|
2000
|
|
|
Kazetari ikerketak telebistan dirua eta denbora eskatzen ditu gainera eta arrakasta, oso gutxitan jo daiteke ziurtzat. Alabaina, sona handiena
|
duten
telebistetan jakin badakite kate baten heldutasuna fikziozko telesailekin ez ezik, erreportaje eta dokumentalen bidez ere lortzen dela. Ikerketa erreportaje batek esaterako, batez beste 15 milioi pezetako (600.000 bat libera) aurrekontua behar du, ikuskizun saio baten erdia, alegia.
|
|
|
Antzerkiak ezin
|
du
telebistarekin lehiatu jakina, baina zer egin daiteke jendea antzerkira maizago hurbil dadin?
|
|
|
Pilota eta arraunaren modura, aizkolaritzak oihartzun handiagoa behar
|
luke
telebistan...
|
|
|
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan. Jakin badakite ate joka
|
dugun
telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren.
|
|
|
Gurean erdarazkoak dira nagusi, soziolinguistika eta politika medio. Euskaraz eta orokorrak
|
baditugu
telebista bat eta bi irrati, egunkari bat eta hainbat aldizkari. Tokikoagoak beste irrati mordoska bat, bost telebista eta 50 bat aldizkari.
|
|
|
Laugarren atalean Euskal Herriak bertako prentsa idatzian eta telebistan duenagerpena aztertu dute Josu Amezagak eta Edorta Aranak. Euskal Herrian irakurtzendiren egunkarien eta hemen
|
dugun
telebista, handi, bakarraren (ETBren) hustuketaeginez, nolako Euskal Herria islatzen duten erakutsi digute.
|
|
|
– Ikus entzuleen erantzun oparoena jasotzen duen eguna, igandea
|
du
telebistak, minutu kopuruari dagokionez, 220?; eta larunbatetan telebista gutxixeago ikusten bada ere, gainontzekoetan, lanegunetan alegia, 200 minutu pasatxo ematenditugu telebistaren aurrean.
|
|
|
Telebista programazioen edukiei dagokielarik, Irrati eta Telebistaren Estatutu legeaz gain, Europako Mugarik Gabeko Telebistaren gaineko Artezarauaren egokitzapena dago indarrean50 Hedapen autonomikoa edo lokala
|
duten
telebistak xedapenhauetatik at geratzen dira, nahiz eta Autonomia Erkidegoei eskuduntza ezagutzen zaien, besteak beste, hizkuntza propioaren babesa ziurtatzeko?, beren eremuan bakarrikemititzen duten telebistei betebehar bereziak ezartzeko, betiere Artezarauak finkatutako arauen ildoan. Horien artean ondokoak nabarmentzen dira:
|
|
|
...rogramazioen edukiei dagokielarik, Irrati eta Telebistaren Estatutu legeaz gain, Europako Mugarik Gabeko Telebistaren gaineko Artezarauaren egokitzapena dago indarrean50 Hedapen autonomikoa edo lokala duten telebistak xedapenhauetatik at geratzen dira, nahiz eta Autonomia Erkidegoei eskuduntza ezagutzen zaien, besteak beste, hizkuntza propioaren babesa ziurtatzeko?, beren eremuan bakarrikemititzen
|
duten
telebistei betebehar bereziak ezartzeko, betiere Artezarauak finkatutako arauen ildoan. Horien artean ondokoak nabarmentzen dira:
|
|
|
Aurkezleak bere ondoan
|
duen
telebista monitorean erakusten da goian aipatutakoirudia, esatariak berak hitzen bidezko aurkezpenak egiten dituen bitartean.
|
|
|
Ezerez hau, gainera, ez zaio borroka nahiz lan gisa soilik ageri, orobat heriotzaedo erabateko bukakortasun gisa baizik. Heriotzaren aurrean deus ez balitz edo benetako ez balitz bezala jokatzen du gizaki arruntak; eta, hari bizkar emanez, lehenbailehenjotzen
|
du
telebistara, egunkarietara, eguneroko amorru unatura, heriotza ahantzinahian. Alabaina, filosofoak jakituria erdietsi nahi badeza, ezerezari aurrez aurrebegiratu dio, haren alboan egon.
|
|
2001
|
|
|
Infragorrien bidezko teleagintea daukate zortzi laginek baina Samsung eta Sony renek soilik balio
|
dute
telebistarako ere.
|
|
|
Ahalegin horren barruan kokatu behar da nik egindako lana. Gaur egundugun komunikabide ahaltsuena (telebista) hartu dut, eta saiakera bat egin dutikasleak medio horretara hurbil daitezen, aukeran
|
dituzten
telebista kate gero etaugariagoen artean gure Euskal Telebistak gero eta tarte zabalagoa izan dezan.
