|
2000
|
|
|
Honetan jazo zena, maiz eta testu frankotanagertua da.
|
Dakigunez
, bilkura historiko hartan, bertzeak bertze, gaizki edo ondosamar?, anitz definizio eman genuen hitz askotaz, hala nola,, herria?,, nazioa?,, burgeseria?,, proletargoa?... Baita sozialismoaz ere.
|
|
|
Mende horietan, XVI. eta XVII. mendeetan bereziki, Karrantzak bere garairik oparoenetakoa ezagutu zuen, baso, harrobi eta meategiek, bolu eta burdinolek bultzada handia eman baitzioten Karrantzako ekonomiari.
|
Dakigunez
, XVII. mendean sei burdinolak ziharduten lanean Karrantzan, beharrezko ikatza haraneko mendietatik ateraz. Burdina, berriz, Triano mendietatik eta Somorrostroko inguruetatik ekartzen zen.
|
|
|
" Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean.
|
Dakigunez
, Vienako Zirkuluaren partaide gehienak, denak ez esatearren, hil edo erbesteratu egin zituzten naziek.
|
|
2001
|
|
|
|
Dakigunez
, nobela honetan militante baten ihesaren azken ehun metroak kontatzen zaizkigu eta horren inguruan sortzen diren iruzkin eta gertakizunak. Fabula mailako eduki hori plano desberdinetan aurkezten zaigunez, plano bakoitzaren fokalizazioaren azterketa egingo dugu1 a) Iheslearen planoa
|
|
|
Izan ere, 824 urtean karolingioakagertu ziren.
|
Dakigunez
, urte horretan Eblo eta Aznar kondeek gidaturiko armadabat Iruñeko lurretara abiatu zen, baina bere helburura ailegatu aurretik, Pirinioetandesegina izan zen (menditarren traizio eta gaiztakeriagatik, kronikek diotenez). Badirudi Orreagako bigarren gudu honetan, musulmanak eta baskoiak aliaturikborrokatu zirela. Eblo kondea Kordobara bidalia izan zen gerra trofeo gisa; Aznar, aldiz, askatu egin zuten eta Frantziara itzultzen utzi zioten.
|
|
|
|
Dakigunez
, esentzia olioak disolbagarriak dira hainbat likido organikotan, antzekoak antzekoa disolbatzen baitu; ostera, ez dira disolbagarriak uretan.
|
|
|
Bestek darabil gehienbat, probintziano bezalaxe, eta gipuzkeraz mintzatzen delako, seinalagarri, ez Gipuzkoan jaio eta bizi dela bereizteko.
|
Dakigunez
, Andra Milia Lasturkoren ahizpak deitoratu omen zuenez, Mondragoec
|
|
|
Hau azkenekoa.
|
Dakigunez
, sartalde edo etzinaldeko euskaldunok ak esaten dugu beti: " gizonak etorri dira, gizonak egin dute".
|
|
|
|
Dakigunez
, azken mendeotan euskal eremua euskalkitan banatua zelarik, euskara ez da hizkuntza bakarra izan. Askoren ustez lurralde honen itxura duela ehun urte pasatuxe Bonaparte Printzeak bitara eskaini zigun maparena bera da.
|
|
|
|
Dakigunez
, alua hitza Nicolas Landucchik edo Landuciok jaso zuen lehen aldiz hiztegi batera, 1562 urtean egin zuen hiztegi deitoratu hartan preseski. Ez dizuet azaldu behar, nik neuk baino hobeki dakizuelako, zer erdeinu historiko jaso duen hiztegi horrek, menderik mende nola baztertu eta gutxietsi den, ez eta zein izan ziren gutxiespen horren arrazoiak:
|
|
2002
|
|
|
Ikasketak amaitu eta itsasoan ibili zan, pilotu, eta ausaz, kapittan ere bai.
|
Dakigunez
1843 garren urtean ezkondu zan.
|
|
|
|
Dakigunez
, 30 urtetik aurrera pixkanaka (baina etengabe) galtzen dugu hezur masa.
|
|
|
Helduen irakaskuntzari begiratzeak, momentuz, interes handirik ezbadu ere, gatozen ikustera zer gertatzen den giro hizkuntzarekin.
|
Dakigunez
, ezagutzen ditugun lan soziolinguistikoei esker, Euskal Herrian zonalde ezberdinakbereizten ditugu. Horietan euskara ala gaztelania izango da giro hizkuntza nagusia.Halere, badakigu ikaslea bizi den auzoko giroak edo bere testuinguru hurbilekogiro hizkuntzak ere eragin handia izango duela erabiliko duen hizkuntzan, eta, halaber, bere motibazioan eta hizkuntzaren ezagutzan.
|
|
|
|
Dakigunez
, hizkuntzaren didaktikak harreman mota ezberdinak izan ohi ditubere erreferentziazko zientziekin. Ildo honetatik, esan beharra dago psikologoaketa didaktak erreferentziazko iturri ezberdinetan oinarritu ohi direla irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuak ulertzeko, eta, ondorioz, ikuspegi ezberdinak hartu ohi dituztela.
|
|
|
|
Dakigunez
, ikasle guztiak ez dira estrategikoak, eta estrategiak erabiltzendituztenek ere ez dituzte estrategia berdinak erabiltzen; horren ildotik ditugu hainbat autorek aztertutako ikaste estiloak. Bestalde, hor ditugu ere ikaslearen usteakhizkuntza bat ikasteko teoriari buruz, pertsona gehienek uste dute badakitela zeregin behar den hizkuntza bat ikasteko?.
