|
2001
|
|
|
\ Euskal Kontzertu Ekonomikoa 1876az geroztikoa da eta, 1937 arte, inolako etenik gabe arautu zituen Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabak Madrilekin
|
zituen
zerga arloko harremanak.
|
|
|
\ Nafarroak ere Hitzarmen Ekonomiko berezia
|
du
zerga arloan eta epe mugarik gabea da. Joan den urtean 51.493 milioi pezeta eman behar izan zituen
|
|
|
Zergadunek alta, baja edo aldaketa aitorpenak aurkeztu behar
|
dituzte
zerga honen eraginetarako garrantzia duten ondasunei buruz.
|
|
2002
|
|
|
Zerga itunduak bi multzo handitan sailka ditzakegu, lurralde historikoen araugintza ahalmenaren arabera. Batzuk araugintza ahalmen autonomoa duten tributuakdira; hau da, foru aldundiek askatasuna
|
dute
zerga hori arautzeko. Beste batzuenkasuan, aldiz, nahiz eta itunduak izan, lurralde historikoen erakunde eskudunek ezdute ahalmenik tributu horiek arautzeko, eta horrela, Estatuak ezartzen duenarauketa bera ezarri behar dute, nahitaez.
|
|
|
Ekonomia Itunaren azken aldaketatik aurrera (1997), araugintza ahalmenautonomoa
|
duten
zergen artean honako hauek daude, zenbait arlotan muga batzukbadituzte ere: Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, Ondarearen gainekoZerga, Sozietateen gaineko Zerga (EAEn soilik zergapeturik dauden enpresentzat), Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare eskualdaketen eta EgintzaJuridiko Dokumentatuen gaineko Zerga (zenbait alorretan estatuaren arauak onartuz) eta tokian tokiko tributuak.
|
|
|
1997an kalkulu hori egin ondoren, EAEkokasuan, 4.690,39 milioi euro ordaindu behar ziren. Baina ondoren, doikuntzak eta konpentsazioak egin behar dira, Estatuak euskal lurraldeetanjasotzen
|
dituen
zergen kontura, eta, kenketa bat egiten da; hau da, aurretikEstatuak kobraturiko partea kentzen da. Horrela, beste doikuntza batzukegin ostean, kupo likidoa kalkulatzen da, hots, Estatuko Ogasunean sartubeharreko diru kopurua.
|
|
|
Beraz, azken joerek zerga zuzenen murrizketa eta zeharkako zergen igoeraislatzen dituzte. Beraz, pertsona guztiok ehuneko berdinean ordaindu behar
|
ditugun
zergak (kontsumorako produktuen gainean kobratzen baitizkigute) gero etagarrantzi handiagoa dute, nahiz eta errentaren disparekotasunak herritarren arteannabariak izan. Aldiz, zerga zuzenek bakoitzaren errenta maila kontuan hartzendute; baina, aurrerakoiagoak izan arren, gero eta pisu erlatibo txikiagoa dute.
|
|
|
Epe luzera bermatutako errentagarritasuna duen aseguru kontratua da, eta erretiroaren estaldura eta pentsio planen antzeko zerga erregimena nabarmentzen ditu. Hau da, egindako ekarpenak zerga oinarritik ken daitezke, eta, erreskatea egiten denean, onuradunak urte bakoitzean dagozkion zenbatekoen arabera ordainduko
|
du
zerga, lan errentak balira bezala. Pentsio plan baten titularra beste batera alda daiteke, baina ez aseguru batera, ezta aseguratutako pentsio plan berrietako batera ere.
|
|
2003
|
|
|
Nafarroan, bereziki. Zurrumurru batek dio Foru Gobernu erregionalistak dekretua onartu behar
|
duela
zerga berezia ezartzeko izenean k, tz, ts, edo eta tx duten enpresei.
|
|
|
–Erosleak, etxebizitzan inbertitzerakoan, kontuan hartu behar du erosketaren eskrituratze balioa (besteak beste); izan ere, hirugarren batzuen aurrean ere pisuagatik ordaintzen duen dirua da (kasu batzuetan baino gehiago ordaindu badu ere). –Saltzaileak kontuan hartu behar
|
du
zergak ordaintzeko (udal gainbalioa eta errenta) edo berrinbertsioagatiko salbuespenari heltzeko, ohiko etxebizitza beste bat erosteko saltzen badu, etab. Nola egin eskritura publikoa. Eskritura publikoa horretarako adostutako egunean egiten da, normalean salerosketa kontratua sinatu ondoren.
|
|
2004
|
|
|
Euskaltzale askoren buruhauste gogorra izan da, dudarik gabe, hizkuntza jokaeraren zer nolakoak atzemateko gogo bizia. Ikuspegi holistikoaren premia nabarmendu da duela gutxi eratutako batzar batean.591 Bi hizkuntzatan bizi den gizarte batean horietako bat bestearen ordez hautatu izanak
|
dituen
zergatikoak begiz jotzeko, egia esan, begi zorrotza behar da, hiztunaren komunikazio egoerak etengabe aldatzen baldin badira behinik behin. Bateko, egitura soziolinguistiko objektiboaren aldaera daukagu holakoetan, hizkuntza bakoitzak gizartean irabazia daukan legitimazio sozialaren oihartzuna; besteko, aldiz, hiztunen kontzientzia linguistikoa, aurreko baldintza soziolinguistiko objektibo horien aldekoa edo aurkakoa.