|
|
|
Ez zuela hilerrira joan nahi esan zion Lucasek Mariari, nekatuta zegoela eta olinpiadak ikusi nahi
|
zituela
telebistan eta, astirik izanez gero, Annapurnako espedizioaren artikulua irakurriko zuela aldizkarian, erdia falta zitzaiola. Gero azaldu zion larri zebilela espedizio-kide bat eta atzera egiteko esan ziotela lagunek eta ekaitza hur zegoela Annapurna aldean, zeruari begira zekitela hori espediziokoek eta euren minutuko 120 taupadei galdetuta ere bai.
|
|
|
Marcosek jarri zuen Lucas jakinaren gainean: arinegi pasatzen zirela profesionalak, ez telebistan bezala; dena astirotzen
|
zuela
telebistak. Ziklisten arima baino ez zuela ikusiko.
|
|
|
Gizarteko aurrerapenek beste denbora pasa batzuk eskaintzen dizkiete. Indioek beraiek gurago
|
dute
telebisioa eta zinema ikustea. Orain kobren dantzak ikusteko irrika, ia turistek bakarrik izaten dute.
|
|
|
Osabak lan ona du.
|
Badute
telebisiorik ere. Mahabharat ikusten dut.
|
|
|
Amonak, eternitatea ez zela existitzen en  tzun
|
zuelarik
telebistan, eta bizimodu ilun hartaz nazka nazka eginda, mantal gorria betiko eranztea erabaki zuen, irmo. Geroztik, bere ezaugarririk behinenak ez ezik ikusgarrienak ere galduak ditu, zomorro arrunt bat besterik ez da.
|
|
2002
|
|
|
Gogoeta egitera bultzatzen zaituen liburu bateko autorea, esate baterako. Azken finean, nire buruarekin errealista izaten saiatzen naiz eta argi
|
dut
telebistan azaltzeagatik ez naizela beste ezein baino garrantzitsuagoa.
|
|
|
Bere bizitza pribatua aldenduta eduki du bihotzeko aldizkarietako couche paperetik eta famatuen bizitza edukitzat
|
duten
telebistako programetatik.
|
|
|
Israel AEB eta Palestina Mundu Arabiarra binomioaren arteko harremanak tenkatzeko arma diskurtsibo ikaragarriak lirateke irudi horiek. Zer arazo
|
luke
telebista batek irudi zaharrak, artxibokoak, egunekoak balira bezala eskaintzeko?
|
|
|
Langileak dira, gaur egun ere, gizarteko gizatalderik ugariena. Hala ere, gutxitan protagonizatzen
|
dute
telebista. Kutxa magikoan, batez ere, beste lanbide garrantzitsuago batzuetako pertsonaiak dira pantaila betetzen dutenak:
|
|
|
Eta mundua koloretsua da. Nahikoa
|
dugu
telebista piztea edo egunkaria zabaltzea hedabide bakoitzaren kolorea (singularrean) zein den jakiteko. Aniztasuna ez da gaur egungo hedabideen ezaugarri nagusia.
|
|
|
Gezurrak irrati uhinak kutsatu ditu sarritan. Gezurrak erreportaje asko protagonizatu
|
ditu
telebistan. Gezurra, manipulazioa, propaganda, intoxikazioa, desinformazioa... adibideak nonahi daude:
|
|
|
Filtrazioari aurre egiteko, gobernuaren bozeramaleak ondokoa adierazi
|
zuen
telebistaz: –Presidentea gaixo dagoela dioen zurrumurru hori, neurosi kolektiboa baino ez da?.
|
|
|
Baina, askotan, etxean arretarik ez izateak eragiten du telebistaren aurrean “egun osoan egotea”. Ikerketa askoren arabera, aukeratzeko orduan, haurrek nahiago
|
dute
telebista ikusi. Hala ere, guraso batzuen aburuz, “kutxa tonta” umezain perfektua da lantokira iristen diren bitartean.
|
|
|
Hala ere, guraso batzuen aburuz, “kutxa tonta” umezain perfektua da lantokira iristen diren bitartean. Gaur egungo bizimoduak eragina
|
du
telebistako kontsumo ohituretan eta familia harremanetan ere. Deigarria da neskatila batek Adingabeen Defendatzaileari bidalitako gutuna, non hau esaten baitzuen:
|
|
|
Ertzain, erizain, argazkilari eta abarren joan etorriak, jendearen jardunak, sirena hotsak eta flash sarriak... Hark guztiak sortutako giroak gero eta antz handiagoa
|
zuen
telebistan hainbestetan ikusiak nituen eszenekin.
|
|
|
Uste
|
duzu
telebistakoak, ezer jakin izan balute, besoak gurutze geratuko zirela. Ez zutela bazterrak nahasteko egokiera aprobetxatuko?
|
|
|
Eta seinalea erdaraz igorri nahi
|
duen
telebista horrentzat zer da orduan euskara, zer, euskaldunak. Erkidegoan dagoen halako ezuste bat, kasualitatezko girgileria zerbait, Aiako Harriaren pareko zerbait?
