|
2017
|
|
|
Sartrek azaltzen duenez, egoera dialektiko hori soilik gaindi daiteke bere baitarakoaren transzendentziaren bidez, alegia, nire posibleetara eta nire askatasunera jauzi eginez. Nire burua
|
Bestearentzako
objektu den subjektu bezala transzenditzen badut eta, beraz, nire izatearen osotasunez, Bestearen transzendentzia ukatu barik baliogabekotzat jotzen badut, bestetasuna nire izatearen parte egiten dut. Modu horretan, bere baitarakoa den nire izateak posibilitate infinituen iturri izaten jarraitzen du eta bere erdigunea berreskuratzen du.
|
|
|
Eta nola errekonozitu Bestea? Sartrerentzat, hiru gertakarik agerrarazten didate funtsean nire hor nonbait izatea(
|
Bestearentzako
objektu) eta Bestearen nire eskumenetik kanpo izatea (subjektu modura): lotsak, harrotasunak eta alienatua izateko beldurrak.
|
|
|
Bestela esateko, Bestearen auzia ulertu izan da, oro har, Bestea agertzen deneko lehen erlazioa objektutasunarena balitz bezala, hau da, lehenik Bestea agertuko balitz bezala, zuzenean edo zeharka, gure pertzepzioan. ...ra egiten duen bezala, idealismoarentzat, mahaiaren edota aulkiaren pertzepzioaketa ezta printzipioz nire eskumenetik kanpo kokatuta legokeen entitate isolatu batera ere, funtsean nire eta Bestearen kontzientziaren lehen erlazio batera igorri behar du, non eta Bestea, niri lotuta bada ere, zuzenean subjektu gisa agertu behar zaidan, eta non erlazio hori den nire oinarrizko lotura Bestearekin, nire
|
Bestearentzako
izatearen modua bera.
|
|
|
Beste objektua definitzen bada, munduarekiko erlazioan, nik ikusten dudana ikusten duen objektu gisa, nire funtsezko erlazioa Beste subjektuarekin lotu ahal izan da Besteak ikusia izateko dudan etengabeko posibilitatearekin.
|
Bestearentzako
naizen objektu izateaz jabetzean, eta jabetze horrengatik beragatik, Bestearen subjektu izatearen presentzia atzeman ahal izan dut. Zeren Bestea ni subjektuarentzat objektu probablea den bezalaxe, ni ezin ager naiteke objektu probable bihurtzen ari ezpada subjektu ziur batentzat.
|
|
|
Soilik zera, kontzientzia erreflexiboak nia hartzen du zuzenean objektutzat; ordea, kontzientzia ez erreflexuak ez du pertsona hartzen zuzenean eta bere objektutzat: pertsona kontzientziari zaio presente
|
Bestearentzako
objektu delarik. Horrek esan nahi du bat batean nire kontzientzia hartzen dudala nigandik ihes egiten bezala; ez nire ezerez propioaren funtsa naizelarik, baizik eta nire funtsa nigandik kanpo dudalarik:
|
|
|
Alabaina, hortik ez da ondorioztatu behar objektua Bestea denik eta nire kontzientziari presente zaion Egoa objektu Bestearen bigarren mailako egitura edo adiera denik. Bestea hemen ez da objektu eta luke objektu izan, azaldu dugunez, non eta niak ez dion aldi berean
|
Bestearentzako
objektu izateari uzten eta desegiten. Horrela, nik ez dut Bestea objektutzat jotzen, ezta nire Egoa ere niretzako objektutzat, eta ezin diot Ego horri intentzio huts bat zuzendu ere egin nire eskumenetik orain kanpo dagoen objektu bati bezala.
|
|
|
1) Niretzako objektutasuna ez da inola ere Hegelen ‘Ich bin ich’ en zehaztapena. Ez da inola ere identitate formal bat; sakonean desberdinak dira nire objektu izatea edo nire
|
Bestearentzako
izatea eta nire baitarako izatea. Izan ere, ‘objektutasun’ adigaiak, lehenengo atalean13 azpimarratu dugunez, ezeztapen esplizitua eskatzen du.
|
|
|
Azken ek stasi bati esker naizen nia naiz, nire ek stasi guztiak transzenditzen dituena, zeren ez baita nik izateko dudana.
|
Bestearentzako
nire izatea jauzi bat da huts absolututik zehar objektibotasunerantz. Eta jauzi hori alienazioa denez, ni ezin naiz bihurtu nire baitarako objektu, nik ezin baitut inola ere nire burua alienatu.