|
|
2005
|
|
|
amona Kontxik?, aldiz, ez zuen ez hautsik ezta ezpain lapitzik ere erabiltzen, eta bere jantzi guztiak grisak edo grisaren gamakoak ziren, beltzen bat ere bai. Horregatik, egun batean, Teresak bere galdera egin zionean, jakin nahi
|
baitzuen
zergatik bere lagun guztien amak apain apain jartzen ahalegintzen ziren eta berea ez, amona Kontxik erantzun zion:
|
|
|
Urtebetetik gorakoak, urtea baino irabazi handiagoekin bakarrik. –65 urte bete baditu, ohiko etxebizitza saltzeak ez
|
du
zergarik ordaindu beharrik izango, ondarea handitu badaiteke. –Etxebizitza bat erostean, benetako balioa eskrituran adieraztea komeni da.
|
|
|
Akordioko puntuen artean (nekazari guztiek jasoko dute onura, eta bihar, ostirala, Ministroen Kontseiluak onartuko du), zenbait negoziazio mahai daude, 2006ko lehen hiruhilekoan sortu beharrekoak. Horietako batek xehetasunez aztertuko du nekazaritza sektoreak bere kotizazioarekiko
|
duen
zerga arloa, epe ertain eta luzera zerga hobekuntzak proposatzeko. Beste batek nekazaritzako elikagaien prezioen eraketa aztertuko du, ekoizleek jatorrian kobratzen dutenaren eta kontsumitzailearentzako azken kostuaren arteko distantzia murrizteko.
|
|
|
Gazte jende askok herritik alde egin behar izan du non bizi topatu ez duelako. Etxebizitzaren prezioen erokeriari, Getxoko Udalak azken urte hauetan ezarri nahi
|
duen
zerga eta tasa politika gehitu behar diogu. Hiri hondakin solidoak tratatzeko udalak ez du berezko alternatiba bat garatu azken hamarkadan zehar eta Bizkaiko Foru Aldundiak behartu duen aukera garestien eta kutsakorrenaren alde, errausketaren alde egin du itsu itsu.
|
|
2006
|
|
|
«Nekazariek ordaindu behar
|
zuten
zerga eta karga multzo bat, jaun baten lurraldean bizi eta lan egiteagatik. Esandako zentzuaren onuraduna kolonoak landutako finken jabea zen.
|
|
|
Artikulu honetan Gasteizekiko auzia agertzen zaigu. Bertako foruak zioenez, denek ordaindu behar
|
zituzten
zerga komunak. Hau da, Gasteizek kofradiatik eskuraturiko lurretan bizi ziren kapareen egoera islaturik agertzen zaigu, alegia; noble horien eskubide fiskalen beldur ziren eta.
|
|
2007
|
|
|
Zerga horrek aspaldiko nobleek ordaintzen zituztenen hondar modura iraun du Espainiako estatuan, hainbat mendetako higadurari aurre eginez. «Noblezia Zuzenbidean adituek zalantza handiak
|
dituzte
zerga horri buruz. Izan ere, ez dago argi benetako zerga den edo tasa hutsa.
|
|
|
Etxebizitza saltzen duen profesionala (sustatzailea, etxegilea, etc.) subjektu pasiboa
|
duten
zergak ordaintzeko obligazioa kontsumitzaileari ezartzea.
|
|
|
Aurrekoarekin bat etorriz, kontuan hartu behar da titulu honetan ezarritako arauen izaera berezia, arauok huts hutsean ez
|
baitute
zerga araubide zehatzik eratzen; berezitasun batzuk soil soilean biltzen dituzte. Berezitasun horiek ez dute eragozten aplikatzea, berariaz aurreikusi ez diren kasuetan, zerga arauketa orokorra, bai eta titulu horretan aipatu Ondarearen gaineko Zergaren, Balio Erantsiaren gainerako Zergaren, eta Ondare Eskualdaketa etaneko Zergaren berezko xedapenak ere.
|
|
|
Halaber, zerga bakoitzarengatik zenbateko kopurua ordaindu behar zitzaion gobernu zentralari zehazten zen. Azpikupoaren antzeko diru kopuru horien baturak kupo guztia osatzen zuen; horrela kalkulatzen zen zenbat ordaindu behar zion Lurralde Historiko bakoitzak ogasun zentralari; Foru Aldundiek ahalmena
|
zuten
zerga berriak sortzeko, baina aurretik gobernu zentralak baimena eman behar zien eta kupo gehigarria onetsi, zerga bakoitza kopuruari lotuta baitzihoakion.
|
|
|
Izan ere, zergadun bat lurralde komunean 160 egun egon bada, Araban 100 eta Gipuzkoan 105, zer gertatuko da? Lehenbizi, ikusten da EAEn 205 egun egon dela, lurralde komunean 160 egon den bitartean eta beraz, Foru Arautegia dagokio eta Foru Ogasunaren eskumenpean geratuko da; egun gehiago igaro dituelako Foru Lurraldeetan lurralde komunean baino; baina gero, Gipuzkoan Araban baino denbora gehiago egon denez, Gipuzkoan burutu behar
|
ditu
zerga betekizunak eta bertako arautegia aplikatuko zaio.
|
|
|
Zeharkako zergei araudi komuna aplikatuko zaie eta beraz, lurralde komuna eta Lurralde Historikoen artean benetako harmonizazioa egongo da. Izan ere, printzipio oinarrizko, arau substantibo, egitate zergagarri, exentzio, sortze, oinarri eta zerga tasa berak izan behar
|
baitituzte
zerga hauek. Hala ere, Lurralde Historikoetako Biltzar Nagusiek aitorpen eredu eta likidazio epeak finkatzeko ahalmena izango dute.
