gehiagok osatzen dute Espainiako etxe zerbitzuan lan egiten duten pertsonen taldea. Lan hori Gizarte Segurantzako
|
Etxeko
Langileen Erregimen Bereziak arautzen du, eta, printzipioz, gainerako langileen antzeko prestazioak eskaintzen ditu: Eskubidea dute osasun laguntza, aldi baterako ezintasuna edo ezintasun iraunkorra, amatasuna, erretiroa eta beren kargura duten seme alabengatik familia onurak jasotzeko.
|
|
|
Gainera, langile horiek zazpi eguneko kalte ordaina dute lan egindako urte bakoitzeko, gehienez ere sei hilabeterekin; gainerako soldatapekoek, berriz, 33 egun dituzte betetako urte bakoitzeko, eta 24 soldata gehienez.
|
Etxeko
langile askok nahiago dute barneko langile gisa lan egin enplegatzaileak alta eman diezaien, edo “beltzez” lan egin eta Gizarte Segurantzan autonomo gisa kotizatuz inbertituko luketen dirua aurreztu. Kolektibo horretatik, barne kontratudunak familiarekin bizi eta lo egiten dutenak dira egoera okerrenean daudenak.
|
|
|
Enplegatzaile batentzat baino gehiagorentzat lan egiten badute, beren afiliazio kuotaren ordainketa beren gain hartu behar dute, eta horrek langile “autonomo” moduko bat bihurtuko lituzke.
|
Etxeko
langile “autonomo” batek 600 eta 800 euro bitarteko soldata jasotzen du, eta seme alabek, alokairuak, janariak, zerbitzuek eta abarrek sortzen dituzten gastuei aurre egin behar die. Atzerritarren kasuan, senideei bidaltzen dizkieten sortak gehitzen dira.
|
|
|
|
Etxeko
langilea, zerbitzaria eta kamioi gidaria dira herrialde batean bizi eta beste batean lan egiten duten langileen jarduera nagusiak.
|
|
2008
|
|
|
BEZa ordaintzen duten edo ez duten profesionalek BEZari buruzko 37/ 2003 Legearen 20 artikuluan kontsulta dezakete.
|
Etxeko
langileak lan erregimen berezikoak dira; beraz, ez dute fakturarik egiten, familiaburuak kontratatzen ditu. Kontuan hartu behar da zerbitzua atzerrian egin behar bada edo saltzen diren ondasunak Espainiatik ateratzen badira, fakturak ez duela BEZa sartu behar, bezeroak edo ordaintzaileak bere herrialdean ordainduko baitu zerga.
|
|
|
Hala, gaur egun 600 euro ezarri ziren 14 ordainsariko, hau da, 8.400 euro urtean. Bestalde, neurriak gutxienez 28,42 euro ezarri zituen behin behineko langileen eta sasoikako langileen lanaldirako, eta 4,70 euro
|
Etxeko
langileen benetako lanorduaren gutxienekoa. Horrenbestez, 2007arekiko igoera %5, 15ekoa da LGSn, Gobernuaren Kontsumorako Prezioen Indizearen igoeraren aurreikuspenen arabera kalkulatuta, ez bailuke kopuru hori gaindituko.
|
|
2009
|
|
|
gaur ikasitakoa bihar lantokian praktikan jartzen dute. Emaitza azkarrek kuraia ematen dute.Chantal Pujol Uztaritzeko Herriko
|
Etxeko
langilea da, Oportegiko zuzendaria. Haurrak errezibitzen dituzte oporretan eta asteazkenetan.
|
|
|
Langileen Estatutuaren arabera, gauzazko ordainketak ezin du inoiz jasotako guztizko soldataren% 30 gainditu.
|
Etxeko
langileen artean, nahiz eta hainbat sektorek desagertzeko eskatu, oraingoz %45eraino igo da. Sistema horrek onurak dakarzkie langileei eta enpresei, tresna horretan langileak leialtzeko eta sustatzeko konpentsazio formula bat ikusten baitute, bai eta haiei eusteko ere, lehiakideek eskain diezaiekeenaren aurrean.
|
|
2010
|
|
|
|
Etxeko
langileen egoeraz berba egingo dute Lege Soziologia Institutuan
|
|
|
|
Etxeko
langileen eta etorkinen babes ezarekin lotu dute Barakaldoko bahiketa
|
|
|
Argitan Barakaldoko emakumeentzako aholkularitza etxeak eta
|
Etxeko
Langileen Bizkaiko Elkarteak deituta, elkarretaratzea egingo dute gaur 19:30ean, herriko Bide Onera plazan. Argitan en arabera, andreen aurkako indarkeria bikoitza ikusten da kasu honetan:
|
|
|
Indarkeria sexista kasu hau gaitzesteko, elkarretaratzea egin zuten atzo arratsaldean dozenaka lagunek Barakaldoko Bide Onera plazan, Argitan emakumeentzako aholkularitza etxeak eta
|
Etxeko
Langileen Bizkaiko Elkarteak deituta. Hain justu, ustezko bahitzailea aske utzi izanak harrituta utzi ditu Argitan eko kideak, Karmele Andresek azaldu duenez:
|
|
2011
|
|
|
|
Etxeko
langileak: gainerako langileekin homologatzen dira
|
|
|
Lan esparru berria
|
Etxeko
langileak Gizarte Segurantzaren Araubide Orokorrean sartuko dira gaurtik aurrera (2012ko urtarrilaren 1a). Aldi iragankor bat egongo da, 2019an bukatuko dena, parekatzea lortzeko, enplegatzaileei kalterik egin gabe.