|
|
|
Horregatik, horiek guztiakbiltzeko markorik koherenteena irakaskuntza/ ikaskuntzaren marko bera izan da: hiruki didaktikoa (Chevallard, 1985).
|
Dakigunez
, irakaskuntza/ ikaskuntzafenomeno guztiak hiru elementu hauen interakzioari esker gertatzen dira: irakaslea, ikaslea eta irakas/ ikasgai den objektua, euskara, gure kasuan?.
|
|
|
|
Dakigunez
, irakasteko ezinbestekoa da zer irakasten/ ikasten den jakitea, gurekasuan hizkuntza, euskara.
|
|
2003
|
|
|
|
Dakigunez
, gure gotzain laguntzailea, Karmelo Etxenagusia, Ipar Ameriketan izan dogu aurtengo udan, hango euskaldunen artean. Ikusi ta egindakoaren barri eskatu deutsagu Alkarren Barri-ren irakurleentzat.
|
|
|
|
Dakigunez
, Kerexetaren aurretik beste bizkaitar batek be euskeratu eban Biblia osoa: Arrigorriagako semea zan Aita Uriarte frantziskotarrak.
|
|
2004
|
|
|
Baina nondik datoz planteamendu hauen oihartzunak?
|
Dakigunez
, Alemaniako tradizioan hizkuntza filosofiaren baitan itzuli linguistikoaren pentsamoldea garatu zen joan den mendean. Pentsamolde filosofiko honen argitan argi eta garbi ikusten dira hizkuntzaren hipostatizazio fenomenoaren aztarnak.
|
|
|
boterea eta politika.
|
Dakigunez
, politikari dagokion ideia, euskararen kasuan, jadanik ikusia daukagun bezala, eragin kaltegarriak dituen mamua izan ohi da. Euskaltzale askoren burubideetan, dirudienez, honako kontraesan hau idoro dezakegu:
|
|
|
|
Dakigunez
, herri baten nazio nortasuna ez da auzipean jartzen, ez da bertako hizkuntzaren monopolio joerarik gertatzen, ez da inolako eraman ezin zakarrik lehertzen hizkuntzaren eta nazionalismoaren artean, herri hori Estatu baten jabe baldin bada. Halako egoeretan bat datoz hizkuntza, kultura, lurraldea eta nazio sentiera.
|
|
|
|
Dakigunez
, herri aurreratuetan historia osoan ezagutzaren kudeaketa, batez ere,, lanaren antolaketa zientifikoaren, bitartez gauzatu da.
|
|
|
|
Dakigunez
, gizaldiaren hasieran taylorismoa agertu zitzaigun; taylorismoaklan prozesua partzelatu zuen,, lanaren antolaketa zientifikoaren, hastapenak1 ezarrizituen eta artisauen trebetasunetik zetorren botere sindikala, edo lan tresnaren gainartisauak zuen kontrola ezabatu zituen.
|
|
|
Definj ditzagun orain logika horren sintaxiaren oinarriak.
|
Dakigunez
, horretarako alfabetoa eta formulen multzoa zehaztea beharrezkoa da.
|
|
|
Alabaina, burmuinaz ari garelarik, zilegi da galdetzea ea zein den buruaren eta gogoaren arteko harremana.
|
Dakigunez
, burmuinik gabe (neuronak, adrenalina...) aurrekozerrendak (hizkuntzak, hautemateak, etab.) ez du izaterik. Landareek, adibidez, ez dute ezhizkuntzarik, ez baliorik, ez irudimenik.
|
|
|
Duchampcn Fountain beste objektu batekin erkatzen da, giz.onezkoen komun batekin, cta bcgi bistarako biak bcrdinak dira, berciziczinak.
|
Dakigunez
, Duchampena artelana da, baina cz genuke gauz.a bera esango komunaz, bcstcla taberna askok bertan lukcte erakusketa interesgarria, Gobernuko Osasun Sailaren agindupean bada erc. –Zer da, orduan, objektu bat artelan egiten duena??.
|
|
|
Kanten filosofia eriijiosoaz barre egitcn zuen scherzhafte (txantxa bat) zela esanez.
|
Dakigunez
, Kantek, gizakiaren izaera norberaren kontzientziarabildu zuen, soluzio bezala. Kanten filosofia proiektua zeharo humanista da.
|
|
|
Nola eman errealitatearen berri hizkuntzaren bidez ez bada, perpausen bidez ez bada?
|
Dakigunez
, hizkuntza, edozein hizkuntza, perpausetan banatzen da, perpausen osagai nagusiak izenak eta aditzak direlarik. Perpausa dugu, zentzu batean, gertakarien egiatasuna edo faltsutasuna adieraz dezakeen mintzaldirik motzen eta zehatzena.
|
|
|
Ohar gaitezen Wittgenstein Saussureren ondorio berdinetara iristen dela, bi jakintsuok, dirudienez, elkarren berri izan ez bazuten ere.