|
|
|
Ekonomia Itunaren iraupena eperik gabekoa bada ere, ez da horrela gertatzen Kupoarekin, berau bost urtetik behin berritu behar baita. Beraz, bost urte igaro gehiago igaro dituelako Foru Lurraldeetan lurralde komunean baino; baina gero, Gipuzkoan Araban baino denbora gehiago egon denez, Gipuzkoan burutu behar
|
ditu
zerga betekizunak eta bertako arautegia aplikatuko zaio.
|
|
|
autonomia erkidegoetan utzi daitezkeen zergen bidez eskuratutako diru kopurua kenduta, kontzeptu ber berauen pean oinarrizko urtean estatuak eskuratzen duen diru kopuruarekin zatituta erdiesten da. Gaur egun, Nafarroak
|
dituen
zergak eta ez ordea gainontzeko autonomia erkidegoek, hauexek dira: PFEZ, SZ, BEZ eta ZB.
|
|
|
Baina, ez da hemen amaitzen Kupoaren historia. Izan ere, Kupoaren kontzeptupean Nafarroak biltzen ez
|
zituen
zergen etekinak ere sartzen baitziren. Beraz, petrolioa, eta beratik eratorriak eta gasolinaren zergak ogasun zentralak eskuratzen zituen, zuzen zuzenean, 1969ko Hitzarmen Ekonomikoaren arabera.
|
|
|
BEZ Finantzetako ministroek BEZaren bilketa sistema aldatzeko Alemaniako proposamena ere eztabaidatu zuten Berlinen; hau da, zerga hori zuzenean bezeroari kargatzea (enpresa bada), hornitzailearen ordez. Alemaniak eta Austriak (ekimena babesten du) uste
|
dute
zerga bilketako eredu hori baliagarria izango litzatekeela iruzurrari aurrea hartzeko. Hala ere, EBko gainerako herrialdeek uste dute aldaketa horrek diru bilketaren sakabanatze handiagoa ekarriko lukeela, eta horrek “arrisku argiak” ekarriko lituzkeela, hain zuzen ere iruzurra areagotzea.
|
|
|
Ekonomia eta Ogasun Ministerioak erabaki du aldaketarik gabe mantentzea PFEZn bi milioi enpresari txikiren tributazioa arautzen duten moduluetako tarifak. Neurri horren bidez, Ministerioak eragotzi nahi
|
du
zergak zenbatespen objektiboaren edo moduluen sistemaren bidez ordaintzen dituzten enpresaburuen gaineko presio fiskala areagotzea, eta hori pizgarri garrantzitsua da kolektibo horrentzat. Uste dugu positiboa dela eta, batez ere, mendeko autonomoari lagunduko diola, adibidez, garraiolariei.
|
|
|
Aireportuek aisialdiaren aldeko apustua egin dute, eta, inguru atsegina sortu ordez, merkataritza zentroaren eredua lehenetsi dute entretenitzeko formula nagusi gisa”, dio CONSUMER eroski k joan den hilean aireportuei buruz egindako azterlanak. Hala ere, kontuan hartu behar da gaur egun Europan bidaiatzen duten bidaiariek ez
|
dituztela
zerga gabeko establezimenduek ematen dituzten onurak. 1999 urtean Europar Batasunak Europar Batasunaren barruko hegaldietarako zerga murrizketa ezgaitu zuenetik, zerga onura handienak Europar Batasunetik kanpo bidaiatzen zuten bidaiariek bakarrik jaso zituzten.
|
|
|
Hitzarmen hau sinatzeak zerga iruzurraren kontrola eta prebentzioa indartuko ditu, eta ondare eskualdaketen jarraipen hobea ahalbidetuko du, Luis Pedroche Zerga Agentziako zuzendariak adierazi duenez. Bestalde, Notariotzaren Kontseilu Nagusiko lehendakari José Marqueño de Llanok nabarmendu zuen notarioek, funtzionario publiko gisa, lege betebeharra
|
dutela
Zerga Administrazioarekin lankidetzan aritzeko, iruzur fiskalari aurrea hartzeko eta haren aurka borrokatzeko. Akordio horren arabera, Notariotzaren Kontseilu Nagusiak Zerga Agentziari jakinarazi dizkio “iruzur egiteko arriskua edo zerga edo aduana sistema ez betetzeko arriskua” duten eragiketak.
|
|
|
Haiek saltzen dituzte lanean ari diren bitartean, nahiz eta udalek debekatutako jarduera den. Zergak ordaindu Kalean jarduten duten artista gehienek ez
|
dute
zergarik ordaintzen, ez eta autonomo gisa erregistratuta ere; izan ere, zaila da kalkulatzea zenbat irabazten den egunero, Paula Noviel Asociación Española y Comunidad de Estatua Vivientes y Teatro elkartearen bozeramaileak azaltzen duenez. Elkarte horretako kide gehienak kalean aritzen dira irabazi asmorik gabe, jendeari artea eskaintzeko.
|
|
|
Beren kargura bi seme alaba edo gehiago dituzten familiek familia ugariek hiru seme alaba edo gehiagok osatutakoek
|
dituzten
zerga abantaila berberak izango dituzte 2008tik aurrera. Gainera, garraiorako beka, laguntza edo diru-laguntzak eta hobariak eskatzerakoan, horien abantaila berberak izanen dituzte.
|
|
|
Amaitzeko, bai Nafarroak baita Arabak ere, aipatu hamarkada horretan, lanabes egokia
|
zuten
zerga funts ugari eskuratzeko. Ondorioz, azpiegiturak egokitu zituzten industriarentzat eta enpresak apurka apurka erakartzea ahalbidetu zen.