|
|
|
Horrela, etxeko zerbitzuari eragiten dioten bi alderdi garrantzitsu konpontzen dira: Langileak Gizarte Segurantzaren Araubide Orokorrean sartzea, orain arte
|
Etxeko
Langileen Araubide Bereziarekin arautzen baitzen. Espainiako lan sektore guztiei erregimen orokorrera itzultzea.
|
|
|
Hala ere, “puntu beltz” bat dago aplikazioan, etxeko langileen kotizazioekin eta prestazioekin zerikusia duten kontuei soilik eragingo baitie, baina ez lan harremanei.
|
Etxeko
langileek lanorduetatik aurrera kotizatuko dute Etxeko langileek lanorduetatik aurrera kotizatuko dute, hilean zenbat ordu lan egiten duten eta zenbat enplegatzailerentzat lan egiten duten kontuan hartu gabe. Eritasun arruntaren edo lanetik kanpoko istripuaren kasuetan, aldi baterako ezintasunagatiko prestazioa jasotzeko eskubidea izanen dute, bajaren bederatzigarren egunetik hasita, Gizarte Segurantzaren kontura.
|
|
|
Hala ere, “puntu beltz” bat dago aplikazioan, etxeko langileen kotizazioekin eta prestazioekin zerikusia duten kontuei soilik eragingo baitie, baina ez lan harremanei. Etxeko langileek lanorduetatik aurrera kotizatuko dute
|
Etxeko
langileek lanorduetatik aurrera kotizatuko dute, hilean zenbat ordu lan egiten duten eta zenbat enplegatzailerentzat lan egiten duten kontuan hartu gabe. Eritasun arruntaren edo lanetik kanpoko istripuaren kasuetan, aldi baterako ezintasunagatiko prestazioa jasotzeko eskubidea izanen dute, bajaren bederatzigarren egunetik hasita, Gizarte Segurantzaren kontura.
|
|
|
Malgutasun horren mesedetan, 2019ra arteko aldi iragankorra ezarri da, egokitzapenak enplegatzaileen interesei kalterik ez egiteko. Legezko betebeharrak
|
Etxeko
langileei Gizarte Segurantzan alta eman behar zaie, eta kontratu bat izan behar dute, gutxienez, honako hauek dioena: Asteko lanorduen kopurua.
|
|
|
|
Etxeko
langileek esku-dirutan kobratuko dute gutxieneko soldata, eta aparteko bi paga izateko eskubidea izanen dute.
|
|
|
|
Etxeko
langileek bermatua izanen dute lanbidearteko gutxieneko soldata eskudirutan ordaintzea urtean, eta aparteko bi paga izateko eskubidea. Familia etxearen zerbitzuko lan harreman bereziak arautzen dituen errege dekretuan jasotako neurrietako bi dira.
|
|
|
Gauzazko soldata dagoenean, soldata horrek ezin izanen du lansarien% 30 gainditu.
|
Etxeko
langileek urtean aparteko bi paga izateko eskubidea izanen dute, Lanbide arteko Gutxieneko Soldata (LGS) urteko konputuan jasotzea bermatzeko. Langabezia babesa Araudi berriak, gainera, lanaldien arteko atsedenaldia luzatzen du, eta lanera joateko denboraren erregulazioa hobetzen du.
|
|
2012
|
|
|
|
Etxeko
langileak kalera, eskubideen onarpen eske
|
|
|
Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkarteko kideak ere kalera irten ziren atzo. Euren lan arloan berdintasuna lortzeko egin zuten elkarretaratzea, Bilboko Plaza Biribilean.
|
|
|
|
Etxeko
langile etorkinen %53k tratu txar fisiko edo psikologikoren bat jasaten dute. UGT sindikatuak emandako datu horrek baieztatu du hainbat emakume taldek eta arrazakeriaren aurkako eragilek aspaldian salatu izan dutena:
|
|
|
Jaurlaritzarentzat txostena egiten aritu zirenetako bat da Mirian Ergon.
|
Etxeko
langile moduan lan egiten duten andre etorkinak sexu erasoak jasateko «oso zaurgarriak» direla nabarmendu du Ergonek. «Emakume eta etorkin izateagatik arrisku bikoitza dute.
