|
2002
|
|
|
Zenbait elikagaitan (arrainak, hazi olioak, fruitu lehorrak) dagoen omega 3 motako poliinsaturatutako gantzak, aurrekoak ez bezala, babes efektua eragiten du, odolaren biskositatea, kolesterol totala eta odoleko triglizeridoak murrizten baititu; hala, tronboak sortzeko arriskua murrizten da, eta gantz monoinsaturatua, horren eragile nagusia oliba olioa baita (akatean eta intxaurretan ere). Antioxidatzaileak, aliatu ahaltsuak… Era berean, antioxidatzaile ugari dituzten elikagaien kontsumoa handitu behar da: bitamina, bitamina, A probitamina, zinka, selenioa eta konposatu fitokimikoak (batez ere landare elikagaietan); izan ere, ikerketa ildo berrienek berretsi egiten
|
dute
substantzia horiek gantz partikulen oxidazioa eta, ondoren, odol hodietako paretetan metaketa murrizteko edo eragozteko duten gaitasuna. Karbohidratoak.
|
|
|
Ehunetako presentzia Sendagai hori albaitaritzan modu terapeutikoan erabiliz gero, tratatutako animaliengandik datozen ehunetan hondakinak detekta daitezke, giza kontsumorako. Hori dela eta, osasun agintariek debekatu egin
|
dute
substantzia horiek animalien elikaduran eta ekoizpen, eraldaketa eta merkaturatze fase guztietan erabiltzea. Hori betetzen dela ziurtatzeko kontrolak, batez ere, xede gisa finkatutako ehunetan oinarritzen dira, horiek kontzentra baititzakete kantitate handienak, eta Europako Batasunak gai aktibo hori erabili ondoren (pisu freskoaren basean µg/ kg tan adierazia) baimendutako gehienezko hondakin muga ezartzen da.
|
|
2005
|
|
|
Kopuru oso txikiak dira, kolesterolaren xurgapenean eragin nabarmena izan dezaten, Elikadurari buruzko Informazioaren Europako Kontseiluak (Eufic) jakinarazi duenez. Hainbat ikerketa zientifikok frogatu
|
dute
substantzia horiek kolesterol totala eta LDL murrizten dituztela, kolesterolaren xurgapena hein batean inhibitzen baitute. Ikerketek erakutsi dutenez, egunean 1 g esterol eta estanol begetal kontsumitzen badira, odoleko kolesterola murrizten da.
|
|
|
Hala ere, ikuspegi horrek, ALARA printzipioan oinarrituta (as low as reasonable achievable, ahal bezain txikia), ez du aukerarik ematen arrisku mailak bereizteko. Izan ere, zientzialariek metodologia desberdinetara jotzen
|
dute
substantzia horiekin lotutako arriskuak aztertzeko. Hortik ondorioztatzen da arriskuaren zenbatespena erabilitako ereduaren araberakoa dela.
|
|
2006
|
|
|
Adibidez, badakigu bentzenoa giza kartzinogenoa dela, eta formaldehidoari eta perkloroetilenoari buruzko arrazoizko susmoak daude. Industria langileek, erretzaileek eta ibilgailuen zirkulazioaren eraginpean dauden pertsonek harreman estuagoa
|
dute
substantzia horiekin. Kantzerigeno efektuez gain, KOL horien eraginpean egoteak gibeleko, giltzurrunetako eta nerbio sistema zentraleko lesioak eragin ditzake epe luzean; epe laburrean, berriz, begiak eta arnasbideak narrita ditzake, buruko mina, zorabioak, ikusmen arazoak, nekea, koordinazio galera, azalaren erreakzio alergikoak, goragaleak eta oroimen arazoak.
|
|
2007
|
|
|
Baina substantzia horiek asteak behar dituzte eragina izateko, eta, gainera, gaixo batzuei ez diete eragiten. Hori dela eta, adituek susmoa
|
dute
substantzia horiek ez dutela depresioaren oinarrira jotzen.