|
|
2008
|
|
|
“Gaitasun ekonomikoari eusteko”, KPIa beste igo gura
|
dituzte
zergak eta tasak
|
|
|
NSAP motakoek ere interes gutxi batzuk ematen dituzte gehienetan, baina legez ez dute zertan eman; plan horien gauzarik onena hau da: errenta adierazpena egiterakoan, ez
|
dugu
zergarik ordaindu gure irabaziengatik, baldin eta, gutxienez, hamar urtez eduki badugu gure dirua produktu horretan.
|
|
|
Konstituzioak berak jaso du ñabardura hori: guztiok ordaindu behar
|
ditugu
zergak, baina bakoitzak ahal duen neurrian, hots, subjektu pasiboaren ekonomi ahalbidea kontuan hartuta.
|
|
|
PFEZn, adibidez, erakundeak lortutako errentak horren kideei egozten zaizkie, erakundean duten partaidetzaren arabera. Modu horretara, erakundea bazter uzten du tributu legeak eta horren kideek zuzenean ordaindu behar
|
duten
zerga, erakundea egongo ez balitz bezala. Konponbide horrek tributu zama pertsonalizatu du eta pertsona fisiko bakoitzaren ekonomi ahalbideari egokitzen dio.
|
|
|
Edozein kasutan, legearen aginduz, zerga egitatetik sortu den betebeharraren zenbatekoa ordaindu behar
|
du
zerga egitate horretan parte hartu ez duen hirugarrenak (kargapeko eragiketen jasotzaileak), nahiz eta, Administrazioari begira, zerga egitatearen gauzatzailea izan betebeharpekoa. Subjektu jasaleek, alabaina, ez dute erantzukizunik berandutza korritu, luzapen errekargu, premiamendu errekargu edo tributu zehapenen gainean.
|
|
|
Betebehar instrumentalak dira, eta ez dira sortzen tributuaren zerga egitatetik, ezpada egitezko beste kasu batzuetatik. Ondorenez, atxikipen edo konturako sarrera zein zatikako ordainketak ezarrita
|
dituzten
zergetan, tributu prestazioa ez da bakarrik ordaintzen zerga egitatea gauzatzeagatik sortzen den tributu betebeharraren bitartez. Zerga horietan, betebehar ezberdinak arautzen dira egitezko bestelako kasuetan oinarriturik, eta horien helburua da diru zenbateko zehatza sartzea.
|
|
|
Kasu horretan ezin da «kopuruen arteko jauzia» zuzendu. Dena den, arau hori ez dago zertan aplikatu, gaur egun «kopuruen arteko jauzia»
|
duen
zergarik ez dagoelako Espainiako sisteman; eta horrelakoa dagoenean, zergaren legeak berak arautzen du konponbidea TLOra jo beharrean.
|
|
|
Kasu horretan, ondasun horiek dirutan baloratu behar dira, eta Administrazioa eta norbanakoak ados egon behar dira ondasunei emandako balioarekin. Nolanahi den ere, norbanakoak beti
|
du
zergak diruz ordaintzeko eskubidea.
|
|
|
Horren ildotik, subjektu pasiboa zein Administrazioren menpe dagoen jakin dezakegu. Nazioarte mailan, legeak esan behar
|
du
zerga egitatea non gauzatu den, horren arabera Espainiako legea noiz aplikatu behar den jakiteko (erabiltzen diren irizpideak: lurraldetasuna eta ohiko egoiliartasuna).
|
|
|
Are gehiago, lege lerruna ez duen arau baten bidez salbuespena eralda edo ezaba daitekeela onartzeak esan nahi
|
du
zerga egitatea ere xeda daitekeela legea ez den arauaren bitartez. Ildo berari ekinez, salbuespena ezabatzean salbuespenak ezartzen zuen egitezko kasua burutuz gero, tributu betebeharra sortuko litzateke; modu horretara, eraldaketaren bidez kargapeko kasu berria ezarriko litzateke, tributua ordaintzeko betebeharra eta guzti.
|
|
|
b) Administrazio eginkizuna den aldetik, administrazio organoek burutu behar
|
dute
zerga bilketa, prozedura egokien bitartez. Estatuan, Tributu administrazioaren Estatuko Agentzia da horren arduraduna; Lurralde Historikoetan, berriz, Aldundiak eurak dira zerga biltzaileak.
|
|
|
a) Autolikidazioak ezarrita
|
dituzten
zergetan, zerga horien legeek arautzen duten epealdian zehar (adibidez, PFEZren kasuan, maiatzatik ekainaren amaiera arteko epea eman ohi da).
|
|
|
Tributuen aplikazioari begira, autonomia erkidegoek kudeatu, likidatu, bildu, ikuskatu eta berrikusten dituzte Ondarearen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga eta Jokoaren gaineko Zerga; gainerako tributuetan, eskumen horiek Estatuari dagozkio. Araugintzari begira, 2002tik aurrera autonomia erkidegoek
|
badute
zergaren osagai batzuk arautzeko ahalmena. Modu horretara, PFEZren kasuan, erkidegoek tarifaren zati bat eta zergaren zenbait kenkari alda ditzakete; Ondarearen gaineko Zergaren kasuan, berriz, tarifa, kenkariak, hobariak eta salbuetsitako gutxienekoa; ODZren kasuan, aurretiazko ondarea, tarifa eta murrizpenak, kenkariak eta hobariak, eta kudeaketa eta likidazioari buruzko kontu batzuk ere; OEEJDZren kasuan, karga tasa zenbait kasutan, kenkariak, hobariak, eta kudeaketa eta likidazioari buruzko kontu batzuk ere; eta, azkenez, Jokoaren gaineko Zergaren kasuan, osorik alda dezakete, subjektu pasiboa eta zerga egitatea izan ezik.