|
|
|
Matxismoa eta arrazakeria daude eraso horien atzean». Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkarteko lege aholkulari Liz Quintanak gogorarazi du tratu txar horiek psikologikoak ere izaten direla askotan. «Mehatxuak, irainak, xantaiak...
|
|
|
–
|
Etxeko
langileen erregimenean izena emanda zeudenak. Iazko azaroko datuak kontuan hartuta, Hegoaldean 20.638 pertsona zeuden izena emanda etxeko langileen erregimenean.
|
|
|
|
Etxeko
langileen hainbat eskari kontuan hartu ditu lege berriak: Gizarte Segurantzan izena emanda egon behar izatea, adibidez.
|
|
|
Une honetan gu gara Euskal Herrian gai hau lantzen dugun bakarrak, eta herrialde askotako jendeak jotzen du gugana.
|
Etxeko
langileez hitz egiten dugunean emakumeez ari gara. Bai.
|
|
|
Bai.
|
Etxeko
langileen %95 edo gehiago emakumeak dira. Salbuespen dira pertsona nagusiak zaintzeko kontratatzen dituzten gizonezkoak.
|
|
|
Gaur egun, etxeko langileen kontratazioan bitartekari diren agentzia pribatu ugari daude, guztiak legez kanpokoak.
|
Etxeko
langileen soldaten %50 beraiek hartzen dute, eta ez dituzte langileak Gizarte Segurantzan alta ematen. Halako agentzia asko salatu ditugu eta hainbat ixtea lortu dugu, baina oraindik egunkarietan iragarkiak jartzen dituzte, pentsa!
|
|
|
Liz Quintana: "
|
Etxeko
langileen kontratazioan legez kanpoko agentzia pribatu ugari daude"
|
|
|
Argazkiak: Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkartea
|
|
|
Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkarteko (ATH ELE) kide Liz Quintanarekin izan gara lege berriaren onura eta desabantailak ezagutu eta etxeko langileen egoeraz hizketan.
|
|
|
Noiz eta nork sortu zuen Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkartea? 80ko hamarkadaren hasieran, Bizkaiko emakumeen asanbladaren baitan, etxeko langileen alde lan egiteko ideia piztu zen.
|
|
|
Zein pertsonaren alde lan egiten duzue eta zein dira zuen helburu nagusienak?
|
Etxeko
langileak dira, etxeko lanak edo zaintza zerbitzuak ematen dituzten pertsonak; izan daitezke pertsona edadetuen, umeen edo dependentzia duten pertsonen zaintzaileak. Beti ere, lan horiek esparru pribatuan egiten badira.
|
|
|
|
Etxeko
langileei alta ematen dieten familia ugariek %45eko hobaria izango dute Gizarte Segurantzan.
|
|
|
|
Etxeko
langile finkoek %20ko hobaria izango dute, baina altak urtarrilaren 1etik aurrera egiten direnean bakarrik.
|
|
|
|
Etxeko
langileak kontratatzen dituzten familia ugariek %45eko hobaria izango dute Gizarte Segurantzako kotizazioetan. Neurria Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak 2012rako onartu duen Kotizazio Aginduan jasota dago, “etxeko langileak Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorreko Sistema Berezi berrian sartzea sustatzeko”, azaldu du Fátima Báñezek zuzentzen duen sailak.
|
|
|
Neurria Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak 2012rako onartu duen Kotizazio Aginduan jasota dago, “etxeko langileak Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorreko Sistema Berezi berrian sartzea sustatzeko”, azaldu du Fátima Báñezek zuzentzen duen sailak. Gainera, kotizazio aginduak kuoten %20ko hobaria sortzen du aldizkako etxeko langileak erabiltzen dituztenentzat, nahiz eta alta
|
Etxeko
Langileen Erregimen Berezian formalizatu, 2012ko urtarrilaren 1a baino lehen. Hau da, hobari hau salbuespenik gabe aplikatuko da, bai aurreko Erregimen Berezian aldizkako langileari alta eman bazaio, bai Erregimen Orokorreko egungo Sistema Berezian egin bada, Enplegu Ministerioak zehazten du.
|
|
|
Hau da, hobari hau salbuespenik gabe aplikatuko da, bai aurreko Erregimen Berezian aldizkako langileari alta eman bazaio, bai Erregimen Orokorreko egungo Sistema Berezian egin bada, Enplegu Ministerioak zehazten du.
|
Etxeko
langile finkoek %20ko hobaria izango dute, baina altak urtarrilaren 1etik aurrera eta langilea Erregimen Berezian alta emanda egon ez bada, 2011ko abuztuaren 2tik abenduaren 31ra bitartean. Bestalde, aginduak adierazten du kalez kaleko salmentan diharduten lan elkartuko kooperatibetako bazkide langileek, 2009ko urtarrilaren 1etik 2011ko abenduaren 31ra bitartean Autonomoen Erregimenean sartutakoek, eskubidea izango dutela aurten ordaindu beharreko kuota% 50 murrizteko.