|
Dakigunez
, Antzinate klasikoak jadanik igarria zuen hizkuntzaren artikulazioaren kontzeptua Ferdinand de Saussure hizkuntzalari suitzarrak sakon aztertu zuen urteetan, haren Cours de linguistique generale hilondoko liburuan ageri denez. Urte horietan beretan jardun zuen gure Wittgensteinek bere Egunkari filosofikoan jite bereko gogoetak izkiriatzen, perspektiba ezberdinetik abiatu arren.
|
|
|
Derragun aurretik, Nietzschek gogoeta sakonak egin zituela Das Philosophenbuch (Filosofoaren liburua) izeneko obra paregabean, baina, zoritxarrez, filologo bikaina zen filosofoak ez zuen auzia behar adina argitu bere gogoeten laburra eta bere idazkera aforistiko iluna zirela kausa.
|
Dakigunez
, eta Wittgensteinek oroitarazten digunez, gauzak izendatzean objektuen ordez izenak ematen ditugu; izenek, beraz, objektuak ordezkatzen (vertretten) dituzte. Baina nola suertatzen da ordezkatze hori?
|
|
|
Hizkuntzaren perpausak ditugu irudiok.
|
Dakigunez
, hitzen arteko artikulaziotik (hizkuntzaren lehenengo artikulaziotik alegia, Andre Martinet-en hitzez baliatzeko) perpausen unibertso azkengabea sortzen da, koloreen arteko artikulazio espazialaren bidez irudien unibertso hunkigarri bezain infinitua sortzen den halaxe. Koloreen metaforarekin jarraituz, fonemak dituzkegu hizkuntzaren oinarrizko koloreak.
|
|
|
Horixe da, hain zuzen ere, logikaren euskarri eta irozgarri nagusietarik bat.
|
Dakigunez
, logika da inferentziaren baliozkotasun formalaren hastapenen edo printzipioen zientzia. Baina, bestaldetik, arrazoinamenduen premisak diren perpausek egiatasunik edo faltsutasunik adieraz ez balezakete, arrazoinamendu oro bertan behera eroriko litzateke.
|
|
|
Esperientzia horretan kokatzen du erabateko edo sublime (etiko) denaren eremua.
|
Dakigunez
, harrimena dugu filosofiaren iturburua. Baina Aristotelesez geroztik dakigu filosofoei benetan harrigarri gertatzen zaiena hauxe dela:
|
|
|
Benveniste, Jakobson, Martinet, Ducrot ek eta bestek irekitako bidetik abiatuz gero argi asko egin daiteke honetaz guztiaz. k) Ariketa sintagmatiko funtsezkoena predikazioa da, diosku Jakobsonek.
|
Dakigunez
, sintagma da funtzio sintaktiko jakin bat duen hitz multzoa. Badaiteke hitz bakarreko sintagma izatea.
|
|
2005
|
|
|
XV. mendea zen Gaztelako Enrique erregeak Zizurkilgo lurretan lehen burdinola eraikitzeko agindua eman zuenean.
|
Dakigunez
burdinolaren eskubideak bere lagun Garcia de Arevalo jaunari eman zizkion. Gerora, 1497ko dokumentu batean ageri denez, Juan de Abendaño deituriko batek hartu zituen burdinola honen eta inguruko beste batenaren eskubideak.
|
|
|
1687ko gertaera bat da.
|
Dakigunez
Artaxoako ostatu bateko jabea eta bere koinatua borrokan topatu eta banandu egin zituzten ostatuan zeudenek. Ostatuan ziren kanpotarretako batek, Juan Roman aragoarrak alkateari zin egin zion berak ez zekiela zergatik ari ziren borrokan, «…por que no entiende basquenze y todo lo ablavan en esta lengua…».
|
|
|
|
Dakigunez
, planetako klima aldakortasun geldiezin baten menpe dago eta iraganeko batez besteko tenperaturak oraingoak baino altuagoak eta baxuagoak ere izan dira. Sarritan, arroka sedimentarioak aztertuz aldaketa klimatikoen aztarnak aurki daitezke.
|
|
2006
|
|
|
Behin puntu honetara iritsita, aipatu behar da generoaren identitatea ere (eznahastu orientazio sexualarekin) neurtu egin dela familia homoparentaletan.
|
Dakigunez
, ikerketa anitzek goraipatu dute identitate androginoa, baliagarria etamalguagoa delakoan hainbat pertsonarentzat. Identitate mota horretan maskulinitatea nahiz feminitatea uztartuta leudeke, pertsona ezberdin eta testuinguruetaraegokitzeko erraztasun gehiago dakarrelarik.
|
|
|
|
Dakigunez
, estatu espainiarrean, berriki, bikote homosexualei buruzko lege berribat indarrean jarri da. Horrek guztiak sektore tradizionalenetan (eliza eta alderdipolitiko kontserbadoreetan, batik bat) izugarrizko eztabaida piztu du.
|
|
|
Bi masa soilez osatutako sistema grabitatorioa erraz integra daiteke.
|
Dakigunez
, sistema isolatu baten masa zentroa higidura uniformez higitzen da. Masa laburbildua deritzon trikimailua erabilita, masa bakoitzaren ibilbidea kalkula daiteke, masa zentroaren inguruan, eta beste masa arbuiatuz.
|
|
|
|
Dakigunez
, behatzaile baten latitudea eta berak ikusten duen poloaren altueraren balioak berdinak dira. Beraz,. Norabideen finkapena?