|
|
|
Zu zure lagunekin zinela, gure hizkuntzaz ardura hartu behar omen
|
duen
telebistaren albistegia ETAk egun batzuk lehenago zauritu zuen Madina gaztearen alde Bilbon egindako manifestazioaren berriak ireki zuen. Ondoren jakin genuen Saloun andre baten gorpua aurkitu zutela plastikozko zaku batean sartua (gero jakin genuen ume baten gorpua zela kazetari baten ikuspuntutik ez da gauza bera, baina ordu hartan oraingoz andreaz hitz egiten zen), barrideak hango etxe batean sumatzen zen urrinaz kexu agertu ondoren.
|
|
2003
|
|
|
Eskuzko pilotak arrakasta izugarria
|
du
telebistan. Zesta punta ere ez al da egokia telebistarako?
|
|
|
Ingurumenari buruzko informazioa emateko, telebistan hiru bide daudela esandaiteke: naturari buruzko dokumentalak, gizakiak ingurumenean duen eraginaaztertzen
|
duten
telebista programak eta albistegiak. Azter ditzagun banan banan.
|
|
|
Zapatei?". Ezin
|
du
telebistan esandakoa burutik uxatu. Hasieran, hiru zirela.
|
|
|
Egungo gizartearen helburua entretenimendua, eta astia betetzea da. Ontzat eskaintzen zaigun bizimoduak beharrezkotzat
|
du
telebista, beronen premia latza du. Telebista estu mestu hartzeko gertu dauden kritikariak ere telebistaren beharretan dira.
|
|
2004
|
|
|
Baina, horra kasualitatea: filma erosi eta antenaratuko
|
duen
telebista bakar bat ez zaie azaldu oraindik.
|
|
|
Eta, askotan, euskal mundu zaharreko ahozkotasun aberatsari kontrajarriak. Ijitoen paradisuko inozentziazko mundu idealizatuan, horregatik," Ijitoek ez
|
dute
telebisiorik. Sua, ipuiak, eta elkarrizketak dira haien telebisioa".
|
|
|
Ijitoek ez
|
dute
telebisiorik. Sua, ipuinak, eta elkarrizketak dira haien telebisioa.
|
|
|
Ordainetan, erosleak 7 zentimetro eskaseko hondoa
|
duen
telebista hartzen du, itzalita ere begiratzea merezi duena (itzaltzean pantailan koadro famatuak agertzen dituztenak ere badaude), piztean ia CRT telebisten, betikoen, antzeko irudi kalitatea duena, nahiz eta tonu ilunenetan oraindik ere pixka bat eskas dauden.
|
|
|
Bien bitartean, 6 eta 12 urte bitarteko haurren gurasoen %40k ez du kanalez aldatu edo telebista itzali egiten du adin txikikoarentzat egokia ez den programa bat ikusten ari badira. Bestalde, azterketak adierazten du haurren %92k nahiago
|
duela
telebista ikusi eskolatik itzultzean, jolastu (%86, 3), askaria (%85) edo etxeko lanak egin aurretik. Hala ere, une libreetarako beren jarduera gustukoena zein den galdetuta, telebista hirugarren postura joan da lagunekin jolastu eta kirola egin ondoren.
|
|
|
Aisialdiko jarduera ohikoena kirola edo ariketa fisikoa da (%60k dio maiz egiten duela), ondoren musika irakurri eta entzuten du etxean (%56); %43k lagunekin edo familiakoekin egoten da etxean; %42k telebista etxean ikusten du. %17k diote ez
|
dutela
telebista ikusten, eta %35ek ez dutela inoiz zinemara edo bestelako ikuskizunetara joaten. Aisialdian etxetik irtetean, ohikoena erosketak egitera edo merkataritza guneetan paseatzera joatea da (%57, gutxienez 15 egunean behin), familiarekin edo lagunekin afaltzera edo bazkaltzera ateratzea (%49), kopetatik irtetea edo dantzatzera (%37), zinemara joatea (%26), futbol partidetara eta beste kirol batzuetara joatea (%15), kontzertuetara joatea (%5).
|
|
|
Zeure lekua hartzea, zeure izateko moduari eustea eta lan hori itxura antzean egitea da kontua. Uste
|
dut
telebistak eta biok elkar ondo tratatu dugula, eta ez daukagula elkarren kexarik.
|
|
|
Erantzunari itxaron gabe galdera bat bestearen atzean egiteko ohitura, benetan ohitura txarra dela uste du. Burutik pasatzen zaion guztia aurrekoari jaurtitzeko orduan fotokopiak egiten dituen emakumea espezialista dela pentsatu du eta sabel gainean
|
duen
telebistako aldagailuaren botoiak etengabe zapaltzen hasi da.
|
|
|
Bi motako ekimenak bereiz daitezke zerbitzu publikoko izatearen helburu
|
duten
telebista taldean: gizarteeragileetatik sortutakoak eta udalen ekimenetatik sortutakoak.