|
|
|
1.377.412 langile (nekazaritzako eta etxeko langileen sistema bereziak barne). Ondoren, Autonomoenak (211.976 lagun) eta
|
Etxeko
Langileen Erregimen Bereziak (desagertzear), 113.710 Azkenik, Itsasoko Erregimen Berezia eta Ikatzaren Erregimen Berezia daude, 4.877 eta 603 kanpotarrekin, hurrenez hurren. Apirilean afiliatutako atzerritar guztietatik (1.708.579) hamarretik sei (1.063.644) Europar Batasunetik kanpoko herrialdeetakoak ziren, eta gainerakoak (644.935) Europar Batasuneko kide ziren.
|
|
|
|
Etxeko
langileak kontratatzeko diru-laguntzak eskatzeko epea zabaldu du Lanbidek, Euskal Enplegu Zerbitzuak. Eusko Jaurlaritzak esan duenez estatuko laguntza handienak izango dira, eta urtarrilaren 1etik urriaren 31ra arte sinatutako kontratazio guztietan Gizarte Segurantzari ordaindu beharrekoaren %30 emango dute.
|
|
2013
|
|
|
Aurten aurreztuko liratekeen 22.000 euro horientzako erabilera ere zehaztu du Etxalar Aintzinerat taldeak bere proposamenean. Honela, 3.000 euro Etxalarko Bentan egin daitekeen Bus geltokiarendako materiala erosteko lirateke; 6.000 euro Turismo batzordea dinamizatzeko eta bertan sortutako ideiak eta lanak bideratzeko, «gure ustez, Kultur
|
Etxeko
langilea izanen litzateke horretarako pertsona egokiena»; 6.000 euro aurreikusi dituzte turismoaren inguruko lan-taldeak eduki ditzakeen ideiak aitzinera eramateko. Adibidez, Lizarietako bidean atseden gune bat egiteko mahai eta aulkiak jarriz, edo Ur araztegitik Santa Krutz ermita aldera doan bidea moldatuz; 2.000 euro Udalbiltzari zuzendutako laguntza bezala eta bertze 2.000 euro Ingurumenaren eta bioaniztasunaren zaintzarako bideratuko lirateke.
|
|
|
|
Etxeko
langilea?
|
|
2014
|
|
|
AFILIAZIOA Ez da hilabete ona izan Gizarte Segurantzaren afiliazio berriei begira, 232 galdu baitira, batez ere autonomoen zenbakiak behera egin duelako nabarmen().
|
Etxeko
langileen artean ere, gutxiago dira Gizarte Segurantzari lotutakoak (206 gutxiago). Nekazariek konpentsatu dute beherakada 1.193 kide berrirekin; hala, azken emaitzan, bakarrik 232ko galera izan da.
|
|
|
Zehaztu duenez, miseria egoera hori gizarte osora ari da zabaltzen, eta langileek pairatzen dituzten gehiegikeriak salatu ditu. Adibidea jarri du, horretarako,
|
Etxeko
Langileen Elkarteak egindako salaketen harira. «Estatu mailako hitzarmenak urtean 1.800 orduko lanorduak eta 600 euroko soldata zehazten du».
|
|
2015
|
|
|
|
Etxeko
langilea: sei gauza jakin behar dituzu
|
|
|
|
Etxeko
langile batek Lanbide arteko Gutxieneko Soldata kobratu behar du, 30 opor egun ditu, eta lan egiten duen etxean istripua izanez gero, lan istriputzat joko da.
|
|
|
Irudia: Dean McKay Etxeko lanak egitea, haurrak etxetik zaintzea…
|
Etxeko
langile baten lana familia etxebizitzaren eremuan zerbitzu ordainduak ematea da. Zer ezaugarri ditu lan harreman horrek?
|
|
|
Hona hemen garrantzitsuenak: 1 Lana beti kontratuarekin
|
Etxeko
langileak edo familia etxeko titularrak kontratatu behar du etxeko langilea etxeko lanak egiteko edo familiako kideak zaintzeko, baina beste funtzio batzuk ere egin ditzake: lorezaintza, autoak gidatzea eta antzekoak.
|
|
|
Horietan zehaztu behar da ea ordainsariaren zati bat jenerotan ordainduko den, zein izango den lanaldia, banaketa eta presentzia denborak (lanik egiten ez duen denbora, baina zerbitzuak ematen diren etxean dagoena) eta familiaren etxean lo egingo den (barnekoak). 2 Gizarte Segurantzako kotizazioa Enplegu eta Gizarte Segurantza Ministerioak adierazten duen bezala, 2013ko apirilaren 1etik,
|
Etxeko
Langileen Sistema Berezian sartzen diren langileek beren zerbitzuak hilean 60 orduz baino gutxiagotan ematen badituzte, zuzenean afiliatu behar dute, altak, bajak eta datu aldaketak, enplegu emaileekin hala adosten dutenean. Hori bai, alta eta baja eskaera horiek eta datu aldaketak enplegatzaileek sinatu behar dituzte.