|
|
|
Polora begiratu beharrean, kontrako noranzkora begiratuz gero (hegoaldera Ipar hemisferiotik), kulminatzen ari diren astroak ikusiko ditugu.
|
Dakigunez
, ekuatoreko astro baten kulminazio altuera bere latitudearen osagarria da. Beraz, ekuatorearen gainean Dekl deklinazioa duen astro baten kulminazio altuera Alt= 90° Lat+ Dekl izango da.
|
|
|
Data zehatza ondo finkatu ahal izateko, zeruko esferan egun batetik bestera nabarmen higitzen den astroa behar dugu, beraz Ilargia da gure aukerarik onena.
|
Dakigunez
, bere periodo sinodikoa 29,53 egunekoa da, ilargi berritik hurrengo ilargi berrira doana, hain zuzen ere. Horrela izanik, eguneko 12° inguru higitzen da, ekialderantz betiere.
|
|
|
Hurrengo krimenak guri eman zizkiguten, baita gure esparrutik kanpo gertatu zirenak ere.
|
Dakigunez
, Fleury izan zen lehenbiziko hildakoa.
|
|
2007
|
|
|
|
Dakigunez
, plangintzak, ezberdinak dira aplikazio esparru, helburu, iraupen, dimentsio eta abarri dagokienean, baina guzti guztiek dituzte plangintzaren eragileak eta parte hartzaile edo jasoleak. Zentzu horretan, geure erabilera plan ezberdinetan parte hartzaileak izango diren langile, guraso, gazte edo aisialdiko monitoreak, beraien plangintza ezagutzeaz gain, horren aldeko jarrera izatea funtsezkoa izango da, subjektu aktibo izan eta eragile garrantzitsu bihurtzeko.
|
|
|
Aitzitik, II. kapituluko lehenengo atalean araututako eskubide eta askatasunek (15 art.) lege arruntaren bidez baino lege organikoaren bidez arautzea eskatzen dute, EKren 81.1 artikuluak hala agintzen duelako (otsailaren 13ko 5/ 1981 KAE; abenduaren 2ko 111/ 1983 KAE; azaroaren 11ko 140/ 1986 KAE; ekainaren 17ko 116/ 1999 KAE).
|
Dakigunez
, lege organikoaren bidez egindako arauketa berme gehigarria da; hain zuzen ere, mota horretako legeak onesteko gehiengo kualifikatuak eskatzen dira (zehatz esanda, Kongresuaren gehiengo absolutua, proiektuaren osotasunari buruz egindako azken botazioan, EKren 81.2 artikuluan ezarritakoaren arabera). Bada, lege organikoaren bidez egindako arauketari dagokionez, gauza garrantzitsu bat kontuan izan behar da:
|
|
|
Hain zuzen ere, EKren 17.4 artikulua «Habeas Corpus» prozedura arautzeko maiatzaren 24ko 6/ 1984 Lege Organikoak (HCLO) garatu du.
|
Dakigunez
, «habeas corpus» prozeduraren jatorria eta izendapena konstituzionalismo britainiarretik eta bertako «Habeas Corpus» Lege mitikotik dator (hala ere, beste sistema juridiko batzuetan antzeko erakundeak daude, esaterako, Aragoiko Justiziaren aurreko agerraldi prozesu izenekoa Aragoiko zuzenbide historikoan, edo Bizkaiko Foruko prozesuko bermeak euskal zuzenbide historikoan, HCLOren aitzinsolase... Latineko izenak (habeas corpus) lege ingelesaren testuko lehen hitzei aipamen egiten die.
|
|
|
Aurretiazko kontrolaren kasuan, Konstituzio Auzitegiak hartutako erabakiari Adierazpen esaten zaio, ez Epai (gainerako kasuetan ez bezala).
|
Dakigunez
, prozedura hori orain arte birritan ipini da abian, eta beti Gobernuaren ekimenez: batetik, Europar Batasuneko Tratatua (Maastrichteko Tratatua) dela bide, Konstituzio Auzitegiak 1992ko uztailaren 1ean emandako adierazpenaren arabera, Konstituzioarekin kontraesana zegoen eta, beraz, Konstituzioaren 13.2 artikulua eraldatu behar izan zen.
|
|
|
Azkenik, 1869ko Konstituzioaren esanahiari eta irismenari aipamen egitean, berriro ere esan behar da inguruabar historikoek testuaren indarraldia erabat baldintzatu zutela eta, beraz, testuak ezin izan zuela arrakastarik lortu.
|
Dakigunez
, Amadeo erregea Espainiara iritsi berria zela, bere babesle nagusia, Prim jenerala, erail egin zuten. Amadeo erregeak kargua bertan behera uzteko beste arrazoi batzuk ere egon ziren, besteak beste:
|
|
|
1936tik aurrera, Fronte Popularrak irabazi ondoren, egoerak okerrera egin zuen, eta ondoren, gerra zibila etorri zen.
|
Dakigunez
, gerra zibilean, erlijioaren gaiak zeresan garrantzitsua izan zuen.