|
|
|
zerga guztien ordainarazpen, kudeaketa, likidazio, bilketa eta ikuskapena gauzatzea, Aduanaren Errentan sartzen direnak eta gaur egun Monopolio Fiskalen bidez biltzen direnak izan ezik. Aurrekoez gain, ogasunok
|
badute
zergak berrikusteko ahalmena ere, Ekonomi Ituneko 1.Bi. artikuluaren ariora. Eskumen edo ahalmen horiek dira, oro har, ekonomi itunetan foru lurraldeei eratxiki izan zaizkienak.
|
|
|
Ituna aplikatzean, zerga egitatea Estatuari badagokio, orduan bakarrik erabil daitezke autonomia erkidegoen arteko banaketa egiteko irizpideak. Horrez gainera, Estatuak bere kabuz ezin
|
du
zergarik ezarri Euskal Autonomia Erkidegoaren lurraldean. Haatik, lurralde horretan Estatuak zergaren bat jarri nahi izanez gero, Ekonomi Itunaren eraentza erabili behar du nahitaez.
|
|
|
Zerga jakin bat zerga itundua izateak esan nahi
|
du
zerga hori Lurralde Historikoen tributu eraentzaren barruan sartzen dela; ondorenez, lurralde bakoitzeko erakunde eskudunek zerga hori ezarri, zaindu eta arautu egin dezakete. Horrenbestez, erakunde horiek onetsi behar dute zerga, eta zergaren arauketa, berebat, Aldundien aldizkari ofizialetan argitaratu behar dute.
|
|
|
Zerga jakin bat zerga itundua izateak esan nahi du zerga hori Lurralde Historikoen tributu eraentzaren barruan sartzen dela; ondorenez, lurralde bakoitzeko erakunde eskudunek zerga hori ezarri, zaindu eta arautu egin dezakete. Horrenbestez, erakunde horiek onetsi behar
|
dute
zerga, eta zergaren arauketa, berebat, Aldundien aldizkari ofizialetan argitaratu behar dute.
|
|
|
Ekonomi Itunaren azken aldarazpenaz geroztik, araugintza ahalmen autonomo eta osoa
|
duten
zergen artean, honako hauek ditugu: Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, Ondarearen gaineko Zerga, Sozietateen gaineko Zerga, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga, Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zerga eta toki mailako tributuak (Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, lurralde erkidearen arauketaren arabera eraentzen dira sozietate eragiketak, kanbio letrak, horiek ordez ditzaketen agiriak, eta ordaintze eginkizuna dutenak).
|
|
|
Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren alorrean, Lurralde Historikoak askatasuna
|
du
zerga arautzeko, sozietate eragiketa, kanbio letra eta horien ordezkoen arauketari dagokiona izan ezik.
|
|
|
jasotako aginduak zioenez hamarrena ordaintzeari uko egiten ziotenek ere ordaindu egin behar baitzuten. Eibarren hamar ziren egoera horretan aurkitzen ziren baserriak, guztiak ere Enparan jaunaren maizterren esku zeudenak923 Agindu horretatik ondorioztatzen denez, industriak eta merkataritzajarduerek ez
|
zuten
zergarik ordaintzen, eta nekazariek ordaindu behar zuten horien zatia, eta horrek, zalantzarik gabe, lehen sektorea zigortzen zuen bereziki, are gehiago Eibar bezalako herri batean. 1861eko beste aipamen batek adierazten digu Kultu eta Kleroaren Zerga jada martxan zegoela eta zenbait biztanlek dirutan baino nahiago zutela aletan ordaintzea, beharbada nekazaritza produktuen garestitzeari etekina atera nahian924.
|
|
|
Auzoak ez ziren biztanleek zenbait elizkizunetan parte hartzeko ordaindu behar
|
zituzten
zerga berezien gaiari konponbidea aurkitu behar zitzaion. 1850ean San Andres parrokiako maiordomoak, kofradian izena ematea aholkatu ostean zioenez«?
|
|
|
Hamarrenaren aurkako jarrera, mentalitate aurrerakoiaren adierazgarri baino gehiago, elizgizonek eurek bultzatutako estrategia izan zela dirudi. Kontua da, hamarrenak bakarrik nekazaritza eta abeltzaintza jarduerak zamatzen zituela, eta liberalek ezarri nahi
|
zuten
zerga berriak industria eta merkataritza ekoizpenak barne hartzen zituela. Eibarko elizgizonentzat hamarrenaren sistema baino onuragarriagoa zen liberalek proposatzen zutena, industrigintzaren garrantziak euren diru sarrerak areagotzeko aukera gehiago eskaintzen zielako.
|
|
|
Beste erakunde batzuek, aldiz, 15.000 eurorainoko aginduetarako, batez beste 6 euroko zenbateko finkoa kobratzen dute, eta ez da ahaztu behar “broker” aren komisioa, egindako eragiketaren gaineko %0, 30eko zenbateko aldagarria duena, gutxienez 40 eta 60 euro bitartekoa. Tratamendu fiskala Europako merkatuetan egindako burtsa eragiketen ondoriozko fiskalitatea Espainian egindakoen berdina da, hau da,% 15 Izan ere, Ogasunak hitzarmen bat
|
du
zerga bikoitza ez ordaintzeko eta, kasu honetan, Espainian bakarrik ordaintzeko. Horrela, ondare gehikuntzak honela tributatzen du:
|
|
|
Kasu horretan, ohikoena da aseguru etxeek aseguratuak bizi den bitartean kontratatutako hileko biziarteko errentaren erdia ordaintzea. Mendekotasun aseguru bat kontratatzearen abantailetako bat da Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga (PFEZ) berriak aseguratutako aurreikuspen planei ematen dien tratu fiskal bera ematen diola horri; hala, zergadunek egindako ekarpenek ez
|
dute
zerga ordainketarik egin 10.000 euroko mugarekin, edo 50 urtetik gorakoentzat (12.500 euro) handiagoa izango da. Aitzitik, eta hor dago bere eragozpen nagusia, aurreztera behartzen du, bi ereduren artean aukeratuz, bai erretirorako, bai balizko mendekotasun egoera baterako.