|
|
|
Pretesa Prisa komunikazio talde ezagunaren filiala da (El Pas egunkaria, Ser irrati katea, Canal Plus katea, Digital Plus sateliteko plataforma...), zeinaren bitartez dagoeneko estatu mailako 60 telebistetan baino gehiagotan parte hartzen duen, gehienetan tokian tokiko bazkideekin banatuz kapitala —normalean Ser katearen emisoretane re parte hartzen dutenak— Localia, berriz, taldeak erabiltzen duen marka da telebista lokalen artean 24 orduko programazio zentralizatua banatzeko. Pretesak parte hartzea
|
duen
telebista guztiek ematen dute Localiaren programazioa, baina baita taldekoak izan gabe hartara afiliatuak direnak ere, betiere Localiak ezarritako baldintzen arabera (derrigorrez eman beharreko tarteak, tartekatu daitezkeen publizitate lokal tarteak...). Programazioa oso zabala da eta filmak, kirolak, telesailak, magazinak, dokumentalak eta albistegiak konbinatzen ditu.
|
|
|
Partze hartzeak kapitalean minoritarioak dira (%20 %30) —Iruñeko Canal 4ren salbuespenarekin, non %51raino igotzen den—, eta horreknagusitasuna ematen ez badie ere Prisa taldearen besteeuskarriekiko integrazio garrantzitsua gertatzen da, behinik behin Union Radio Ser irrati katearekin, bai baliabide materialetan baina bereziki giza baliabideetan1 2 Bi bide erabili ditu Pretesak Euskal Herriko telebista lokaletan sartzeko: arazo ekonomikoak
|
zituzten
telebisten zorrak eta berregituraketa bere gain hartuz —Canal 4ren kasua, baina baita neurri batean Canal Gasteizena ere— eta telebista berriak sortuz. Batean zein bestean, Canal 4ren salbuespenarekin, PNVrekin lotura estua duten bazkideak eta Euskaltel izan ditu lagun, haiek, gainera, gehieneko.
|
|
|
Beste muturrean, berriz, hiriburuetako eta taldeen
|
duten
telebistak daude, diru kontuetan behinikbehinaurreko telebistekin zerikusirik ez dutenak: ia guztiak 600.000 eurotik gorako tartean daude, eta milioitik gorako aurrekontua dute gehienek.
|
|
|
Azpima rratzeko moduko datu bat: hiriburuetako udalek ez
|
dute
telebista lokalak laguntzeko diru partidarik.
|
|
|
Euskarazko telebistetan ere ezberdintasun handiak daude telebista batzuetatik bestetara. Alde batera utzitaka rrusela, zeinak garrantzia handia
|
duen
telebista hauetan, GoiTB nabarmentzen da, telebista handien adinako produkzio mailarekin. Bestetan, eguneko ordu t’erdi edo bi ordukoa da eguneroko barne produkzioa, betiere albistegi eta magazin erreportajetan zentratua.
|
|
|
Aldaketa garaiak bizi
|
ditu
telebista lokalak Euskal Herrian, Hegoaldean behinik behin1 Duela hamasei hamazazpi bat urte aitzindaria izan zen Plentzia Telebista emititzen hasi zenetik hona bilakaera gorabeheratsua izan du telebista mota honek gurean. Indar handiz sortu zen, baina komunikabide honen garapenean jarritako esperantzek laster egin zuten topo uste baino errealitate gordinagoa rekin.
|
|
|
eskualdera zabaldu diren telebista gehienen kasuan eskualdea bera da, bere osotasunean, errefe rentzia informatiboeta komunikatibo nagusia; alegia, eskualdeko telebistabihu rtu dira telebista lokalak, baina lokalen gertutasunezauga rriei eutsiz, gehienetan. Probintziara hedatzen saiatzen direnak, ordea, hiriburukoak dira ia guztiak eta hiriburua errefe rentzia informatibo nagusi
|
duten
telebista lokalak dira, probintziara arrazoi funtsean komertzialengatikhedatzen direnak; haientzat probintziaren errealitatea, komunikazioerrefe rentzia moduan, marjinala da7 Hiriburuetako telebistek, probintziarako hedatze joera horre kin, gainera, baldintzatu egiten dute probintziako beste herrietan tokian tokiko telebista propioen garapena.
|
|
|
Egia da telebista lokalez hitz egiten dugunean desberdintasunak handiak direla. Badira, euskara komunikatzeko tresna erabiliz gertukoa helburu
|
duten
telebistak; badira, euskaraz zerbait edo ezer emititzen ez dutenak baina gertukoa dutenak helburu; eta badira, kate handien gerizpean lan egiten duten telebistak, helburu komertzialak dituztenak. Beraz telebista mota ezberdinak ditugu eta ondorioz bakoitzaren eredu komunikatiboa ezberdina da.
|
|
|
Horren guztiaren ondorioz, telebista lokal batek bete behar lituzkeen baldintza guztiak betetzen ez dituzten seinaleak ere agertu dira. Beraz, ezinbestekoa da guk nahi
|
dugun
telebista lokalaren eredua definituko duen marko legal egonkorra sortzea, hedabidearen berezko arriskuetatik kanpoko eragozpenik gabe garatuko den ildo bat ahalbidetu dadin, eta haren bilakaerarako beharrezkoak diren inbertsioak erraztu ditzan.