|
|
|
|
Dakigunez
, Alcalá Zamora lehendakariak konstituzio aukera hori modu nahiko polemikoan erabili zuen: adibidez, 1935eko apirilean, Alejandro Lerroux Gobernuan zegoela, horri gutxiengodun Gobernua eratzeko aukera emateko, Partido Radical alderdiaren eta CEDAren arteko gobernu koalizioa berriz eratzen zen bitartean; 1935eko abenduan eta 1936ko urtarrilean ere, Manuel Portela Valladaresek gidatutako Gobernuari gauzak errazteko eta hauteskunde kanpaina prestatzen laguntzeko; hala ere, 1936ko otsaileko hauteskundeetan Frente Popular alderdiak irabazi zuen, eta Errepublikako lehendakaria kargutik kendu zuten, Konstituzioaren 81 artikuluan ezarritako bidea erabiliz.
|
|
|
Izan ere, pertsona fisiko eta juridikoek hitzarmen hori erabil dezakete Espainiako auzialdiak agortu ondoren, baldin eta Giza Eskubideen Europako Hitzarmenean jasotako eskubide batzuk hautsi direla uste badute.
|
Dakigunez
, Estrasburgoko Auzitegiak, Hitzarmenera bildutako eskubideak, hautsi egin ahal izan direnak, aitortzeaz gain, Europan oinarrizko eskubideei buruzko jurisprudentzia sortu du, eta, hain zuzen ere, Espainiako auzitegiek jaso egin dute EKren 10.2 artikuluko manua dela bide.
|
|
|
Gainerako bideak, sasibideakdira, eta hau ez da noski hiztun subjektuaren aukera pertsonalaren kontua.
|
Dakigunez
, hizkuntzen erabilera fenomeno sozialen eta nazionalen baitan arautua dago, eta erabilera arau horien nondik norakoa bi hizkuntza komunitateek gizarte etanazio egituran daukaten estatusaren eta indarraren arabera eratua.
|
|
|
(
|
Dakigunez
) Gipuzkoan herri plataformak sortu dira eraiki nahi dituzten bi errauste planten aurka, ETA plataformotako koordinadorako kide batek, Mikel Izagirrek, BERRIAri azaldu dioenez, Donostiako alkate Odon Elorzak atzo «antzerkia» baino ez zuen egin.
|
|
|
|
Dakigunez
, jakintsu pitagorikoak zeuzkan Gorgiasek gogoan baieztapen hura egin zuenean. Haien maisu Pitagorasek neurria eta zenbakia jarri zituen munduaren oinarrian —harreman kuantitatiboak dautza gauza guztien atzean669—, edo, nahi bada, harreman numerikoek osatzen duten harmonia670 Gizabanakoak, adimena (vouj) duenez, gaitasuna du harmonia unibertsal hori atzemateko; eta, horren arabera, bere bizitza ordena dezake, adiskidetasunari eta neurriari lot dakieke bere bizitzan barrena671.
|
|
2008
|
|
|
UPNk PSOErekin ez dauka aurrekontuak hitzartzeko arazorik.
|
Dakigunez
, PSNk ez du deus agintzen eta. Raxoiren PP ez dago aurka.
|
|
|
Bigarrenari dagokionez (hau da, Herri Erakunde bat beste Erakunde batek ezarritako tributuen menpe egoteari dagokionez), arazo nagusia zen Estatua beste Herri Administrazioetako tributuen menpe egon daitekeen ala ez argitzea.
|
Dakigunez
, tributuaren oinarria Estatuak duen subiranotasunean datza, eta ez dirudi Estatuak bere menpeko Administrazio baten tributuak ordaindu behar dituenik. Hala ere, gaur egun ideia horiek aldatu egin dira; horrela, Estatuaren subiranotasun esklusibo hori Estatu antolamendu juridikoari bakarrik dagokio, ez, ordea, Estatu pertsonari.
|
|
|
|
Dakigunez
, tributuak lege izaera du, legeak sortzen du-eta. Ez datoz bat tributuaren eskualdakortasuna eta tributuak dakartzan betebeharrak.
|
|
|
Bestela esanda, legeak definitzen duen magnitudea da zerga oinarria, eta horren bidez zerga egitatearen neurketa adierazten da.
|
Dakigunez
, zerga egitatea ekonomi ahalbidearen agerpena izan ohi da; zerga oinarriaren eta horren zenbaketaren bidez, neurtu egin daiteke zerga egitate zehatz batean dagoen benetako ekonomi ahalbidea.
|
|
|
Kontuak kontu, gatozen berriro ere esku artean darabilgun hizkeraren auzira.
|
Dakigunez
, sistema baten baitan egituratutako gizarte nazionalean osagaiak ez daude berez nolanahi eratuak eta uztartuak. Botere harremanen sarean ehundutako mundu sozialean, kulturalean eta nazionalean bizi gara, eta mundu hori aldakorra eta aldagaitza da aldi eta alde berean:
|
|
|
|
Dakigunez
, herri eta nazio identitateak suntsitzeko joera totalitarioaren iturria ideologia guztien ezaugarria izan da: hala eskuinekoetan, nola ezkerrekoetan.
|
|
|
|
Dakigunez
, nazioa egiteko gauzak egin behar izaten dira, eta gauzak egin, halabeharrez, hizkuntza batean edo bestean egiten ditugu. Honako ekuazio honek nekez egingo digu huts alde horretatik:
|
|
|
|
Dakigunez
, euskal izaera etnoliguistiko edo kulturala aski izan da Euskal Herrian mendez mende gure herriaren identitate soziolinguistikoa eta soziokulturala sortzeko eta berritzeko. Hori horrelatsu izan da hemen eta hemendik landa aro aurremodernoan jatorrizko herrientzat.