|
|
|
Hau da, ostatu gastuek ez dute gehieneko mugarik). Ez
|
dute
zergarik ordaintzen, ordaindutako zenbatekoa edozein dela ere, baina kopuru hori justifikatu egin behar da gaua eman zen hotel edo establezimenduaren faktura baten bidez. Nolanahi ere, ordaintzaileak joan etorriaren eguna eta tokia egiaztatu ditu, baita arrazoia ere. Ordaindutako zenbatekoak salbuetsiak egon daitezen, langilea ezin da udalerri berean egon bederatzi hilabete baino gehiago jarraian.
|
|
|
Abantaila nagusia, eta, aldi berean, aurreztaileak pentsio plan bat sinatzera bultzatzen dituen motibazioa, fiskalitatea da: zergadunaren zerga oinarri orokorra murrizten laguntzen dute, eta horrek esan nahi
|
du
zerga gutxiago ordaindu behar dutela hurrengo errenta aitorpenean. Errenta finkoko aktiboetan inbertitzen dutenak dira denboralea hobekien jasaten ari diren pentsio planak Lurralde orokorrean, 50 urte bitarteko zergadunek egindako ekarpenak zerga oinarri orokorretik 10.000 euro arte murriztuko dira urtean, edo ekitaldi bakoitzean banaka jasotako lanaren eta jarduera ekonomikoen etekin garbien baturaren %30 arte (kopuru txikiena hartuko da).
|
|
|
Aduana Kodearen arabera, Argentinako Gobernuak eskumena
|
du
zerga erregimena moldatzeko, neurriak Legebiltzarrean eztabaidatu beharrik izan gabe. «Finantza publikoen beharrei erantzuteko, barne prezioak egonkortzeko, barne merkatuko hornikuntza bermatzeko, kanpo merkataritza erregulatzeko eta ekoizpena sustatzeko» helburuarekin jar ditzake halako arauak indarrean.
|
|
|
Gastuak kontrolatu arren, Solbesek espero
|
du
zerga bilketa nabarmen jaitsiko dela eta 17.100 milioi euroko defizita eragingo duela. Horrek esan nahi aurreko urteotako superabita ahaztu eta Espainiako administrazioek defizit publikoa izango dutela, %2koa, hain zuzen ere.
|
|
|
«EAJk eta EAk enpresaburuen alde» daudela erakutsi dute, Elkartzenen arabera. «Gero eta gehiago langileek jasan behar
|
dute
zergen zama, patronalari arindu egiten zaio eta».
|
|
|
frantziarren esku geratzen direla egiaztatzeko. Ekonomia suspertze aldera, Frantziako Errepublikako presidenteak iragarri du 2010eko urtarrilera arte enpresek ez
|
dutela
zerga profesionala pagatuko inbertsio berriak egiten badituzte.
|
|
|
Baina txantxetarako tartea ere hartu zuen Illinoisko senatariak, errepublikanoek bere aurka egindako kritiken harira sozialista izatea leporatu diote Obamari. . Sozialista deitzen didate gehien
|
dutenei
zergak igo nahi dizkiedalako gutxien dutenei murriztu ahal izateko. Ez dakit zer izango den hurrengoa.
|
|
|
Zerga sistema: Euskadiko CCOOren ustez, Eusko Legebiltzarrak eduki behar
|
du
zergak arautzeko eskumena. Horrela, kontzertu ekonomikoa babestuko litzatekeela dio.
|
|
2009
|
|
|
Garrantzia handiena
|
duen
zergak, BEZak alegia, 1.534 milioi euroko diru bilketa izan zuen, iaz garai berdinean baino %25, 1 gutxiago, alegia. Jaitsiera hau kontsumoaren beherakadak eragin du.
|
|
|
PSEk eta EAJk akordiorako borondate komuna
|
dute
zerga alorrean
|
|
|
Eta beste kontu bat:
|
duten
zerga sistemagatik, sojaren negozioa ondo badoakizu eta argentinarra bazara, herrialdeak ez du onurarik jasotzen aberastasun horretatik. Niretzat hori oso garrantzitsua da politikoki.
|
|
|
Horrelako irizpide operatiboetatik aparte, adituen arteko adostasuna ez da askoz urrunago ailegatzen. Hortik aurrera, ideologia edo politika ekonomiko ezberdinen ildo bakoitzak bere irizpide propioak landu ohi
|
ditu
zerga tasak zehazteko orduan. Gainera, jakina, ideologietatik aparte, askotan, garrantzi handiagokoa da herrialde bakoitzaren errealitate ekonomiko eta politikoa.
|
|
|
– Maila finkoa
|
duten
zerga politikak (teoria mailan, zerga bidez lortzen diren baliabideak ez dira lotzen biztanleen jarduerarekin).
|
|
|
Ohiko zergek dituzten arau bermeak (legalitatea, etab.) gordetzen ez
|
dituen
zerga bat izan daiteke, beraz, dirua jaulkitzea, ekonomiaren hazkundearen gainetik egiten bada.
