|
2001
|
|
|
Frijitzeko prozesuan tenperaturak 200ºC tik beherakoak direnez, oso zaila da dioxinak sortzea. Horrek esan nahi
|
du
substantzia horiek frijituetan aurkitzen badira olioan edo jatorrizko elikagaian egoteagatik gertatzen dela.
|
|
2002
|
|
|
Espainiak oraindik ez
|
du
substantzia horien inbentariorik, ez eta haien erabilera erauzteko planik ere.
|
|
|
Greenpeace Españako Juan López de Uraldek salatu zuen, Stockholmeko Hitzarmena sinatu eta urtebetera, PAT «zikinenen» «dozena zikina» deiturikoaren aurkako hitzarmena sinatu zuela Gobernuak. Nazioarteko hitzarmena sinatu arren, oraindik ez da indarrean jarri 50 herrialde berrestearen zain, baina, hala ere, Gobernuak iragarri du ez
|
duela
substantzia horien inbentarioa egin nahi, eta ez duela estrategia bat prestatzen ekoizpena debekatzeko. Gobernuaren inekintza industria kimikoak defendatzen dituen interes indartsuetan izan daiteke, Joaquín Nieto CCOOko Ingurumen Saileko idazkariaren iritziz.
|
|
|
ezin dira gizakietara estrapolatu animaliei buruzko laborategiko probetan lortutako emaitzak, ez eta ugaztunak ere. Beren metabolismoen arteko desberdintasun txiki txikiak izanda ere, portaera desberdinak
|
dituzte
substantzia horiek erasotzen direnean. Beraz, giza osasunari buruzko datu fidagarrienak istripu kimikoren baten ondoren lortutakoak dira, hala nola Seveso, Bhopal, Vietnamgo gerra, Yhuso edo Yu Cheng.
|
|
2003
|
|
|
Karotenoideak dira zenbait hegazti espezieren arren mokoak koloreztatzen dituzten pigmentu gorria eta horia, begia eta zebra pinzoiak barne. Baina hegaztiek ezin
|
dituzte
substantzia horiek sintetizatu eta beren dietaren bidez lortu behar dituzte. Bruno Faivre ren arabera (Frantziako Borgoñako Unibertsitatea), karotenoideek antigorputzen ekoizpena estimulatzen dute, eta immunitate erantzunaren bidez sortzen diren erradikal aske batzuk xurgatzen dituzte.
|
|
2006
|
|
|
Beharrezkoa da askotariko dieta egitea, kantitate egokia barne likidoenak, A, C eta bitaminak eta selenioa bezalako mineralak, zinka edo burdina. Eragin antioxidatzailea
|
duten
substantzia horiek blokeatu egiten dituzte erradikal askeen eragin kaltegarria eragiten duten molekulak osasunerako ondorio negatiboak. Horietako batzuk, hala nola A eta bitaminak, azalaren mantenugaiak dira, eta, beraz, haien egoera eta itxura hobetzen dute.
|
|
|
Adibidez, badakigu bentzenoa giza kartzinogenoa dela, eta formaldehidoari eta perkloroetilenoari buruzko arrazoizko susmoak daude. Industria langileek, erretzaileek eta ibilgailuen zirkulazioaren eraginpean dauden pertsonek harreman estuagoa
|
dute
substantzia horiekin. Kantzerigeno efektuez gain, KOL horien eraginpean egoteak gibeleko, giltzurrunetako eta nerbio sistema zentraleko lesioak eragin ditzake epe luzean; epe laburrean, berriz, begiak eta arnasbideak narrita ditzake, buruko mina, zorabioak, ikusmen arazoak, nekea, koordinazio galera, azalaren erreakzio alergikoak, goragaleak eta oroimen arazoak.
|
|
2007
|
|
|
Baina substantzia horiek asteak behar dituzte eragina izateko, eta, gainera, gaixo batzuei ez diete eragiten. Hori dela eta, adituek susmoa
|
dute
substantzia horiek ez dutela depresioaren oinarrira jotzen.
|
|
|
2007ko maiatzaren 16an, Interes Publikoko Zientziarako Zentroak (CSPI, ingelesezko sigletan) demanda zibila aurkeztu zuen Columbia Barrutiko Goiko Gortean, Washingtonen, Burguer King Corporation en aurka, partzialki hidrogenatutako koipeak dituzten olioak erabiltzeagatik. Demandatzailearen asmoen arabera, Burguer Kingek ez du horrelako substantziarik erabili behar bere produktuetan, edo, bestela, kontsumitzaileari jakinarazi behar dio zer arrisku
|
dituen
substantzia horiek kontsumitzailearen osasunerako.