|
|
|
bi osagaien tasun (guzti) ak komunak ez badira ere, elkarrengandik hurbil egon behar bide dute, eta elkarteak bi buruen tasun guztiak biltzen ditu.
|
Dakigunez
(23) ekoen gainean berrelkarketak egin daitezke (§1.1) eta tandem elkarteak aldiz, morfologi prozedura bakar baten ondorio dira (§1.3); ikusteko daukagu oraindik (26) tandem elkarte hauen osagaien arteko esangura harremana behintzat oso ezberdina dela (§2.2, §3). Esan dezagun hemen behintzat itxura
|
|
|
Erromatar historigileak baskoin, barduliar, karistiar, autrigoin tribuez mintzo ziren, eta hegoalderago Errioxa beheko lurrretan beroin eta pelendoien jentilizioak gogoratzen zizkiguten, besteen artean.
|
Dakigunez
, iparraldeko barduliar eta karistiarren eremu gehiena mintzairaz euskalduna zen, eta, orobat, baskoinena, nahiz behetiko eremuetan, jada, erromata rren garaian euskararen aztarnak itzaliak egon. Autrigoien eremuan, berriz, euskara ren lekukotzak eskasak ziren, zabalgune nagusienean, behintzat.
|
|
|
Polizia inguruak miatzen hasi da eta familiakoei galdeketa egiten.
|
Dakigunez
, ikerketa bide guztiak zabalik daude. Baina denborak aurrera egin ahala, bahiketaren susmoak areagotzen ari dira.
|
|
|
eratu zen milizia liberalean parte hartu baitzuten.
|
Dakigunez
, desamortizazio prozesuan parte hartu zuten bakarrak Gisasola eta Ibarzabal izan ziren.
|
|
|
Udal honek berezitasun garrantzitsu bat izan zuen.
|
Dakigunez
, foru erregimenean udal karguek urtebeteko iraupena edukitzen zuten, eta Urteberri egunean udalkideak berriztatu egiten ziren. 1823ko udalaren kasuan, partaideak bi urte eta erdiz egon ziren agintean, berrezarkuntzaren lehen urte haietan liberalen sarrera ekiditeko neurririk eraginkorrena baitzen.
|
|
|
1857ko apirilean Burgoseko Auzitegiak Leon Basterra Eibarko, escribano numeral? izendatu zuen1015 Udalak hasiera batean entzungorrarenak egin arren, hurrengo urtean Burgoseko Auzitegiak bere agindua berretsi zuen, oraingo honetan Bergarako epaitegiaren bidez. Udala, ordea, ez zegoen amore emateko prest1016
|
Dakigunez
, Basterrak karlisten alde egingo zuen II. Karlistaldian, eta I. Karlistaldian ere zerbaitetan ibili zela badirudi, Burgoseko Auzitegiak zioenez,«, mediante la habilitacion que se le dispensó goza mientras subsista en dicha villa los mismos derechos que corresponderían al sucesor de cualesquiera de los oficios vacantes y porque no es justo que residiendo en ella un Esno competentemente autorizado se conserven los protocolos y documentos de ellos en poder de otra persona que no reuna semejante cualidad»1017 Eibarko Udalak diputazioari eskatu zion laguntza, Basterra Uribe merindadeko numerariako arduraduna zelako, eta Eibartik kanpo ibiltzen zenez, behin baino gehiagotan bere premian aurkitu eta falta izana leporatu zion.
|
|
|
|
Dakigunez
, nabaria da oso enpresa sortzaile gutxik aukeratzen dutela kooperatiben lege egitura eta, horren ondorioz, etengabe jartzen ari da zalantzatan lankidetzaren baliagarritasuna. Derrigorrezkoa da horrek eskatzen duen hausnarketaegitea eta egoera hori derrigorrez lankidetzaren berezkoa den ala ez.
|
|
|
|
Dakigunez
, kooperatiben lege esparrua alde batetik, orain arte oso zehatza eta kasuan kasuko araupena izan dena, «kooperatiba garbia» delakoa arautzeko asmoz, eta kapital sozietateak bestetik, sozietate araupen eraginkorrik ez duen bitarteko esparru pertsonalista zabala dugu.
|
|
|
Horien artean, eta oso bereziki, kooperatibako bazkide kopuruarekin.
|
Dakigunez
, kooperatibagintzan ohikoa eta funtsezkoa da elkarte ahalmena «bazkide bakoitzak boto bat» irizpidearen arabera banatzea. Horren ondorioz, eskubide horren benetako garrantzia, kooperatibako bazkide kopuruarekin dago loturik, estu estu.
|
|
|
|
Dakigunez
, kooperatiben legedi askotan, boto plural mugatua onartzen da «bazkide bakoitzak boto bat» irizpidea «bazkide bakoitzak gutxienez bat eta gehienez hiru/ bost boto izango ditu» irizpidearen truke ordezkatuz; adibidez, bakoitzak egindako lan ekarpenaren arabera. Gainera, kooperatiben errealitatean kasu askotan erabili dira neurrizko boto pluralaren irizpideok6 Oro har, boto pluralari ezarritako mugak mota honetakoak dira (Ballestero, 1990:
|
|
|
|
Dakigunez
, zeharo ezberdina da kapitalaren eta lanaren egiturazko kokapena enpresa mota bakoitzean. Gai hau aztertzeko orduan, kontuan hartu behar dugu enpresa sistemak ezin direla oinarritu euskarri teoriko hutsetan.