|
|
|
Barnekoek, gainera, egunean bi ordu dituzte jateko, eta ez dira benetako lan denboratzat hartzen.
|
Etxeko
langileen oporraldiak 30 egun naturalekoak izanen dira, zatikagarriak, baina gutxienez 15 eguneko atsedenaldia izanen dute aldi batean. Oporrak hartzeko denbora hitzartu behar da, baina akordio batera iristen ez bada, 15 egun kontratatzen dituenak eta 15 egun langileak erabakitzen du.
|
|
|
Irudia: Edurne Soybean Board 5 Lan istripuak
|
Etxeko
langile baten lana etxe batean egiten bada ere, eta ez bulego batean, laneko segurtasun eta osasun baldintzak eta lanaldian gertatzen diren istripuak bermatu behar dira, izan ere, etxean izan arren, lan istriputzat jotzen dira. Etxebizitzaren jabeari edo haren familiari gertatzen zaion istripu bat ez da lanekoa, baina ezbehar hori etxeko langilearentzat bai, lan egiten duen bitartean gertatzen bada.
|
|
|
Gainerako kaleratze kasuetarako, etxeko langilearen esku jarri behar da, eskudirutan, zerbitzu urte bakoitzeko 12 eguneko kalte ordaina, eta, horren ordez, aurreabisuaren ordez, denboraldi horren baliokidea den kalte ordaina jarri ahal izango da.
|
Etxeko
langile batek bere lana galtzen duenean, langabeziagatik kotizatu ez duenez, ez du lanik egiteko eskubiderik, hurrengo bideoan azaltzen den bezala. Araubide orokorrean beste lan batzuen aurretik kotizatutako kotizazioak izanez gero bakarrik izango du.
|
|
|
Barkatzen ez duen gaitz batek eraman du. Bizi guzia Urepelen iragan du, Herriko
|
Etxeko
langile. Haatik duela hogoi bat urte bizilekuz kanbiatu zen eta Alduden kokatu.
|
|
2016
|
|
|
Hori argitzen lagunduko du hitzaldiak", zehaztu du Zarauzko Immigrazio teknikari Julen Arangurenek. Irailaren 17an, larunbatean, eskainiko dute berriro gai beraren inguru beste hitzaldia.Maiatzaren 21ean zein azaroaren 6an etxeko eta zaintza lanez ariko dira Bizkaiako
|
Etxeko
Langileen elkarteko kideak. Arangurenen arabera, zalantza" asko" sortzen zaizkie langileei zein kontratatzaileei eta prekarietatea ere" handia" da sektore horretan.
|
|
|
Arangurenen arabera, zalantza" asko" sortzen zaizkie langileei zein kontratatzaileei eta prekarietatea ere" handia" da sektore horretan.
|
Etxeko
langileen eskubide eta betebeharrez, soldatez, ordutegiaz eta baldintzez jardungo dute hitzordu horretan, besteak beste.Hirugarren hitzaldia atzerritartasun araudiari buruzkoa izango da. Urriaren 19an eta abenduaren 13an eskainiko du Eusko Jaurlaritzako abokatu batek, eta paperak lortzeaz, familia berriz batzeaz, lanerako baimenez eta herritartasunaz jardungo du.IkastaroakIkastaroei dagokionez, batetik, atzerritartasunari buruzko orientabidea eskainiko dute eta, bestetik, ohiko euskara harrera.
|
|
|
Halako sufrikariorik ez dut beste inon pairatu.
|
Etxeko
langile bezala esperientzia hagitz onak bizi izan ditut, nahiz eta sektorearen egoera oso makurra izan.
|
|
|
intimitatea, atsedena eta sexu eskubideak garatzeko aukera, besteak beste.
|
Etxeko
langileen %90 baino gehiago emakumeak izanik, ez al dute lan indarkeria hori bizi gizarte patriarkaleko emakume izateagatik. Ugazaba gizonezkoa denean, langileek sexu jazarpena ere salatzen dute maiz.
|
|
|
" Indarkeria transistemikoa" kontzeptua proposatu dute zapalkuntza sistema anitzak nola uztartzen diren hobeto deskribatu eta uler dezagun.
|
Etxeko
langileen eta zaintzaileen kasuan indarkeria transistemiko hori argi dago: sexismoaz gain, xenofobiak (atzerritartasun legeak horrelako lan prekarioetara baztertzen ditu emakume etorkinak) edota klasismoak (garbitzailearen estigmak errazten ditu errespetu faltak) eratzen du langile hauen egoera.