|
|
2008
|
|
|
Adituek ez dakite zein diren garagardoaren zaporean parte hartzen duten substantzia guztiak, baina interesgarria da ezagutzea zeinek ematen duten zapore ona eta, batez ere, zeinek zapore txarra. Venezuelako kimikari batzuek, Caracasko Simon Bolivar Unibertsitatean, urrats bat eman
|
dute
substantzia horiek ezagutzeko bidean, garagardoa egiteko prozesuan Maillard erreakzio kimikoa identifikatu baitute.
|
|
2011
|
|
|
Gehien kutsatzen direnak ehizarako, arrainerako eta itsaskirako animalien haragia eta erraiak dira, guztiak ere ohiko dieta batean. Hala ere, arduradunek azpimarratu
|
dute
substantzia horien presentziaren ebaluazio zehatzagoa bermatzeko beharrezkoa dela analisi metodoak eta laginak hartzea hobetzea. PFASek elikagaietara migratu dezakete biltegiratze edo prestatze ontzietatik; horregatik, funtsezkoa da dagoeneko prestatuta dauden eta kontsumitzeko prest dauden elikagaien laginak eta ontziratutako elikagaiak biltzea.
|
|
2012
|
|
|
Orain arte, ikerketa zientifiko gutxik bermatzen dute produktu horien eraginkortasuna eta segurtasuna. Berriki egindako azterlan batek afrodisiako natural asko aztertu ditu, baina adituek ohartarazi
|
dute
substantzia horiek ez dutela nahi gabeko eraginik.
|
|
|
Azterketa horretan, erabilera arrunteko beste substantzia batzuk aztertzen dira, hala nola afrodisiakoak (anbaraz lurrindutako substantzia), Muira puama (Brasilgo zuhaitz moduko bat), makaren sustraia (Peruko Andeetako landarea), Bufo apoaren azala edo Espainiako kantaridina ospetsua, kakalardo berde txiki batetik lortua. Nolanahi ere, zientzialariek ohartarazi
|
dute
substantzia horiek ez direla kaltegarriak, albo ondorioak izan baititzakete, hala nola arteria tentsioa handitzea, urduritasuna, loezina edo buruko mina, besteak beste. Gehienetan ez da segurtasun azterlanik egin eta ez daude kontrol mekanismoren baten pean.
|
|
|
“ (…) amoniakoarekin edo amoniako sulfito prozesuekin egindako koloratzaileek kartzinogenoak dituzte, eta ez dute elikagaietan egon behar, eta, nolanahi ere, ez lukete egon behar «karamelu koloratzaile» gisa (…) kamuflatuta. Kartak mahai gainean daude, baina FDAren eta Estatu Batuetako Edarien Elkartearen (ABA) datuen berrikuspenek ziurtatzen
|
dute
substantzia horiek hartzea eta minbizia izateko arriskua ez dela nahikoa. Izan ere, CSPIri egotzi diote izua inolako arrazoirik gabe erein izana.
|
|
2013
|
|
|
Katuaren listua daukaten mups izeneko proteinak bereizten ikasi dute saguek. Saguen sentsore bat aktibatzen duen alarma seinale gisa funtzionatzen
|
dute
substantzia horiek. Saguak Jacobson en organoa edo veromonasala da.
|
|
2015
|
|
|
3 Espermizidak dituzten lubrifikatzaileak Baginako lubrifikatzaile askok espermizidak izaten dituzte, eta, logikoa denez, kalte egiten diote haurdunaldi baten bilaketari. Baina, gainera, zenbait ikerketak adierazten
|
dute
substantzia horiek ez dituzten pertsonek ugalkortasunean eragina izango luketela, espermatozoideen Ph maila aldatzen baitute eta, hala, mugikortasuna kentzen baitiote. Hala ere, badira beste lan zientifiko batzuk ere, produktu horiek ugalkortasuna aldatuko dutela erakutsi ez zutenak.
|
|
2018
|
|
|
Ikertzaileek zalantzan jarri dituzte substantzia horien ondorio kaltegarriak. Zenbait ikerketak ohartarazten dute gozagarriak hartzeak gosea areagotu dezakeela; beste batzuek, berriz, adierazten
|
dute
substantzia horiek, ordeztu nahi duten azukrearekin gertatzen den bezala, mendekotasuna ere sor dezaketela. Eta, gainera, ez dira uste bezain erabilgarriak gehiegizko kiloak galtzeko.
|