|
|
|
|
Dakigunez
, kapital sozietatea ez izatea da, hain zuzen, kooperatiba elkarteen ezaugarri nagusia, boto eskubidea ez baita egokitzen bazkideek ekarritako kapitalaren arabera.
|
|
|
Arazo hori gainditzeko kapital korporazioetan sorturiko «zaintzarako bazkidea» ere ez dago kooperatibetan.
|
Dakigunez
, «zaintzarako bazkide» hori, gehienetan mutualitateak eta pentsio baltzuak, kapital korporazio handien korporazio agintea aldatzen ari da, botoaren gehiegizko sakabanatze hori nolabait konponduz.
|
|
|
|
Dakigunez
, kooperatibetan ez da egon korporazio agintearen tresnei buruzko eztabaida sakonik. Hala ere, eztabaida hau interes handikoa da kooperatiba handietako bazkideen kokapen egokienari buruz zenbait erreferentzia izateko (ez dugu ahaztu behar, hori bai, kooperatiben berezko ezaugarrien ondorioz, interesgarria izan daitekeela, orobat, parte hartzaile moduan jardueran eta agintean bazkideek duten jokabide eta ekimen bikoitz horiek guztiz bananduta ez egotea):
|
|
|
|
Dakigunez
, kooperatiben eta kapital korporazioen Batzar Nagusien itxurazko egituraketa antzekoa da. Hala ere, batzuen eta besteen osaketa oso ezberdina da eta, horren ondorioz, oso ezberdina da ere bazkideen borondatearen eraketa eta, azken finean, batzar mota biok erabakiak hartzeko duten benetako jokabidea ere.
|
|
|
Bazkide mota ezberdinak izanik, Ordezkarien Batzar hauen helburua, zenbaitetan, itxurazkoa baino ez da.
|
Dakigunez
, estatutuek multzo bakoitzari ehuneko zehatz bat ezartzen diote Batzar Nagusian behin baino gehiagotan. Eta «bazkide bakoitzak boto bat» oinarri irizpideari buruz batzuetan egin den interpretazio estuegiaren ondorioz, derrigorrezkoa izan da Batzar Nagusian multzo bakoitzak duen ordezkari kopurua multzo horren boto kopuruaren ehunekoari egokitzea.
|
|
|
Guztiz deigarria da hau lan kooperatiba gehienetan.
|
Dakigunez
, kooperatibok batez beste 8 eta 10 arteko bazkide dituzte. Kooperatibotan bat egiten dute nolabait Batzar Nagusiak eta Errektore Batzordearen osaketak; Batzar Nagusiaren aginpideak mugatzearen beharra eta zentzua nabarmen murrizten dira eta, askotan, horren ondorio bakarra kooperatiba hauen organo eta egiturazko konplexutasuna behar gabe handitzea da.
|
|
|
bazkideen nahia modu eraginkorrean aztertu eta prozesatu behar bada.
|
Dakigunez
, urteko kontuak ez dira zergatik banandu behar bazkideen artean batzarra egin aurretik. Kontuan hartu behar da, orobat, erabaki horrek ez duela adierazten urteko kontu horiek ondoriotzat dituen kudeaketa onartzen denik, baizik eta horien eduki informatiboa zehatza eta egokia dela.
|
|
|
Beste aldetik eskola publikoen A ereduan harrera askoz irekiagoa izan da.
|
Dakigunez
, gero eta ikasle gutxiago matrikulatu dira A ereduan azkeneko urteotan eta joera aurrera zihoan. Egoera horretan familia atzerritarren seme alabak dira A ereduko irakasleen oraingo jarduera, eta haur etorkinentzat A eredua mantentzearen aldekoak dira, oro har, irakasle horiek.
|
|
2009
|
|
|
Hirugarren fenomenoa oso lotuta dago aurrekoarekin.
|
Dakigunez
, aspaldion, gehienbat metropoli globaletatik iristen zaizkigu bizimodu berriak eta, beraz, baloreak, besteak beste, dibertitzeko, erlazionatzeko, elikatzeko, janzteko eta lana antolatzeko moduak. Hiri global horietan izaten dute egoitza komunikazioaren korporazio transnazionalek, kontsumitzen ditugun kultur produktu gehienak eskaintzen dituztenak.
|
|
|
|
Dakigunez
, aurrez aurre ezagutu, UEUren lehen ekitaldian ezagutu zuen Gandiagak Txillardegi, Donibane Loitzuneko Maurice Ravel Lizeoan, 1973ko udan. Txillardegik parte hartu zuen hartan irakasle moduan; eta Gandiagak parte hartu zuen, entzule eta ikasle.
|
|
|
De fakto infernuak erlijio gehienetan omen daude, baina gure infernu beldurgarriaren asmatzailea Platon izan da, dirudienez (tradizio orfiko eta pitagorikoa profitatuz), eta beren beregi infernuaren beldurra ordena politikoaren tresna bezala ideatuz hain zuzen.