|
|
|
Oztopo horrek ezin gaitzake luzaro eragotzi, eta ez genuen aipatuko ez balu gure ikerketan aurrera egiteko eta gure
|
Bestearentzako
izatearen izaera zehatzago mugatzeko abantaila. Bada, hor nahasten dira bi ezagutza arlo desberdin eta bi izate mota parekaezin.
|
|
|
Gertuagotik begira diezaiogun horri. Errakuntza bezala agertu dena nire
|
Bestearentzako
izate objektiboa da. Inola ere ez.
|
|
|
Eta existentzia horri eusten badiot, aldiz, bihotza taupaka sentituko dut eta adi egongo natzaio soinu txikienari eta eskailera maila bakoitzaren kraska txikienari. Nire lehen alertarekin Bestea desagertu ez baizik, areago, nonahi dago orain, nire azpian, nire gainean, ondoko geletan, eta jarraitzen dut sakonki sentitzen nire
|
Bestearentzako
izatea. Eta litekeena da nire lotsa ez desagertzea:
|
|
|
Eta litekeena da nire lotsa ez desagertzea: musugorri makurtu naiz orain sarrailara, etengabe bizi dut nire
|
Bestearentzako
izatea; nire posibilitateak etengabe ‘hiltzen’ dira eta distantziak etengabe zabaltzen dira nigana norbait egon ‘litekeen’ eskaileretatik, giza presentzia bat ezkuta ‘litekeen’ zoko ilun horretatik. Areago, ikaratzen banaiz soinu txikienarekin, kraska bakoitzak begirada bat iragartzen badit, izate begiratuaren egoeran nagoen seinale.
|
|
|
Hitz batean esateko, gizaki bizidun ororen arabera dago giza errealitate oro presente edo absente jatorrizko presentzia baten planoan. Eta jatorrizko presentzia horrek izate begiratu gisa edo izate begiratzaile gisa bakarrik izan dezake zentzurik, alegia, Bestea niretzat objektu den edo ni neu naizen
|
Bestearentzako
objektu. Bestearentzako izatea konstante bat da nire giza errealitatean eta, niri buruz osatzen dudan pentsamendu txikienean ere, bere beharrezkotasun fisikoa nabari dut.
|
|
|
Eta jatorrizko presentzia horrek izate begiratu gisa edo izate begiratzaile gisa bakarrik izan dezake zentzurik, alegia, Bestea niretzat objektu den edo ni neu naizen Bestearentzako objektu.
|
Bestearentzako
izatea konstante bat da nire giza errealitatean eta, niri buruz osatzen dudan pentsamendu txikienean ere, bere beharrezkotasun fisikoa nabari dut. Edonora noala, zernahi egiten dudala, Beste objektuarekiko distantziak aldatu besterik ez dut egiten, Bestearenganako bideak hartu besterik ez.
|
|
|
Edonora noala, zernahi egiten dudala, Beste objektuarekiko distantziak aldatu besterik ez dut egiten, Bestearenganako bideak hartu besterik ez. Urruntzea, hurbiltzea, objektu Beste jakin bat deskubritzea, hori bariazio enpirikoak egitea besterik ez da nire
|
Bestearentzako
izatearen funtsezko gaiaz. Bestea presente zait leku orotan objektu bihurtzen naizeneko zera hori bezala.
|
|
|
Eta Beste horren zenbait jarreraren kausaz, nire ‘begiratua izatea’ atzematen hasten naiz, lotsaz, atsekabeaz, eta abar. ‘Begiratua izate’ hori agertzen da hori konkretu hori izateko dudan probabilitate hutsa bezala, ezin duena probabletasunaren izaera eta zentzua atera ez bada oinarrizko ziurtasun batetik non eta Bestea beti zaidan niri presente ni beti
|
Bestearentzako
naizen heinean. Nire gizaki izatearen esperientzia, beste gizaki bizidun guztientzat objektu, borroka plazara jaurtia milioika begiradapean eta nigandik ihesi milioika aldiz, konkretuki bizi dut nire unibertsoan objektu bat agertzen denean, baldin eta objektu horrek aditzera ematen badit probablea dela presentean ni kontzientzia batentzat objektu izatea hori nabarmendu gisa.