|
|
|
Bestaldetik, diru politikaren neurriek, askotan, oso astiro igartzen den eragina
|
dute
zerga, salneurri edo errenten politiketan. Alderantziz, ordainketen balantzean lor daitezkeen eraginak lehenago igartzen dira.
|
|
|
Ekonomia itxi batean, alde batetik, eragin biderkatzailea du gastu publikoak ekonomiaren eskaeran. Bestaldetik, kontrako eragina
|
dute
zerga presioak edo interes tasen igoerak. Gastu publikoaren handitzea zor publikoaren bitartez finantzatzen bada, eraginak igarriko dira bai interes tasan, bai eta inbertsio pribatuan ere.
|
|
|
Politika hauen ondorioak dira, adibidez, kutsatzen duten enpresa jarduerak neurri batean zigortzeko asmoa
|
duten
zerga politikak.
|
|
|
10.000 euro baino gehiago eskudirutan eramateak esan nahi du, nola erabiliko diren azaldu eta bidaiaren arrazoia azaldu. Jakina, edozein saiatu daiteke arauak hausten, baina horrek esan nahi
|
du
zerga ihesaren eta delituaren eremua zapaldu behar dela, eta legezko ondorioei aurre egin behar zaiela, hemen eta kanpoan. Izan ere, Estatu Batuetan bada IRS (Barne Zergen Zerbitzua, ingelesezko siglak dituena), Justizia Sailarekin estuki lan egiten duena eta abusuzko zerga plan guztiak eta banku transakzioetan zerga iheserako estrategiak prebenitzen eta jazartzen dituena.
|
|
|
Dirua eskura duelako da erakargarria, edozein unetan erreskatatu baitaiteke. Haren fiskalitatea ez da hain mamitsua, titularrak aurrezkia kentzea erabakitzen duenean, hark ez
|
du
zergarik izango biziarteko errenta gisa berreskuratzen badu eta kontratatu zuenetik hamar urte baino gehiago igaro badira. Produktuaren errentagarritasunari dagokionez, erakundeek zor publikoaren antzeko errentagarritasun interesak eskaintzen dituzte.
|
|
|
Fiskoarekin kontuak kitatzeko ordua hurbil dago, eta orain komeni da jakitea kontuan hartu beharreko errenta iturri guztien artean gauzazko ordainsariak ere badirela. Hala ere, kategoria horren barruan salbuespen batzuk daude, eta, horien arabera, enplegatuak ez
|
du
zergarik ordaintzen, eta, beraz, langileak negoziatu luke. Salbuespenak Baliteke gaur gauean bertan enpresak zuretzat eta zure familiarentzat alokatutako etxe batean pasatu izana, edo enpresak lan kontratua sinatu zuen egunean entregatu zion enpresako auto batean etorri izana lantokira.
|
|
|
Puntu horrek, ordea, salbuespenak ere baditu. Oro har, polizak ez ditu estaltzen aseguratuari ezartzen zaizkion kalte ordainak eta isunak edo zehapenak, ezta erakunde publikoetan aurkeztu behar
|
dituen
zerga edo bestelako ordainketa fiskalak ere. Prezioa Aseguruaren kostua, batez ere, bi alderdiren araberakoa da:
|
|
|
Ildo beretik, Hego Euskal Herriko enpresek enplegua sortzeko herrialde horietakoak baino baldintza hobeak dituztela gogorarazi zuen: Soldatak txikiagoak dira, eta abantaila garrantzitsuak
|
dituzte
zerga politikan. Horrela izanda ere, enplegua sortu beharrean suntsitu egiten dutela gaitzetsi zuen.
|
|
|
Zerga erreformaren inguruan deus gutxi adierazi zuten atzo beste aldundietako ordezkariek. Bizkaiko Ogasun ahaldunak, Jose Maria Iruarrizagak, ez
|
dutela
zergak igotzeko edo kenkariak ezabatzeko erabakirik hartu aurreratu zuen. Arabakoek ez zuten iritzirik eman auziari buruz.
|
|
|
Zerga igoerei buruzko eztabaidan zain dago Nafarroako Gobernua ere. Alvaro Miranda Ekonomia sailburuak atzo ziurtatu zuenez, ez
|
dute
zergak igotzeko asmorik, baldin eta Espainiatik, zerga iraultza, etortzen ez bada.
|
|
|
Berez, Nafarroako Gobernuak foru aldundiek bezalaxe, autonomia
|
du
zerga zuzenetan, baina praktikan zergak oso antzekoak dira. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan ere ez dago garbi zer gertatuko den, Madrilek hartuko dituen erabakien zain baitaude.
|
|
|
–Gauzak nola dauden ikusita, ez da garairik onena sozietate zerga igotzeko?, esan zuen atzo Carlos Agirre Ekonomia sailburuak. Are gehiago,, aldatzeko aukera gutxien
|
dituen
zerga da?.
|
|
|
Atzo bertan, Alternatibak eskatutako agerraldian, Pello Gonzalez Ogasun diputatuak esan zuen 400 euroko kenkaria kendu egin behar dela,, errenta txikienak dituztenei izan ezik?. Errenta zergan beste aldaketarik egitearen aurka dago Gonzalez,, herri honetan, errentek
|
baitute
zergaren zama?.
|
|
|
Guk oso argi
|
dugu
zergak handitu behar direla, baina ez guztiak eta ez guztiei. Bereziki zuzeneko zergak dira igo behar direnak eta gehien irabazten dutenei.