|
|
|
Jakina, hau guztia bideragarriagoa izango da biztanle kopuru handiagoa duten demarkazioetan, hau da, hiriburuetan eta hiriburu inguruetan; eta zailagoa, noski, biztanle gutxiko eskualdeetan. Beti ere kontuan hartu behar
|
baitugu
telebista hauek enpresa pribatuek finantzatuko dituzten ekimenak izango direla, eta finantziazio hori publizitate iturrietatik datorrela nagusiki.
|
|
|
Telebista lokal asoziatuak kalitatezko edukiak (film komertzialak, animazioa, albistegiak, kirolak...) eskuratzeko moduan daude kostu onargarri batean; eta talde, kate edo sarea esparru lokaleraino hedatzen hasten da bere garroak, edukiak eta publizitate tarteak inplementatuz eta indartuz, eta, oro har, merkatua eta ikus entzule kopuruak finkatuz. Sortzen diren sinergiak atsegingarriak dira bai aurrekontu estua
|
duten
telebista lokalentzat bai irekian diharduten sareen bitartez merkatu guztietara iristeko asmoa duten komunikazio taldeentzat.
|
|
2005
|
|
|
Orduko egoera zeharo ezberdina zen: ez
|
genuen
telebista ez antzeko eta, aldiz, jakin min ikaragarria genuen. Ni San Prudentzio kalean bizi nintzen eta, gure etxetik bertara, Fronton Hotela genuen.
|
|
|
«Aberatsak eta zoriontsuak bagina ez
|
genukeela
telebistarik ikusiko» diozu. Aberatsek ez al dute telebistarik ikusten?
|
|
|
Baina, zer egin zezaketen? Ezin
|
zuten
telebistarengandik alde egin... Nola entretenitu zitezkeen?
|
|
|
–Ba al dakin zer pentsatzen dudan batzuetan? Hobe
|
genukeela
telebista hartu, eta leihotik botako bagenu! Hobeto zeudenan, bai, gure aiton amonak, etxeko suari begira?
|
|
|
–Eta zer uste dun hik, hara joaten naizenean ez
|
dudala
telebista, kausaren, alde erabiliko?
|
|
|
Nolanahi ere den, programazio eta hizkuntza politika guztiez gain, ikusleak behar
|
ditu
telebistak. Eta ikus entzuleak erakartzeko borondate onena jarri eta ahalegin guztiak egin arren, ikusleen, batez ere euskal ikusleen inplikazio falta sumatzen da.
|
|
|
Inguruan ezagutzen ditugun hizkuntza handiek ez diote uko egin bikoizketari (gaztelania, frantsesa, italiera...); ezta hizkuntza txikiagoek ere (katalana, galegoa...). Azken urteetan telebista ia guztietan barne programazioaren joera gailendu den arren, kanpo programazioari eskainitako orduak aztertzea besterik ez dago konturatzeko oraindik pisu handia
|
dutela
telebista generalistetan, eta espezializatuetan zer esanik ez.
|
|
|
Eztabaida taldeetako grabazioak aztertzen hasi bezainpronto ohartu ginen ikasketa maila desberdineko taldeak izanik eskola ordutegian ere aldea zegoela bi taldeen artean, eta horrek behartuta, ikasleek ere ohitura desberdinak
|
dituztela
telebistaren aurrean jartzeko. Esate baterako, Zarauzko taldeak, lehenengo batxilergokoak, goizean 08:00etan hasi eta 15:00etan amaitzen zituen eskolak.
|
|
|
Edozelan ere, talde bateko zein besteko ikasleek diote gauetan ikusten dutela telebista gehienbat —arratsaldeakbeste zeregin batzuetarako hartuta dauzkatelako—, eta asteburuetan gutxiago aste barruan baino. Ia ikasle guztiekaito rtu
|
zuten
telebista bat baino gehiago dutela etxean, eta askok berea dute logelan. Ahal dela, nahiago dute bakarka ikusi nahi dutena; familia apenas biltzen den telebista ikusteko, bestela" diskutitzen amaitzen dute".
|
|
2006
|
|
|
Handik urte batzuetara auzokoek telebista erosten dutenean haienetxera jaisten gara futbol partidak eta boxeo borrokak ikustera, hala nola Eurovisioneko lehiaketak. Amak ez
|
du
telebistarik erosi nahi, ergeldu egiten omen du.Ohera joaten garenean anai arrebok liburu bana hartu eta logura sentitu arteirakurtzen dugu. Gaur egun komunismo garaiko zenbait film errusiar edo poloniarikusten ditudanean nire haurtzaroaz gogoratzen naiz.