|
|
|
Hala ere, zenbait hamarkada pasatuta, etxeko langileak bildu nahi zituzten sindikatu antolatzaileek hainbat oztopo topatu zituzten bidean, aurrekoek topatu modukoak, hain zuzen. 1930eko hamarkadan, New Yorkeko
|
Etxeko
Langileen Sindikatua eratu eta zuzendu zuen Dora Jonesek. 1939 urtea etorri orduko, sindikatua osatu eta bost urte beranduago, alegia?, 350 etxeko langile baino ez zeuden sindikatuan, nahiz eta estatu hartan 100.000 etxeko langile egon.
|
|
|
Angelina Grimkek Appeal to the Christian Women of the South [Hegoaldeko emakume kristauei deia] idazlanean adierazi bezala, esklabotza instituzioa zalantzan jartzen ez zuten emakumeek ardura handia zuten beren gain, instituzio horren basakeria betikotzen baitzuten. Ildo berean,
|
Etxeko
Langileen Sindikatuak ere agerian utzi zuen klase ertaineko etxekoandreek etxeko langile beltzak zapaltzen zituztela.
|
|
|
egitea baita, ez besterik.
|
Etxeko
langileek etxekoandreen itzalean jarraitu bitartean, ez dute langileen pareko soldatarik jasoko, baizik eta etxekoandreentzako paga moduko bat. Etxeetako Enpleguaren Nazio Batzordearen arabera, etxeko teknikariek, lanaldi osoan ari zirenek, 2.732 dolar jasotzen zituzten 1976 urtean, batez beste, eta langileen bi herenek, aldiz, 2.000 dolarretik behera irabazi zuten.
|
|
|
Soldatak Etxeko Lanen Truk mugimenduak ondorioztatzen du emakumeen gizarte estatusak gora egingo lukeela baldin eta etxekoandreek ordainsariak jasoko balituzte.
|
Etxeko
langile ordainduen borroka luzeak, ordea, bestela gertatzen dela erakusten digu, langile horien egoera kapitalismoaren pean ari diren gainerako langile guztiena baino eskasagoa baita.
|
|
|
|
Etxeko
langileak kanpoan egongo dira datorren astean eta bakarrik egongo naiz
|
|
|
Gainera azken hauek, Baionako ospitaleak ekarri material bereziarekin lasterrago eta hobeki lagunduko dute SAMU ko ekipa, larrietan. Herriko
|
Etxeko
langileak ere tresneriaz hornitu dira bide eta bazterrak berek mantentzeko. Egitasmoak ez dira falta, monumentu historiko sailkaturik, laster hasiko da elizako pareten apainketa, DRACaren sustenguarekin.
|
|
2017
|
|
|
Etxe barruan, arauak zorrotzak ziren. Komunera banan banan joan behar zuten, eta bat baino gehiago joanez gero,
|
Etxeko
langile batek zainduta joaten ziren,, ohi baino denbora gehiago, ematen ote zuten zaintzearren.
|
|
|
generoa, heteroaraua, klasea, etnia arraza, hizkuntza, adina...? nire ustez, egunotan Bizkaiko zahar etxeetako langileak egiten ari diren greba, non feminismoaren babesa nahiko urria izaten ari den.5 Bigarren adibide bat etxeko langileena litzateke, nahiz eta arlo horretan, beste elkarte batzuen ekimenen artean, Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkartea aspalditik egiten ari den lan sakona nabarmendu behar den.6
|
|
|
6 Elkarte horretako partaidea den Isabel Otxoak maiz idatzi ditu kolaborazioak gai horren inguruan hemengo eta Espainiako komunikabideetan, eta badu doktore tesi bat egina horren inguruan (ikus Otxoa 2012).
|
Etxeko
langile izatera derrigortuak diren hemengo edo beste herrialdeetatik etorritako emakumeak globalizazioaren, kapitalismoaren eta kolonialitate berrien ondorio zuzenak dira. Langile horien figura ezin esanguratsuagoa da hitz egiten ari garen honetan, bere atzean baitago beste herrialdeetako emakumeak irudikatzeko modu zehatz bat:
|
|
|
{ 77} Honetan funtsezkoa da, e.b., 1986an sortu zen ATH/ ELE
|
Etxeko
Langileen Elkarteak egin duen lana. Elkarte horrek etxeko langileen egoera legala aldatu nahi du, lan baldintza duinak aitortu diezazkiguten eta etxeko lana beste edozein lanen moduan har dezaten.
|
|
|
Elkarte kideek eta langileek 2016 urtearen aktibitate bilana aurkeztu dute: ...ya laboratorioarekin, garbitasuna babestekin; Elorri Garat psikologoarekin solasaldia Urepelen, maiatzaren 27an," Atxikimenduaren teoriaz", deneri idekia eta kitorik; Sophie Schumacherren solasaldia buruilaren 23an Alduden, transmisioaz, deneri idekia eta urririk; Elirale dantza konpainiaren" Oa Huetak" ikusgarria ekainaren 10ean Bankan (dohainik gonbidatuz Baigorriko Haurtzain
|
Etxeko
langile eta haurrak, bai eta Ihintzako haurrak ere); Goxama Haurtzain Sarearekin jardunaldiak; uztailean atsaskari handia; Eguberriko ikusgarri eta atsaskaria Banka Urepeleko eskolako haurrekin, Ihintzako gazteekin eta Bankako aitatxi amatxiekin; joko maileguak Francas elkarteari eta Ortzaizeko jokotegiari; liburu maileguak Irisarriko Ospitaleko mediatekari;" Hazitik lili" aldizkariaren... Bilkuran agertu da bertzalde konduak arrunt sanoak direla.