|
|
|
Horrela, begiradak jarri gaitu gure
|
Bestearentzako
izatearen arrastoan eta agertu digu berarentzat garen Beste horren existentzia ziurra. Baina ezin gaitu eraman urrunago.
|
|
|
Baina ezin gaitu eraman urrunago. Orain aztertzea dagokigu Nire eta Bestearen arteko funtsezko lotura guri agertzen zaigun eran; edo, nahi bada, tematikoki zehaztu eta finkatu behar dugu orain oinarrizko lotura horren mugen barruan dagoen guztia eta galdetu zein den nire
|
Bestearentzako
izate horren izatea.
|
|
|
Gure bilaketan lagunduko digun gogoeta bat eta aurreko oharretatik ondorioztatzen dena zera da,
|
Bestearentzako
izatea ez dagokio bere baitarakoaren egitura ontologikoari. Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa Bestearentzako izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea Bestearentzako izatetik.
|
|
|
Gure bilaketan lagunduko digun gogoeta bat eta aurreko oharretatik ondorioztatzen dena zera da, Bestearentzako izatea ez dagokio bere baitarakoaren egitura ontologikoari. Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa
|
Bestearentzako
izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea Bestearentzako izatetik. Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi berean bere baitarako eta Bestearentzako izatea, baina gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea.
|
|
|
Gure bilaketan lagunduko digun gogoeta bat eta aurreko oharretatik ondorioztatzen dena zera da, Bestearentzako izatea ez dagokio bere baitarakoaren egitura ontologikoari. Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa Bestearentzako izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea
|
Bestearentzako
izatetik. Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi berean bere baitarako eta Bestearentzako izatea, baina gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea.
|
|
|
Izan ere, ezin dugu pentsatu deriba dezakegunik printzipio baten ondorio gisa Bestearentzako izatea bere baitarako izatetik; ezta alderantziz ere, bere baitarako izatea Bestearentzako izatetik. Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi berean bere baitarako eta
|
Bestearentzako
izatea, baina gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea. Beharbada ez litzateke ezinezkoa bere baitarako bat irudikatzea Bestearentzako orotatik erabat salbu legokeena eta objektu izateko posibilitatearen batere susmorik gabe existituko litzatekeena.
|
|
|
Zalantzarik gabe, gure giza errealitateak eskatzen du aldi berean bere baitarako eta Bestearentzako izatea, baina gure ikerketaren jomuga ez da antropologia bat eratzea. Beharbada ez litzateke ezinezkoa bere baitarako bat irudikatzea
|
Bestearentzako
orotatik erabat salbu legokeena eta objektu izateko posibilitatearen batere susmorik gabe existituko litzatekeena. Baina bere baitarako hori ez litzateke izango ‘gizakia’ Cogito ak hemen erakusten diguna beharrezkotasun fisiko hutsa da:
|
|
|
kontzientzia erreflexiboari agertzen zaion izatea bere baitarako Bestearentzakoa da. Cogito kartesiarrak baieztatu baino ez du egiten egitate baten egia absolutua, nire existentziaren egitatea; era berean, hemen darabilgun cogito zabalagoak egitatetzat aurkezten digu Bestearen existentzia eta nire
|
Bestearentzako
existentzia. Hori da esan dezakegun guztia.
|
|
|
Hori da esan dezakegun guztia. Nire
|
Bestearentzako
izateak, nire kontzientzia ere izatera sortzen den bezalaxe, gertakari absolutu baten tankera dauka. Eta gertakari hori aldi berean denez historiaren zabaltzea17 Bestearentzako presentzia gisa zabaltzen baitut nik nire denboraeta historia ororen baldintza, historiaz aurreko18 historiaren zabaltzea esango diogu.
|
|
|
Nire Bestearentzako izateak, nire kontzientzia ere izatera sortzen den bezalaxe, gertakari absolutu baten tankera dauka. Eta gertakari hori aldi berean denez historiaren zabaltzea17
|
Bestearentzako
presentzia gisa zabaltzen baitut nik nire denboraeta historia ororen baldintza, historiaz aurreko18 historiaren zabaltzea esango diogu. Eta horrela ulertuko dugu hemen, alegia, aldiberekotasunaren historiaz aurreko denboraren zabaltze bat bezala.
|
|
|
Historiaz aurrekoa esatean, ez dugu ulertuko historiaren aurreko denbora batean dagoela, horrek ez bailuke zentzurik, baizik eta historia zabaltzen duen eta ahalbidetzen duen jatorrizko denbora zabaltze horri dagokiola. Egitate gisa aztertuko dugu hemen
|
Bestearentzako
izatea, egitate lehen eta betiereko gisa, eta ez esentziazko beharrezkotasun gisa.