|
|
|
Ikerkuntza soziologiko serioek diotenez, elkarrizketa, argudioak ekartzea eta subjektu sozialen ekintza gero eta bizitza sozialeko eremu gehiagotan sartzen ari dira. Duela urte batzuk, etxe gehienetan familiaburuak nahi
|
zuen
telebista programa jartzen zuen. Orain, berriz, aukeratu beharreko programa eztabaidatu egiten da (dena den, bada beti teleagintea kontrolatzea hautatzen duena, besteak ezertaz konbentzitu barik).
|
|
|
Informazio falta horrek zaildu eta arazotsua egin dezake 2010ean itzaltze analogikoa egitea, FACUAren arabera. Herritar gehienek uste dute LTDko kanalak ikusteko deskodetzaile bat edo hori integratuta
|
duen
telebista bat besterik ez dela behar. Hori dela eta, oraindik LTDrik ez duten eremuetan edo seinalea jasotzeko antena instalazioak aldatu behar dituzten etxebizitza blokeetan bizi diren erabiltzaileek behar baino lehenago erosten dituzte aparatu horiek.
|
|
|
Jakin sortu zutenean, apenas zegoen euskararik aldizkarietan, euskarak ez zuen egunkaririk, ez zuen irratirik, ez
|
zuen
telebistarik. Gaur bai.
|
|
2007
|
|
|
Dena dela, kontu handiz ibili behar dugu eta jasotzailearen arabera tresnak aukeratu. Hots, auzo txiro bateko biztanleei zuzentzeko hobe
|
dugu
telebista erabiltzea, Internetik ez dutelako. Telebista atsegin dut boteretsua delako.
|
|
|
Oraingo honetan ez nuen mezurik utzi. Horren ordez, gonbidapenari begira geratu nintzen ordu erdiz (oraindik ez
|
nuen
telebistarik), berarekin guztiz familiarizatu arte, eta berriro deitu nuen. Emakume ahots batek erantzun zuen.
|
|
|
horiek ez dira irteten. Nahikoa
|
dute
telebistarekin. Eta bideo-joko berriren bat atera bada, orduan akabo.
|
|
|
Horretan gabiltza orain, horizontaltasuna lantzen, eta tresnak sendotzen. Esaterako, irratian euren erara egiten dute lana, eta lan hori edo informaziohori partekatu egin behar
|
dute
telebistako eta Interneteko jendearekin. Komunikazio hori bultzatu behar dugu, beraz; hori da gure beste helburuetariko bat.
|
|
|
Enpresan erabiltzen den globalizazio kontzeptu horikomunikabideetan digitalizazioa izan da. Ekarpen tekniko bat da, asko errazten etamerkatzen
|
duena
telebistaren eta irratiaren produkzioa.
|
|
|
Beste autore batzuek, berriz, oso bestelako ikuspegia aldezten dute. M. Winnek, adibidez, uste
|
du
telebistak haurrengan oso eragin kaltegarriak dituela eta, ondorioz, utzarazi egin behar dela (Winn, 1992 in Vila, 1998). Eragin kaltegarrienartean, Winn ek honako hauek aipatzen ditu:
|
|
|
Azkenik, haurrentzakodesegokiak diren mezuak transmititzen ditu. Hori guztia dela-eta, Winn ek (1992in Vila, 1998) uste
|
du
telebistaren erabilera arautu ezean hobe dela baztertzea.
|
|
|
Ildo beretik, Torres-ek, Conde-k eta Ruiz-ek (1999) azpimarratzen dutetelebistak gutxienez bi ondorio garrantzitsu dituela. Batetik, bat datoz Winn ekineta uste
|
dute
telebista ikusteagatik haurrek alde batera uzten dituztela gizagarapenerako beharrezkoak diren beste jarduera indibidual zein sozial batzuk; besteak beste, jolastea, hitz egitea, musika entzutea edo irakurtzea. Bestetik, jarduera partekatuak direlakoak aipatzen dituzte; hau da, jatea, etxeko lanakegitea, jolastea eta antzeko jarduerak, telebistaren aurrean egitea.
|
|
|
Beraz, telebistak eragin kaltegarria izan dezake garapenean. Hala ere, horrekez du esan nahi eragin positiborik izan ez dezakeenik; izan ere, ikerketekadierazten
|
dute
telebistaren bitartez haurrek, oso informazio baliagarria eskuratu ezezik (Anderson eta Collins, 1988 in Shaffer, 2002), portaera prosozialak ere garaditzaketela (Mares eta Woodward, 2001). Gizarte ezagutzari dagokionez, telebistari esker, haurrek asko ikas dezakete beste pertsonei, pertsonartekoharremanei, gizarte erakundeen funtzionamenduari, gizarte rolei, talde nazionalei, arau konbentzionalei, arau moralei eta antzeko gaiei buruz.
|
|
|
4 Telebista ikusteko eredu ona izan eta ohitura onak modelatu: gurasoen ohiturek seme alabengan eragin handia dutenez, saiatu behar
|
dugu
telebista askorik ez ikusten eta, bereziki, haurrentzat desegokiak diren saioak ekiditen.