|
|
2018
|
|
|
–Beste asko bezala, joan den hamarkadan hona lan hobearen bila etorritakoa naiz.
|
Etxeko
langile publikoa izateko oposizioak egin nituen, baina oso zail neukan, artean ez nekielako euskara handirik, are gutxiago arabieraz edo txineraz. Gaztelera hutsezko zerrendetan baino ezin nintzen sartu, eta horretan oso lanpostu gutxi ateratzen dira lehiaketetara.
|
|
|
Gogoko dudan lana da eta hemengo baldintzak, ziotenez, Milangoak baino hobeak ziren.
|
Etxeko
langile pribatu hasi behar, beraz. Urruti Poza familiaren eskaera iritsi zitzaidan biolan poltsara, beste askoren artean, eta elkarrizketara etorri nintzen.
|
|
|
Hurrengo egunean, eskolaren ostean, garbitutako arropa eramateko Naomiren logelan sartzean, ohean etzanda eta begiak sabaian galduta aurkitu zuen Sabrinak neskatila.
|
Etxeko
langileak Naomiren begiei zerien etsipena sumatu eta haren ondoan jesarri zen, eskua haren belaunean samurkiro pausatuz.
|
|
|
Gai honi buruzko bertze datu erranguratsu batzuk erakutsi nahiko genituzke:
|
Etxeko
langileen %87 atzerritarra da, %46 etxe barneko langila da, eta herenak baino gehiagok ez du lan kontraturik. Hauek datu batzuk bertzerik ez dira, baina adibide garbiak emakukmeok* indarkeria ekonomikoa jasaten dugula adierazteko.
|
|
|
Sistema honek ez ditu emakumeen* enpleguak modu berean baloratzen (guk urtean batez beste gizonek baino 7.489 euro gutxiago kobratzen ditugu), feminizatutako lanbideen eta autonomoen prekarietatea sustatzen du, eta ikusezin bilakatzen ditu zaintza lanak, neurri handi batean emakumeek* doan eginak, eta nagusiki migratutakoek.
|
Etxeko
langileen %87 atzerritarrak dira, %46 etxe barneko langileak dira, eta herenak baino gehiagok ez dute lan kontraturik. Sistema honek gure burujabetza ekonomikoa oztopatzen jarraitzen du, bigarren mailako soldatekin zigortzen gaituzten aldi baterako eta lanaldi partzialeko kontratuen bitartez (lanaldi partzialen %76, 3 emakumeei* dagokie, eta emakumeen* 27,6k aldi baterako kontratua dute).
|
|
2019
|
|
|
Silvia Rugamas Rivas(
|
Etxeko
langilea)
|
|
|
Mutil gazte bitxi batekin zetorren, eta guztiei aurkeztu zien: " Queirós, Miserikordia
|
Etxeko
langilea; ez da nire senitartekoa, antza badu ere; igual igualak baikara gu biok...". Barre egin zuten guztiek; Calistoren irtenaldia zen, deabrua baino zatarragoa bera.
|
|
|
«Emazteen Egunaren harira, eskaintzak iragarri zituzten loreetan, produktu estetikoetan eta halakoetan. Inprobisatuta hara joan ginen, nagusiari esatera iragarki sexistarik ez genuela onartuko, eta kendu egin zituzten».MIGDONIA ZABALETA MENDEZ Bizkaiko
|
Etxeko
Langileen Elkartea«Indarkeria ikaragarria dago andreen aurka, epaitegietan ere bai»Zaintza grebaren konplexutasuna agerian utzi dute Migdonia Zabaleta Mendezen bizipenek. Etxeko langilea da Vicky, sektore prekarioenetako batekoa:
|
|
|
Inprobisatuta hara joan ginen, nagusiari esatera iragarki sexistarik ez genuela onartuko, eta kendu egin zituzten».MIGDONIA ZABALETA MENDEZ Bizkaiko Etxeko Langileen Elkartea«Indarkeria ikaragarria dago andreen aurka, epaitegietan ere bai»Zaintza grebaren konplexutasuna agerian utzi dute Migdonia Zabaleta Mendezen bizipenek.
|
Etxeko
langilea da Vicky, sektore prekarioenetako batekoa: «Nagusiei esan nien greba egingo nuela eta ez zuten arazorik jarri, baina ikusita haurrekin zailtasunak izango zituztela goizean, nik eraman nituen eskolara.
|
|
|
Hor daude, esate baterako, poltsako snack ak, opilak eta edari azukretsuak.