|
Dakigunez
, hobiratzeko zeremoniak (gorpua leku hautuetara prozesioan eramatea, etab.) eta ehorzketako erritualak Neanderthaleko gizakiak praktikatzen zituen, agian jada Homo erectus ek ere. Gainbizitza edo hilondoko biziraupenaren ustea pregizakiarena da jada ausaz, kulturaren hasi hasieretakoa, prehistorikoa:
|
|
|
Inolaz ere ez dira aldeko iritziak baizik eta garai horretako mentalitate nagusiaren emaitza.
|
Dakigunez
, mende hauetan indigenari buruzko irudiaz batzuek zioten alfer, itxurati eta maltzurrak zirela eta beste batzuek, misiolarien artean, errugabe eta aingerutxoak.
|
|
|
Esan dugun bezala, barne eta kanpoko estimuluen arteko lehia dago pertsonen gogamenean, eta kanpoestimulu interesgarririk ezean, barne informazioak lehentasuna izango du kontzientzian.
|
Dakigunez
, nahiz eta azken hamarkadetan asko aldatu den, oraindik emakumezko askok denbora luzea ematen dute etxean. Etxean ari den emakumeak, lanerrepikakorra eta monotonoa egin behar du, egoera hori sintoma fisiko gehiagosentitzera eraman dezakeen zerbait izanik.
|
|
|
|
Dakigunez
, ekonomia keynesiarrak politika fiskal hedatzailearen babesa protagonizatu du, gastu publiko eta zergak handitzearen alde, eskaera agregatua sustatzeko tresna egokiak izanik, ekonomia atzeraldian edo hazkunde txikiko garaietan.
|
|
|
|
Dakigunez
, betidanik egon da etengabeko kontraesan nabaria Zientzia Ekonomikoan, oro har, nagusiak diren eta ofizialki indarrean dauden politika ekonomikoaren teorien alde batetik eta, bestetik, nazioen politika ekonomikoen benetako praxiaren artean.
|
|
|
|
Dakigunez
, azken hamarkadotan politika ekonomiko guztiek murriztu dute sektore publikoaren pisua enpresa jardueren kudeatzaile gisa.
|
|
|
|
Dakigunez
, XX. mendean sektore publikoak harturiko indarraren ondorioz, Mendebaldeko herrialdeetako ekonomiak bitariko ekonomiak dira. Sektore pribatuan, merkatuaren arauetan oinarritzen dira erabakiak, eta sektore publikoan agintearen arauetan.
|
|
|
Baina sektore publikoak ekonomian duen eragina ez dago loturik bakarrik aurrekontu eta defizit edo superabitaren neurriarekin.
|
Dakigunez
, aurrekontua osatzen duen kontzeptu bakoitzaren neurria eta egokitasuna garrantzi handikoak dira alde batetik eta, bestaldetik, kontzeptu horietako bakoitza kudeatzeko orduan erakunde publikoek lortzen duten eraginkortasuna ere, noski.
|
|
|
|
Dakigunez
, XX. mendearen lehenengo erdian, etengabeko hazkundea egon zen ekonomiaren kudeaketan erakunde publikoek izan zuten esku hartzean, bai eta, esku hartze horren barne, hainbat enpresa eta jardueraren jabetza eta kudeaketa erakunde publikoen esku uzteko orduan ere. Hurrengo hamarkadetan, jakina, ordu arte erakunde publikoek kudeatzen zuten hainbat jarduera gero eta gehiago pribatizatzeko mugimendua sortu eta hedatu zen Mendebalde osoan.
|
|
|
|
Dakigunez
, aro koloniala amaitu arte ez da oraindik beste ikastetxe antzekorik ediren Amerikan. Vizcaínas ekoak, gainera, arazo larriak pasatu behar izan zituen independentziaren ostean.
|
|
2010
|
|
|
|
Dakigunez
, euskara ere> homologatua gertatu zen sasoi hartan. Neurri handi batean euskarazko sermoiaren estrukturazioa, sasoiko jesus lagun ospetsuenetakoen esku geratu zen, bestela esanik, Kardaberazen eta Mendibururen esku, gartsu ibili baitziren misio eta sermoigintzan, bai ahoz14, bai idatziz15 Han eta hemen batera aipatzen diren Larramendi, Kardaberaz eta Mendiburuk egiteko desberdinak izan zituzten hizkuntzaren auzian.
|
|
|
Lehen liburukiaren gainean egingo da egituratze mota, idazleak gehien eta gertuen kontrolatu zuen liburukia delarik.
|
Dakigunez
, 1 liburukiak (aurrerantzean A) Sakramentuak jorratzen ditu.
|
|
|
Aipua latinez etorriz gero, nahiz eta erreferentziarik egin ez, aski da latina erabiltzea enuntziazioaren barruan nolabaiteko jauzia dagoela adierazteko.
|
Dakigunez
, fenomeno hau estuki lotuta dago particitatio> erregimenarekin.
|
|
|
Eta ikara nagusitu da inguru osoan.
|
Dakigunez
, Euskal Herriko pertsona batzuk ere lanean ari dira hango jendeari laguntzen. Segidan...
|
|
|
Edozelan ere, deigarria da hark erabilitako euskara, bertso jartzaileak gipuzkera erabiltzen baitu aipatutako bost bertsopaperetan.
|
Dakigunez
, mendebaldeko bertsolarien artean tradizio zabala egon da gipuzkera erabiltzeko bertsotan. Gipuzkoar kutsuko bizkaiera sarri jalgi da mendebaldeko bertsolarien ahotik eta lumatik.
|