|
|
|
700 Megahertzetako bandan, uhinak telefonia mugikorrarekin baino urrunago iristen dira; hobeto sartzen dira eraikinetako hormetan zehar. Sarrera telebista digitalari dagokionez, zer esan nahi
|
du
telebistek, analogikoek emititzeari utziko diote, eta maiztasun horiek gelditu egiten dira libreak beste erabilera batzuetarako.
|
|
|
Gazteek nahiago
|
dute
telebista ordenagailua baino
|
|
|
berehalako mezularitzako programen bidezko elkarrizketen erdiak (“messenger”) telebistak emandako edukiekin lotuta daude. Txikienek nahiago
|
dute
telebista ikusi(% 85), musika entzun(% 70), lagunekin irten(% 68), bideo-jokoetan jokatu eta sarean nabigatu(% 51). Zaharragoak direnek, berriz, musika(% 70), telebista eta lagunekin ateratzea(% 65 biak), DVD bat ikustea(% 60), zinemara joatea(% 59) eta Interneten sartzea(% 56) aukeratzen dituzte.
|
|
|
Edo telebista ikusteko erabili, beste jarduera batzuk egiten dituzte ordenagailuan. Erabilera erabilgarria ere aurki daiteke erabiltzailea etxetik kanpo dagoenean eta ez
|
du
telebistarik. Adibidez, lana, oporrak, hondartzan… Oraingoz, harrera Espainian, programa hau beroa izan da.
|
|
|
–Filosofiako irakaslea naiz, neska, eta ez
|
ditut
telebistako lehiaketak ikusten, baina Nafarroa dela esango nuke.
|
|
|
Lehen aldia da Miren Goenagak lan arazo bat
|
duena
telebistan ari denetik. Berrogei urteak gorabehera, gurasoei, eta batez ere aitari, nola esan asmatu ezinean dabil, esaldiak josiz eta atzera askatuz, aldarteak entseatuz.
|
|
2008
|
|
|
Hori ez da gertatu euskarak hiztunak galdu dituelako (esan bezala irabazi egin baititu), lehen ez zeuden tokietan euskaldun berriak sortu direlako baizik. Baina euskara sustatu nahi
|
duen
telebista batek arreta handiz jarraitu lukeen egoera bat erakusten du: bere publikotzat euskaldun osoak (hots, ulertzeaz gain mintzatzeko gauza ere direnak) hartzen baditu, haien %44 etxe mistoetan bizi direla ikusiko du; eta etxekideen hizkuntza gaitasunak kanalaren aukeraketa mugatzen duela jakinik, egoera horri nola aurre egin asmatu du.
|
|
|
Euskara sustatu nahi
|
duen
telebista batek arreta handiz jarraitu lukeen egoera bat erakusten du: bere publikotzat euskaldun osoak hartzen baditu, haien %44 etxe mistoetan bizi direla ikusiko du; eta etxekideen hizkuntza gaitasunak kanalaren aukeraketa mugatzen duela jakinik, egoera horri nola aurre egin asmatu du.
|
|
|
Bestalde, eta pantailaren alde honetako hartzaileari erreparatuta, azpimarratzekoa da digitalizazioak ikus entzunezko medio honen kontsumoan ere izango duela eragina. Oraintsu arte, nagusi izan da orotariko programazioa
|
zuen
telebista taldean ikusteko ohitura; baina digitalizazioaren eskutik etorriko diren gaikako kanalak telebista ikusteko euskarri fisikoen ugaritzearekin bateranork bere edukiak aukeratzeko bidea irekitzen ari dira, bakarkako kontsumoranzko joera indartuz. Kontsumoa zatitu eta pertsonalizatu egingo da.
|
|
|
Aitzitik, Internet kontsumitzen dutenen gehiengo oso zabalak unibertsitate ikasketak ditu. Bestalde, eguneroko prentsa eta argitalpenak ikasketa maila handiagoa
|
dutenengana
telebista eta irratia baino intentsitate handiagoz iristen dira. Hortaz, euskal hedabideei dagokienez, badirudi telebistak eta, neurri txikiagoan, irratiak edozein ikasketa mailako kontsumitzaileak elikatzen dituztela eta, aldiz, eguneroko prentsak eta argitalpenek gehiago elikatzen dituztela ikasketa maila handiagoko kontsumitzaileak.
|
|
|
Harreman argia du, beraz, euskarazko hedabideen kontsumoak, hizkuntza gaitasunarekin, etxeko erabilerarekin eta baita euskararekiko jarrera subjektiboarekin ere: euskarak toki handiagoa
|
du
telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan. Hiru aldagai horien kasuetan, hiruretan da estatistikoki adierazgarria euskarazko hedabideen kontsumoarekin duten harremana.