|
|
|
Kontua da ni naizen bere baitarakoak Bestearen ukazio bezala daukala bera dena izateko, alegia, bera bezala. Horrela, Ez niaren ezagutzari oro har aplikatzen zaizkion formulak erabiliz, esan dezakegu bere baitarakoak, berez, bere izatearen barnean daramala
|
Bestearentzako
izatea, hain zuzen ere, Bestea ez izatea bere izateari dagokion heinean. Bestela esateko, kontzientziak Bestea ez izan ahal izateko eta, beraz, Beste bat ‘egon’ ahal izateko non eta bera izateko baldintza den ‘ez izate’ hori ez baita ‘hirugarren gizaki’ moduko lekuko baten egiaztapenaren objektu huts bat, beharrezkoa da kontzientziak berak espontaneoki ez izate hori izateko edukitzea, beharrezkoa da Besteagandik askatzea eta desitsastea, horretarako, ezerez bat bezala eratuz ez dena Bestea ez den Bestea baizik, eta bilduz, horren bitartez, ‘berarengan’ bertan.
|
|
|
ni ukatu hori Ni alienatutzat jotzen dut Besteagandik askatzen naizenarekin batera. Baina horrekin batera, Bestearen existentzia ez ezik, Ni Bestearentzakoarena ere onartzen eta aitortzen dut; azken batean, nik ezin dut Bestea ez izan, ez badut onartzen nire
|
Bestearentzako
objektu izatea. Ni alienatuaren desagertzeak Bestearen desagertzea ere ekarriko luke, Ni neu suntsitzearekin batera.
|
|
|
Halatan, nire
|
Bestearentzako
izatea, hots, nire Ni objektua, ez da nire irudi desitsatsi bat kontzientzia arrotz batean alderrai: izate zeharo erreala da, nire izatea da Bestearen aurreko nire ipseitatearen baldintza gisa, eta Bestearen ipseitatearena nire aurrean.
|
|
|
Izate hori ez da inola ere bere baitakoa, ez baita kanpokotasun eta ezaxolatasun betean sortu, baina ezta bere baitarakoa ere, ez baita nik izateko dudan izatea nire burua ezereztatzen dudalarik. Izate hori nire
|
Bestearentzako
izatea da, hain zuzen, oinarrian aurkakoak eta zentzuz alderantzizkoak diren bi ezeztapenen artean zatikatua dagoen izate hori; Bestea ez baita berak intuizioz daukan Ni hori eta nik ez baitaukat ni naizen Ni horren intuiziorik. Nolanahi ere, batak sortutako eta besteak bere gain hartutako Ni horrek bere errealitate absolutua zeretik ateratzen du, bera da bereizketa posible bakarra bi izateren artean izateko moduan funtsean berdintsuak direnak eta elkarri zuzenean presente zaizkionak, ezen ez baita euren artean erdibideko terminorik zilegi, kontzientzia kontzientziak bakarrik muga dezakeenez gero.
|
|
|
Eta ulermen inplizitu hori zera baino ez da, nire ‘ni neu izatea’ (ren) kontzientzia, hau da, nire ipseitate indartuarena. " Ni nirekin lotsatu naiz" esapideak adierazten duen egituran, izan ere, lotsak
|
Bestearentzako
ni objektu bat dakar, baina lotsatu den ipseitate bat ere eskatzen du, esapidearen ‘ni’ horrek erdizka baino adierazten ez duena. Beraz, lotsa hiru dimentsioren atzemate unitarioa da:
|
|
|
Horrela, Bestearen presentzia subjektuen kuasi osotasun bat bezala bizi dut nire
|
Bestearentzako
objektu izatean eta, osotasun hori atzeko planoan dagoela, zehazkiago nabari dezaket subjektu konkretu baten presentzia, nahiz eta zehaztu ezin izan, horratik, Beste hori den. Objektutasunaren aurrean hartzen dudan defentsazko jarrerak Bestea nire aurrean agerraraziko du halako eta horrelako objektu gisa.
|
|
|
Gure ikerketaren maila honetan,
|
Bestearentzako
izatearen funtsezko egiturak argitu eta gero, tentatuta gaude, nola ez, galdera metafisikoa egitera: " Zergatik daude Besteak?".