|
Etxeko
langilea, ñabardurekin Irudia: Getty Images Saavedra ere elikagaien teknologoa da, eta honako hau adierazi du:
|
|
|
Hor daude, esate baterako, poltsako snack ak, opilak eta edari azukretsuak.
|
Etxeko
langilea, ñabardurekin Irudia: Getty Images Baserritarra ez da beti aseguruaren sinonimoa, baina esan dezakegu osasuntsua dela?
|
|
|
Hamazortzi urterekin etorri nintzen, lanera.
|
Etxeko
langile hasi nintzen, egun emakume etorkinak gara eremu horretan gehiengoa. Hortik gutxika gutxika, interes asko nituen eta haurrak zaintzen hasi nintzen, konturatu nintzen gustuko nuela.
|
|
|
Datu eta proposamen interesgarriak utzi ditu zaintza sektoreari buruz Zentzuz Kontsumitu partzuergoak Gasteizen egin duen Zeinek zaintzen du eta nola Vitoria Gasteizen?
|
Etxeko
langileen egoera Vitoria Gasteizen: hurbilketa bat izeneko txostenak.
|
|
|
Esaterako, diagnostikoak ondorioztatu du elkarte publiko baten beharra dagoela, lagun hauen lan baldintzak zeintzuk diren kontrolatzeko ardura izango duena; horrekin lotuta, familia enplegatzaileak formatu egin behar dira.
|
Etxeko
langileei, bestetik, beren baldintzak zeintzuk diren eta familiarekin izan behar duten harremana nolakoa izan behar den azaldu behar zaie, eta ezetz esateko aukera dutela jakinaraztea. Mugimendu feministari, berriz, arazoa ikusarazten jarrai dezala eskatzen diogu eta sektorearen aldarrikapenak babestu ditzala; legegileei bizitzaren zerbitzura dauden zaintzen aldeko politikak garatu eta Lanaren Nazioarteko Erakundearen 189 Hitzarmena berretsi dezatela; sindikatuei sektorearen lan baldintzak defenda ditzatela.
|
|
|
|
Etxeko
langileen %40 migratzailea da
|
|
|
|
Etxeko
langileen egoera eta zaintzen beharra aztertu duen diagnosia aurkeztu du gaur goizean Zentzuz Kontsumitu partzuergoak. Eskainitako datuen artean, azpimarratu dute zaintza sektorean ari diren langileen %90 emakumeak badira ere, nagusien egoitzen, garbiketa enpresen eta etxez etxeko zerbitzuen gerenteen gehiengoa" gizon zuriak" direla; hain justu ere, gizonezkoak dira irabaziak metatzen dituztenak.
|
|
2020
|
|
|
|
Etxeko
langileei iruzur egitea egotzi diozue Espainiako Gizarte Segurantzari. Zergatik?
|
|
|
Urteak pasatu ahala, ez ditu etxeko langileen soldatak eguneratu beste langile motekin bai, eta, ondorioz, ez da gaurko gastuetara egokitzen.
|
Etxeko
langileen kotizazioa behar baino baxuagoa izaten ari da, eta, horren ondorioz, ez dute jasotzen amatasun, gaixotasun eta lan istripuengatik dagokien kopurua. Horrek presio handiagoa jartzen du etorkizunean jaso behar duten pentsioetan.
|
|
|
Merkantilizatu dituzten espazioetan gaizki, eta arautu gabekoetan are okerrago.
|
Etxeko
langileak eskubiderik gabe sartu dira krisi honetan eta asko kale gorrian geratu dira, paperik gabe askotan, inolako babesik gabe. Zahar egoitzetan, etxez etxeko zerbitzu edota garbiketa enpresa askotan baino segurtasun neurri gehiago dituzte industriako hainbat enpresatan.
|
|
|
Zaindua hiltzen bada edo familiak langilearekin ez jarraitzea erabakitzen badu kalean geratzen dira langabezia eskubiderik gabe.
|
Etxeko
langile egoiliarrak, gehienak migratzaileak, ia ia esklabotza baldintzetan aritzen dira lanean eta botere harreman arrazista, klasista eta sexistetan oinarritutako tratua jasaten dute.
|
|
|
Interneten gaztelaniaz' abolicion regimen interna' hitzak bilatuz gero, emakume feminista eta sozialisten Pan y Rosas elkartearen artikulua agertzen da.
|
Etxeko
langileak biltzen dituen erregimen berezia eta egoiliarraren esklabotza lana desagerraraztea eskatzen dute. Ángels Vilaseca artikuluaren egileetako bat da eta langile ohia.
|
|
|
Beste arrazoi ikaragarria gehitu du, erbesteratuak izateko beldurra: "
|
Etxeko
langile izanda bestelako lanetara joateko autobusetik autobusera ibilita baino babestuago daude poliziarengandik". Egiari zor, lan eta bizi diren etxeak ez dira eremu seguruak.
|