|
|
|
Harreman argia du, beraz, euskarazko hedabideen kontsumoak, hizkuntza gaitasunarekin, etxeko erabilerarekin eta baita euskararekiko jarrera subjektiboarekin ere: euskarak toki handiagoa
|
du
telebista ikusteko eta egunkariak irakurtzeko herritarren ohituretan, horiek zenbat eta hizkuntza gaitasun handiagoa izan, etxean zenbat eta euskaraz gehiago egin eta zenbat eta euskaltzaleagoa izan. Hiru aldagai horien kasuetan, hiruretan da estatistikoki adierazgarria euskarazko hedabideen kontsumoarekin duten harremana.
|
|
|
Adinaren aldagaiari dagokionez, beraz, azpimarratu nahi
|
dugu
telebistaren eta prentsa idatziaren kontsumoan joera euskaldunagoa erakusten dutela zaharragoek eta erdaldunagoa gazteagoek. Ikerketaren emaitza kezkagarrienak dira horiek, gure ustez.
|
|
|
Adinaren aldagaiari dagokionez, beraz, azpimarratu nahi
|
dugu
telebistaren eta prentsa idatziaren kontsumoan joera euskaldunagoa erakusten dutela zaharragoek eta erdaldunagoa gazteagoek.
|
|
|
Izan ere, Zarauztarrek eskura
|
dituzten
telebista eta egunkari gehienak erdarazkoak dira, gutxi batzuk besterik ez euskarazkoak. Guk, zehazki, gure ikerketan, 9 telebista ikusteko eta 10 egunkari irakurtzeko ohiturak aztertu ditugu.
|
|
|
Hala ere, Teknopolis ez da oraindik desagertuko ETB1 eta ETB2 kateetatik. Hori bai, Teknopolis en edukiak ikusten lehenengoa izan nahi baduzu eta LTDrik ez baduzu, hobe duzu asteazkenetan emisio digitala
|
duen
telebistaren bat aurkitu, egun horretan aireratuko baita Teknopolis ETB3 katean, 21:30ean... Igandeetako ETB1eko eta ETB2ko emisioak ostegunekoaren errepikapena izango dira.
|
|
|
HAMILL: Komiki zale askok uste
|
dute
telebistako Batman hark hondatu egin zuela komikien mundua urte askotarako. (OFF) Baina benetako komikietatik hurbilago dago, jendeak onartu nahi duena baino.
|
|
|
Bestalde, haurren %72 oinez joaten da eskolara, %86k dio jolas aktiboren bat egiten duela aisialdian (futbola edo saskibaloia), eta %31k hainbat kirol egiten ditu eskolaz kanpoko jarduera gisa. Aisialdian, haurrek nahiago
|
dute
telebista ikusi kirola edo jolas aktiboren bat egitera. Pisuarekiko kezka PAC aholkularitza enpresak Sanitas Fundazioarentzat egindako azterketa horren arabera, haurren elikadura ohiturei eta ariketa fisikoa egiteari buruz, 6 eta 14 urte bitarteko nesken %35ek eta adin bereko mutilen %28k diote kezkatuta daudela beren pisuarekin.
|
|
|
Hasieran, hiru langile
|
zituen
telebistak, eta gaur egun zortzi izatera heldu dira. «Horietatik bik 28 Kanala eta Erlo telebistentzat ere egiten dute lana».
|
|
|
Xaloak Ur eta lur eta Handik eta hemendik esportatzen ditu. Egun, bost langile eta hiru bat kolaboratzaile
|
ditu
telebistak.
|
|
|
Arretaz begiratzera ordea ohartuko gara ez dagoela jende sinplerik telebistan, jende sinple gutxi dagoela telebistan, jende isilantza edo jende sinple eta argi mintzo den jenderik, arretaz adi daitekeen jenderik apenas dagoela telebistan. ...jende askijakin eta zitala eta badago jende askijakin eta zintzoa telebistan, zitalak dira telebistan diru bat egite aldera munduko kaosaz eta munduko miseriez aprobetxatzen direnak, diru bat egite aldera; zintzoak dira zitaltzeari uko egiten diotenak, ahal dutena egiten dutenak, esaten den bezala, telebistan; baina jende zitalaz eta jende zintzoaz hara telebista bera da zitala, zitala izan behar
|
du
telebistak, jendea nahitara ergeldu, jendea nahitara beldurtu, nahitara nahastu, jendea gutxietsi, nahitara zitaltzen duelako jendea telebistak. Ez dago jende sinplerik telebistan, oro har jende askijakina, jende ikasia edo jende ikasi ustea, jende berritsua dago, berritsua ez dena ez da sartzen telebistan, zeren berritsua ez dena, hitz gehienak sobran direla jakin eta, isildu egiten da.
|
|
|
Hasi baino lehen Madrildik agindua heldu zitzaigun, ez jartzeko martxan. Orduan herriko ikastetxe, gastronomi elkarte eta bestelakoetara jo genuen; sinatu zuten agiri bat esanez hezkuntza proiektua garatu ahal izateko beharrezko
|
genuela
telebista. Hori aurkeztu zen Madrilen, eta nola ez zegoen legerik, ez zeukaten modurik ilegal ginela esateko ere, eta hasi egin ginen.
|