|
|
|
Azter dezagun gertuagotik galdera metafisikoaren zilegitasuna. Aurrenik zera agertzen zaigu,
|
Bestearentzako
izateak bere baitarakoaren hirugarren ek stasia adierazten duela. Lehen ek stasia, bada, bere baitarakoaren proiektu tridimentsionala da izate baterantz berak izateko duena ez izatearen moduan.
|
|
|
Halatan, ek stasi erreflexiboa funtsezkoagoa den ek stasi baten bidean aurkitzen da:
|
Bestearentzako
izatea. Ezereztapenaren azken terminoa eta polo ideala, ezbairik gabe, kanpoko ezeztapena izan litzateke, hau da, bere baitako erdibiketa bat edo espazioaren kanpokotasun bat indiferentziazkoa.
|
|
|
Delako kanpoko ezeztapen horren arabera, hiru ek stasiak azaldu dugun hurrenkeran ordenatzen dira, baina ezin dute ezeztapen hori inola ere atzeman, eta kanpoko ezeztapena ideala gelditzen da printzipioz; hain zuzen ere, bere baitarakoak ezin du gauzatu inongo izateren aurrean une berean bere baitarakoa izateari utzi gabebere baitakoa litzatekeen ezeztapen bat bere buruaz.
|
Bestearentzako
izatearen funtsezko ezeztapena, beraz, barneko ezeztapen bat da, bere baitarakoak izateko duen ezereztapena, ezereztapen erreflexiboak duen bezalaxe. Ordea, hemen erdibiketa ezeztapenari berari dagokio:
|
|
|
Guztia gertatzen da nire ipseitatea Bestearenaren aurrean osotasun batek eragin eta eutsiko balu bezala, zeinak bere ezereztapena bera muturreraino leramakeen.
|
Bestearentzako
izatea agertzen da erdibiketa erreflexibo soilaren luzapena balitz bezala. Ildo horretatik, guztia gertatzen da Besteak eta ni neu bere baitarako osotasun baten alferreko ahalegina bagina bezala berak izateko duena errekuperatu eta biltzeko bere baitakoaren modu soil eta hutsean.
|
|
|
Nik ezin diot ihes egin nire ipseitateari eta ezin dut nitaz ikuspunturik hartu (horrela ezin dut nire burua izatetzat hartu), ezta nire burua ‘dago’ moduko formatzat hartu ere (izatearen atzemateak huts egiten du, atzemailea aldi berean atzemana delako).
|
Bestearentzako
izatearen kasuan, ordea, erdibiketa urrunago doa, izan ere, (islatu islatzaile) islatua errotik bereizten da (islatu islatzaile) islatzailetik eta, horrexegatik, objektu izan daiteke berarentzat. Baina, kasu horretan, izatearen atzemateak kale egiten du atzemana ez delako atzemailea.
|
|
|
Baina, beste alde batetik, nire buruaren ezeztapenaren aldibereko, Besteak ukatu egiten du bera ni denik. Bi ezeztapen horiek ezinbestekoak zaizkio
|
Bestearentzako
izateari eta ezin batera ditzake inongo sintesik. Hori ez da inola ere kanpoko ezerez batek jatorrian bereizi lituzkeelako, baizik eta bere baitakoak bata bestearen arabera berratzemango lukeelako bakoitza, hain soilik bata ez delako bestea baina ez izateko beharrik ere ez duelarik.
|
|
|
Eta ezereza, haatik, hortxe dago, ezeztapenen dualtasuna badagoeneko gertakari erreduziezinean. Hori ez da, ezbairik gabe, kontzientzia aniztasunaren funtsa, ezen existituko balitz aniztasun horren aurretik, ezinezko egingo bailuke edozein
|
Bestearentzako
izate. Alderantziz, aniztasun horren espresiotzat hartu behar da:
|
|
|
Baina bera funda dezakeen ezer ez dagoenez, ez kontzientzia partikularrik ez kontzientziatan lehertzen den osotasunik, agertzen da kontingentzia soil eta erreduziezin bezala, agertzen da gertakari bat bezala non ez baita nahikoa nik Bestea naizela ukatzea Bestea existitzeko, baizik eta non beharrezkoa baita Besteak ere ni dela ukatzea nire ezeztapen propioaren aldiberekotasunean. Hori
|
Bestearentzako
izatearen faktikotasuna da.