|
|
|
Hiperurizemia larria edo hezueria izanez gero, pertsonak dieta zorrotza egin behar du, egunean 5 mg purina baino gutxiago hartzeko. Horrek esan nahi
|
du
substantzia horietan kontzentrazio handiena duten elikagaiak dietan mugatzea. Barazkien artean, murriztu egiten da lekale, barazki eta barazkien kontsumoa, hala nola zainzuriak, txanpinoiak eta perretxikoak, espinakak, zerbak eta azalorea.
|
|
2008
|
|
|
Azterketak adierazten duenez, modu konbentzionalean sortutako salda guztiek pestiziden hondakinak zituzten, 24 motatakoak eta batez beste lau substantzia baino gehiago botilako. Sei ardo biologikoetatik batek bakarrik Frantziako borgoña bat
|
zituen
substantzia horien hondakinak. Hondakin arruntena pirimetanila izan zen, AEBetan" posible" kantzerigeno gisa sailkatutako fungizida. baina ez EBn, 25 botilatan agertu baitzen.
|
|
2009
|
|
|
Elikagaien industriak ezinbestekoak
|
ditu
substantzia horiek osasuna zaintzeko, elikagaiak prestatzeko eta kontserbatzeko.
|
|
|
Azken ikerketetan, fruta horren kontsumoak izan ditzakeen onura handienak, batez ere zukuarenak, polifenolen jarduera antioxidatzaile eta antiinflamatorioari lotzen zaizkio. Zukuak
|
du
substantzia horien kontzentraziorik handiena, beste fruta batzuekin alderatuz gero (marrubiak, mugurdiak eta masustak). Izan ere, fruitua zuzenean prentsatuz egiten denean, konposatu konplexuenak (polimeroak) beste konposatu sinpleago (monomeroak) eta bioerabilgarri batzuetan hausten dira.
|
|
2010
|
|
|
Baina Danimarkan eta Finlandian 2.000 haurdun baino gehiagori eta haien haurrei buruz egindako azterketan, hartzen zituzten botikei buruzko inkesta batean kontsulta egin zitzaien emakume askok ez zituzten sendagaitzat hartu analgesikoak. Zientzialariek ikusi zuten aldi berean analgesiko bat baino gehiago erabiltzen duten haurdunek (parazetamol eta ibuprofeno gisa) kriptorkidiadun haur bat izateko zazpi aukera gehiago
|
dituztela
substantzia horiek kontsumitzen ez dituztenek baino. Haurdunaldiaren bigarren hiruhilekoa da arriskurik handiena, edozein analgesikorekin kriptorkidia izateko arriskua bikoiztu egiten baita.
|
|
2011
|
|
|
Barauaren onurak Ikertzaileek lehen emaitza horien arabera, janaririk ez irensteak, modu kontrolatuan eta aldizka jateak, gorputzaren pisua gutxitzeaz gain, triglizeridoen eta odoleko glukosaren maila murrizten du, gaixotasun koronarioen berezko arrisku faktoreak baitira. Hala ere, azterketa horretan ez ziren kontuan hartu beste arrisku alderdi batzuk, hala nola alkoholaren, tabakoaren eta kafeinaren kontsumoa, mormoiek murriztapenak
|
baitituzte
substantzia horien kontsumoaren aurrean. Ikerketa baten bidez jakin nahi da dieta hipokalorikoak funtsezkoak diren oxidazio estresa gutxitzeko eta zelulen zahartzea atzeratzeko.
|
|
|
Arrainak ura nola, holaxe behar omen ditugu guk, gizakiok, endorfinak. Zoriontsu biziko bagara, barnean
|
ditugun
substantzia horiek dantzan jarriz askatu behar ditugu. Eta horretarako, adituek diotenez, hiru jarduera egin ditzakegu:
|
|
2017
|
|
|
Candy BogImages Nola aurre egin sortzen ari diren kutsatzaileei? Hondakin urak arazteko eta tratatzeko sistemek ez
|
dituzte
substantzia horiek detektatzeko eta ezabatzeko bitartekoak. «Ez da herria larritzeko arrazoia.
|
|
2022
|
|
|
" Oria ibaira egiten dituzten isurketak ezin dituztela kontrolatu eta saneamendu sarrera desbideratu nahi dituzte. Baina araztegiek ezin
|
dituzte
substantzia horiek deuseztu, beraz Zurriolako hondartza aurrean isuriko dituzte zuzenean. Kutsadurarik izanez gero prebentziozko geldialdia berehala martxan jartzeko emandako hitza betetzea eskatzen dugu". AtxikimenduakEragile eta aurpegi ezagun anitzen babesa jaso du jada hitzorduak. Besteak beste," Eguzki, Ekologistak Martxan edo Greenpeace talde ekologistak, CCOO, ELA eta LAB sindikatuak", bat egin dute azaroaren 27ko manifestazioarekin.
|