|
|
|
PSE EEk eta PPk ituna egina zutenez, Patxi Lopezek EAJren sostengurik edo abstentziorik ez zuen behar aurrekontuak ateratzeko; EAJk, aldiz, PSE EEren sostengua behar du hiru Aldundietan; Madrilen, baina, PSOEk behar du EAJren sostengua; eta PSE EEri ondo datorkio jeltzaleekin tratua egitea, PPrekiko menpekotasuna txikiagotzeko. EAJ Real Madrileko defentsa baino galduagoa dagoela esan du Basagoitik, baina, ateraldiak ateraldi, politika sozioekonomikoetan aliatu naturalak bilatzeko orduan galtzetik oso urruti dago EAJ neke handirik gabe jarriko dira berriro ados zerga politikan, gehien
|
dutenei
zerga presioa ez handitzea edota jaistea den bitartean irizpide nagusia, aste honetako akordioan egin duten bezala, Gipuzkoan ondarearen zerga kentzea hitzartuz, eta Ajuria Eneko jauregira itzultzeko estrategiaren iparra galtzetik ere urruti dago, horretarako bidea, PSE EErekin lehian, erantzukizun instituzionalaren zentro politikoan kokatzea dela erabakita duenez. Polo subiranista ez, polo instituzionala gauzatu da oraingoz.
|
|
|
Deigarria da OiartzunBaik proposatzea gizarteari galdetzea soilik aurrerapen sozialak ekartzen dituen proiektuez eta ez lurraldearen artifizializazioa eta suntsipena ekartzen dutenez ala
|
dugun
zerga politika atzerakoiaz.
|
|
|
Zerga sistemaren inguruan hainbat neurri adostu dituzte hiru alderdiek. Gutxien
|
dutenen
zerga presioa handitu gabe Diputazioak jasoko duen diru kopurua handituko dutela dio Agirrek. Nabarmendu duenez, urtean 15.000 euro baino gutxiago kobratzen dutenei 400 euroko kenkaria aplikatuko zaie, eta 15.000 eta 20.000 euro artean kobratzen dutenei zati batean aplikatuko zaie hori.
|
|
|
Aldi baterako baizik ez da bizia, eta berez ez
|
du
zergatikorik.
|
|
|
Izan ere, kontzientzien eta mentalitateen aldaketa gizarte eta herri mugimenduen zeregina izan da nagusiki. Gobernuari baldintza estrukturalen alorra dagokio kontzientzia indibidualarena baino gehiago; arautzea, demagun, autorik kutsatzaileenek zenbat gehiago ordaindu behar
|
duten
zerga bidez; edo erabakitzea tomateen komertzializatze egokiak zenbat kartoi edo plastiko behar lukeen; edo sortzea eraikinetan eguzki panelak jartzera derrigortzeko legedia; edo debekatzea goritasunezko bonbillak, Kuban edo Australian egin den moduan.
|
|
2010
|
|
|
Egunero, deltako abeltzainek 21 behi eta 23 ardi bidaltzen zizkieten langileei (10.000 inguru). Horren truke, ez
|
zuten
zergarik ordaindu behar, proiektu nazional garrantzitsu batean laguntzen baitzuten.
|
|
|
Euskal Herrian eta Espainian ohitu gaituzte entzutera ETAren jarduerak ez
|
duela
zergatikorik... eta horri gustu harturik edo hemen ezerk ez du kausa eragilerik. Pentsatzearen nekea eta ezerosotasuna aurrezten dizkigu horrek, eta denok pozik.
|
|
|
Taldeei erantzuteko txandan, Zapaterok ez du baztertu soldata handienak
|
dituztenei
zergak igotzea eta parlamentarioei soldatak murriztea.
|
|
|
Jose Luis Rodriguez Zapatero Espainiako Gobernuaren presidenteak iragarri du aste gutxi barru aurkeztuko dituztela diru gehien
|
dutenei
zergak igotzeko formula.
|
|
|
Zapaterok berretsi du ez
|
dituztela
zergak orokorrean igoko eta igoerak ez diola jendartearen% 99,9 luze bati eragingo. Horren harira, Rajoyri lasai egon dadila eta aipatu neurriaren aldeko botoa eman dezala eskatu dio.
|
|
|
Salgadok uste
|
du
zergen igoerak ez duela hazkundea txikituko
|
|
|
Dena dela, Elena Salgado ekonomia presidenteordeak behin baino gehiagotan esan du neurriak ez
|
duela
zerga bilketan eragin handia izango, errenta hain altua dutenak ez direlako asko.
|
|
|
Presio fiskalaren aurrean duten jarrerari buruz eta etorkizuneko Ongizate Estatuari buruz galdetuta, inkesta erantzun dutenen% 17k uste
|
dute
zerga gehiago ordaindu behar direla laguntzak hobetzearen truke.
|
|
|
Hamarretik batek, berriz, uste
|
du
zergak merkatu egin behar direla, nahiz eta zerbitzu publikoen kalitatean galeraren bat nabaritu.
|
|
|
Edo gure finantza entitateari eraman eta honek Espainiako Bankuarekin bideratuko du sariaren ordainketa.Zergak ordaintzen al dituzte sariek. Ez. Estatuko Loteria eta Apustuen erakunde (LAE) publikoak antolatzen dituen zozketen sariek ez
|
dute
zergarik ordaintzen.Iraungitzerik al dute Loteriako txartelek. Bai, zozketaren hurrengo egunetik aurrera hiru hilabeteko epea dago saria kobratzeko.Legala izateko zer datuak azaldu behar ditu Loteriako partaidetza batek. Loteria txartela betetzen duenaren identifikazioa. Jokatzen den zenbakia eta loteria partaidetzaren salneurria. Zozketaren data. Loteria txartela edo dezimoa dituenaren erabateko... LAEk ezetz badio, helegite administratibo bat egin daiteke.
|