|
|
|
Halatan, kontrakotasunezko ondorio honetara heltzen gara:
|
Bestearentzako
izatea soilik izan daiteke baldin eta osotasun batek izana bada desagertu egiten dena hura sortzeko. Horrek gogoaren existentzia eta indarra postulatzera ginderamatzake.
|
|
|
Horrek gogoaren existentzia eta indarra postulatzera ginderamatzake. Baina, bestalde,
|
Bestearentzako
izate hori ezin existi daiteke ez baldin badarama berarekin ez izate bat, kanpokoa eta atzemanezina, inongo osotasunek ezin duena, gogoarena izanik ere, ez sortu ez fundatu. Zentzu batean, kontzientzien aniztasunaren existentzia ezin da izan aurreneko gertakari bat, eta norberarekiko desitsastearen jatorrizko gertakari batera garamatza, gogoari dagokiona.
|
|
|
Argitu dugu Bestearen existentzia ebidentzia osoz bizitua dela nire objektibotasunaren gertakarian eta gertakariaz. Eta ikusi ere dugu nire
|
Bestearentzako
alienazio propioaren aurrean dudan jarrera Bestea objektutzat hartzea dela. Labur esateko, Bestea guretzat bi modutara existi daiteke:
|
|
|
|
Bestearentzako
izatea
|
|
|
Bestea agertzearekin batera, bere baitarako izatearen transzendentzia, orduan, ‘transzendentzia transzenditua’ da, eta, beraz, begirada dela bitarte, bere baitarakoak bere izatea alienazio gisa bizi du, bere izatearen ihes, lapurketa, desitsaste eta suntsipen gisa. Ezereza lerratu egiten da bere baitarakoa bere baitarako den izatearen eta
|
Bestearentzako
den izatearen artean.
|
|
|
Halatan, Sartrek Izatearen askatasuna osagabetasunarekin ez ezik (existitzen naiz, beraz, ez naiz eta ‘izateko’ dut) transzendentziarekin lotzen du (existitzen naiz, beraz, aske naiz). Eta, ikusi dugunez,
|
Bestearentzako
izatea ere askatasun terminotan ulertzen du; alegia, Bestearen aurrean, bere baitarakoak jokoan duena transzendentzia askatasuna baita:
|
|
|
Ikusten dudan jendea, noski, objektutan finkatzen dut; beraientzat ni naiz Bestea niretzat den modukoa; beraiei begiratuz, nire ahalmena neurtzen dut. Baina Besteak begiratzen badie eta badit, nire begiradak indarra galtzen du, luke bihurtu jende hori
|
Bestearentzako
objektu, jadanik bere begiradaren objektu baitira. Nire begiradak erlazio bat adierazten du bakarrik, munduaren barruan, objektu niaren eta objektu begiratuaren artean, bi masak elkar erakartzen duten bezala distantzian, nolabait esateko.
|
|
|
Era berean, nireak ez diren posibilitateen bitartekoa naizelarik, non eta sumatu besterik ez baitut egiten euren presentzia nire izateaz harago, non eta nire transzendentzia ukatzen baitute ni bitarteko gisa eratuz ezagutzen ez ditudan jomugetarantz, horregatik, bada, arriskuan nago. Eta arrisku hori ez da istripu bat, baizik eta nire
|
Bestearentzako
izatearen oinarrizko egitura.
|
|
|
Gainera, ikusi dugunez, Bestearen begirada bere begien desagerpena bera da begirada adierazten duten objektu modura. Besteak luke ere objektu bat izan nire
|
Bestearentzako
izatearen mugan oharkabez atzeman nezana. Bestearen objektibatzea, ikusiko dugun bezala, nire izatearen defentsa bat da, hain zuzen ere, nire Bestearentzako izateaz askatzen nauena Bestea niretzako izate bat bihurtzen duen heinean.
|
|
|
Besteak luke ere objektu bat izan nire Bestearentzako izatearen mugan oharkabez atzeman nezana. Bestearen objektibatzea, ikusiko dugun bezala, nire izatearen defentsa bat da, hain zuzen ere, nire
|
Bestearentzako
izateaz askatzen nauena Bestea niretzako izate bat bihurtzen duen heinean. Begiradaren fenomenoan, Bestea da printzipioz objektu izan ezin duena.
|
|
|
Hirugarrenik, Bestearen kontzientzia eta askatasuna ezin daitezke izan nire irudikapenen batasunerako balio duten kategoriak. Jakina, Husserlek erakutsi duenez, ‘nire’ munduaren egitura ontologikoak eskatzen du mundu hori
|
Bestearentzako
mundu ere izatea. Baina Besteak nire munduko objektuei objektibotasun mota jakin bat aitortzen dien heinean, horrek adierazten du bera jada mundu horretan dagoela objektu gisa.
|
|
|
Hasteko, kapitulu zatia den arren, kapitulu bereko (‘3.1 Bestearen existentzia’) zati nagusia da; aurreko beste hirurak Bestearen existentziari buruzko zeinahi teoriarako baldintzen zehaztapen eta atariko modukoak dira. Gainera, atal bereko (‘3
|
Bestearentzako
izatea’) zati giltzarria ere bada; hain zuzen ere, obraren teoriaren arabera, begirada Bestearen existentziaren kontu ematen duen gertakari behinena da eta, beraz, atal bereko beste kapituluen eta kapitulu zatien abiapuntua eta ardatza da.
|
|
|
Horrez gain, egituraren aldetik, 3 atala lotune garbia da obrako bi teoria zutarrien artean. Izan ere,
|
Bestearentzako
izateak, obrako ‘izatearen teoria’ (1, 2 eta 3 atalak) itxi ez ezik, ‘ekintzaren teoria’ bat (4 atala) jartzen du abian, askatasuna ardatz duena. Halatan, begiradari buruzko testuak obra osoari begira funtsezkoak diren kontzeptuak biltzen ditu, adibidez, ezereza, bere baitarako izatea, transzendentzia, faktikotasuna, askatasuna eta Bestearentzako izatea.
|
|
|
Izan ere, Bestearentzako izateak, obrako ‘izatearen teoria’ (1, 2 eta 3 atalak) itxi ez ezik, ‘ekintzaren teoria’ bat (4 atala) jartzen du abian, askatasuna ardatz duena. Halatan, begiradari buruzko testuak obra osoari begira funtsezkoak diren kontzeptuak biltzen ditu, adibidez, ezereza, bere baitarako izatea, transzendentzia, faktikotasuna, askatasuna eta
|
Bestearentzako
izatea. Nolabait esateko, nahiz eta ‘Begirada’ inola ere ez den obra osoaren laburpena, testua abiapuntu hartuta L' Etre et le Neant uler daiteke.
|
|
|
Esanak esan, ‘Begirada’ ez da kapitulu zati galdu bat Sartreren ibilbidean. Begirada dago, adibidez," infernua besteak dira" 6 eta" ikusia naiz beraz banaiz" 7 Sartreren esapide sakonen atzean, eta baita Sartreren obra ulertzeko funtsezkoak diren
|
Bestearentzako
izatea eta askatasuna kontzeptuen oinarrian ere, esaterako. L' Etre et le Neant, gainera, Sartreren obra ardatza da, eta baita bere ‘marka’ nolabait ere.
|
|
|
Besteak dimentsio berri bat zabaltzen du nire izatean, kanpokotasuna (espazioa eta denbora) aitortzen dizkit, izate bat aitortzen dit. Horrela, ni izate bat naiz nik fundatu ez dudana, izate hori nire
|
Bestearentzako
izatea da. Sentitzen dut nire transzendentziaren baldintza diren posibilitateak, hor nonbait, Beste batentzat direla eta nire transzendentzia Beste baten posibilitateek transzenditzen dutela.
|
|
|
izate ez agerikoa.
|
Bestearentzako
objektu naizelarik, nik ez dut inongo eskumenik, nire izatea Bestearena da, niretzat izate ez agerikoa da. Besteak begiratzen didanean, gainera, begiratzailea bera da, nik ezin dut bera begiratzaile gisa ikusi.
|
|
|
Baina Ezereza ez da lerratzen bion artean, baizik eta nire baitarako eta nire bestearentzako izateen artean.
|
Bestearentzako
izatea gertakari konstantea eta beharrezkoa da nire izatean: bere baitarako izatea Bestearentzako izatea ere bada.
|
|
|
Bestearentzako izatea gertakari konstantea eta beharrezkoa da nire izatean: bere baitarako izatea
|
Bestearentzako
izatea ere bada. Orduan, zein da Bestearekiko dudan oinarrizko erlazioa?
|
|
|
Orduan, zein da Bestearekiko dudan oinarrizko erlazioa? Zein da
|
Bestearentzako
izatearen izatea?
|